Aberriaz
Aberriaz –
Aberria ipurdian irtendako erlakiztena izaten da, batzuetan. Bai, badakit hiztegietan beste definizio batzuk agertzen direla, jaioterria eta nazioarekin dutenak zerikusia, baina zer nahi duzu esatea, irakurle, gure aberri hau, arkadia beharrean, zorne eta guzti agertzen zaigu nahi baino gehiagotan.
Gazte ginela, Leninek erakutsi zigun herria, nazioa eta estatua kontzeptuak bereizten. Baina aberri galduaren mina lehenagotik zetorkigun, ez da hala Sabino? Egia esanda, geneukan gauza bakarraren traza zeukan aberriak, bere kezko izaera hutsala gora-behera. Gainerako guztiek nazioa, herria eta estatua zuten bezala, guk “Urrun deritzan aberria” baizik ez baikenuen esku artean, edo, hobeto esan, gurarien artean. Sarrionandiak berak, hutsune bezala ere ikusi izan du aberria, oraindik betetzeke eta betetzeko daukagun zerbait bezala.
Aberriak, gainera, nahi beste berezitasun bil ditzake bere baitan, segun eta norena den. Esate baterako, auzoaren aberria eta norberarena oso diferenteak izaten dira, amuarraiak eta eskailuak bezala. Ondokoarenak min handia egiten du normalean. Haren aipamen hutsa, eta haren ikurren agerpenak, alergia modukoa eragiten du eta azkurea handitu egiten da erlakiztenaren inguruan. Egin ezazu froga urte batzuk Valladoliden edo Toulousen bizitzen jarrita. Ikusiko duzu hemen gustu ematen dizuten hitz eta banderen baliokideek, min ematen dizutela han, zornea zornetuz.
Kontua da egunotan nire lagun bat ez dela abertzale jakin dudala, berak publikoki hala aitortuta. Euskaldun eta euskaltzalea izaki, ez dakit zergatik lotzen nion berari ere aberriaren kontua. Baina ez, ez omen da abertzale, inondik inora.
Erabat harrituta nagoela aitortu diot beste lagun euskaldun eta euskaltzale bati. Honek ere ez dit esan ba bera ere ez dela abertzalea! Baina, zer Kristo, hi ez al haiz independentziazalea?, galdegin diot orduan. Eta baietz, indepentziazaleaizan badela, baina ez abertzalea, nazionalista ezetz, alegia. Arraioa, ñabarduren xehekeria ikaragarria da gurean. Hemen ere denok ipurdia, baina nork berea.
Orduantxe jarri naiz pentsatzen inozoa behar dudala izan zeharo edo, nolabait, aberriaz nik dudan sinestea ez dela nire lagun hauena bezain garatua. Funtsean neuk ere izan nahi banuke ez-abertzale, aberriaren beharrik ez daukan horietakoa, ikurrak sutan erreta hobeto daudela uste baitut ene barru barruan. Ezin baina.
Ene aberria gabezia baita, eza eta ezereza, ukoa eta hutsa. Eta zulo handi hori berdindu artean, beste biderik ez daukat: minik egiten ez didanean bakarrik ahaztuko dut aberria. Iritsiko ahal da eguna!
Aberriaz
Oso egoki hautatua. Gaur-gaurkoa idatzi zuenetik sei urtera ere!
Amaia mesedez, Lucia Baskaranekin elkartzen zarenean, galdegiozu ea barkamena eskatu duen Hasierrez esandakoarengatik.
Barkatuko dit Hasier Etxeberria maitiak bere zerutik (berak opatu digu Zuzeu eta hainbat liburu eta artikulu eder), baina niri ez zait gustatzen erromantiko delakoen ausentzia ala ez-egotearekin lotuta dagoen aberri urrunik edo amesturik. Oteitzaren antzera, nik ikaragarri gustoko dut gure aberria desokupatua egotea latin-herrien farfailez, arbasoek ez liburuak idatzi izana, ez izenik eman izana gure herriari, eta beren estilo eta nortasuna praktika sozialean eta iraunkortasun kulturalean oinarritzea. Sabino Aranak eman zizkigun hainbat hitz eta sinbolo eta berak ez zuen lanbrotako aberririk maitatzen, bere aurrean zeukan hori baizik. Goizean jeikitzean pozik nago Adurretik Ebrora Euskal Herri aberri bat benetan existitzen delako eta ez dudalako egon behar inondikan bilatzen edo asmatzen.
Gero datoz berriki asmatutako herri idei esterilizatuak, independentista bai baino nazionalista ez (ezker abertzalearen ekoizpen delakoa). Horrelako saioek globalismo ezkertiarraren berdintasun tolesgabera irauli nahi gaituzte. Espainola, frantsesa ala espainola izatea, kasu horretan, berdin dio, ideologia internazionalista bat tartean delako.
Euskaldunok euskal aberriari nortasun berezia eman behar diogu, eman izan diogun bezala, eta belaunaldi berri bakoitzak hortan du zeregina. Eta atzekoen ondarea gurekotu eta eguneratu behar dugu horretan jarraitzeko. Eta gaur Aberri Eguna denez gero, bukatuko dut, GORA EUSKADI ASKATUTA
Atzo arratsaldean ibilki banenbilen Apalagako oihanean barna eta bide sendra txar batean topatu dut 80 urte inguruko eta urrats pizuko laborari bat . Ez nuen nehundik ere ezagutzen Kosemari Ariztia Iturribeherkobordakoa, Hegoaldetik jin familia batekoa omen dena. Itxura guzien araberan plazer handia hartu zuen enekilako solasaldi labur horretan. Eta nik harekin nola ez?
Bentazar Jauna, biziki lasaia ikusten zaitut. Alabaina ez zaitzu sekula bururatzen, horrelako gertaera xume baten ondoren eni frangotan sortzen zaidan zirrara, maite dugun Herria erhien artetik eskapatzen zaigula ahurtara harea bezala?
Erramun, ulertzen bazaitut, edozein estaturen idolatriaz arrazoiz mefidatzen zara. Baina zure izuzkinaren azken bi esaldiak ez naiz segur ongi konpreniturik
Aupa Beñat: EAEn euskaltzale pilo bat daude Aberria maite ez dutenak. Baina euskararen inguruko txiringitoetatik bizi direnak. Ez.dira abertzaleak baina baezpada alderdi abertzaleei botoa ematen diotenak. Txiringitoetatik bizi dira eta txiringitoen eten gabeko gehikuntza nahi dute. Txiringitoak zabaltzeko edo gehitzeko egitura ideala euskal estatu bat izango litzateke. Hori ez daukatenez espainiar estatu barruko egituretan garatzen dituzte euren proiektuak. PNV kontratisten alderdia da eta Bildu funtzionario berriena.
Euskal estatu bateko hiritarra izatea gustatuko litzaidake. Abertzalea naiz eta EAEko biztanlea, gogorra egiten zait españolismo kamuflatu hau jasatea.
Ene Castorene, ulertzen dut zuk diozuna, euskal belaunaldi bakoitzari dagokio gure herriaren galtze arrisku erronkari egoeraren arabera erantzutea, gure arbasoek aldi bakoitzean egin zuten bezala. Nola egin aurre gaurko erronkei? Nola bildu demarkazio eta muga ofizialen gaindi dagoen euskaldungo-abertzalegoa, artikulazio indartsuago bat lortu ahal izateko? Galdera horiek erantzuteko gure foro xume honetako eremua eta nire gaineko jakintza beharko litzateke. Euskal Herria galzorian dago, bai, orain dela ehun urte bezalaxe. Nola irauten asmatu dugu horrelako denbora luzean? Galdera hori ere ez da batere makala.
Ene Erramun, PNV “kontratisten” alderdia dela diozu eta errepikatu beharko dut, kontratisten aurka ahal zaude? Gure herriak irautea nahi badu beharrezkoa ahal du ekonomia edota zuk bestelako biderik badakizu, praktikan jarri duzu, exitoa izan du eta oraindik ez naiz/ez gara enteratu? PNV euskal abertzaletasuna sortu zuen alderdia da eta euskal erakundeak eraiki dituena, beste batzuekin batera. Akaso zuk gauza gehiago eskeini zenezake. Horrela bada, eskaini baina mundu honetakoa izan dadila zure eskaintza, hori eskatzen dizut.
Diru publikotik bazkatzen diren zementisten aurka nago erabat, Bentazar. Zuen aberria harrobiak dira.
Ah! Ni ere ez naiz enteratu ere egin Sabin Aranak fundaturiko alderdiak arrakastarik izan duenik. Nik ikusten dudana da EAEn PSoeren programa betetzen ari dela. Agian beste planetaren batean bete da Sabinoren helburua? Exopolitika, Bentazar?
Errexa da iraina botatzea, Erramun, baina herri honek behar ditu zementistak, industristak, enpresariak eta bestelakoak, bestela ez baigaitezke aide hutsez bizi. Ikusten da, halaere, formula magikorik ez duzula edota bestela ezkuturan duzula. Planteamendu eraikitzaileak behar ditugu eta ez gezur ustelak edota ezkutuko sasijakitateak.
Benetan sinistuta zaude EAJk PSOEren programa betetzen duela? Hori botatzen duzu baina beste kasuan bezala ez duzu argudio zipitzik demostratzeko. Euskal estiloa bestelakoa da, Erramun, gauza zehatzetan oinarritzen dena, eta ez froga gabeko hitzontzikerietan.
Argudioak frogatzeko Pnv Psoeren “‘euskal” marka zuria dela?
1, Eitbko programazioa
2. Ayusoren kontrako espainiar ezkerraren argumentuak errepikatzen behin eta berriz.
3. Zuen parlamentarien jarduna Madrilen
4 , Celaaren erreforma mantentzea Hezkuntzan
5. Ertzaintzaren eraketa, jarduna…
6. Hezkuntz sisteman erabiltzen diren materialak
7. Catalunyako sozialistei diezuen maitasuna.
8. Memoria historikoa ere zuena eta psoena berdina da
9. Hasier Etxeberriak ere ondo kontatzen du lortu zuen lasaitua abertzale izan gabe “euskaltzalea” izan zitekeela. Funtsean euskaldun españolista ezkertiarra zen Hasier.
Botua Pnvri emango zion baina español progrea sentitzen zen. Espainiarekiko maitasuna erakusten ausartzen ez zen horietakoa.
Batzokietara joatea ere nahikoa duzu, Bentazar, bertan euskaldunik.ez dagoela frogatzeko
Agerikoa denak ez du demostrazio luze eta dokumentaturik behar, hain zuzen ere agerikoa delako. PNVren espainoltasuna agerikoa da, egitate bat, ebidentzia bat. Eragile aktiboa da herri honen desnazionalizazioan eta ordezkapen etnikoan. 78ko erregimenaren zutabe ezinbestekoa lur hauetan. PSOE den estatu-alderdi mafiosorik gorenaren aliatu zuzena. Nafarroa eta Iparraldea zazpiak bat ekuaziotik kendu izanaren erantzule. Euskal nazioaren azken indarrak ezker “abertzalearekin” batera (alegia, anaia txiki astakirtenarekin batera) xurgatu, parasitatu eta agortu duen makinaria burokratiko eta sasi mafiosoa, estatu espainolaren apendize hutsa. Alderdi horrek herri honi egin dion kaltea horren da handia ezen ezarri beharreko justiziak ez duen tokirik mundu honetako kode penaletan. Justiziarik egongo ez bada ere, noizbait historiak esango al du behintzat alderi hori (eta bere diszipulua) inoiz izan den armarik eraginkorrenak izan direla herri honen heriotzean.
