Lehenik, EUSKERAREN historia, harrigarria bada ere, ez da dagoeneko misteriotsua.
Jakina, Biblia (-5000) baino askoz lehenagokoa da Adam/Eva/Tubal…).
Ze euskerazko hots monosilabikoak (-120.000) aurrekoak batirá.
Gero, WURM glaziazio aldian (-18.000) eraki zuten bi silabadun hizkera (BIZI, HASI, HEZI…), AURREKO monosilaboetan oinarrituta (ZI, IZ, EZ..).
BI silabako hori euskera/iberikoa da, hizkera berbera izan ZENA 10000 urtez baino gehiago, harik eta, nakazaritza garaian, Euskaldunok AKITANIA inguruan geratu ginen, eta IBERoak Ebrotik behera Levanten eta Tartessos aldean.
Gero, latinak irentsi egin zuen iberiera idatzita, duela 2000 urte.
Halere, iberiera ahozkoak beste 500 urte Edo iraun zuen eta hortik SORTU ziren hizkuntza haren dialektoak (gaztelania, katala, asturiera…). Beraz, EZ latinetik, hizkuntza indoeuropar ZEHARO DIFERENTEA.
“NU VENIM DINS LATINA”.(Carme j. Huertas mallocarraren liburu bikaina)
Bestalde, euskera ez da izan INOIZ HIZKUNTZA ISOLATUA, UPV/EHUekoak dioten bezala.
Josu, orain 2000 urte jazotakoak zalantzarako aukera zaukak, baina orain 10000 urte baino gehiago hizkuntzari dagokionean jazotakoaren inguruan nola jakin genezakek ezer?
Hizkuntzalari klasiko batek (Rühlen) dioenez, 8.000 urtetik atzerantz ezin omen da jakin hizkuntzez ezer.
Erantzun diot EUSKERAREN KASUAN BAIETZ, zeren euskeraren disko gogorrak BERE HITZEN ESANGURAREN MEMORIA gordetzen baitu.
Ez dakit munduko beste hizkuntzaren batek, baina gure inguru zabaleko hizkuntza indoeuroparrek GALDUA DUTE bere hitzen esanguraren memoria.
Zer esan nahi du memoria kontu horrek.
Adibidez, “kephalÉ” grekoak (burua), badaki bere hitz horrek BURUA esan nahi duela, baina ez daki “BURUA” berba horrek, bere horretan, zer esan nahi duen.
Bada, gure hizkuntzak bai badaki kephalÉ hitzak zer esan nahi duen: *ike-boa-lea “alde biko azalera”, hots “bi hemisferiko boloa”
Zelan daki hori euskerak?
Eta hor dator euskaldunok EZ DAKIGUNA (normalean) GURE HIZKUNTZAZ.
Euskera-iberiera, lehen esan dudanez,-18.000 urte inguru sortu zen hizkera bisilabadun gisa (solutre aldian). Euskera monosilabikoa, berriz, berbetan hasi zen lehen giza espeziearen sasoikoa da (-120.000 urte gutxienez)
Glaziazio amaitzean (-10.000), orduko Kobetan (Akitania Zabalean) babestera etorri zen jende oldea Europarantz hedatu zen, norantza orotara. Barraiatze madaleindarra deritza.
Orduan egiten zen EUSKERA BISILABIKOA eraman zuten orduko Europa despopulatuan barrena: arrasto asko aurkitzen da toponimian, bizirik dirauen toponimia fosilduan: Alemanian, Italian, Suitza, Eskozia, Sardinia, Kaukaso, baita Sumerian, Siberiako Yenisey bailaran, non KET hizkuntza euskeraren senide hurbil den egitura gramatikalean bertan… baita Kanada eta AEBetako Virginiaraino (Athabaskoak, Nabajo eta Apatxeen arbasoak (eta hizkuntza horietariko batzuk bizirik daude (baita KET etab., ere).
Orduan, gaurko euskaldun apalduoi sinesten kostatu arren, “euskera lingua franca” izan zen Europan zehar eta haratago.
Adibidez, joniera ildoan, adibidez (Jonia, Kreta, Pelasgo…etab.) euskal toponimia aurkitzen da. Eta hortxe datza bigarren tresna euskeraren jatorrira iritsi ahal izateko. Diotenez, EH.ko toponimoak duela 6000-4000 urte bitartekoak dira,Kalkolitikoak.
Baina lehenagokoak dira euskera fosildua geratu den lekuetakoak: Dordoña, Kantabria eta Asturias, kasu. Ez dakit zergatik ez diren agertzen mapa horretan.
