interlingua

interlingua –

interlingua = lingua international

Neure postetan naffarrera.info behin baino guehiagotan aiphatu dut hizcunça hau, erdara batua icenezta gueneçaqueena.

Hizcunça unificatua da interlingua, ceina oinharrituric baitago ondoco erdaretan: italianoa, francesa, espainola/portuguesa eta anglesa. Consulta modura germanoa eta russoa.

Cinezco lexico internationalaren extractione bat da, cein functionarazten baita grammatica minimal baten bidez.

 

NAFFARRERA

28 pentsamendu “interlingua”-ri buruz

  • JOSU, gutxi euskeraz badakit, AUPA

  • Aupa, Jose Luis.
    Çuc uste duçun baino euscara guehiago daquiçu. Naffarrera, bai, bederen.
    Ceren naffarrera hizcunça hybrido bat baita: euscara + erdara.
    Erdara horrequin uler bedi lexico internationala.
    Adeitassunez

  • Interlinguan hirur conjugatione ditugu:

    Lehenengoa: -AR
    Bigarrena: -ER
    Hirurgarrena: -IR

    Exempluac: parlar, vider, audir

    Hemen beherean hirur aditz hauec IEDen.
    Derivatuac ikussiric, anglesa ez daquien iracurleac erraz intui ditzaque errannahiac.
    Interlingua, euscaldunen modura, osso intuitivoa da.
    Ençun, ikus eta minça!
    Intuitioneac eramanen gaitu escutic maitequiro:

    1.
    parlar v to speak, talk
    Hence: parlamento &; parlator-altoparlator etc.; parlatorio

    2.
    vider [vid-/vis-/vist-] v to see;
    Hence: vidente-evidente &, clairividente etc.; onmividente etc.; visibile-visibilitate, invisibile-invisibilitate; vision-visionari-visionario, television etc.; viso-visage, visiera, visual, visar, aviso, avisar &; viste; vista; intervider &; previder &; provider &; revider &

    3.
    audir v to hear (= to perceive by the ear)
    Hence: audientia; audibile-audibilitate, inaudibile; audition; auditive; auditor; auditori; auditorio; inaudite; audito; audita; audiometro etc.

    Oharrac:
    HENCEren ostean aditzaren derivatuac.
    & symboloac adiarazten du hitz horrec derivatu guehiago dituela.
    IED: Interlingua English Dictionary

  • parlar, vider, audir

    infinitivo hauetaric ondoco participio imperfectuac dathoz interlinguan:

    parlante, vidente, audiente

    ceinac gerundio modura ere erabilcen ahal baitira hauexen ordez:

    parlando, videndo, audiendo

    eta participio perfectu hauec:

    parlate, vidite, audite

    ceinec ekarcen baiterauzquigute gogorat euscarazco participio liratequeen hauexec:

    *parlatu, *viditu, *auditu

    parlate (parlato/parlata) = > *parlatu
    vidite (vidito/vidita) = > *viditu
    audite (audito/audita) = > auditu

    -o masculinoa eta -a femininoa, participioa nominalizatu eguiten denean erabilcen dira.

    On eguin!

  • vider [vid-/vis-/vist-]

    aguercen çaicu “vider” aditzean.

    vid-/vis-/vist- dira aditz honec derivatuetan harcen dituen forma differentac.

    vidite participioaren varianta da, bat aiphatzearren, viste (visto/vista).

    visto eta vista gaztelaniaren bidez ulercen ditugu, berdinac eta berberac direlacotz.

    Adeitassunez

  • *parlatu, *viditu eta *auditu hirur aditzetaric hirurgarrena da euscararat passatu dena “aditu” forma laburtuaren bidez. Hona hemen “Euskaltzaindiaren Hiztegia”n aguercen den lehen adiera:

    aditu, adi/aditu, aditzen
    1 du ad. Entzun. Belarriak dituenak aditzeko, adi beza. Ez duzue haren ahotsa plazetan adituko. Aditu zen zerutik mintzo bat. Urruti dago eta ez dizu aditzen. Guk geuk bere ahotik esaten aditu diogu.

    *parlatu participioa erabili ez dugunarren; bai, ordea, parlamentu erathorria (parla + mentu).

