Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak!

Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak! –

Animalia espezie ugari desagertzeko arriskuan daude: hartza, azeria, tigrea… Beno, ba, gurean, euskaldunak murrizten ari gara. Batez ere euskaldun peto-peto horiek. Gehiago dira hiltzen direnak jaiotzen direnak baino. Badira urte batzuk horrela dela. Historian lehen aldiz, inolako gerra edo izurrite/gaixotasunik gabe.  Arrazoia? Emakume bakoitzak ume bat bakarrik du, batez beste.

Abizen batek 15 pertsonak baino ez badute, horietatik ugaltzeko aukera dutenak normalean 1/3 bat izaten da (5). Horietatik erdia emakumeak dira batez beste (2,5) eta hauek normalean ez diote euren abizena jartzen lehen postuan seme-alabei.

.

Abizenak

Fenomeno hau aztertzeko, abizenak hartuko ditugu oinarri. Ordu askotako lanaren ondoren, hona hemen 2019ko urtarrilean, desagertzeko arrisku handiena duten 150 abizen.

Hemen bildutakoak euskal kutsu garbia dutenak dira. Izan ere, hemen dagoen zerrendan, “Euskal abizenak, gure hizkuntzaren lekuko” artikuluan azaldutako abizen mota dago, hau da, hitz elkarketatik ateratakoak. Hala, kolorez ezberdintzen dira hurrengoak:

  • Hitz arruntak: bide, ola, mendi, baso, etxe, aran, eliza…
  • Adjektiboak/Adberbioak: zabal, garai, ondo, ona, goien, (h)andi, gutxi, luzea…
  • Atzizkiak: –aga, –eta, –ti…

Bestelakoak (adibidez: Sangroniz, Busturia, Ansoain…) ez daude bilduta. Horrelakoak, zailagoak dira euskal jatorria duten edo ez ikustea, nahiz eta abizen hori dutenen bizitokia ikusita, batzuk EHkoak direla nahiko argi ikusten den. Hortaz, arriskuan dauden beste hainbat abizen ere zerrenda honetan sar litezke. Edonola ere, iradokizunik baduzu, proposatu mesedez.

 

DESAGERTZEKO ZORIAN
<15 PERTSONA BAINO GUTXIAGO		 DESAGERTZEKO ARRISKU HANDIA
<50 PERTSONA BAINO GUTXIAGO		 DESAGERTZEKO ARRISKUA