Ene Erramun eta Egurra, agerikoa dena da zuek bezalako tipoek etengabe eta aspalditik ari direla EAJren espainoltasunaren kontua aizatzen, ez dakit nondik intxaurretan kokatua dagoen ustezko abertzaletasun baten mesedetan. Zuen jolgoriotan noski EAJ espainola da eta Fidel Castro munduko askatzailea.
Ene Erramun, zure errenkadan ematen dizkidazunak parragurea besterik ez didate sortzen ez baitute inongo zehaztasunik, zure intentzio ankerraren presuntzio hutsak dira. Bai, Dragoi Bolak sozialisten gol bat izan zen EAJren programan, bai, Ayusorena ikaragarrizko saldukeria, Aitor Esteban noski sozialista mozorrotu bat da, Ertzaintzaren jarduna Rubalcabak manejatzen du bere hilobitik, Catalunyakoei maitasuna ageri agerikoa. Ikusten da ere batzoki batetik ez zoazela, zatoz nirera tortilla pintxo bat eskatzera eta ikusiko duzu bertakoen euskara jator jatorra. Eta gainera, zuri ez bezala, euskal poesia (Xabier Lete kasu) gustatzen zaie, beraz zu baino eskolatuagoak dira euskal kulturan.
Ene Egurra, 78ko erregimena eta halakoak erabiltzen dituzu ahotan Podemita-ezker abertzaleko baten antzera, ezker espainola eta ustezko abertzalea klonikoak baizarete bai ikuspegiz, bai kulturaz, bai estiloaz. Niri ez zait interesatzen Espainiako erregimena aldatzea, zuri bai, hortxe zure eta zuentarren espainoltasun muturrekoa. Espainia espainiarrentzat eta zu espainiarra nahikundez eta bihotzez horregatik.
Gauzak oso kontrara planteatu behar dira, ETAkideak eta ezker abertzaleak 35 urteko jardun politiko-militar antzu-odoltsuan sartu bitartean EAJk hiru euskal herrialde bereganatzen dituen euskal lurralde politiko bat sortu du. Zazpiak bat zuk bakarrik manifetan eraman nahi duzu, orain arte bezala abertzale engainatuetaz baliatzeko.
Portzierto EAJk ez ditu azken urteetan 850 pertsona hilobietara bidali. Baina akaso zure antipar okerrak dituen tipo batentzat hori memelokeri bat besterik ez da. Jainkoari eskerrak zuek ezker abertzalekoak derrota politikoan zarete murgilduak, ezin zuriturik ETAren jarduna eta honek bere burua akabatu behar izan du, herriaren aurrean ez lotsagarri gertatzeko. Herri hau bizi da, EAJk eman dio indarra eta zuek derrotatu anti-gizakiok igaro beharko duzue derrota horren gau beltza.
Batzoki gehienetan X.Lete nor den ere ez dakite. Regetona eta perreoa bai ordea. Espainia engainatzen ibili zaretela sinestu arazi nahi diguzu, Bentazar? Aitor Esteban, Oskar Matute, Pablo Iglesias eta Pedro Sánchez funtsean alderdi berekoak zarete. Zuek Sabino Aranaren helburu bakar bat ere ez duzue lortu. Herri hau bizirik dagoela diozu. EAEko lurraldean jendea bizi da, baina herria nik ez dut somatzen: Hasierren idatzi hau lekuko. EAJ estatu espainiarrak babestutako organismo bat baino ez da. Ia ez daukazue intelektualik, kultur eragilerik…inoren programa betetzen ibili zarete
Ene Bentazar, ondo ari zinen harik eta… Zinez diotsut maiz pentsatu dudala trebea zarela argudiatzen eta are zintzotasunik ez duzula falta, baina orduan zure ezker abertzalearekiko herra argudio bihurtzen duzu eta ETAren komodina premiarik gabe mahaigaineratzen, eta berehala ohartzen naiz oker epaitu zaitudala beste behin.
Ene Erramun, zuk ez dituzu batzokiak zapaldu, nirean bere poster handi bat dago eta hain gutxi gustatzen zaizun “Xalbadorren heriotzean” poema-kanta jarrita dago argazkiaren azpian. Etorri, ikusi eta tentelkeririk ez adierazi.
Bai, noski, Aitor Esteban podemita da. Mesedez, Erramun, jendea ez da tontoa eta ez da horrelako solas-babuekin deslunbratzen. Hemen ere zure argudio falta agerian.
Hemen gauza historiko bat gertatu da ehunka urteetan, Nafarroako erresumaren garaitik, gertatu ez dena, eta hauxe da, hiru euskal herrialde batzen dituen egitura politiko euskaldun bat osatu dela. Zuk ez diozu garrantzirik ematen ez euskal aziendari, ez euskal poliziari, ez euskarazko irakaskuntzari, ez euskal zerbitzuei… Eta zer proposatzen didazu ordez? Gauza berdina gertatzen zen Xabier Leterekin, oso gaiztoa zen diputazioan lan egin zuelako eta gainera bere poesia… Baina ez didazu sekula euskal poeta bat ere aipatu, euskal kultura ez zaizulako interesatzen, euskal aberria bezainbeste.
Ene Garrett, egunen batean ezker abertzalea zinez abertzalea izango delaren ametsa dut edota bestela ezker abertzale benetako bat sortuko dela, pentsa zenbateraino liluratua nago egoera honetan gauzak diren bezala ikusita. ETAren komodina? Ene Garrett, Egurra jaunak EAJ kriminalizatu du ez dakit ze arazoengatik eta nik bakarrik ezker abertzalearen historiala aipatu dut, hemen kriminalik badago gauzak ondo antzemateko. ETA ez da komodina, ETA euskal historiaren eta ezkera abertzalearen parte bat da eta aipatu beharko da baldin eta gauzak bere lekuan jarri nahi baditugu.
Nongo batzokira joan behar dut, Bentazar?
Bentazar, ez dakit ondo irakurtzen dituzun iruzkinak, baina Egurra delakoak ezker abertzalea ere kritikatu du:
“Euskal nazioaren azken indarrak ezker “abertzalearekin” batera (alegia, anaia txiki astakirtenarekin batera) xurgatu, parasitatu eta agortu duen makinaria burokratiko eta sasi mafiosoa, estatu espainolaren apendize hutsa”.
Orduan zertara dator ezker abertzalearen kontrako zure purrustada eta ETA hizpidera ekartzea? Hori esan nahi nuen.
Ene Garret, Egurrak ardura kriminalak gaineratzen dizkio EAJri eta ezker abertzaleari anai txiki astakirtena deitzen dio soilik. Niretzat giza balioak euskaltasunaren eduki izan behar dira, horrela uste zuten Agirre Lendakariak eta bere ondorengoek. Egurrarentzat, ordea, 850 pertsonen hilotzak ez dira ardura kriminalak. Honi nik deitzen diot krimenak zuritzea, ustezko abertzaletasun baten aitzakiz.
Ene Erramun, pasa zaitez nahi duzunean Oiartzungo batzokitik eta esan Bentazarren partez zoazela. Tortilla pintxoa eta garagardoa dohainik emateko agindua igorriko diet. Horren truke, pintxoa jan bitartean, Xabier Leteren “Altzateko Jaun” entzun beharko duzu. Ze egundainoko militantzia egiten dudan euskal kulturaren alde…
Altzateko jaun? Pio Baroja idazle español frankista baten ipuinean oinarritutako sasi poema hori? Bale, baina pintxoa eta gargardoa ere hain txarrak ez dira izango eh? Euskeraz badakite zerbitzariek?
Ene Erramun, zure erudizio sektarioak beti itsutu egiten nau. Ze madrasa stalinistatik pasa da zure sensibilitate xumea? Barojak bere alderdi politiko txarra izango zuen baina Euskal Herria maite eta ondo irudikatu zuen. Zuk garai batean aipatu materialismo kulturalean oinarritutako idazle marxistek, ordea, ez dute sekula soneto politik ekoiztu. Ai, Erramun, Gedar irakurri gutxiago eta joan zaiz mendira, sagastiak eta pagoak ikustera.
Galduta zabiltz, Bentazar. Non daude Barojak egindako sonetoak?Barojak EH maiteko zuen bere erara baina bizkaitarristak eta Espainiako gorriak ere gorrotatzen zituen. Zer da Gedar?
Ene Erramun, ironiak eta metaforak ez dute zuregan inongo eraginik. Baroja, noski, eleberrigilea zen, ez poeta (ez duzu bere nobelarik irakurri? A ze ezjakintasuna!). En fin, Erramun, ea orejera ideologiko horiek gainditzen dituzun eta euskal kantak kantatu, euskal poetak irakurri, etengabeki zure ahierraren dogmak zabaldu beharrik gabe.
Euskal poetak irakurtzeko? Nik euskaraz idazten duten españolak baino ez ditut ezagutzen. Zergatik ez duzu irakurtzen Hasierren Inesaren Balada?Agian gustatu egingo zaizu. Leteren Altzateko jaun berrirakurri dut: letra absurdoa da. Español batek euskal iragana irudikatzeko formulen barruan koka dezakegu. Lete kulturalki español bat zen.Bere aberria Espainia zen.
Kultura espainiarra euskaraz egiteak ez dauka zentzurik. Horregatik euskal mundu kulturalaren ahuldadea
Iruzkin landuago bat egitera nindoan, baina zure azkenengo iruzkinak, Erramun, zalantzaz bete dit gogoa. Galdegin nahiko nizuke, azaltzeko betarik bazenu, nolatan diren ezagutzen dituzun idazleak euskaraz idazten duten espainolak (eta kontrara ba ote den posibilitaterik, erderaz idatzen duten euskotar peto-petoak, Ipar Euskal Herriko idazleak ahaztu gabe), eta halaber, nola den Lete espainolista bat bere idatziei dagokienean (eta adibideren bat/batzuk jarriko bazenit/bazenigu, askoz hobe). Badakit hau foru bat dela eta galdegiten dizudana entsegu luze oso bat beharko lukeela, baina eztabaida zuzena eta zintzoa bada gauzen baieztapenek arrazoitze minimo bat beharko lukete (eta betebehar hori guztioi dagokigu), zeren eta eztabaida hau ez da gustuen ingurukoa (nik Lete gustuko dut, espero dut horrek zuretzat marra gorri bat ez suposatzea, eta Barojaren Alzateko Jaunaren Kondairak, bere prosa estiloa oso gogoko ez dudan arren oso laua iruditzeagatik, hainbat hausnarketa sortu dizkit). Hemen eztabaidatzen ari garena jadanik euskaltasuna zer den eta zer ez den da, oso gai arantzatsua, latza eta polemikoa dena, baztertzailea, eta puntu batera helduta, krudela ere bai.