    Hona hemen parlar, vider eta audir aditzen presentea:

    parla vide audi

    Hona hemen iraganaldia:

    parlava videva audiva

    Futuroa:

    parlara videra audira

    eta conditionala:

    parlarea viderea audirea

    Hauec dirade verbo simple guztiac (laur), berdinac persona guztietan.
    Composatuac hurrengo postean ikussico.

  • Ikussi berri dugunez, hirur conjugationeac berdinac dira.
    Ikus deçagun cantar aditza (cantatu):

    Infinitivoco -R kenduric:

    canta: cantatzen du
    cantava: cantatzen çuen
    cantara: cantatuco du
    cantarea: cantatuco çuen

    eta forma composatuac:

    ha cantate: cantatu du
    habeva cantate: cantatu çuen
    habera cantate: cantatu ukanen/içanen du
    haberea cantate: cantatu ukanen/içanen çuen

    Oharrac:
    ha = habe-ren forma laburra

    cantava adizquiaren itzulpena “cantatzen çuen” bada ere, guehienetan “habeva cantate”-ren cençua harcen du:

    cantava: cantatzen çuen, cantatu çuen. Gaztelaniaz: cantaba, había cantado edo cantó.

    Nire adisquide batec arratsalde batean ikassi çuen interlinguan idazten.

    Aditz ossoa ikussia dugu.

    Subjunctivoa eta imperativoa indicativoaren berdinac dira.

    Personac berheiztecotz icenorde personalac erabilcen dira:

    io, tu, ille, nos, vos illes

    illa eta illas emeen casuan, eta
    illo eta illos gaucen casuan.

    Objectu directoac edo indirectoac direnean:

    me, te, le/la/lo, nos, vos, les/las/los

    Adibideac:

    io vos canta
    tu me cantava
    ille nos cantara
    nos les cantarea
    vos nos ha cantate
    illas vos habeva cantate
    illes nos habera cantate
    io los haberea cantate
    etc.

    Accentuationea:
    cantarA, cantarEa, haberA, haberEa.

    On deguiçuela!

  • producer aditz internationaletic producitu naffar edo euscal aditzerat passatzea erraça da osso:

    -AR = > -ATU Bizcaieraz -AU
    -ER = > -ITU Bizcaieraz -IDU
    -IR = > -ITU Bizcaieraz -IDU

    Labayruc proposatutaco bizcaieraz erran nahi dut, cein coinciditzen baita Cantabriaco herri erdararequin. Nic neuc ere -AU erabilcen dut ahoz gaztelaniaz -ADO formaren ordez.

    producer
    en: produce
    fr: produire
    es: producir

    Naffarreraz producitu den arren, Leiçarragac eta ipharraldecoec produitu erabilcen dute, francesetic copiatuaz.
    Anglesac (produce) hobequi indicatzen du forma internationalaren forma egoquia (producer).

    producer [-duc-/-duct-] v producitu, produitu, ekoitzi, ekoiztu

    Erathorriac:

    producible
    producibilitate
    productione = ekoizpen
    +superproductione
    productivo
    +improductivo
    productivitate
    productore = producitzaile
    productu = ekoizquin
    +subproductu
    reproducitu
    reproducible
    reproductione
    reproductivo
    reproductore = reproducitzaile

  • producitu aditzaren familia’ handiagoa da oraindic, ceren pro- aurrizquiaren ordez berce prepositione bat jar baiteçaquegu (ab, ad, con, de, in, intro, re, se-, trans/tra…):

    abducer: abducitu, abduct-
    adducer: adducitu, adduct-
    conducer: conducitu, conduct-
    deducer: deducitu, deduct-
    inducer: inducitu, induct-
    introducer: introducitu, introduct-
    producer: producitu, product-
    reducer: reducitu, reduct-
    seducer: seducitu, seduct-
    traducer: traducitu, traduct-

    Eta hauetarico erathorriac:

    -ducitu bucaeratic:

    -ducible = -ducigarri
    -ducibilitate = -ducigarritassun
    -ducitzaile

    -duct bucaeratic:

    -ductu
    -ductione
    -ductivo
    -ductivitate
    -ductore = -ducitzaile

    Adeitassunez

  • conducitu [-duc-/-duct-]

    +reconducitu
    conductibile = conducible, conducigarri
    conductibilitate = conducibilitate, conducigarritassun
    conductantia = conductancia
    conductione
    conductivo
    conductivitate

    conductore
    -conductore
    +radioconductore

    conducto = conductu
    salveconducto = salvoconducto = salvoconductu

    Batueraz konduktore, konduktu eta salbokonduktu ez daude onharturic. Baina, konduktantzia, ordea, bai!?

    conducta
    conductismo
    conductista

    Batueraz kondukta ez dago onharturic. Bai, ordea, konduktismo eta konduktista!?