<250 PERTSONA BAINO GUTXIAGO
Aizarnazabal 7
Algarabide 11
Alzogaray 0 (8, bigarren abizen)
Arangoitia 6
Arraga 8
Arizola 5
Arizona 9
Ayerregaray 6
Barazabal 9
Basogain 0 (12)
Basogaray 8
Bidegaray 14
Burumendi  0 (8)
Calamendi 0 (8)
Dolagaray 14
Dolaraga 8
Echezar 0 (8)
Elizagoien 6
Erriondo 7
Escarmendi 8 Gipuzkoan denak.
Garbe 12
Garizabal  7
Gastanbide 0 (8)
Gezalaga 10
Goimendi 6
Goroskieta 10
Ibaieta 8
Ibaiondo 8
Idarramendi 0 (9)
Igarabide 7
Ilarraga 0 (9, 2. abizenarekin)
Irigoiti 0 (6)
Iturburuaga 14
Iturripea 8
Landarte 0 (10)
Larrasolo 8
Larregain 6
Lastagaray 10
Laurnagaray 14
Lecuberria 8
Lizargarate 7
Mendiaratz 6
Mendibaso 0 (6)
Mendiolabeitia 0 (13)
Mendirichaga 7
Mingolarra 5
Mintegiaga 14
Ortubai 6
Sagarmendi 13
Sagastiberri 9
Urdaibai 9
Urizabal 6
Urmendia 8 Nafarroan
Urrusolo 10
Uberetagoena 12
Zabalgoitia 5
Zearsolo 0 (15)
Zigorraga 6		 Alargunsoro 30
Aldekoetxea 22
(Aldekoetxea 16+Aldecoechea 6)
Arizeta 19
Arizpeleta 46
Arrambide 30
Artegui  20
Basaran 39
Basozabal 46
Bidasolo 30
Echeondo 15
Elizagarate 30
Elizeche 12 (Elizeche12+Elizetxe 0 (7) )
Esnarrizaga 23
Etxegibel 45 (Etxebigel 33+Echegibel 12
Etxezortu 26 (Etxezortu+7 Echezortu 19)
Ezkiaga 20
Garaiburu 27
Garaigorta 35 (Garaigorta+35 Garaygorta 0 (7)
Iriazabal 43
Irizabal 94
Irueta 44
Irungarai 42 (Irungarai 9+ Irungaray 33)
Irurozki 17
Iturgoyen 22
Landibar 20
Larbide 21
Larrasoain 29
Larregui 42
Laurnaga 20
Leizegi 26 (Leizegi 11+Leizegui 15)
Lizariturri 33
Mendiberri 34
Mendiluze 59
Olaondo 16
Ondarzabal 15
Ondozabal 22
Organbide 39                               Organbide 0 (6) + Orgambide 39
Oromendia 37 (EHtik kanpo)
Ozkorta 18 (Ozkorta 13+ Ozcorta 5)
Portuburu 28
Salbide 37
Torregarai 36                        Torregarai 0 (10)+Torregaray 36
Urazurrutia 24
Urkizar 17
Zabalaga 16
Zabaljauregi 19
Zelaiaran 10+10
Zuazobide 21		 Adarraga 106
Aranaga 190
Aranburuzabala 120
(Aranburuzabal 25+Aramburuzabala 95)
Aransolo 93
Arizabaleta 66
Arizpe 60
Arriandiaga 53
Azkoaga 93
Basaguren 95
Bediaga 93
Belamendia 132
Bidezabal 32
Bordagarai 12+ Bordagaray 84
Egimendia 17 Eguimendia 49
Egurbide 121
Elgorriaga 119
Elizagaray 83                              (Elizgaray 76 + Elizagarai 7)
Elizaran 77
Errekondo 15 Recondo 251
Estenaga 111
Etxebarrieta 228 (Echebarrieta 194+Etxebarrieta 34)
Etxepeteleku 52 (Etxepeteleku 20+Echepetelecu 32)
Goienaga 45
Gorostiola 88
Ibarburu 178
Ibargutxi 174
Ibarluzea 412
Intxaurrondo 147 (Intxaurrondo 69+Inchaurrondo78)
Irulegi (Irulegi 65+Irulegui 114)+Iroulegui (datu gabe)
Jaureguiberri 31 (Jaureguiberri 11+Jaureguiberry 20)
Kapanaga 67 (Kapanaga 14+Capanaga53)
Larrabide 141
Larran 149
Larrumbide 55
Lizarrondo 79
Lombide 131 (Lombide95 + Lonbide 36)
Mallagaray 99+ Mallagarai 0 (7)
Muruzabal 480
Mutiozabal 68
Olartecoechea 55             (Olartecoechea 25+Olartekoetxea 30)
Pagonabarraga 62
Soloaga 64
Ugartetxe Ugartetxe 51+Ugarteche36
Ugartetxea (Ugartetxea79 +Ugartechea 45)

 

Taula hau osatzeko INEren datu base honetan oinarritu naiz (bertan, abizen jakin bat zenbat pertsonak duten ikusi ahal da). Kontsultarik egin nahi baduzu, begiratu bertan. Jakina, badira kanpoan geratu direnak, Iparraldeko eta munduan zehar daudenak ez baitaude kontabilizatuak. Hau da, diasporari esker, badira abizenak mundu mailan biziarazteko itxaropen txiki dutenak. Espainiar Estatutik kanpo daudenen artean abizenak ikertu nahi badituzu, webgune hau duzu.

.

Konponbideak

Zeintzuk dira abizena bizirauteko dauden konponbideak? Kontzientziazioa. Gure abizenak, gure hizkuntzaren lekuko dira. Horiek bizirik manten daitezen gogoa eta grina behar dugu. Edonola ere, hauek dira proposamen batzuk:

  • Abizenen ordena aldatu. Arriskuan dagoen abizen bat baduzu bigarren postuan (zure amarena zelako), lehen postura pasatu.
  • Emakumeak arriskuan dagoen abizena badu, bere seme-alabei lehen postuan jarri, aitarenarena jarri ordez.
  • Jaiotza tasa handitu. Seme-alaba gehiago eduki.