Adeitasun osoz, egun ona izan dezazuela.
Apotxiki: Lete euskeraz zerbait ekoizten zuen ekintzaile español bat zela frogatzeko:
Bere poesiak: Euskal herri nerea ezin zaitut maite, haur andaluz bati….
Canço a Catalunya funtsean katalanismo españolistari egindako poema da.
Bere jarduera politikoa Trantsizioan.
Bere produkzio kultural guztia español kantari eta poeten plagioa…
Bertsolaritzaren diskoan egiten dituen iruzkinak…
Euskal Herriaren independentziaren alde esan/ idatzi zuen zerbait?
Edo zapalkuntzaren aurka bederen?
Zuk, Apo, zer uste duzu, non zegoen Leteren aberria?
Arratsalde on, Erramun.
Sentitzen dut baino ez nago batere ados aipatzen dituzun batzuekin. “Euskalerri nerean” ageri diren bertsoak ezin daitezke aberriaren ez Euskal Herriaren aurkakotzat hartu. Leteren poesian zerbait ageri bada errepikakorki aberriarenganako maitasuna eta era berean honek sortzen dion tristezia da. Letek bere aberria maite du baina ezin du maite aberri hori guztiz iluna baita, bortitza, gatazka gordin batean hondoratua dagoena. Leteren sentiberatasuna oda eta elegiaren artekoa da, “Aberri ilunaren poema” zentzu horretan nahiko esanguratsua da, bi sentimendu horiek barnebiltzen baititu: aberriarenganako maitasuna eta aberri horren egoerak sortzen dion tristezia, ez aberriaren ideiak berak. Aberriaren egoeraz kezkatzea ekintzaile espainolista izatea bada urkatu nazatela agudo plazan, krimen guztiak garbitu ditzadan.
Canço a Catalunyan zuk diozunaren arrastorik ez edo ezagutzen ez dudan beste bertsio batetaz ari zara.
Haur andaluz bati… Agian gure herritik etorkinak makilkadaka botatzearen iritzikoa zara. Lete, bere gizatasunean, ez da iritzi horretakoa.
Aipatzen dituzun beste gauzen inguruan gutxi esan dezaket, ez baitakizkit horien nondik norakoak, nik Lete bere kantagintza eta poesiaren bidez ezagutzen dut bestetik ez, baina susmoa dut azkar ihes egin zuela politikatik ez baitzen horretarako gai ikusten edo mundu hori zekenkeriaz betetakotzat zeukalako. Letek besterik zekien non zegoen bere aberria, nire ustea da bere aberria gizatasunean zegoela, horrek dakartzan kontraesan eta buruhauste guztiekin.
Dena den, Lete aski larrutua izan zen Bikilak aspaldi idatzitako artikulu horretan. Zuk esan duzu euskaraz idazten duten autore espainolak baino ez dituzula ezagutzen, jadanik kolpez jositako gizona baino ez duzu aipatu.
Zintzoki arituko natzaizu, nahiz eta horrek agian zu ernegatu: uste dut bati edo gutxi batzuei diezun herra orokortzen zabiltzala eta ez zarela egiten dituzun orokortzeak argudiatzeko kapaza. Ez aipatu berriz Lete, mesedez, horrek sinesgarritasuna kentzen baitizu. Halaber, zein da euskal ekoizpen kulturalik jatorrena? Non da gure zibilizazioaren erpina? Txomin Agirreren “Garoa”-n, agian?
Ene Erramun, zeozerk txirraitu egiten du zuk abertzale erradikal papera hartzen duzunean.
Lehen lehenik, Letek diputazioan lan egiten zuelako kondenatu izan duzu. Txorakeri galanta ikuspegi literario batetik, orduan hortik deduzitu genezake zuk ezker abertzalearen diskurtso batekin ados zaudela eta Lete kondenatzen duzula garai horretan ezker abertzaleak kondenatu zuen bezala (eta, aldiz, Mikel Laboa aldarrikatu zuen, kontrako aukerak izango balira bezala).
Bestetik, bere abestiak aipatzen dituzu eta ez duzu argudiatzen zergatik diren espainolista ala españolzale baten letrak. Dena den, poema bat espainolista eta espainolzalea izan daiteke eta euskal literaturaren adierazgarri gorena izan ere. Horregatik, zure sektarismoak tufillo inpostore bat dariola iruditzen zait. Ez duzu arrazoietan sartu nahi, Lete deskalifikatu nahi duzu ahal den lasterren eta argudio gutxienekin eta kito.
Haur andaluz bati kanta ez da españolzalea eta mesedez demostratuidazu hori horrela dela. Afirmazio hutsak ez dira arrazoi, motel.
Canco a Catalunya ez da katalanismo espainolistari egindako abestia. Demostratu.
Plagioa? Bi liburuetan zenbait poema itzuli zizkien bizpahiru poetei eta bere poemategietan sartu. Juzkatu beharko dugu lan hori ondo ala gaizki egina dagoen. Niretzat primeran dago. Zuri noski euskaraz idatzitako poesia ez zaizu tutik ere gustatzen.
Bertsolaritzaren diskoan ze iruzkina egiten du? A ber, lan piskat hartu zure tentelkeriak arrazoitzeko.
Euskal Herriaren independentzia? Literato batek, poeta batek, ez du izan behar lorito politiko bat. Euskal Herriaren independentzia hamaika astapotro ala jetoso ezagutzen ditut nik eta espainolak dira estiloz eta izatez, zu bezala.
Erramun, erantzuten dizut iruditzen zaidalako zu zarela troll espezie baten eredu paradigmatikoa eta zuk dauzkazun ideiak laborategi politiko interesgarri batean egosi direlako. Abertzaletasun erredikalaren piura-itxura-mozorroak, kasu honetan, euskal poeta handi bat gaitzesteko erabiltzen da, zergatik? Diputazioan zegoenenan, transzioan, ez zelako ezker abertzalekoa.
Ez zaitezte desbideratu, zein zen ba, Leteren aberria? Hasier Etxeberriak argi ta garbi esan zuen berak ez zuela Euskal Herri idependenterik nahi, edo Aberriaren beharrik ez zuela.
Bentazar: nik Leteri ez diot aparteko herrarik, bakarrik esaten dut gainbaloratuta daukazuela. Espriuri kopiatu zion, Milikiri.
Lete ernegatuta bizi zen Euskal Herrian mugimendu indepentista bat zegoelako. Bere Aberria Monkloako estatutua zen.Euskaldun askori pasatzen zaizuena: ez zarete ausartzen Espainiarekiko maitasuna erakuste n. Lete zoriontsuagoa izango zen EAEn PSoe euskaldunago batekin
. Baina bere haur andaluz gehienak ez ziren euskaldun bihurtu. Eta euskaldun batzuk bederen ez ziren españolak egin. Horregatik bere amorrua. Segurutik berak ere ez zuen jakingo zergatik gorrotatzen zituen abertzaleak, baina bere amorrua ezin zuen izkutatu.
Nik esango dizut, Erramun, zein zen Leteren aberria. (Ez nuen Lete berriz aipatu nahi baina ez diguzu erremediorik utzi nahi, gizona!) Zuk Lete irakurtzean erabiltzen duzun ulermen berdina erabiliz zera ondorioztatu dut, Leteren aberria ez zen Euskal Herria ez Espainia… Leteren aberria Lete bera zen! Eta horren froga badaukat, eztabaidaezina gainera. Goazen horretara ba.
Youtuben badago bere zuzeneko abesti bat: “Haizea dator ifarraldetik”. Ifarraldetik zetorren haizea, bera hegoaldean baitzegoen, hots, Andaluzian. Hasieran hitzaldi txiki bat ematen du aberriaren inguruan eta Letek hurrengoa baieztatzen du: “Ni naiz aberriya!” Beraz, nik ondorioztatzen dudana hurrengoa da: Luis XIVgarrenaren antzeko ateraldi batean Letek bere burua jartzen du euskaldun eta euskotar ororen buru, bere izatean aurkitzen da gorpuztua gu guztion arima kolektiboa.
Zu zara desbideratzen dena, Erramun, zuk zeuk egindako baieztapena babesteko ez baizara gai. Bi autore aipatu dituzu: Lete eta Etxeberria. Bien aurka erabili dituzun argudioak ad hoc argudioak izan dira batez ere. Benga, ea hirugarren autore bat aipatzerik daukazun euskal idazleen espainoltasuna frogatzeko, ahal bada, bizirik dagoen baten bat, hilen oroimenaren gain zaborra botatzea oso itsusia egiten baitzait.
Eta barkatu gaitzatela eztabaida hasi dutenek honek hartu duen bideagatik.
Arrazoia daukazu Apo; Leteren aberria bere burua zen. Eta zer esan dut nik Etxeberriaren kontra? Berak dio ez dela abertzalea. Eta Leteren lan poetikoak ez dauka zuk ikusi nahi diozun konplexitasuna. Xinpleagoa zen.
Joseba Irazuk Perez Reverterekin batera sari bat Bilbon jaso zuenean ez zuen esan ba bera ” periferiakoa” zela?
Erramun, hobeto irakur ezazu Hasierrek zer dioen. Toulouse edo Valladoliden diren bezain ez-nazionalista izan nahi lukeela baina ezetz, ezin duela dio. Abertzale independentziazale ez balitz, lasaiago biziko zela, erlakiztenak ez liokeela minik egingo, baina aberriak min diola
Zein da zure aberria Erramun? Lete eta euskal poeta eta idazle handienak ukatzen dituen ente fantasmatiko bat, zu zaren bezala.
Letek euskal poesia eta kantak egiteari ekin zion arrisku eta iluntasun handiko egoera batean, Ez Dok Hamairu taldearen antzera. Eta frankismoaren kakofonian euskal armonia eta unibertso bat eraiki zuten guztiok. Gero sortu da oso belar-motzeko abertzaletasun-antza duen ideologia bat eta horrek horrelako gizandi euskaltzale abertzale petoak juzkatzen ditu diputazio garaian ez zelako lerratzen erradikalismo iraultzailearen sostengatzaileekin. Tribu dohakabe eta sektario horren eredurik negargarriena zara zu.
Letek ernegatu egiten zuena hauxe zen, delako mugimendu ustezko independentista euskal aberriaren izenean jendea erahil eta zigortu egiten zuelako. Gure izenean, Euskal Herriaren izenean, hil egiten zuelako. Eta orain jakin badakigu salbatzaile-mesias delako horien abertzaletasun eta gizatasun tamaina eza. Horren ekoizpen txatxu bat besterik ez da zure teklatutik ateratzen den kaka guztia.
Monkloako Estatutua? Bai, noski, euskal lorpen garai bat da hori, Agirre Lendakariak 36 gerran fatxisten kontra altxa eta gerokoaren jarraipena. Hiru euskal herrialde batu dituena. Zer duzu zu horren alternatiba gisa? Zure lerderia, besterik ez.