  • euscara = euscaldunon hizcunça = lingua vasconum:

    Orotarico Euscal Hizteguian aguercen den lexicoa + Euskaltzaindiac eguiten duen selectionea + arauac.

    Erdara = erdaldunen hizcunçac = Illorum & illarum lnguae: Haien hizcunçac

    Naffarrera = naffarron (ez nafarron!) hizcunça = lingua navarrorum = lingua nostra

    Naffarrera hizcunça hybridoa da: euscara + erdara. Leiçarragaren garaitic eta ethorquiçunerat.

    Ez dago Leiçarragaren naffarrera ulerceric erdara batua (grecoec eta latinoen ondarea) ikassi gaberic.

    Erran dut.

  • Boca gaztelaniazco hitza internationala da. Osso.

    es: boca
    pt: boca
    fr: bouche
    it: bocca

    Millioinca personac erabilia munduan.

    Anglesec, alemanec, russoec eta grecoec different eguiten dute hitz hau:

    en: mouth
    ge: mund
    ru: rot
    gr: stóma

    Grecoen stoma hori ere ceharo internationala da, latinoen

    la: bucca

    beçaimberce.

    boca, bouche eta bocca forma dialectalac dira:

    bucca da forma unificatua

    Internationalitatea, non obstante eta oroz gain, buccal eta berce derivatuec emaiten deraucote bethe bethean:

    buccal
    alveolobuccal
    anterobuccal
    axiobuccal
    dorsobuccal
    extrabuccal
    gingivobuccal
    nasobuccal
    nonbuccal
    occlusobuccal
    etc.

    Baditugu euscaraz berce derivatu batzuc ez hain international:

    bokadu = mokadu
    bokata = bocata
    bokadillo = bocadillo
    bocale =
    es: desembocadura
    fr: embouchure
    e.a.

    Guciac bucca/aho hitzarequin relationaturic.

    Eta halaber berce erathorri batzuc:

    abuccatu = abocatu
    es: abocar
    eus: ahokatu (Curiosoa, ezta?)
    abuccamentu = abocamendu

    disbuccatu = desbocatu
    es: desbocar
    disbuccamentu = desbocamendu

    imbuccatu = embocatu
    es: embocar
    imbuccamentu = embocamendu
    imbuccatura = embocadura

    disimbucatu = desembocatu
    es: desembocar
    disimbocatura = desembocadura

    Grecoen stoma-tic:

    stomatitis
    stomatoscopio
    stomatologo
    stomatologia
    etc.

    stomacho ere badugu: urdail, urdailaren ahoa
    eta stomachal
    estomago/estomac eta estomacal modura eçagunac hemendic.

    On eguin!

  • Josu: “Ez dago Leiçarragaren naffarrera ulerceric erdara batua (grecoec eta latinoen ondarea) ikassi gaberic.”

    Ergo Josuren “naffarrera” = euskañola.

  • Kabe: ez duzu Josuk dioena ulertzen.

  • Ikus deçagun berce hitz familia bat, ceharo internationala.

    ore = bucca (eus: aho)
    oral
    + peroral
    oralitate
    oralismo
    oralista
    orificio
    orificial

    oratu = publicoqui minçatu; othoitz eguin, othoiztu
    oraculo
    oracular
    oracularitate
    oracularqui
    oratione
    orational
    oratore
    oratorio
    oratoria