Batipat Dordoina eta País Kantabru (Kanta-buru) eta Asturias (Aitz-uria-auz) izan ziren euskeraren SAHASKA NAGUSIAK (hots, Koba gehien zegoen lekuak). Gaurko E.H.a oihan despopulatu samarra zen eta , beraz, euskeraren PERIFERIA.
Dordoinako toponimia ia guztia euskal toponimia da BERGERAC (IBERGARA), PERIGUEUX (IBERGOIT), SARLAT (SARA-LEH-ATE, “bailarara sarrera”), etab.
Gauza bera gertatzen da Iberia osoko toponimoekin, Portugal barne). Dena interpretatzen da euskeraren bidez, zeren iberiera desagertu egin baitzen latinak irentsita.
Orduan, romanistek (EHU/UPVkoek barne) uste dute ia dena latinetik datorrela, hitz bi berdintsuak suertatzen direnean. Zeharo irrazionala da. Latina eta Grekoa atzo goizekoak dira.
Hitz mordo bat dago oso antzekoak direnak, batez ere Grekeraz, eta romanistek pentsatzen dute euskerak haiengandik hartutako maileguak direla. Baina ez da horrela, azaldutako historiaren arabera. JOAN-ETORRIKO MAILEGUAK dira. Madaleindarrek eraman zituzten hara, eta duela gutxi datozkigu grekera eta latinetik (batez ere grekeratik) Medikuntza, Teknologia eta beste arloetako gaiak izendatzeko. Adibidez, LÓGOS (arrazoia) eta ELE-OS euskera “ELE jasoa”. Hizkuntz arau fonetikoak errespetatuz gero, ELEOS da lehena, eta laburtzapema (lógos), ostekoa.
Eta euskera ez da izan inoiz ISOLATUA, J. Lakarrak eta bestek defendatzen dutenez.
(hurrengorako)
Hor akats bat joan da LÓGOS / ELE-AGO-OS behar zuen esan: “ahozko (AGO) adierazpen (ELE) jasoa (OS)
Grekozko eta euskerako hitzen erkaketa/alderaketa eginda, halako bikote luzea ageri da (nik 400 bikote aztertu ditut)
Horietariko laupabost bikote izan ezik, bikote horietan lehenak euskerazkoa dira, arau fonetikoak kontutan hartzen badira;
Fonetika-arauak:
1) lehenik hitz KONPLEXUA eta gero LABURDURA
2) hotsetan lehentasuna: B–>P–>M–>H–>F
Gainera, Historia sekuentziaren arau ohizkoa: hizkuntza ZAHARRAGOAK BERRIARI mailegua (adi, romanistak)
Azkenez: Bere hitzen MEMORIA duen hizkuntza, maisu
Latin/Euskeraren erkaketan ere gauza bera gertatzen da. Beraz, JOAN-ETORRIKO MAILEGUAK dira, eta bestela pentsatzea IRRAZIONALA da.
Bestalde, EUSKERA ISOLATUAREN TEORIA dago (Trask, J, Lakarra eta beste asko).
Baina hori ere sostengaezina da gaur egun (irrazionala).
Izan ere, euskerak AMAZIGH (berebereen hizkuntzarekin) izan zuen harreman sakona MESOLITIKOAN (Kapsiens-Sauveterre kultura). Sauveterre Akitaniakoa da, orduan euskera egiten zen eremua. Horregatik gertatu zen H–>G aldaketa (AHO/AGO etab.), amazigh hizkera eztarrizkoa delako.
Geroago, Neolitikoan, hizkuntza SAHARAR/MEDITERRANIOTIK jasu ditugu nekazaritzako erro txit garrantzitsuak: AMA/UME/ELE/ELI/ALE/SARA etab.
Horrela, ekarpen horiei esker, Neolitikoan osatu zen LEHEN EUSKERA BATUA, hizkera flexibo aberatsa (grekoa eta latina oraindik linboan zeudela)
Lucena-ko Angel koban eztakigu noiz amatau zan SUA, Inoiz izan dan Luzeena ei zan (TopoNimia maltzurra).
2.65m garai duen errauts pilaketa. (AztARNa maltzurra)
Nun da Kordobako koban. Han da luzian…(FonEtika maltzurra)
-500.000 urte gizaheidelbergensis arbasoak bertan bizi ei zian ez afrikan IsoLata (GenEtika maltzurra)
Neretzat, Eskueren adina Su LUZe hori amatau zanekoa izengo da gitxien gitxienez, orain norbaitek zorArtuta nagoela esateaz aparte, demOstra dezala zientifikoki ahal badu, Lux, Leukós edo Luze??? (MeTodoLogia maltzurra).