ETAko hilketak eta hiltzaileak salatzea, hori da benetako abertzaletasuna, gizalegean oinarritzen baita euskal abertzaletasuna. Zurea, espainol internazionalistekin bat egiten duen engendro zorigaiztoko bat da. Zu eta zure antzekoek ez dute duintasun askirik euskaltasunez, abertzaletasunez eta gizatasunez Leteren zapata zola musukatzeko.
Bueno Bentazar, lasaitu zaitez. Ikusten da euskal historia ere ez duzula ulertzen. Agirre tipo patetiko bat izan zen, Prietoren txontxongilo bat, bere jarrerakin euskaldun pilo bat izorratu zuena. Zorionez badakigu gudari asko traizionatuta sentitu zirela eta Guriezon Euskal Errepublika aldarrikatu zutela. Sinistu nahi nuke Agirrek eta gerra irabazi izan balute euskal ejertzitoko komandanteek Euskadi independiente bat antolatuko luketela, Espainiako Errepublika pikutara bidaliz..Sinistu nahi…baina zuen menpekotasun mentalarekin…
Erramun, Agirre konparatu behar da bere neurria antzemateko, tipo patetiko hori bere egitasmo politikoa gauzatzera iritsi da eta Ignacio de Juana, Josu Txekorra eta Kubati tipo gloriosoek, aldiz, gartzela, herbestea eta derrota lortu dute. Portzierto, ze gudarik sentitu ziren traizionatuak? Horrelako adierazpenak hain arinki adieraztera demostratzen du gezurra biribila esateko batere beldurrik ez duzula. Guriezoko lau katu tontoen aldarrikapena ez du inork engainatzeko balio. Inork ez ditu gogoratzen: Agirre, ordea, urrezko letretan dago euskal abertzale benetakoen bihotzetan. Menpekotasun mentala? A ber, Erramun, menpekotasun mentala estiloan, izaeran, erakusten da, zuk aditzera ematen duzun konzientzia nazionala Real Madrideko forofo batek erakusten duenaren baliokidea da, euskal usairik batere gabe. Pentsa, euskal idazle jator eta onak ez zaizkizu gustatzen Lete eta Atxaga. Zergatik? Ez dutelako zure garunaren taju trokelatua. Lotsagarria da zu bezalako tipo bat bere buruari euskaldun eta abertzale deitzea. Egin zaitez Madridekoa, hori izan liteke Euskal aberriari egin zenezaiokeen oparirik onena. Horrelako erreferentziz Espainiako nazionalistak espantuz itoko zenituzke.
Agirrek eta bere apaiz kuadrilak hartutako erabakiak kaltea besterik ez zion ekarri Euskal Herriari. Gudariak aurretik galdutako gerra batera bidali zituen, Gernikako bonbardaketa ere ebitatzeko aukera eman zion Molak. Bere politikaren ondorioz euskaldun pilo bat hil zituzten, erbesteratuak ( 150000?)
Kartzelaratuak…eta ez zuen ezer lortu. Koste gutxiagokin beste batzuk gehiago lortu dute, baina Espainiak nahiago izan du etekinak intxaur biltzaileei ematea.Agirreren biografia irakurri besterik ez dago konturatzeko historiadore psozialista horiek sakonean ” deskojonatu” egiten direla pertsonai horrekin.
Pako: uste dut Etxeberriari ondo ulertu diodala.Aberriarekiko maitasuna gaisotasuna zen berarentzat.
Zuk esaten duzunaren arabera Agirre Mola “abertzalearen” esanetara jarri behar zen. Frankistekin… Erramun oso kolore arraruko independentista bilakatzen ari zara EAJ eta Agirre izorratzeko asmoz. Garai horretako benetako independentistak, Eli Gallastegi eta Lezo Urreztieta, Agirreren alde lerratu ziren, eta bigarrenak armak ekarri zizkion Euzko Gudarostea eratzeko.
Agirrek lehen euskal gobernu baten erreferentzia lortu zuen, milaka euskaldun jarri zituen berak eratutako euskal gudaroste batean, eta euskal erresistentzia bortitz bat eratu ere frankismoaren kontra, eta nazismoaren kontra ere bai mundu guztiko euskaldunak bilbatuz, 1947 eta 1951ko grebak lekuko. Eta Franco hil egiten denean, urte gutxitara, bere egitasmoa gauzatua dago, hori da egi klaroa. Leizaolak Carlos Garaikoetxeari itzuli zion aginte-makila. Eta non dira zure kirako “independentista” delakoak? Espainiako gartzelak berotzen, derrota politiko-militarra eta gero.
Euskal erresistentzia frankismoaren kontra. Zuk esaten duzu frankismoaren kontra ez independentziaren alde. Agirre Prietoren esanetara jarri zen. Berak eratutako gudaroste horrek erridikulua egin zuen. Leizaolak Falangerekin negoziatu nahi izan zuen. Eli Gallastegik ez zuen onartu karlistada horretan parte hartzea.Lezo Urreztietak ekarritako armak gaizki ersbili zituzten. Agirrek babes oso eman zion Alejandro Goikoetxeari Bizkaiko hesiaren diseinatzaileari.Bere idatziek barregura eragiten dute.Eta euskal presoak baldin badaude Espainiako kartzeletan da hemen espainiarrok agintzen duzuelako. Agirrek ez zuen gerra hori irabazi nahi. Horregatik zuen memoria historikoa sasiantifrankismoa da, ez euskalduna. Zuen aberria Espainia da.
Jaungoikoaren aurrean apalik…Euskaldunok holako txotxolokeriak asmatzen zituen tipo bat bere lekuan jartzeko obligazioa daukagu: zabortegian.
Bere biografoek kontatzen dute NewYorkeko unibertsitate batean klaseak ematen gasi zela inglesa jakin gabe. Bere “lanpostua” Filipinetako euskal jatorriko aberats batek ordaintzen zion. Ba Agirrek uste zuen bere kategoria intelektualengatik kontratatu zutela. Ez haiz lotsatzen, Bentazar?Bere kolaboratzaile zintzoena, Galindez, bahitu eta hil egin zuten eta Agirreren gobernua ixilik egon behar.
Agirrek euskal gobernu bat sortu zuen, euskal gudaroste bat, euskal moneta, euskal pasaporteak, nazioarteko euskal harreman propioak, Indalecio Prietok horretan ez zuen esku sartzerik, Agirrek berak eta bere gobernuak egin zuten hori guztia. Eusko gudarosteak ez zuen inolaz ere erridikuloa egin Italiar fatxista, mairu-mertzenario, nazi-egazkin-eramaile, Espainiar armada eta karlista eta falangista batalloien kontra. Agirrek ezerezetik sortu behar izan zuen gudaroste bat, armak Txekiatik ekarri behar izan zituen, Espainiar untzidiaren blokeoa gainditu zuen… Horrelako baldintzetan ikaragarrizko lana egin zuen, eta gainera ez zen, Espainiako ezker eta eskubia bezala, etsaia akabatu egiten zuen tipo odoltsu horietakoa.
Hori guztiaren oroimena ereiten eta hazitzen jakin izan zuen euskal erresistentzia frankismoan eta nazismoaren kontrako ezkutuko gerran eta horregatik Agirreren egitasmoa soberaki gauzatu da, ETAkide internazionalisten militanteak gartzela berotzen duten bitartean. Hauek, nosk, ez zirelako Euskal Herriaren armada, baizik eta gutxiengo autoeratu bat mesias infulaz beteak. Zure aberria internazionalismo-espainolismoaren kakanahastea besterik ez da.
Zabortegian zuek zaudete eta Agirre erreferentzi da abertzale eta demokratentzat.
Non irakurri duzu Galindez hil zutenean Agirre eta bere gobernua isilik zeudela. Ene Erramun, zure intoxikazioek ez dute egia aldatuko: zure presoak gartzelan eta Agirreren ondarea, Arestiren etxea bezala, zutik.
Nire ignorantzian, ez dut batere argi ikusten nor ari den hemen gezurretan eta ahoberokerietan eta nor ez, baldin inor bada gezurretan eta ahoberokerietan ari ez denik. Laguntzarik bai?
Ene Garret, ez ahal duzu gaiari buruz ezer ere irakurri? Indokumentatua ahal zara? Zure ekidistantziak kiratsa dario.
Agirrek FBIrekin kolaboratzen jarraitu zuen, nahiz eta FBIkoak Galindezen hiltzaileen lagunak izan. Beraz esan genezake dirua kobratzeagatik Agirrel Galindez traizionatu ehin zuela. Ez dakit ze merito dan Espainiako armadako ofizialen agindupean gudariak jartzea. 1936-47 Billbon antolstu zutena ez zen euskal gobernu.bat, Errepublikaren menpeko organismo probisional bat baino
Nazioarteko foroetan Espainiako II Errepublikako ordezkari moduan agertzen zen. Onartu zazu, Bentazar; Espainiako ezker moderatuko alderdo bat zarete. Zuen” lorpen” guztiak Espainiako ezker moderatuaren programan daude. Santoñakoa ere horregatik barkatzen dizuete.Eurak ere Francorekin negoziatu nahi zutelako.
Barkatuko didazu ene Erramun, baina hain zuzen ere Trujillok Galindez bahitu zuen pentsatzen zuelako, bera FBIn zegoenez, FBI bere kontra zegoela. Errepasatu piska bat bibliografia hori konprobatzeko. Agirrek gogor egin zuen bahiketa-hilketa horren kontra, eta bestelakotik probatu beharko duzu. Galindez bere konfidantzazko gizona zen, bere langilea. Eta portzierto, Euzko Gudarosteen mandoak politikoak ziren, batez ere EAJkoak eta beste partidotakoak ere. Espainiako armadak apenas zuen ofizialik leku haretan. Bilbon eratu zutena Euskal Gobernu bat izan zen eta besterik ez da egon, azkenean honek Carlos Garaikoetxeak egindakoari agintea pasa zion arte. Ikusten da sasi-independentista tipo hauek beti etxekalte direla, eta gurea dena izorratzeagatik edozer gauza egiteko kapazak direla.
Ene Erramun, Eusko jaurlaritzak delegazioak zeuzkan New York, Paris, Londres eta hego ameriketako hiriburu guztietan, Errepublika espainolaren inongo ordainik gabe. Hor ere ankamotz eta gezurluze.
Eta Santoñakoak, hain zuzen, zuk esandakoa erabat gaitzesten du, Agirrek errendizioa egin zuen bere aldetik, Errepublikari inongo ordainik gabe. Bai, noski, zuek españolzaleok traiziotzat duzue hori, baina batere agirrezalea ez zen Mario Salegik kontatzen du bere oroitzapenetan errepublikar santanderinoek egunero hil egiten zutela gudariren bat. Espainolak ez ziren anai gisa portatu, eta guk gure aldetik errenditu, hori da egia.
Teorian Agirrek errendizioaz ez zekien ezer. Hasarretu omen zen jakin zuenean. Trujillo/Galindez/FBI enfin.
Espainiarrak ez zirela anai gisa portatu…enfin, Bentazar. Medikazioa ahaztu egin zaizu? Zaindu zaitez, eta denbora hartu zure herrikideari, Oñativia tar Yon’ en Neke eta poz irakurtzeko
Ene Erramun, goazen gure eztabaidatxo hau laburbiltzera, luze baitoa.