    adorar = ad + oratu
    adorable
    adorabilitate
    adoratione

    exoratu = ex + oratu
    exorable
    inexorable
    inexorabilitate

    peroratu = per + oratu
    peroratione
    perorata

  • Espainola edota gaztelania gaur egun hizcunça bat da. Galegoa eta catalana, bi aiphatzearren, diren beçala.
    Hirur hizcunça hauen artean dauden differenciac ascoçaz ttipiagoac dira bizcaieraren eta çuberotar euscararen artean daudenac baino. Euscalqui bi hauec differentagoac dira espainola eta italianoa baino.
    Gure esparruan differentena francesa da, azquen mendeetan eduqui dituen aldaquetei esquer eta erruz.
    Duela hamar bat mende, Finisterretic Romaraino joaiten ahal cen hizcunça aldatu gabe, ceren hizcunça berbera minçatzen baitzen: lingua romana rustica. Berau latineraren ondoan vici cen antiquitatetic eta legionarioen minçoa ere bacen. Latinera idazteco hizcunça cen, philosophoec eta idazleec sorthuricoa, grecquera ethengabe copiatuz eta calcatuz.
    Adibidez, idazle grecoec “hypothesis” sorthua çutenez, romatarrec calcoz “subpositio” hasten ciren idazten.
    Populuac seguitzen çuen minçatzen herrico hizcunçan: lingua romana rustica.
    Ala uste al du baten batec legionarioec declinatione guztiac cequizquitela?

  • Duela 20 bat urthe, hizcunça romanicoac lingua romana horren dialectotzat harturic Romanica iceneco hizcunça batua plaçaratu nuen.
    Interlingua eçagutu nuen eta eguin nuen beronen grammatica naturalizatu. Guerorat jaquin dut berce saio batzuc ere egon direla, nire proposamena hobetu nahian. Richard Sorfleet canadarra eta berce batzuc lagunçaile bicain eduqui nituen. Eta neuc baino lehen berce batzuc ere saiatu direla cençu honetan lan eguiten.
    Adibide bat:

    Interlingua:
    io parla, tu parla, ille parla, nos parla, vos parla, illes parla

    Romanica:
    io parlo, tu parlas, ille parlat, nos parlamos, vos parlatis, illes parlant

    Berce adibide bat:

    Interlingua:
    Le feminas bon veni ab ille parve casas

    Romanica:
    Las feminas bonas venient ab illas parvas casas

    Wikipedia
    Anglesez:

    https://en.m.wikipedia.org/wiki/Pan-Romance_language#Interlingua_Romanica

    Catalanez:

    https://ca.wikipedia.org/wiki/Lleng%C3%BCes_panrom%C3%A0niques

    Eta hemen proposta bat berce batena:

    http://uglossia.blogspot.com/2020/06/interlingua-con-flexiones.html

    Eredu differentac baina ia ia berdinac.

    Adeitassunez

  • https://youtu.be/-QrEb8vJOQM

    Gathibu talde bicainaren canta bicain hau dedicatzen derauet hasserre aurpeguia ipini duten 32 horiei (eguiatan, içan, 3 dira guztira).
    Astiro eta gueldiro ençun deçatela.
    Toleranciaren aldeco cantu honetan ençun ahal dugu:

    Desberdine naz eta badaquit, ta cer! ez gehiau, ez gitchiau, bardin!
    Çure bildurrec, çure acatsac nire beguietan ikusten doçuz.
    Ez decot lotsatu beharric, ez, hauxe naz ni,
    Ta gustoco ez banoçu, jodidu zaitez!
    Ez naz makurtuco!!!

  • Beharbada okertuta nabil, Kabe, beharbada baduzu Josuk dioena ulertzen baina ez zaizu gustatzen.

  • jodidu çaitez

    Euscainola, ezta?

    Dakussagun:

    Futue te ipsum (et caballum tuum)
    Jódete tú (y tu caballo)
    Jodi çaitez çu (eta çure çaldia)

    Aspaldi aspaldicoa erranmoldea.

    jodidu bizcaierazco formari joditu dagoquio batueran.

    Hizcunça internationalean futuer da aditza. *FUTUITU gure systeman, nondic baitathor gaztelaniazco joder forma dialectala. Cantabriaco herri hizqueran hoder (hache aspiratuaz), F = > H.

    Adeitassunez

  • Eta “futitu” euskaraz!

  • E,

    Baiezcoan nago ni ere.

    futuer, *futuitu aditza relationean dago ondoco familia honequin:

    fuste. makila, garrote, quirten…

    ceinetaric baitathoz:

    fustigatu
    fustigatione
    fusta

    eta -futatu (jotze edo joitearen cençua du) aditzaren derivatuoc:

    confutatu
    confutatione

    refutatu
    refutable
    irrefutable
    irrefutabilitate
    refutatione

  • Eskerrik asko zuri, Josu. Gustura irakurtzen dut idazten duzuna. Segi horrela!