MailEguak kobratzen hasteko sasoez al gabiz? (gal DU era)
“GEURE HIZKUNTZAZ EZAGUTZEN EZ DUGUNA”
Lehenik, EUSKERAREN historia, harrigarria bada ere, ez da dagoeneko misteriotsua.
Jakina, Biblia (-5000) baino askoz lehenagokoa da Adam/Eva/Tubal…).
Ze euskerazko hots monosilabikoak (-120.000) aurrekoak batirá.
Gero, WURM glaziazio aldian (-18.000) eraki zuten bi silabadun hizkera (BIZI, HASI, HEZI…), AURREKO monosilaboetan oinarrituta (ZI, IZ, EZ..).
BI silabako hori euskera/iberikoa da, hizkera berbera izan ZENA 10000 urtez baino gehiago, harik eta, nakazaritza garaian, Euskaldunok AKITANIA inguruan geratu ginen, eta IBERoak Ebrotik behera Levanten eta Tartessos aldean.
Gero, latinak irentsi egin zuen iberiera idatzita, duela 2000 urte.
Halere, iberiera ahozkoak beste 500 urte Edo iraun zuen eta hortik SORTU ziren hizkuntza haren dialektoak (gaztelania, katala, asturiera…). Beraz, EZ latinetik, hizkuntza indoeuropar ZEHARO DIFERENTEA.
“NU VENIM DINS LATINA”.(Carme j. Huertas mallocarraren liburu bikaina)
Bestalde, euskera ez da izan INOIZ HIZKUNTZA ISOLATUA, UPV/EHUekoak dioten bezala.
(jarraituko dut)
Josu, orain 2000 urte jazotakoak zalantzarako aukera zaukak, baina orain 10000 urte baino gehiago hizkuntzari dagokionean jazotakoaren inguruan nola jakin genezakek ezer?
Hizkuntzalari klasiko batek (Rühlen) dioenez, 8.000 urtetik atzerantz ezin omen da jakin hizkuntzez ezer.
Erantzun diot EUSKERAREN KASUAN BAIETZ, zeren euskeraren disko gogorrak BERE HITZEN ESANGURAREN MEMORIA gordetzen baitu.
Ez dakit munduko beste hizkuntzaren batek, baina gure inguru zabaleko hizkuntza indoeuroparrek GALDUA DUTE bere hitzen esanguraren memoria.
Zer esan nahi du memoria kontu horrek.
Adibidez, “kephalÉ” grekoak (burua), badaki bere hitz horrek BURUA esan nahi duela, baina ez daki “BURUA” berba horrek, bere horretan, zer esan nahi duen.
Bada, gure hizkuntzak bai badaki kephalÉ hitzak zer esan nahi duen: *ike-boa-lea “alde biko azalera”, hots “bi hemisferiko boloa”
Zelan daki hori euskerak?
Eta hor dator euskaldunok EZ DAKIGUNA (normalean) GURE HIZKUNTZAZ.
Euskera-iberiera, lehen esan dudanez,-18.000 urte inguru sortu zen hizkera bisilabadun gisa (solutre aldian). Euskera monosilabikoa, berriz, berbetan hasi zen lehen giza espeziearen sasoikoa da (-120.000 urte gutxienez)
Glaziazio amaitzean (-10.000), orduko Kobetan (Akitania Zabalean) babestera etorri zen jende oldea Europarantz hedatu zen, norantza orotara. Barraiatze madaleindarra deritza.
Orduan egiten zen EUSKERA BISILABIKOA eraman zuten orduko Europa despopulatuan barrena: arrasto asko aurkitzen da toponimian, bizirik dirauen toponimia fosilduan: Alemanian, Italian, Suitza, Eskozia, Sardinia, Kaukaso, baita Sumerian, Siberiako Yenisey bailaran, non KET hizkuntza euskeraren senide hurbil den egitura gramatikalean bertan… baita Kanada eta AEBetako Virginiaraino (Athabaskoak, Nabajo eta Apatxeen arbasoak (eta hizkuntza horietariko batzuk bizirik daude (baita KET etab., ere).
Orduan, gaurko euskaldun apalduoi sinesten kostatu arren, “euskera lingua franca” izan zen Europan zehar eta haratago.
Adibidez, joniera ildoan, adibidez (Jonia, Kreta, Pelasgo…etab.) euskal toponimia aurkitzen da. Eta hortxe datza bigarren tresna euskeraren jatorrira iritsi ahal izateko. Diotenez, EH.ko toponimoak duela 6000-4000 urte bitartekoak dira,Kalkolitikoak.
Baina lehenagokoak dira euskera fosildua geratu den lekuetakoak: Dordoña, Kantabria eta Asturias, kasu. Ez dakit zergatik ez diren agertzen mapa horretan.