Agirrek argi zekien Galindez-ek Republica Dominicana-ko arazoetaz arduratua zegoela eta tesi bat idazten ari zela Trujilloren erregimenari buruz. Beraien arteko karta trukaketan hori argi adierazten da eta ageri da David Mota-ren tesi-liburuan (interneten dago, klikatu nahi baduzu).
Ajuriagerrak egin zuen errendizioa Agirre ez konprometitzeko. Modu horretan, milaka gudarien bizitza salbatu ahal izan zen. Eta Ajuriagerra gartzelatik euskal sare bat sortu zuen (Araba sarearen partea izango zena, frankismoaren kontrako espioitza sare eraginkorrenetakoa). Gauza hauetaz zuk ez dakizu (seguru Garrett-ek ezta ere) eta jakin beharko zenduke, lezioak eman beharrean.
Espainiarrena ironiaz esan dut, eta ez zara konturatu, baina, noski, Xabier Leteren poesiaren xarma ezin antzeman dezakeen tipo xenxible batek ez dezake hori ere harrapatu. Ez zazula zure burua hain serioski hartu, Erramun.
A ber, Erramun, Guriezo-ko lau tontolapikok egindako euskal errepublika adierazpena Agirreren lana baino gehiago aintzakotzat hartzen duen tipo batek ez du abertzale izenik merezi. Hemen jende asko dabil kriston kontraesanean, batzuek jakinda eta beste batzuk jakin gabe. Dugun burujabetza autonomiko-forala gutxiestea existitzen ez den independentzia baten izenean zure burua eta besteen burua engainatzea da. Baina, klaro, Kataluniako prozesuak gauzak argitu dizkigu: hemen badago jende bat nahiago duena independentzia adierazpenak aldarrikatu, nahiz eta gero estatua atzetik etorri, 155 artikulua aplikatu, gartzelean ezerren truke sartu eta gainera independentista delako horiek espainiar gobernuak konbokatzen dituen hauteskundeetara joanda.
Gernikako Estatutoa gure herriaren eskubideen aitorpena da eta gainera burujabetza maila bat suposatzen du. Zuk zer proposatzen duzu? Guriezoko memeloen jolgorio bat montatzea.
Ene Bentazar. Bai, aitor dut, ezer gutxi dakit Agirre lehendakariari buruz, han-hemen irakurritako gauzatxoak baino ez, baina ez dut baztertzen hari buruz gehiago irakurtzea. Aldiz, ondo samar ezagutzen ditut beste euskal pertsonaia historiko batzuk, agian zuk gaingiroki edo are izenez soilik ezagutzen dituzunak, eta ziurrenik askoz determinanteagoak eta erabakigarriagoak direnak euskaldunontzat Agirre baino. Baina ez dut erabiltzen jakintza hori nire dogma zurkaizteko, hemen egiten ari zareten moduan.
Eta ez, nire ekidistantziak ez du dario kiratsik. Izatekotan, nire ekidistantziari kiratsa dario. Beharbada zuk ere baduzu zertan gehiago jantzi zeure burua.
Bentazar, zure iruzkinak kontradikzioz beteta daude, beraz aklaratu zaitez inori ezjakintasuna leporatu baino lehen.Ajuriagerraren meritoak aipatu nahi badituzu, kontatu denoi nola Euzko Jaurlaritzako Pariseko egoitzan dokumentazio guztia utzi zuten alemanak bertan sartu zirenean. Horrek erraztu egin zien lana polizia frankistei.Alaba sarea berehala erori zen. Gainera espioitza sare hori helburu politikorik gabe antolatu zuten. Inglesek ez zien ezer emango trukean lan horrengatik.Gainera Francok napar bat, Albako dukea, bidali zuen Londresko enbaxadara. Inglesei burutik ere ez zitzaien pasatu EHaren aldeko inolako esku hartzerik egitea. Zu ari zara psoeko historiadoreen txorradak lorito bat bezala errepikatzen. Zuen espioi sareak ez zuen ezer egin Euskal Herriaren alde. Eta Gernikako/ Monkloako estatutua ez da inongo herriaren eskubideen aitorpena, Espainiar estatuak hiru probintzia hauetan bere boterea eraginkorragoa egiteko hartu duen forma juridikoa. Estatutu horren sarrerako testuan oso ondo azaltzen da.
Zorionez oraindik Leteren gezur handi hori irensteko gauza ez naiz.
Ez dakit nola egon daitekeen Agirre, Ajuriagerra, Lete…serio hartzen duen pertsonarik.
Pariseko paperen zabarkeria larriaren kasuan, oso oker ez banago, arduradun edo arduragabe nagusia Leizaola izan zen, Ajuriagerra artean Dueson zegoen eta
Ene Garret, misterioraren ezkutuan uzten dituzu Agirre baino gorago dauden euskal pertsonaiak. Zeintzuk dira? Olentzero eta Maridomingi?
Eskerrik asko nire euskara zabarra zuzentzeagatik. Baina beldur naiz, zure kasuan, euskal gramatika argudiorik ez aportatzeko aitzakia ez ote den.
Eskerrik asko, Patxi, Erramun zuzentzeagatik. Nekez izan zitekeen Pariseko paperen halabeharraren erantzulea Duesoko espetxean zegoen Ajuriagerra, sei heriotz zigor, gainera, jarri zizkiotela. Eta, egia da, Leizaola zen une horretan Pariseko Eusko Gobernuko arduraduna. Ezin sinistu izan zuen alemanak hain azkar sartuko zirenik Parisen eta horren ondorioz Araba Sarearen erorikada. Beraz, Erramun, kontradikziorik ez, eta bai zure aldetik ezjakintasun galanta.
Alaba sarea ez zen helburu politikorik gabe eratu, eratu zen Frantsesei, ez ingelesei, jakinarazteko aleman-frankisten botere-guneak eta mugimendu militarrak. Ezerren truke? Nazi-frankisten borrokatzearen alde. Akaso beraien aldekoa zara? Agirrek argi planteatu zuen Bigaren Gerra Gerra Zibilaren jarraipen bat zela, eta askatasun eta demokraziarengatik borrokatu behar zela, hemen eta han. Alaba sareari esker fusilatu behar zituzten ehunka gudarien espedienteak banatuak izan ziren nazioarteko prentsara demostratzeko frankistek odol-krimenik gabeko jendea fusilatzen zuela. Hori guztia Mikel Rodriguez-en “Espias vascos” liburuan irakurri zenezake, Txalaparta editorialean. Ez dut uste tipo hori sozialista denik eta Txalaparta ez da Iglesias Fundazioaren sukurtsala (oraindik).
Modesto Urbiolaren bitartez, Nafarroan frankistek erahildakoen lehen zerrenda osatu zen, jende askoren bizitza salbatu ere eta Frantzia eta Espainiako muga politikoan judutarrak, aliatuak eta errefuxiatu politikoak gora eta behera eraman izan ziren. Alava fusilatu zuten, beste sare bat sortuko zen geroago Txomin Letamendi-ren eskutik (torturaz hil egil zuena polizia frankistak) eta gero, 1950 hamarkadan Jesus Insaustik eratu zuen berea. Euskaldun-abertzale horien adorea eta abilezia ukatzeko adinako anti-abertzale bat besterik ez zara zu, Erramun, kinta-kolumnista bat.
Gernikako Estatutoa gure burujabetza neurria da, euskal azienda, euskal zerbitzuak, euskal unibertsitatea, euskal irakaskuntza… zuri, antza, nazka ematen dizkizuten gauzak.
Agirre, Ajuriagerra, Lete euskal abertzale handiak ziren, eta zu eta zuretarrak ez zaizkie zapata zolara iristen.
Bueno, Bentazar, eta frantsesekin kolaboratzeak ze onura ekarri zion Euskal Herriari? Zein izan zen kolaborazio horren truke lortu zutena? Euzkadi irratiko instalazioak kentzea, Pariseko egoitza Espainiako enbaxada frankistari itzuli…
Agirrek beste akats bat egin zuen: pentsatzea Ii mundu gerra Espainiako gerra zibilaren jarraipena zela. Inprobisatzen beti bezala, 1936-7 gerra ez zuen serio hartu eta II.mgan ez zuen helburu politikorik. Abilezia? Bat ere ez !
Euskal ogasuna, aurretik ere bazegoen Nafarroan eta Araban, Canovasek probintzietako kolaboratzaile liberalei Gerra karlista bukaeran egindako kontsezioa.
Bueno, Erramun, esan dizudana, askatasun eta demokraziaren alde eta nazi-frankisten kontra borrokatzea berezko saria du, beste beharrik gabe. Eta gainera barne-aldeko euskal-herritarrek horrela ikusi zuten, Bigarren Gerra Gerra Zibilaren jarraipena zela, frankistek Hitler eta Mussolini heroiz eta aliatu bezala tratatzen zituztelako. Objetiboki beraien porrota ongi bat izan zen euskaldun-abertzaleentzat eta bestela esatea oso zinikoa izatea da (baina antza denez horrek ez dizu inongo beldurrik ematen, Erramun, hortxi zure abertzaletasunaren faltsutsun paregabea).
Bai, bai, Erramun, zu edota zure koadrillakoek askosez hobeto montatuko zenduten estrategia.. Mesedez, Erramun, ez zaitez negargarri gertatu. Agirrek euskaldun-abertzale eta ez abertzaleak mobilizatu zituen askatasunaren aldeko ekintzetan eta zuri, hori ez zaizu gustatzen? Zer nahiago? Naziak eta fatxistak irabaztea?
Bai, ogasuna aurretik zegoen Nafarroan eta Araban baina ez Gipuzkoan eta Bizkaian eta Francok kendu zuena bueltatu zitzaigun. Estatutoa gauza konkretu bat da eta zuk ez duzu ezer konkretoaren alternatibarik eskaintzen.
Agirrek ez zuen ezer egin inongo demokraziaren alde, II mundu gerran lanean ibili zen, dirua kobratuz, sistema bipartidista zeukan USAren alde.
Kontuan izan behar dugu, Erramun, zu partaide zaren “abertzaletasun” moldeak kontsideratzen duela Castroren Kuba munduko demokraziarik pinpirinena dela. Orduan, Agirre, demokrata, giza-eskubideen zaintzaile eta defendatzailea, nazismoa eta fatxismoaren etsaia, zuretzat ez du egin inongo demokraziaren alde. Koherentea da zure pentsakera totalitarioarekin. Abertzaletasunak beti izan du funts demokrata hori ezker abertzalea, ETA eta beste ustezko “abertzale radikalak” bestela egin nahi izan zuten arte. Galdu duzue.
Galdu badute, zuek irabazi duzue.
Baina Euskal Herriak irabazi ote du?
Diozunean:
“Euskal Herria galzorian dago, bai, orain dela ehun urte bezalaxe”
Ez da denetan egia.
Gurean behintzat, datu guzien araberan, duela ehun urte euskaltasuna ez zen hilzorian orain bai ordea.