  • polluitu & contaminatu
    = kutsatu
    +kutsadura
    +kutsatzaile

    IED:

    polluer [-lu-/-lut-] v to pollute (1. to soil, make filthy; 2. to make unclean morally, ceremonially, etc.)
    Hence: pollution

    Orotaricoan:

    poluitu.
    Ensuciar. v. zikindu.
    Halakoei publikoki deklaratzen zaie mahain saindu hunetara eztatozen, Iesus Krist gure Iaunak bere domestikoei eta fidelei baizen emaiten eztrauzten bianda saindu hauk polui eta satsu eztitzatenzát. Lç Ins B 3v. Komun, erran nahi da poluitua edo satsua. Lç Decl ã 2v.

    Leiçarragac pollui era polluitu idatzi çuen, eguiatan.

    polluitu
    polluent = polluente
    pollutione
    pollutivo
    antipollutione
    electropollutione
    superpollutione
    photopollutione
    pollutionista

    Familia synonymoa:

    contaminatu
    contaminable = contaminagarri
    contaminatione
    contaminativo
    contaminatore = contaminatzaile
    incontaminatu
    discontaminatu = descontaminatu
    discontaminatione = descontaminatione

    Eta:

    contagiatu = kutsatu
    contagione = contagio
    contagioso = kutsacor
    contagiositate = kutsacortassun
    anticontagione = anticontagio
    contagionismo
    contagionista
    anticontagionismo
    anticontagionista

    Adeitassunez

  • mitter [mitt-/miss-] v ipini, barruan ipini, sarthu, igorri, bidali, joanaraci

    = mittitu/missu (misso/missa)

    missu = > meçu
    missa = > meça
    missal = meça liburu

    missile = missil

    *mensaje = > message
    message = meçu
    messagero = meçulari
    messageria = meçularitza; meçutegui
    messagiatu = meçuac bidali

    missione
    missionista
    missionario = missionari, missionero
    missiva

    AD
    admittitu
    admissible
    admissibilitate
    inadmissible
    inadmissibilitate
    admissione
    inadmissione

    RE + AD
    readmittItu
    readmissione

    CON
    committitu
    commissione
    commissionero
    commissionatu
    commissura
    commissario
    commissariato = commissariatu
    commisso

    FIDEI = fedearen
    fideicommittitu
    fideicommittent = fideicommittente
    fideicommisso
    fideicommissario

    DIS
    dimittitu
    dimissione

    EX
    emittitu
    emissione
    emissore
    emissario

    INTER
    intermittitu
    intermittente
    intermittentia = intermittencia
    intermissione

    INTRO
    intromittititu
    intromissione

    OB
    omittitu
    omissione
    omisso

    PER
    permittitu
    permissible
    permissione
    permisso

    PRE
    premittItu
    premissa

    PRETER
    pretermittitu
    pretermissione

    PRO
    promittitu
    promissore
    promissorio
    promisso
    promissa

    CON + PRO
    compromittitu
    compromisso

    RE
    remittitu
    remittent = remittente
    remissible
    remissibilitate
    irremissible
    irremissibilitate
    remissione
    remissa
    remisso

    SUB
    submittitu
    submissione
    insubmissione Batueraz: intsumisio
    submissivo
    submisso
    insubmisso Batueraz: intsumiso

    TRANS
    transmittitu
    transmissible
    transmissibilitate
    intransmissible
    transmissione
    transmissore

    MANU = escu, manu
    manumittitu
    manumittent = manumittente
    manumissione
    manumisso
    manumissore

  • preter + mitter
    ikussia dugu

    preter- prepositione prefixu hau berce hitz batzuetan aurkitzen dugu:

    preternatural: naturalaz haratago

    eta, adibidez,

    preterito hitzean.

    Cein aditzi dagoquio hau, baina?

    preterir, hau da, haratago joan, ceren IR bucaera hau, aditz honetan eta berce batzuetan IR aditza berceric ez da.
    Gaztelaniatic eçagutzen dugu “ir” aditza, cein “joan” baita euscaraz.