Abizen hauetako bat duen norbait ezagutzen baduzu (edo arriskuan dagoen beste abizenen bat duen norbait ezagutzen baduzu), azaldu arazoa. Partekatu, konpartitu!

Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak!

 

 

 

Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak!
Biztanleriaren hazkunde tasa. Iturria: Gaindegia
Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak! Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak!Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak! Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak!
, ,

Euskara irakasteko laguntza eta ekintza.

KIROLA eta NATURA programa. 2019ko txangoak
Euskalkiak eta batua bertsolaritzan

45 pentsamendu “Desagertzeko arriskuan dauden euskal abizenak!”-ri buruz

  • Mikelats 2019-01-02 21:12

    Beste nonbait idatzi izan dudan moduan, edo demografia serio hartzen hasten gara edo herri gisa pikutara goaz

  • Leti 2019-01-02 21:55

    “Intxaurburu” arriskuan dagoen beste abizen bat.

    • euskaragara.net 2019-01-03 09:49

      Mila esker, Leti. Bai, arrazoi duzu. INEren aplikazioan 7 “Inchaurburu” ageri dira eta beste 7, bigarren abizen moduan (TX-ekin ez da bat ere ageri). Beraz, desagertzear dagoen beste bat, zoritxarrez.

  • euskaldun bat 2019-01-02 22:06

    Maketoak eta euren abizenak plaga bat dira. Goiko aholkuez gain beste bat: euskal abizenak dituen bikotea hautatu.

  • Hego 2019-01-02 22:11

    Grafiko horretan Euskal Herriari dagokion datua erabat kezkagarria da. Bestalde, Amestoy (Ametza), Haristoy (Haritza), Sagardoy (Sagarrondo?) eta antzeko abizenetan azken toy/doy buruzko informaziorik al duzu?

  • Mai 2019-01-02 23:17

    4 belaunaldietara oraindik ere gizonezkoen abizenak jartzen jarraituko dugu? eta aita-ama familiekin?
    Emakume batzuok geurea jartzeko hautua egin dugu eta familiak aldatu direnaren aldagarria ere ahaztu zaizue.

  • Aitzol Azurtza 2019-01-03 09:21

    Hego-ri: Iruditzen zait “-toi/doi” atzizkia (edo “-toy/doy” erdarazko grafiaz) euskarazko “-tegi/degi” atzizkiaren aldaera dela.

    Hala, zuk jarritako adibideetan, “Ameztoi, Hariztoi eta Sagardoi” abizenak “Ameztegi, Hariztegi eta Sagardegi” abizenen aldaerak lirateke.

    • euskaragara.net 2019-01-03 09:45

      Agian, -ti, -di atzizkien aldaerak dira: Amezti, Arizti, Sagardi/Sagasti…
      Berez, 3 horiek abizen bezala existitzen dira (“Amesti” bakarrik S-rekin).

      Ametz, Haritz eta Sagardi/Sagasti, denak dira zuhaitz motak. Ez da kasualitatea. Beste hainbat abizen, zuhaitzetan oinarrituak daude eta -ti/-di atzizkiekin konbinatzen dira:
      Gorosti, Lizardi, Pagadi…

  • Fernando Rojo 2019-01-03 14:30

    Nik Rojo dut abizena, eta euskaldun peto-petoa sentitzen naiz, euskarak egiten gaitu euskaldun, ez abizenak.

  • euskaldun bat 2019-01-03 17:02

    Ez dut zalantzarik euskaldun petoa zarenik baina ez duzu ukatuko euskal abizenak poliki-poliki desagertuko direnik, ez?! Ez duzu ukatuko hemen euskal etnia bat dagoenik, ez?! Eta nik Rojo abizena banu, ondo irudituko litzaizkidake abizenak ez galtzearren hartu beharreko neurriak. Eta zergatik ez, galzorian dauden abizen horietako bat neure egin, eta posible ez bada, legea aldatu beharko litzateke posible egiteko. Ala ez? Eta euskal etniak genotipo berezi batek bereizten duela esango balute zientzialariek eta nik genotipo hori izango ez banu, ez nintzateke geloskor egi horren aurka altsako. Aitzitik arro egongo nintzateke eta genotipo hori babesten saiatuko nintzateke. Arraza berezietako txakurrak normaltasun osoz bereizten diren bezala. Non dago arazoa? Edo edozerekin geloskor jarri behar gara?