Ene Castorene, arrazoia duzu azken esaldian, euskal nortasunak ez du izan Iparraldean gaurko kinka larririk. Nola gainditu egoera hori? Niri okurritzen zaidan gauza bakarra euskaltzaleak batzea da eta Hegoa eta Iparra bat egitea ekintza horretan. Gure herri txikiari dimentsio global bat eman behar litzaioke baina, zoritxarrez, EAJk ez du horrelako planteamendurik eta ezker abertzalea internazionalismo proletarioaren globaltasun izorragarria sostengatzen du, Euskal Herria munduko herrialde penagarrienen ereduekin lerratu nahirik (Venezuela, Cuba…).
Baina egia da ere: Euskal Herriak irabazi du ETAk galdu egin duenean.
Eta Oiarzoaldean ? Nola da euskaltasuna duela ehun urtekoarekin alderatuz?
Okerrago dago, baino okerragotik hobera jo dugu. Antza denez, euskaldunon patua da: izokinen antzera korrontearen kontra, gure nortasuna gordetzea.
Hemen irabazi duen bakarra Espainia izan da, Bentazar eta bere moduko españolak izan dira garaipena lortu dutenak. Euskalduntasunaren egoerak gaur egun eta orain 100 urte ez dauka zerikusirik. EAJk orain dela 120 urte proposaturiko euskalduntasunaren porrota erabatekoa izan zen eta izan da ETArena ordea arrakastatsuagoa izan zen. Dena dela, gure territorioan euskara eta euskal mundua geroz eta arrotzagoak dira. EAEn txiringitoetan irauten du. Txiringitoetako kultura faltsua eta ahula da. Orain dela ehun urteko euskal mundua indartsuagoa zen.
Ugaldetxo poligono industrialean asko eta luzaz ibilirik, badakit han behintzat euskara guti praktikatzen dela. Ezdakit korrontearen kontra egiten sekula lortuko duzuen .
Ez, Erramun, ez espainiar beraiek oso gaizki hartu dute ETAren hondamendi politiko-militarra, Urkullu lehendakari dagoelako esaten dute ETAk irabazi duela, beraien ustez ETA abertzale erradikala delako, baina zuk eta biok dakigu hori ez dela horrela. Espainiarrek espantuz dakusate ETA desagertu zenez geroztik euskal gizartea normaltasun osoz abertzaleei botoa ematen dietela gehiengo oso handian. Gogoan dut Txema Portilloren liburua, berak dio Gernikako Estatutoa euskaldunok espainiarrei sartutako kriston gola izan zela, bertan konstituzioaz aurreko bezala onartzen zirelako euskal eskubide historikoak eta Espainia hitzik ez delako testuan agertzen (behin azaltzen da “estado español” terminua).
Nik oso ondo ulertzen dut zure eta zuen jokoa, Erramun, nola ETAk eta ezker abertzaleak frakasatu duten hortaz ondorioztatu nahi duzue “Espainia” ente delakoak irabazi duela. Ez, zuek galdu, eta Euskal Herriak irabazi, irabaztea baita bortxa eta hilketaren aitzakiz giza-eskubideak puskatu eta gure aberriaren izena kakaztu egiten dutenak derrotatuak izatea. Zu derrota horren eredu ezinobea zara, Erramun, euskaldun eta abertzale den dena errefusatu egiten baituzu, Lete, Agirre lehendakaria, Atxaga, eta abar. EAJk bere egitasmo politikoa aurrera atera du eta gainera hiru euskal herrialde bilbatu ditu eta hori ezin ukatu dezakezu eta hori txorikaka dela esatea ematen du zure abertzaletasun ezaren tamaina.
ETA arrakastatsuagoa? ETA suizidatu da lotsaren lotsez, ezker abertzaleak ezin zitzakeelako bere militanteak eta bere odol historiala pasiatu erabat zipristindua gelditu gabe. Zu zara txiringito kultura baten adierazpenik nazkagarriena, Lete eta Atxaga ukatzen duen kultura ez-euskaldun baten eredua.
Eta Oiartzungo batzokian egiten da euskaraz, Bentazar?Euskal prentsa irakurtzen dute?
Joan zaitez konprobatzera, garagardoa eta tortilla pintxoa dohan izango dituzu “Alzateko Jaun” kanta entzuten baldin baduzu (hori da nik eskatzen dizudan ordainketa bakarra).
Ene Castorene, hegoaldean etorkin espainol piloa etorri da eta hori nabari da soziolinguistikan. Baina, lehen ez bezala, euskal guneak badira, halanola ikastetxeak, goitik-behera euskaldunduak eta udal-instituzioak.
Zorigaitzez beldur naiz Erramun bezain galtzaile izanen zarela. Goiz edo berant EAEan , hemen bezala, etorkin pilo hori da bakarrik irabazle izanen. Demografia eta estatu espainola alde dituzte, Ez ote?
Hori da gure erronka, gutxiengo etniko eta hizkuntzazkoa izanda gure herrian bertan, nola gailendu kanpo oldeari eta horren erdian nola iraun-bizi.
“Txema” Portillo erreferente bat da Bentazarrendako! Ba nirea Pedro Luis Uriarte. Horrek garbi esaten du Suarezek zergatik eman zien kontzertu ekonomikoa Gipuzkoa eta Bizkaiari: ETAren presioa handiegia zelako urte hartan eta apoiorik gabe zegoelako. Gerra Zibilean ere Nafarroak eta Arabak horregatik eutsi zieten kontzertuei. Probintzia horien fideltasunagatik. Hala Bentazar orain hasi zaitez zure erretolika inkoherentarekin Pedro Luis Uriarterena berrinterpretatzen. Ez duzu ezer ulertu nahi.
Ah eta Agirre lendakaria nor zen EAEko ikastetxe publiko gehienetan ez dakite, zuen historia ere ez dutelako irakasten.
Ene Erramun, bi gauza. Txema Portillok, Blas Piñarrek ala Paloteetako Perikok nahi duten izaera eduki dezakete baina esaten dutena ona ala txarra, egia ala gezurra, izan daiteke. Baina ikusten da zu mugitzen zaren parajeetan adierazpenak zein esaten dituenaren arabera juzkatzen dituzuela: orduan esaten duen horrek “x” bat badu gainean, hor azaltzen dira zure algarak.
Txema Portilloren esana atera dut espainol-espainolista bat delako (kasi zu bezainbeste) eta minez esaten duelako hori. Estatutoaren negoziaketa prozesua aztertu eta estatutoak zeuzkan edukiak ikusi eta gero, penaz esaten zuen esaten zuena. Aklaratzen zara, ene Erramun, ala beste babukeriren bat botatzeko prest al zaude garunak ematen ez dizulako?
Konzertu ekonomikoarena lehenagotik adostua zegoen, Portillo berak kontatzen du, Araluce del Villar, ETAk erahilbako Gipuzkoako diputazioko buru frankistak, eskaera eta proiektu oso bat egina zuen Konzertuak ber-ezartzeko. Baina, klaro, zuk bi gauza kontrajarri adierazi nahi dituzu: konzertu ekonomikoa txorikaka zela eta ETArengatik lortu zela (meritua erakunde hiltzaleari emanaz). Ez, motel, ez, konzertu ekonomikoa katalanei, Pujoli hain zuzen, eskaini zitzaien ere, eta katalanek (tontolapikoak) ez zuten nahi izan. Orduan zure teoriak porrot egiten du beste aieka honetatik ere.
Dena den, ezin ukatuzkoa eta zuk ekidin egiten duzu nik diodana, bakoitza bere aldetik probintziak izatera herrialde historiko-foral-politiko bat osatu dute hiru probintziek lehenengoz ehunka urte eta geroago Estatutoari esker. Hori EAJk lortu du ETAk derrota, gartzela eta suizidioa lortu duen bitartean.
Agirre Lehendakariaren ezagutza oso zabaldua dago, Atheltic-eko jokalari oso ona izan zen, politiko distiratsu, zintzo eta eraginkorraz gainera. ETAko presoak, horiek bai, jendeak erabat ahaztuta dauzka.
Araluce del Villar.. nor zen hori, Bentazar? Autonomien estatutua da estatu espainiarrak hartu zuen forma 1978ko geroztik. Hiru probintziak ere izan ziren Espainiako estatuak lurralde hauek antolatzeko modua. Prozesu guzti honetan egiten ari dena da Espainiar Aberria eraiki. Eta ez, Agirre, Napoleonchu, ez da bat ere ezaguna EAEko ikastetxeetan. Zure Oiartzungo batzokian ere ez dakite nor den. Txema Portillo ernegatuta egon daiteke, baina seguritik izango da euskararena traba bat izan zitekeelako bere karreran, gainerakoan zein español dago disgustura EAEn? Eta alderantziz euskaraz bizi nahi duten euskaldunek?
Esan dizut zein zen, Erramun, irakurri, diputazio frankistako burua, ETAk hil zuena. Hain zara ezjakina… Euskal burujabetzak bi parte ditu, motel, bata bai autonomikoa eta hemen eta Murtzian eman daiteke, bestea forala eta eskubide historikoari dagokiona, konzertu ekonomikoa horrela eman zen, berdin Ertzaintza eta beste hainbat eskubide. Eta hau bakarrik hiru probintzietan eta Nafarroan ematen da. Estatuak berak onartzen du eskubide historiko horiek bere aurrekoak direla. Eta goazen gurera, Estatuari esker, historian lehen aldiz ehunka urteetan, hiru euskal herrialde artikulatu dira, beraz, abertzale batek onartu eta balioztatu beharreko gauza. Zure kasuan ez, noski, abertzaletik zero baituzu. Euskal irakaskuntzarik badago hori autonomia-foral horrek lortu du maila guztietan. Agirre oso ezaguna da, akaso zure aldeetan ez, Erramun, zu ezjakina, anti-abertzalea eta gorra zarelako. Ahaztuta direnak ETAko presoak dira. Hor badagoela derrota historiko bat, ezker abertzalearena, ustezko nazionalista erradikalena, zurea eta zuentarrena, Erramun, historiaren zabortegitik kua kua kua egiten Agirre, Lete, Atxaga eta euskaldun eta benetan abertzale den guztiari.
Patetikoa haiz, Bentazar: Araluce del villar, hik gaizki kopiatu duan izena duk. Hi haiz ez jakina. Eta euskal aitonomiaren foralismooarena, ba zer esango diat…
Eta bai, hi irabazlea haiz, ta ni gsltzaile. Euskal pasaportedun euskal hiritar bat izan nahiko nuke, euskal futbol selekzioa, euskal ekipo olinpiko bat, euskal enbaxadak….Niri gustatu EH Eslovenia edo Txekiarekin konparatzea gustatuko litzaidakek. Hik, ordea EAE Murciako komunitatearekin alderatzen duk. Ez zeukagu aberri bera, hik Espainiako estatuaren laguntza izan duk hire ametsa betetzeko. Nik ordea ez diat laguntzarik izan, alderantziz, estatuak bere indar guztiak erabili ditu nire ametsa bete ez dadin.
Bale hi irabazlea haiz eta ni galtzaile.
Baina Atxagak argi esan zuen bera ez zela “abertzalea”, aitzitik, botoa eskatu zian IUrentzat, Espainiako komunistentzat. Eta Letek ere esanda utzi zian bera zela aberriya.