    VENIR aditza ere euscaraz erabilcen da, *VENITU formapean. Dakussagun, bada:

    VENIR: ethorri
    *venitu: Ondoco derivatuetan eta berauen erathorrietan erabilcen da:

    advenitu
    circumvenitu
    convenitu
    contravenitu
    devenitu
    evenitu
    intervenitu
    pervenitu
    prevenitu
    provenitu
    revenitu
    subvenitu
    supervenitu

    ir
    = *itu eus: joan

    AD
    aditu
    Casu, additu differenta da!
    adito

    AMBI-
    ambitu
    ambient = ambiente
    ambiental
    ambitione
    ambitioso
    ambito

    CIRCUM
    circuitu
    circuitione
    circuito

    EX
    exitu
    exito

    OB
    obitu
    obito
    obituario

    PRE
    preteritu
    preteritione
    preterito = iragana, harat/aurrera passatua

    TRANS
    transitu
    transient = transiente
    transitione
    transitivo
    intransitivo
    transitorio
    transito

  • Josu, ez da bidezkoa norbaiti “intolerantea” deitzea zurekin ados ez dagoelako. Kritika egitea zilegi da, eta zuk ere onartu behar duzu kritika, errespetuz egina den bitartean, behinik behin. Eta nik ez dizut errespetua galdu.

    Orain, harira: tripak ateratzen zituen Jack horrek erraten zuen bezala, goazen atalka.

    Bada pertsonaia xelebre bat “Alizia lurralde miresgarrian” liburuan, eta pertsonaia horrek zera dio halako batean: “Ni hitzen jabea naiz, eta, beraz, hitzek nik erratea nahi dudana erran nahi dute”. Bertzera erran: hitz bat noren ahotik sortu, erranahi bat edo bertze hartzen du. Adibide batez azalduko dizut: Sarita Montielek aktoresatzat zeukan bere burua; horrela omen zuen gogoko berak, behintzat. Hara, benetan zen aktoresa Sara Montiel? Tira, ez dugu uste, ezta? Bada antzeko zerbait gertatzen da zure “naffarrera batuaz” denaz bezainbatean: zuk erraten duzulako, eta bertzerik gabe, ez da ez “naffarrera” eta ez “batua”: berez eta eitez, Josuren idiolektoa baizik ez da.

    Nagia ematen du hau azaldu beharrak, zerorrek nik bezain ongi baitakizu, baina oharkabeko irakurleak agian eskertuko du gaizki-ulertua argitzea: herri xehea sekulan ez da mintzatu Leizarragaren euskaraz. Leizarragaren euskara (zu erakartzen zaituen ezaugarri sorta nagusia, bederen) berak asmatua da. Hasteko, Leizarraga itzultzailea da, eta itzultzaile txarra. Ongi uler nazazu, otoi: ezin bertzerik espero ez garaitik, ez garaiko baliabideetatik. Batetik, ohitura zabaldua zenez, hitzez-hitzezkotasun belarri-zulagarri bati egin behar zioten men Bibliaren orduko itzultzaile guziek, Jainkoaren hitz santuak jatorrizko [?] latinaz bertzeko sasiko mintzamolde sortu berriez ez ote ziren zikinduko. Eta bertzetik, tira: ez Leizarragak ez inork ez zekiten itzulpengintzaz XXI. mendean dakiguna. Erran nahi baita, bere garaian bezain antinaturala da gaur egun Leizarragaren hizkuntz eredua, euskaren senetik erabat atekoa. Batek erranen du: baina bide horixeri jarraiki noranahikotu eta “jakite hegoez igo” egin dira hainbat hizkuntza moderno (alemana da kasu tipikoa). Bai, eta euskarak ere bide hori har zezakeen… Baina ez zuen hartu, eta harrez geroztik ia 500 urte joan dira. Bitartean, euskara modernizatu eta auzoko hizkuntzekin “homologatu” da bertze bide batzuk hartuta.