  • Jonzumar 2019-01-03 17:43

    Euskaldun bat: etnia bat zer den ikasi mesedez arrazarekin nahastu baino lehen. Etnia bateko kidetza edo sarrera ez du jaiotzak arrazak markatzen, baizik eta faktore objektibo (hizkuntza, kultura, bizitokia, familia, ohiturak…) eta subjektibo (borondatea, gogoa, sentimendua, sinismenak…) multzo batek. Hemen, Kongon eta Japonian berdin. Beraz, Rojo bat berdin izan daiteke Pagadoi bat bezainbeste euskal etniako kide. Eta berdin Salam bat. Etnia zer den ikasi eta gero hitz egin euskaldunak “euskal etniatik” egotzi baino lehen.

  • Beñat Castorene 2019-01-03 18:49

    Castorene 7 bakarriki Iparraldean
    Hegoaldean?
    Ameriketan ehunka Castorena

  • Fernando 2019-01-03 18:58

    Sentitzen dut baina ez naiz eztabaida zentzugabeetan hasiko. Lehen 16 abizenak hartzen baditut 2 ditut euskaldunak, 6.a eta 14.a, eta horrekin erantzuten dur nire euskal abizeneekiko kezka guztia. Genotipoari buruz, esan eta frogatzen duten egunean erantzungo dizut.

  • Fernando 2019-01-03 19:00

    Jonzumarrekin guztiz ados.

  • euskaldun bat 2019-01-03 20:23

    Jonzumar eta Fernando, badakit etnia zer den baina idazterakoan “euskal arraza” edo antzeko zerbait idatzi izan banu ZUZEU guztia gainera eroriko zitzaidala pentsatu dut eta horregatik idatzi dut “etnia”. Nahi baduzue, euskal tribua, antzina-antzinatik lurralde honetan bizi den jende multzoa, edo deituko diogu. Arraza hitza tabua da. Orain dela urte batzuk albistea izan zen Baztaneko biztanleen dna neolitikotik aldaerarik gabe zetorrena zela, oso isolatuta egon den bailara bat izanik eta abar luze bat. Euskaldunen (nahi baduzue, baskoien) muina bezala identifikatzen zuten. Ni ez naiz Baztanekoa eta horregatik ez nintzen asaldatuta jarri, euskalduna ez ote naizen pentsatuz. Aldiz, gustoko albistea izan nuen, Baztaneko jendea neolitikotik gertu-gertu zeuden, ze polita! Ez dakit 14.abizena zein dudan eta ez dut interes berezirik jakiteko. Baina benetan eh! Umeak ematen duzue! Gaztea nintzenean ere entzuten nituen RH gora eta behera txantxak. Nik orduan ez nekien zer RH nuen (eta egia esan orain ere ez dakit ez hori ezta A, B edo zer dudan ere), baina eta zer? Azterketa zientifiko batek esango balu halako RHa dela baskoien berezkoa haregatik eta honegatik, ez nuke horregatik txantxarik egingo eta iseka eta tontakeriatan ibiliko. Erromatarrak hona etorri eta mapa egin zutenean ere Nafarroako lurraldean jarri izendatu zituzten baskoiak. Besteak barduloak etab ginen, eta zer? Ni Norbegiara joanez gero, agerikoa da haien genotipo bera ez dudala eta ez da inor horregatik asaldatzen. Zer gertatzen da? Begibistakoa den bitartean ez dagoela arazorik onartzeko baina hala ez bada, nahiz eta zientzialariek esan, azkurea sortzen duela? Hemen arazoa da, DNA izan edo bestea izan, RH izan edo ez izan, kulturalki beste talde batekoak direnak euskal kultura, etnia, tribua, arraza edo nahi duzuen hori handik eta hemendik erasotzen duela, ez duela nahi ikusi ez onartu, talde txiki honetan ezberdintasunak badaudela. Eta horrela, erosionatu eta erosionatu, poliki-poliki desgastatzen dihardu desagertuarazi arte. Agian zuek ere horretan al zabiltzate? Hala bada, arazoa zuena da eta ez azterketa egin duen zientzialariarena. Zerbaitek azkurea eragiten dizue?