Gezurtia haiz Bentazar. Tranpatia.
Eskerrik asko zuk igorritako laudorioengatik, Erramun. Gero, foruzaletasunari diozun gorrotoa, hortxe bai, ikusten dut zure espainoltasun erradikalaren beste printzatxo bat. Bai, akaso zure inguru lazgarri horretan peyoratiboa izango da foruzaletasuna, baina hori horrela da euskal nortasunari diozun aipatu dudan gorroto horrengatik.
Pasaporteak eta selekzioak oso ondo daude zu bezalako formalista sasi-forofo batentzat, badakizu zergatik? Zure ustezko abertzaletasuna Espainiakoaren mimetismo itzela besterik ez delako. Baduzu pasaporte espainola, zertarako nahi duzu espainola? Nik ez dut nahi Euskal Herri izena duen Espainia kloniko bat eta ezta espainiar klonikoak diren aberkideak ere, zu zaren bezalakoa.
Murciako autonomiarekin konparatzen dut gure burujabetzaren parte bat, bestea, zuk ezkutatzen duzuna, ez. Munduan bakarrik lau herrialde dira azienda propioa eta estatu formala ez dutenak, Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroa. Berezitasun hori kontuan ez duen tipo batek ez du abertzale izena merezi.
Ez dugula aberri berdina? Noski baino noskiago, motel, zure Euskal Herria Espainia repe bat da, nirea euskal nortasunez, euskal politiko zintzoz -Agirre- euskal idazle goi-mailakoez -Lete, Atxaga- euskal politikaz -lege zarrak- osatua dagoen herri bat da. Eta gainera derrotatua, hondoratua eta zapuztua dagoen erakunde armatu bat, ETA, gurtzen duzu. Non daude ETAren lorpenak? ETAk euskal pasaporterik eman dizu? Euskal enbaxadarik?
Zure ametsak bete ez daitezen Euskal herriak egin du egin beharrekoa, inpostore anti-abertzale iraultzaile-marxista den erakunde armatua eta bere koadrilla zibila galmendira eramanez. Espainolek ez baitute pentsatzen irabazi dutela Urkullu hor dutelako. Zuk ordea derrotaren zaborretan enbaxada eta futbol selekzio alegiazkoen ipuiarekin zabiltza, benetako abertzaleak engainatu nahirik.
Bale Euskal Herria irabazle eta zu eta zuentarrak galtzaile.
Niri bost axola dit Atxagak progresismo espainolari botoa eskatzea, Juan Bautista Aguirre ta Mikaela Elizegi euskal idazle handien ondorengo oso ona delako, gure artean dugun Goncourt sari bat, puntako idazlea, tipo jatorra ez odoltsua, espainolez eta frantsesez idazten duten gehienen gainekoa, gure herriari ohore egin diona eta gure literatura munduko mapa literarioan txertatu duena. Eta gainera entretenigarria, distiratsua, euskal kutsua nonnaitik dariola, ez zu bezala edota zuri gustatuko zaizkuzunak bezala -jar dezagun Mikel Antza bezalako egosten dituen tostoi estratosferikoak ETAko komunikatuen ortopediaz idatzitakoak.
Zu zara hemen Tempranillo eta bandolero espainol guztien oinordekorik gailenena, tranpaz eta ezjakintasunez oratua, noblezia eta gizatasunik batere gabekoa. Eta galtzaile eta Euskal Herria, horregatik, irabazle.
Oi Erramun, Erramun…
Hire beste gainerako esanetan bakean utziko haut, baina Lete-z ari haizen hontan, Erramun, berriz ere bortxaturik niagok ene kexu-minak agertzera.
“Ni naiz aberriya” esan zuela eta…zer duk gero? gaizki deritzak???
Esapide hori ulertzen jakin behar dik, gizona!
Ez huen izan aitorpen narzisita egorreiko, edo egomaniako bat… hik agian hala uste izan arren.
Esapide horren bitartez aditzera eman nahiko zian gizakide indibidualen errealitatea, irudimen kolektibo ororen gainetik ezartzen zuela, eta ez alderantziz, garai haietan askok ohi zuenez.
Eta zer nahi duk esatea? Nik ere bat egiten diat horretan osoki.
Nik ETAri ez diot euskal pasaporterik eskatu. Inori ez diot inolako sakrifiziorik eskatu nik amesten dudan EH lortzeko. Tempranilloren ondorengoa izatea irain moduan edo laudorio moduan hartu behar dut? Mikel Antzarrena ezer ez dut irakurri. Atxagaren liburu bat obligazioz irakurri genuen institutuan. Zorionez aurreko kurtsoko bati agindutako lana kopiatu genion. Irakaslea zure sokakoa zen, ez zen enteratu. Inork ez zuen irakurri eta denok aprobatu genuen. Hori bai, liburuak institutuak ordaindu zituen: euskal txiringitoa horrela mantentzen da.
Navarra Sumakoa ez zara izango? Argumentu berberak ematen dituzte nafar berezitasuna goraipatzeko.Atxagari barkatzen diozu komunista españolen alde egitea, ze progresista zaren, Bentazar! Baina abertzalea zela baieztatu duzu eta gero onartu behar izan didazu ezetz. Eta horrela dena, gezur hutsa da zure diskurtsoa, idearik ez daukazu.
Atxaga agian irainduta senti daiteke.
Araluce Villarrek prestatuta baldin bazuen kontzertu ekonomikoen itzulera arrazoia kentzen dizu: frankistak prest zeuden estatua birmoldatzeko eta kontzertuak itzultzeko. Beraz Bentazar frankisten programa betetzen ari zarete. Zertarako ibili zen Agirre konspiratzen frankisten aurka? Bueno egia esan frankismoaren aurka ez zuen gauza handirik egin
Noski, noski, Erramun Curro Jimenez eta Tempranillotarrekin konparazio egitea zuretzat oso gauza onuragarria da… Puntu horretaraino eramaten duzu zure internazionalismoa eta oraindik abertzale bezala agertu nahi al duzu? Zer da hau…
Ez duzula Mikel Antza irakurri? Beharko zenduke zure koziente eta nortasunarekin bat datorren tipoa delako.
Ze Atxagaren liburua irakurri zenuen, gaju halakoa? Denok aprobatu zenutela kopiatu eta gero? Irakaslea nire sokakoa zela? Bamos, Tempranilloren lapurketa-gezur-ustel saio bat egiten ari zara nire bizarren aurrean? Zer esan nahi didazu? Atxaga ez duzula irakurri eta behin IU-ri botoa eskatu ziolako oso gaiztoa dela? Ene Erramun, abertzale eta euskaltzale zarela diozu eta Atxaga ez duzu batere irakurri baina bera mesprezatzeko koskoilak dituzu? Ene badatxue…
Foruak, lege zaharrak, euskal legeak dira, motel, eta nola ikusten dudan eskola ez zenuela ezer ikasi eta gainera zure aldetik ez duzula alegin handirik egin, orduan normala da Navarra Sumaren kontuarekin etortzea. Nafar berezitasuna eta euskal berezitasuna oinarri berdinak dauzkate eta zuk hori ez dakizu euskal nortasunaz ezer ez dakizulako eta gainera bost axola dizulako.
A ber, Erramun, nik esaten ez ditudanak jartzen dizkidazu eta hori inpotentziaren azken mugaraino iritsi zarelaren eredu da. Sabino Aranak asmatu zuen abertzaletasuna, EAJ da Sabino Aranak fundatu zuen alderdia, EAJk sortu ditu hiru euskal herrialde bereganatzen dituen euskal ente politikoa, eta zu eta zuretarrak enbaxada eta pasaporte existentzia gabekoen ipuiarekin zabiltzate, abertzale piurak egin nahirik. Baina niri ez nauzu engainatuko, ezagutu ditut zu bezalakoak, Euskal Herria zapuzten dabiltzanak Euskal Herriaren aitzakiz.
Ez, ez motel, zergatik frankistek kontsideratzen zuten, beren erregimenaren akaberan, kontzertuak itzuli behar zizkigutela? Argi zegoelako Euskal Herrian nahi hori zegoela, burujabetza nahi zela, 40 urtetako zapalkuntzak ez zuela fruiturik izan euskal kontzientzietan… Eta EAJk negoziatu eta lortuko zituen, Estatutoarekin batera.
Agirreren ametsa gauzatua dago eta zuek zarete galtzaile eta Euskal Herria irabazle.
Euskal herriaren “nahi”hori, ozta ozta, tranpaz betetako botazio batean %52,9tik ez zen pasatu.Eta zure irainak soberan behar luke baina ezagun da zure izaera “matoia” dela, agian zure ofizioarekin bat datorrelako?
Ene Erramun, bakarrik zuek eta Alianza Popularrek esan zenduten ezetz, euskal-komunistak eta espainiar fatxistak batu zineten Gernikako Estatutoaren kontra. Normala.
Izaera matoiarena Ongi Etorriak egiten dizkiezuen ETAko militanteekin baterago dago, Erramun. Edota zurekin ere, Tempranillo bandolero espainolaren konparazioa hainbeste gustatu zaizulako.
Bentazar
Apunte txiki bat besterik ez.
Gaur eguerdian ETBko albistegian, kazetari euskaldun bat Eskoziatik hitz egiten agertu zaigu Edimburgoko kondearen heriotzaren berri zuzenean emateko.
Baina zer koño da hori Bentazar?
Zergatik jasan behar dugu matraka hori guk Euskal Herrian?
Zer axola zaizkigu guri 99 urteko agure horren gorabeherak, bertan nahiko notizia eta gertakari daukagunean.
Nago EAJk zuzentzen duen telebista horrek “opioa” botatzen digula, bertako trapu zaharrak izkutatzeko.
Surrealista, benetan
EAJ honekin nahiko hastiatuta nago, eta oro har, gehienok ulertzen dugu gezurrezko “pantailak” ipintzen ari zaigula etengabe muturren aurrean
Ene Peru, telebista ez da inon kalitate adierazgarri eta hemen, antza denez, ezta ere.
Edimburgoko Pelipe.
Telebista duin bat egiteko gauza ez zarete Bentazar. Hasi beharko zara europar estatuak konbenzitzen Espainiako probintziak bihurtu eta Espainiako erkidego autonomoak egiteko. Madrili kupo bat ordaindu eta ze pagotxa!
Tenpranillo afizionatu bat Euskalteleko direktiboen aldean.
Tretatxu eta Patakon nortzuk ziren ideiarik ere ez, eh Bentazar? Ezagun da zure erreferente kulturalak españolak direla.
Erramun eta Peru-gabiriko iduritzen zait, azken iruzkin hauetan, hasi zaretela barreaitzen, aldiz ez duzuela erreakzionatu Bentazarrek lehenago honako hau erran duenean:
“Hori da gure erronka, gutxiengo etniko eta hizkuntzazkoa izanda gure herrian bertan, nola gailendu kanpo oldeari eta horren erdian nola iraun-bizi.”
Castrorene jauna
Galdera zail honentzat nik ez daukat erantzun errazik eskura.