    Diozunez, auzo erdarak jakin gabe ez dago eredutzat proposatzen diguzun “naffarrera” batu hori ulertzerik. Termino freudiarretan “huts egindako egintza” deituko nioke zure aitortzari, Josu. Egin kontu pixkat zeure solas horien gibelean gordetzen den oihartzun izugarriari: kolpe batez, zirt-zart, euskara hizkuntza subsidiario bihurtu nahi diguzu, autonomiarik gabea, ondoko hizkuntza “kultuen” eta “garatuen” menpekoa. Egun zientzietan, unibertsitatean, eskoletan, komunikabideetan, familietan, kaleetan, literaturan eta abarretan nagusi den eredua deusetarako ez balitz bezala, komunikazio simulakroen ibilgailu maingua baino ez. Horretarako adina baduzunez, trantsizio garaiko Suarez-en erran horiek oroituko dituzu, euskararen ustezko gabezi intrinsekoak direla eta: “a ver cómo enseña usted física nuclear en vasco”. Muñoz Seca-ren antzeslanean bezala, “los extremeños se tocan [os tocáis]”.

    Hizkuntzen dimentsio nagusiak eskapo egiten dizu, Josu: ez dago hizkuntzarik hizkuntz komunitaterik gabe. Hizkuntzak hiztunek nahi dutena dira, eta euren komunikazio beharrei erantzuten diete. Nago ni euskara zuretzat estilo-ariketa hutsa dela, gogo-jardun intelektualki asegarria, baina hiztungo “xehearen” beharretatik nahiz borondate adostutik zeharo deslotua eta arroztua.

    Eta hizkuntzak ere, oro har, horixe baitira zuretzat, ez da harritzekoa interlinguarekiko erakusten duzun atxikimendua. Hara, ongi dakizunez, nazioarteko hizkuntza artifizialen artean ere badira aldeak: badituzu, batetik, eredu elitistak, dimentsio sozialik gabekoak, gabineteko hizkuntza soilak direnak eta hizkuntza normal batek bete beharko lituzkeen funtzioez gabetuak direnak; eta, bertzetik, baduzu bertzelako eredurik ere, hiztun komunitate xehea, trinkoa eta autokonstzientea duen nazioarteko hizkuntzarik, bere apalean osasuntsua eta zinezko komunikazio tresna bezala funtzionatzen duena (ahozkoan, literaturan, komunikabideetan, lagunartean, familietan…). Zuk, noski, lehenbiziko ereduaren alde egin duzu, aski jakitun alde egin ere: interlingua eta zure “naffarrera batua” txanpon berberaren bi aldeak baitira.

    Okerbiderik ez egoteko, Josu: eskubide osoa duzu zeure jiteak, jostailuak eta buru-janak lau haizetara zabaltzeko. Baina bertzeok ere horiek kritikatzeko eskubide osoa dugu, horregatik “intoleranteak” izan gabe.

    Akabatzeko, galdera bat egin nahi nizuke jakin-minez, nirekin areago haserretu ez bazara behintzat. Krutwig zena gertutik ezagutu baitzenuen, zein zen bere iritzia interlinguari buruz?

    Ongi izan.

  • Kabe,

    Bai, jauna, intolerant çara. Ohico guiçaquien modura intolerant hutsa.
    Krutwig jaunari ez neraucon nehoiz ençun interlinguari buruz hitzeguiten. Berac ez çuen behar, ceren interlingua ossoa eçagutzen baitzuen bethe bethean. Berac bacequien latina, grecoa, anglesa, italianoa, portuguesa, espainola, germano eta berce hizcunça anhitz.

    Ikus anglesezco VADE (= joan) hitz familia:

    vade mecum = vademecum

    EX + VADE
    to evade
    evading
    evadable
    evadible
    evasible
    evasion
    evasive
    evasively
    evader

    IN + VADE
    to invade
    invadable
    +uninvadable
    invasible
    invasion
    invasive
    invasively
    +uninvasive
    +- uninvasively
    invader

    PER + VADE
    to pervade
    pervading
    pervasive
    pervasively
    pervasiveness
    pervasion
    pervader

    Hitz hauetaric cembat ikassi behar dituzte euscal gazteec?
    Hitz hauetaric cembat ikassi behar dituzte espainola edo francesa jaquin behar duten euscal gazteec?
    Hitz hauetaric cembatec hartu dute Euskaltzaindiaren baimena euscaraz erabil ahal dItzaten gure gazteec?
    Cein bidetatic ikassi behar dituzte?
    Euscaratic bertatic?
    Espainol edo frances bide intermediotic?
    Çucen çucen anglesez?
    Nola edo hala ahal duten beçala?
    Youtube edo Netflix bitartez?
    Nondic eta nola?