  • Fernando 2019-01-03 20:33

    Neu umea? Neu asaldatu? Neu ere horretan nabilela? Jesuuuus motel, iruitzen zaidak arazotxoa duala jjajjjaj… Neuk esan dudan gauza bakarra da abizenarenak ez nauela batere kezkatzen (eta berresten diat), hortik harago kontatzen dituanak… phire kontuak.
    *eta genotipoarena frogatzen den egunean neure iritzia emango dudala. Eutsiok horri eta ez hadi “asaldatu” je je.

  • euskaldun bat 2019-01-03 21:07

    Fernando, hemen duzu Interneten aurkitu dudana, orain dela urte batzutako albistea da:

    https://www.google.com/amp/s/amp.diariodenavarra.es/noticias/navarra/zona_norte_occidental/un_estudio_genetico_situa_baztan_linajes_000_anos_antiguedad_65639_1009.html

    Ziur nago albiste honekin ere bazterretan esamesak sortuko zirela. Baina egia esan ez dago zientzialaria izan beharrik. Hartu Europako mapa, kokatu Euskal Herria, inorekin zerikusirik ez duen.hizkuntza hor zoko batean. Ez dago zientzialaria izan beharrik konturatzeko txoko horretan hizkuntza guztiz desbersin bat badago, milaka urtetan ingurukoekin asko nahastu gabe mantendu den gizatalde bat egon delako izan behar duela derrigorrez, bestela esango didazu nola demontre egiten den hori. Eta isolamenduan egon den gizatalde bat izanik, ba normala dela genetikoki edo zerbait ezberdina egoteko motiboak soberan daudela. Edo ez? Euskara ez zela alegia mantendu Jainkoaren graziaz. Baina badirudi, horrelako gauzek ezinegona sortzen dutela, nolabait horrelako gauza baten aurrean “hau deseroso sentitu daiteke” eta hobe horrelako gauzez ez hitz egitea eta hitz egiten bada, gehienez ere txantxa moduan eta “oye! Neolitico, ven aqui!” eta antzeko txorakeriak. Abizenekin ere hobe ez sartzea, gero liskarrak sor daitezkeela eta badakizu, hobe kezkak ez agertzea eta hitz egin behar bada gwhienez ere komiko formatuan, “ocho apellidos vascos'” etab. Erosioa handik, erosioa hemendik, hemen kezka guztiak apetsugatu behar dituena beti pertsona berak.

  • euskaldun bat 2019-01-03 22:30

    ZUZEUn gertatzen den gauza kurioso bat honako hau da: norbaitek zerbait idazten du zukaz, erantzuten diozu, ez zaio asko gustatu edo erasotua sentitzen da eta orduan hikaz erantzuten dizu. Askotan gertatu zait. Ni, zukaz hasten banaiz zukaz amaitzen dut, ez dut aldatzen. Ez dakit aldaketa horren atzean zer azalpen dagoen. Baina dena den, hikaz hitz egiten dutenak asko miresten ditut eta balio handi ematen diot.

  • Fernando Rojo 2019-01-04 10:51

    Esan bezala, ez dut eztabaida luze eta antzuetan erori nahi beraz, oso gainetik irakurri dudan lehen testua ez dut erantzungo ere (gainer asko desbideratu duzu abizenaren asuntoa, gero eta gehiago).
    Bigarrenaren inguruan, berriz, erasotua sentitu naizela edo ez zaidala gustatu zure irakurketak dira, esan bezala ez baitit inolako kezkarik sortzen eta sinetsidazu umore onean erantzuten dudala. “Zu” edo eta “Hi” erabiltzearen inguruan, besterik gabe, asko pentsatu gabe, zuk egiten duzun moduan gehiegi sakondu gabe, hitanoa erabiltzen dudalako nire egunerokotasunean horixe atera zait. Ez dakit zer gertatzen den Zuzeun edo eta ohikoa den ala ez hori gertatzea… bada, kasu horretan kasualitate hutsa izan da. Ohituragatik egin dut (orain zuka apropos erabili dut badaezpada ere). Ez diot buelta gehigorik eman horrelako analisi sakona egiteko. Eta portzierto nire benetako izen-abizenez sinatzen ari naiz, anonimatoan ezkutatu gabe. Horrela akusazioak egitea oso oso erraza baita. Baina neu ere euskalduna naiz abizena espainola izan arren.

