Daniel Argote, askatasuna amets –

Daniel Argote baionarra gizatasun handiko pertsona izan zen, askatasuna amets zuena, beretzat eta besteentzat. Bere nahia ez zen teoria hutsa izan, garai latzetan bizitzea egokitu zitzaion, eta praktikaz eta ekintzez bideratu zuen bere filosofia, azken unera arte, hau da, naziek hil zuten arte.

1.- Daniel Argoteren nondik norakoak

Daniel Argote Baionan sortu zen 1910eko uztailaren 21ean, aita zurgina zuen eta Santizpiritu auzunean bizi ziren. Lehen ikasketak Leskarreko lehen mailako eskolan egin zituen 1927tik 1930era. Horren ondotik urtebete eman zuen errejenta edo maisu moduan Sarako eskolan.  1931tik 1932ra zerbitzu militarrean ari izan zen Alpeetako infanterian. 1932an Émilie Eucher-Lahon-ekin ezkondu zen eta lau seme-alaba izan zituzten, horietako bi oso adin ttikian hil bazitzaizkien ere. 1934an Bankako eta Arrosako eskoletan lan egin zuen errejenta gisa.

Gizateria maite zuen, behe mailako jende umilak, gehien bat, eta sentimendu sakon horrek framazonerian, Baionako La Zélée Logian,  sartzera eraman zuen. 1936an espainiar faxistak errepublikaren aurka altxatu zirenean, Hegoaldetik Iparraldera etengabean zetozen errefuxiatuak lagundu nahian, Hendaiako Spartacus Logian sartu eta idazkari lanak egin zituen. Hegoaldeko ume errefuxiatuak Baiona inguruko zenbait etxetan babestea zen bere lana, Miarritzeko Bon Air, Chabiague eta Lilinita izenekoetan, Bidarteko Erretegian, Uztaritzeko Chantanan, eta abar.

2.- Nazien aurkako borrokan

1939an armadara deitu zuten eta Alsaziako frontera igorri. Han zebilela, 1941ean alemaniarrek preso hartu zuten. Hamahiru hilabete preso eman ondoren, askatu zuten eta Sallespisseko eskolan irakasle lanetan hasi zen, berriz ere. Horretaz gain, aipatu herriko etxeko idazkari lanak ere egiten zituen. Horretan ari zela, klandestinitatean lan egin zuen iheslariak eta horrelakoak nazien menpeko Frantziatik Vichyko gobernuaren Frantziara pasatzen.

1943ko udazkenean, Orthez aldeko eskualdean, erresistentziako armadako buruzagi gisa hautatu zuten. Baziren gazte ainitz, poloniarrak, batez ere, naziek armadan, beren gogoaren kontra,  sartu zituztenak eta desertatzeko gogo handiz zirenak. Daniel Argote horiek lagundu zituen, talde ttikitan eskualde libreetara eramanez. 1944ko abuztuaren 10ean, Orthezetik barna txirringaz zihoala,  nazien segada batean erori eta tiroz hil zuten. Hil zutelarik hogeita hamalau urte zituen. Hurrengo egunean, hau da, 1944ko abuztuaren 11n, Orthezeko hilerrian ehortzi zuten.

Gaur bada Baionan karrika bat bere izena duena eta Orthezeko eskolak ere Daniel Argoteren izena oroitarazten digu. Nolabait, erraiten ahal da, baionarrak gazte-gaztetik hartu zuen gizateriarekiko konpromisoak Herioren besoetara eraman zuela.

Goian bego, ekintzaile adoretsua!

Daniel Argote, askatasuna amets