Batipat Dordoina eta País Kantabru (Kanta-buru) eta Asturias (Aitz-uria-auz) izan ziren euskeraren SAHASKA NAGUSIAK (hots, Koba gehien zegoen lekuak). Gaurko E.H.a oihan despopulatu samarra zen eta , beraz, euskeraren PERIFERIA.
Dordoinako toponimia ia guztia euskal toponimia da BERGERAC (IBERGARA), PERIGUEUX (IBERGOIT), SARLAT (SARA-LEH-ATE, “bailarara sarrera”), etab.
Gauza bera gertatzen da Iberia osoko toponimoekin, Portugal barne). Dena interpretatzen da euskeraren bidez, zeren iberiera desagertu egin baitzen latinak irentsita.
Orduan, romanistek (EHU/UPVkoek barne) uste dute ia dena latinetik datorrela, hitz bi berdintsuak suertatzen direnean. Zeharo irrazionala da. Latina eta Grekoa atzo goizekoak dira.
Hitz mordo bat dago oso antzekoak direnak, batez ere Grekeraz, eta romanistek pentsatzen dute euskerak haiengandik hartutako maileguak direla. Baina ez da horrela, azaldutako historiaren arabera. JOAN-ETORRIKO MAILEGUAK dira. Madaleindarrek eraman zituzten hara, eta duela gutxi datozkigu grekera eta latinetik (batez ere grekeratik) Medikuntza, Teknologia eta beste arloetako gaiak izendatzeko. Adibidez, LÓGOS (arrazoia) eta ELE-OS euskera “ELE jasoa”. Hizkuntz arau fonetikoak errespetatuz gero, ELEOS da lehena, eta laburtzapema (lógos), ostekoa.
Eta euskera ez da izan inoiz ISOLATUA, J. Lakarrak eta bestek defendatzen dutenez.
(hurrengorako)
Hor akats bat joan da LÓGOS / ELE-AGO-OS behar zuen esan: “ahozko (AGO) adierazpen (ELE) jasoa (OS)
Grekozko eta euskerako hitzen erkaketa/alderaketa eginda, halako bikote luzea ageri da (nik 400 bikote aztertu ditut)
Horietariko laupabost bikote izan ezik, bikote horietan lehenak euskerazkoa dira, arau fonetikoak kontutan hartzen badira;
Fonetika-arauak:
1) lehenik hitz KONPLEXUA eta gero LABURDURA
2) hotsetan lehentasuna: B–>P–>M–>H–>F
Gainera, Historia sekuentziaren arau ohizkoa: hizkuntza ZAHARRAGOAK BERRIARI mailegua (adi, romanistak)
Azkenez: Bere hitzen MEMORIA duen hizkuntza, maisu
Latin/Euskeraren erkaketan ere gauza bera gertatzen da. Beraz, JOAN-ETORRIKO MAILEGUAK dira, eta bestela pentsatzea IRRAZIONALA da.
Bestalde, EUSKERA ISOLATUAREN TEORIA dago (Trask, J, Lakarra eta beste asko).
Baina hori ere sostengaezina da gaur egun (irrazionala).
Izan ere, euskerak AMAZIGH (berebereen hizkuntzarekin) izan zuen harreman sakona MESOLITIKOAN (Kapsiens-Sauveterre kultura). Sauveterre Akitaniakoa da, orduan euskera egiten zen eremua. Horregatik gertatu zen H–>G aldaketa (AHO/AGO etab.), amazigh hizkera eztarrizkoa delako.
Geroago, Neolitikoan, hizkuntza SAHARAR/MEDITERRANIOTIK jasu ditugu nekazaritzako erro txit garrantzitsuak: AMA/UME/ELE/ELI/ALE/SARA etab.
Horrela, ekarpen horiei esker, Neolitikoan osatu zen LEHEN EUSKERA BATUA, hizkera flexibo aberatsa (grekoa eta latina oraindik linboan zeudela)
Lucena-ko Angel koban eztakigu noiz amatau zan SUA, Inoiz izan dan Luzeena ei zan (TopoNimia maltzurra).
2.65m garai duen errauts pilaketa. (AztARNa maltzurra)
Nun da Kordobako koban. Han da luzian…(FonEtika maltzurra)
-500.000 urte gizaheidelbergensis arbasoak bertan bizi ei zian ez afrikan IsoLata (GenEtika maltzurra)
Neretzat, Eskueren adina Su LUZe hori amatau zanekoa izengo da gitxien gitxienez, orain norbaitek zorArtuta nagoela esateaz aparte, demOstra dezala zientifikoki ahal badu, Lux, Leukós edo Luze??? (MeTodoLogia maltzurra).
MailEguak kobratzen hasteko sasoez al gabiz? (gal DU era)