  • euskaldun bat 2019-01-04 11:29

    Fernando, Fernando Rojo erabili dituzu. Aitor Zaldua idatzi bazenu ere niri bost axola. Eta Fernando idatzi duzu eta nik sinesten dut hori izango dela zure benetako izena baina lasai asko idatzi zenezakeen Fernando izen faltsu bezala, eta zer? Nik “euskaldun bat” ordez “Iñigo Cruz” idazten badut, zerbait aldatzen da? Zuk sinestu egingo duzu hori nire izena dela eta orduan zer, iritziak pisu gehiago du? Zuk hautatu duzu izen hori erabiltzea, oso ondo dago, beraz ez daukazu besteen izenekin sartu beharrik, eman iritzia eta kito. Eta noski, ZUZEUn iritzia idazteko lehenbizi azterketa sakon bat, gero neure ingurukoen artean eztabaidatu eta azkenean idatzi egin behar badut… ba ez, baina ez nik eta ez nire aurkakoa pentsatzen duena. Hor ere ZUZEUn beti berdina gertatzen da: gustokoa ez denean etab, ba anonimotasunaren kontuarekin hasten da jendea… hori, zuzenean ezabatzen ez badizute. Baina beno, nik uste ZUZEU apur bat hobetu dela, orain iritziak ez dituzte lehen bezain erraz ezabatzen. Gogoan dut ZUZEUko batek behin iritzia ezabatu zidanean haserretuta idatzi zuela eskuinekoek iritziak emateko nahi adina leku bazituztela esanez. Zein erraz sailkatzen den jendea. Zelako maila ZUZEUkoena!! Qué nivel! Beraz, leku bakoitzean dagokion maila, Fernando.

  • Amaia Abanzabalegui 2019-01-04 11:38

    Abanzabalegui abizena ere desagertzeko zorian gaude. Gipuzkoan 12 dira lehenengo abizena dutenak eta Bizkaian 0 pertsona agertzen dira, baina datu hori txarto egon behar da; izan ere, nire familian 8 edo egongo baikera. Argi dagoena da desagertzekoa dela abanzabalegui abizena.

    • euskaragara.net 2019-01-04 12:58

      Amaia: kontuan eduki Abanzalegui edo Abanzalegi bilatzeak emaitza ezberdinak ematen dituela. Bilaketa egin dut eta emaitza hauek eman ditu:
      Abanzalegui: 18
      Abanzalegi: 13 (Bizkaian 5)

      Edonola ere, arrazoi duzu, desagertzear dagoen abizena da. Seme-alabarik baduzu? Agian aldaketaren bat egin ahal duzu.

  • Jsoeba 2019-01-04 11:57

    Arabar abizen bikoitzak ez dira euskaldunak?
    Pilo bat daude arriskuan eta ez dituzue aipatzen. Gainera askok galdu egin dute ezaugarri hori, adibidez Fernandez de Retana zenak Retana edo Fernandez galdu dituzten adibide asko daude.

    • euskaragara.net 2019-01-04 13:06

      Joseba: artikulua patxadaz irakurtzen baduzu, ikusiko duzu hori dagoeneko azalduta dagoela. Zuk esan bezala, abizen guztiak ez dira jarri.
      Arabakoak patronimiko+de+toponimiko formula erabiltzen dute. Ezaugarri hori Arabakoa da eta erabat bereizgarria. Nik 3.000 abizen inguru aztertu ditut, baina zerrenda mugatu behar izan dut.

      Artikuluan eskatzen da zuen iradokizunak planteatzea. Beraz, ongi etorria hori ere!

  • xakht 2019-01-04 12:43

    Zamorako (edo Espainiako ez dakit nongo) maketoen kontra asko da esan Euskal Herrian eta esaten, ezer ere ez Marokoko maketoen kontra. Plaga handiagoa horiek.

  • euskaldun bat 2019-01-04 13:38

    xakht, gaur-gaurkoz, euskaldunoi kalte gehien (diferentzi handiz) egin digutenak (eta egiten ari direnak etengabe) espainiar etorkinak dira. Kolono bezala konportatzen den ororen aurka nago, izan musulman edo izan animista, baina alde handiz bereizten da hemen kalte gehien egin duena. Eta okerrena da, beti esaten den “nola liteke XXI. mendean oraindik horrela?” hori, ba horrela dela eta horrela jarraitzen duela izaten. Ez zaiela kolono izaera desagertzen! Badela garaia politikariren batek esateko Euskal Herrian euskara derrigorrez jakin behar dela, eta hala ez bada lanpostu bakar bat ere ezingo dutela hartu! Noiz sartu behar zaie kaskezurrean! 40 urte pasa dira, baina bere horretan jarraitzen dute.

  • Hego 2019-01-04 14:17

    Diskriminazioa dela eta, politikariek enpresa pribatuetan ezin dute horrelakorik ezarri (ez dute ezta enpresa publikoetan ezartzea lortzen), aldaketa gauzatu behar dugunok euskaldun militante aktiboak izan behar gara. Nola? Ba euskara erabiltzeko aukera dugun tokietan soilik kontsumituz, euskara gutxietsia den lekuetan kexa masiboak bidaliz (euskara erabiltzeagatik erantzun iraingarriak jasotako lekuetan, itzulpen kaxkarrak edo euskararen erabilera okerra erabiltzen duten negozioetan…), enpresa badugu EGA eskatuz eta euskara lan-hizkuntza ezarriz eta abar.

    Horretarako lobby bat sortu behar da, jendea bilduz eta erreferente izango den salaketak plazaratzeko webgune/app bat sortuz (TripAdvisor eta antzeko webguneen moduan baina euskararen erabileraren ikuspuntutik). Euskal gizartearen presioa nabaritu behar dute, bestela betiko eran jarraituko dugu.

  • Nerea Usubiaga 2019-01-04 14:29

    Usubiaga, Usobiaga, Urzuriaga eta Usabiaga. Ez dakigu nondik datozen. Baina gutxi gaude. Gorlizen lur sail bat dago Urzuriaga izenarekin.

  • hartsuaga 2019-01-04 16:08

    Beste bide bat badago, baina seguru asko Kodigo Zibila ukitzea eskatuko luke: Duela 300 urte arte egin ohi zena errekuperatzea, eta usadio patrilinearra albo batera utzita, leku izenez osatzea deiturak. Arazorik gabe izan ditugu Etxeberria eta Aranburu deiturekiko ijitoak gure artean. Estatu Batuetako beltzek Johnsson eta Whitacker bezalako deitura anglo-saxoiak dituzte, ez Ndong edo Affwé bezalako afrikarrak. Zergatik ez ate hori zabaldu? Galtzeko arriskuan dauden deiturak salbatu ezezik, aspaldiko arrazakeria arrastoak saihesteko lagungarria litzateke eta euskal usadio zahar ez-patrilinearra berreskuratuko genuke.

  • olatz 2019-01-04 16:50

    Munita, Zalakain eta Aginagalde ere, desagertzeko arriskuan oker ez banago.

    • euskaragara.net 2019-01-05 00:52

      Mila esker Olatz!

      Munita: 36 (ia guztiak Gipuzkoa eta Nafarroan + Bartzelona)
      Zalakain: 74, Zalacain: 251
      Aginagalde: 92, Aguinagalde: 306

  • Beñat Castorene 2019-01-04 18:01

    Denek akigun bezala, abizenak, egia erraiteko, etxe izenak ziren bainan orai ezin dugu atzera egin.
    Aldiz Hartxuagak errandakoaren haritik, zergaitik ez erabili etxe zaharren izenak? oraindik daudenak edo sustut orai desagertuak direnak?.
    Nahikoa eta gehiago ere badago eskuragarri uldaletxe guzien erregistroetan.
    Bainan Dupont bati abizenez aldatzea ez ote da gehiegi galdegitea ?
    Abizena ez ote patrimoniala?
    Bada beharbada nahi luketeneetzat beste soluzio bat ez hain mingarria; Zergatik ez, Zubieta?
    Abizenen problema bat badago bainan erraz konpon liteke eskua izanez geroz.
    Problema haundiagoa eta konplikatuagoa ikusten dut gure ondare etno-kulturala denei transmititzeko.
    Herri aske batean jadanik zaila bada, zapaldu batean imigrazioa handiegia denean einezkoa da.,

    .

  • Eus1 2019-01-05 00:35

    Fernando, ez hadi asaldatu, feminazi bat dirudik ,inork ez dik eta euskalduntasuna kenduko.
    Lan eta proposamen bikaina iruditzen zait Euskaragara jaunarena.Nik aurreneko abizena kanpotarra daukat,baina euskal etnia (etnia osotasun bat da, baita arraza ere) babestu dut beti euskal herriaren identitatea babestuaz, ez daukat RH-, euskal herriaren ezaugarrietako bat izanik munduko RH- portzentai handiena izatea ,(hara beste misterio bat).Nire abizenak ikusita nire DNA ere hortxe ibiliko da, eta hala ere euskal herriaren historia eta egia babestea ezinbestekoa iruiditzen zait.
    Zergatik ematen die ainbesteko phobia Herri baten benetako historia eta jatorria ikertzeak batzuei? Gaur errealitatea beste era batekoa izan daiteke, eta? Horregatik historia ixildu behar al dugu? Herri baten historia (kulturala, historikoa, GENETIKOA) jakiteagatik meatsatua sentitzen den norbait ez det uste herri baten benetako parte sentitzen denik bere barruan.
    Ezin det imajinatu txeroki bat, edo kurdu bat bere herriaren historia edo edozein ezaugarri fisiko edo kulturak ixildu arazi nahian edo mespresatzen.

  • Miren 2019-01-06 02:32

    Kaixo, Jaureguibeitia/Jauregibeitia ere desagertzear

  • Trekutarrak 2019-01-06 13:04

    Treku abizena Gipuzkoakoa da. Baina ez da ezagutzen nondik datorren. Ez dauka jende askok apellido hori.

    • euskaragara.net 2019-01-08 01:18

      Bai, abizen bitxia eta misteriotsua.
      Treku: 50
      Trecu: 99
      Bai, jatorria Gipuzkoan omen dago, baina auskalo zein puntu zehatza. Castorenek dioen bezala, Iparralden baten bat gehiago egon daiteke.

  • Benat Castorene 2019-01-06 14:07

    Lehen Lapurdin bazen Mattin Treku Inharga (1916/1981) bertsolari aheztarra.
    Treku edo Trecu frantziar idazkeran abizen bera da.
    Aldi honetan, orai bertan, 14 TRECU aurki daitezke telefono zerrendan, beraz seguraz ere gehiago ere izango dira

    • euskaragara.net 2019-01-08 21:36

      Beñat: badago datu baserik interneten Iparraldeko abizenak aztertzeko? Ez dut Castorene edo Arbelbide-rik topatu INEren bilatzailean, baina egon badaude, Iparralden.
      Mila esker.

  • Antso 2019-01-08 08:50

    Agirretxu be bai! (Aguirrechu/Aguirretxu)

  • Mikelats 2019-01-08 10:41

    Treku Lezoko betiko abizen gisa ezagutu izan dut beti, handik galde

  • Benat Castorene 2019-01-10 21:06

    Euskaragara
    Nik bederen datu baserik ez dut ikusi Iparraldean. Duela hainbat urte jada, Philippe Oyhanburu dantzari famatu ohiak liburu batean abizenak bildu zituen. Castorene bezala Arbelbide abizena hartan izango da, zabaldu samarra baita baxe nafarran.

  • Ioritz 2019-01-14 21:10

    Ez dakit euskal abizena den, baina Ardeorekin 100 pertsona daude.

  • olatz 2019-01-31 13:55

    Polia orrialdea. Baina inon ez dut aurkitzen Kaminaur edo kaminor edo Caminaur delakoaren erreferentzerik. Inork aditzera emango al dit zerbait?

  • Patri 2019-02-21 18:30

    Mentxakatorre oso gutxi dagoz.