Bestek besterik esan beza, nahi badu.
Agian gure ohiko paradigma zaharrek (euskara vs. erdarak) huts egiten duten egungo aroan. Ez dakit..
Bestek besterik esan beza..
Ene Erramun, telebista ere, zuk diozun bezala, EAJk sortu du, ETAk jendea hiltzen zuen bitartean. Telebista txarra, baina existentea, ez zure pasaporte eta enbaxaden antzera.
Euskal aziendarekin gauza berdina gertatzen da, Erramun, EAJk lortu du, gauza zehatza eta baliagarria da, zuk urrutiko intxaur ikutuezinak saltzen dizkidazun bitartean.
Nire erreferente kulturalak espainolak direla? Tempranillo aipatu dut zure antzeko tipo bat delako eta gainera zuk positibotzat harten duzu konparazioa (noski, lapurreta egin eta jendea hil egiten zuen, ETAkideen antzera). Beraz zure erreferentea da. Zure euskal erreferenteetaz dakigun gauza bakarra da Lete eta (irakurri gabe) Atxaga gaitzesten dituzula. Egunen batean esango diguzu zein den zure euskal idazle faboritoa (Pepe Rei?).
Castorene jauna: Bentazarrek botatako pitokeria guztiei erantzuten ez naiz hasiko. Inkoherentziaz eta gorrotoz betetako erretolika baitu. Dena dela Bentazarrek alde batetik esaten du “Herri osoa” dagoela EAJren propiektuaren atzetik, jende guztiak dakiela nor zen JA Agirre, euskal “kultura” txiringitoetatik ez dela bizi. Eta bestaldetik gutxiengo etniko bat garela. Euskal Herriak irabazi du eta ETAk galdu egin du baina hala ere gutxiengo etniko bat garela biziirauteko alimaleko arazoekin? Zer da diskurtso absurdo horretatik atera behar dugun konklusioa? Gainera Bentazarren arabera ni ez naiz euskalduna, baina minoria español bateko partaide naiz, el Tempranilloren etniakoa.
Dena dela zure galderari erantzungo dizut. Baina kontuan hartu, ni ez naizela Bentazar eta bera modukoen herri berekoa, nahiz eta foro honetan euskara batuaz aritu eztabaidatzen berarekin.
Galdera da: euskaldun populuak ze posibilitate dauka orain arteko baldintzetan euskaldun izaten jarraitzeko? Aukerak eskasak dira: EAEko hezkuntz sistemak ez du gehiegi euskalduntzen, demografikoki ere ahulezia nabarmena da, kulturalki ere bai ( euskal komunikabideen egoera)
Batzokietan zerbitzariak hegoamerikarrak dira , eta herriko tabernetan ere antzera ibiliko dira. Eta ez dute euskeraz egiten. Agirreren ametsa ez dakit bete den ( Agirre ere oso inkoherentea zen- Espainiako Errepublika laiko batek emandako estatuto bati fideltasuna Jaungoikoaren aurrean apalik agindu zion- baina Monzonen profezia ia ia betetzat eman daiteke.
Teorian euskal kultura indartsua omen da: Goya sariak zinemari… Estatu espainiarraren babesa dauka…baina egia da?
Ene Erramun, txalotzekoa zure azken iruzkin hau, jadanik ez zara nigana zuzentzen, baizik eta Castorenerekin nitaz hitzegiten duzu, eta gainera laudorio polit batzuk dedikatzen dizkidazu. Eskerrik asko, Erramun, bistan da da zure ausardia, noblezia eta prestutasuna, eskolako lanak kopiatu egiten zenituenean bezala. Horri espainolez deitzen zaio “más listo que el hambre” izatea, Tempranilloaren espiriturik gorenean.
Ene Erramun, gutxiengo etniko bat gara, tamalez, gutxiengo bat garelako gure herrian bertan, jende etorkina eta deseuskaldundua gehiengotu zaigu. Baina garaipen politikoa lortu dugu, elkarte politiko bat hiru herrialdeetarako, gehiengo gaztelania-parlanteak onartu egiten duen euskal telebista, unibertsitatea eta irakaskuntza. Orain 60 urte ezin imajinatuzko lorpena.
Nik ez dut esan, Erramun (ze tranpatia zaren!) Tempranilloren etniakoa zarela, nik esan dut bere estilokoa zarela, euskal izaeraz eta estiloz gabetutako tipo bat, espainol bandoleroen mireslea eta, hortaz, ETAko milizianoen sostengatzailea.
Amen
Zu hor ta ni hemen.
…eta nork bere egiari (???) omen !!
Caixo,
Gaur egun, realitate officialean, postmodernitate decadente honetan, aberria edocer gauça içan liteque, dela norberaren sexu-ohiturac, dela alderdi politicoa (Bildu, PNV, etc) edo futboleco club privatua: ideologia bat lasai vici gaitecençacotz, etengabe bortchatuac garen bitartean. Bainan traditionean, ceina ez bait da officialic aphur bat ere, aberria berce gauça bat da. Norc bere aberria maite du, ez hoberena delacotz, berea delacotz baicic. Haur Seneca philosopho stoico hispano-romanoac erran çuen.
Nere ustez, bere aberria maite ez duen batec ez du bere burua maite, ceren gutaco bacoitza gara gure aberriaren baithatic atheratzen den nortassun bat eta bacarra. Bainan aberria gutaco bacoitzon artean ossatzen dugun symphonia da. Behar bada nahasten dut aberria eta nationea, bainan ez dakit berheizten bi conceptuen semantica.
Neri oficialtassunac gaurco realitate decadentean gueroz eta gutiago axola çait. Vasconia ossoa official eta subiranoa dut gogoan. Dena den, horren conmemorationeracotz, Ihesus Christen resurrectionea valiatzea Irlandan eguin çutena copiatuz ez çait egoquien iduritzen. Nere ustez, gure benetazco Aberri Eguna abuztuaren 15ean da, non conmemoratzen den Carolus Magnus Emperadoreari eguinico eraso armatua, ceinatic abiatuco bait cen dynamica ceinac ekarri bait çuen Iruñeco eta ondoren Naffarroco Erresuma subiranoaren eguitate historicoa.
Halaco jarrera batean egon behar guinateque denoc, baturic, nere ustetan. Aurtengo aberri egunaren vezperan ascoz guehiago vivratu çuen populuac Espainiaco erregueari gurça eguiten. Hala daude gauçac. Hori da realitatea.
Alexandre
Erramun bidea baduzu oraindik iraindu gabe argmentatzen ikasteko. Nahiz nik ere kontraesan zerbait nunbait sumatu, Bentazarren aitorpenak ez eiki du pitokeria izena merezi. Atzitik. Gutitan dut aditu hain argi adierazia.. Sekula ere euskal alderdikide baten aldetik Gainera pundu zehatz horretan bederen biak ez zarete urrun gauza bera pentsatzetik.
Egin ezazue lo.
Gaitzerdi Alexandreren iruzkinak argi puntu bat jarri duen zainak mozteko moduko eztabaida antzu bezain aspergarri honetan
Kontuz! Ni ez naiz Bentazarren gutxiengo etniko horren partaide. Gutxiengo etniko bat dira Bentazarren sokakoak? Nik ulertu nion gehiengo osoa zirela, eta sinestu. Kulturalki Eitberen ekoizpena oso arrotz sentitzen dut,Goya sariak jasotzen dituzten pelikulak ere bai. Eitbko informatiboak jasangaitzak egiten zaizkit. Zein da aberria? Norbera? EAE? Nafarroako erresuma? Euskara? Futbol taldea?
Ez Erramun, uste dut erratzen zarela , aldi honetan Bentazar egiazko etniaz, sekulan aipatzen ez den etniaz mintzo zaigu, eta zu barne sartzen zaitu .
Zein den aberria? arrazoi duzu galdera pausatzea, zehaztekoa dago eta. ..
Egurrak,
aspaldi honetan denok diskurtso antzuak egin ohi ditugu eta Alexandrek berdin ( defini dezala hasteko zer den bere Vasconia ossoa!)
Iduri du gure errealitatea pentsatzeko gaitasuna itzali zaigula. Zerbaitek blokatzen duela. Zerk blokatzen duen ulertzea izan behar litzateke gure kezka.
Artikulu honen iruzkinak antzuak direla eta askotan alferrikako diatribetan galtzen direla ? egia da baina antzuagorik eta aspergarriagorik ikusi izan ditut. Alabaina ikusi nuen arrakala tipi bat ulertezintasuna piskabat desblokatzen lagunduko gintuena.
Ez baduzu deus interesgarriagorik ikusten xerkazazu beste nunbait eta bale..
. .
“Behar bada nahasten dut aberria eta nationea, bainan ez dakit berheizten bi conceptuen semantica.” Gauza bera dira sakonean, Aleixandre. Agian nahasketa hori nazionalismo eta abertzaletasun terminoei maltzurki ematen zaien tratamenduagatik izan daiteke, Estatu baten baitan periferiako eta zentroko nazionalismoen artean ematen den borrokagatik. “Patriotismoa” ona da, beste guztia nazionalismoa da, txarra dena. Hitzen pisua emozionala da, baina maila analitikoan bereiziezinak dira.
“Bainan aberria gutaco bacoitzon artean ossatzen dugun symphonia da.” Eta ados nago, sinfonia bat osatzeko instrumento ezberdinak behar baitira, ez gaude guztiok molde berdinaz eginak, ez egur edo metal berdinaz, zenbat korda dituen bakoitzak edo tekla, zein soinu ateratzen duen, nola joa behar den… Baina beti dago tenpoa joaten zaionik edo disonantziarik sortzen duenik. Galdera zera da: ba al gaude guztiok partitura berdinari begira?
Kaxo Alexandre (eta eztabaidara urbildu zareten guztiok)
Niri nire herria interesatzen bazait eta iruditzen bazait aberri-nazione bat dela hori da partikularra delako, ez Espainia eta ez Frantziaren baliokide. Edonori bezainbeste gustokoa zait Orreagako gudua eta Nafarroako erresume historikoa. Baina nik ez dut uste erresuma honen estatutasuna zenik bere ezaugarririk aipagarriena.
Nafarroako foruak zera zioen bere atarian: “hemen ohitura legea da, beraz legea ohitura da”. Honek erakusten zuen Nafarroako eraikuntza ez zela errege batek konkistatutako lur zati bat eta zenbait handikien batasuna, baizik eta oinarritik, etxetik, auzotik, herri eta ibarretik altxa egin den eremu bat, goiko erpinari gero formaltasuna eman diona. Nafarroa (eta bestelako euskal herrialdeak) ez ditu goitik-beherako estatu molde erromatar-jakobinoak osatu, euskaldunok gure eremu partikularretatik eraiki dugu gure burujabetza.
Horregatik ematen diot nik hainbesteko garrantzia hiru euskal herrialde batzeari. Euskal herrialde bakoitza behetik gorako prozesu horren bidez osatu zen bezala, sei herrialdetako Euskal Herri oso bat nahiko nukeelako eta hiru herrialde horien joskera pauso historiko bat izan delako helburu horri begira.
Agirrek 36ko gerran, baliabiderik gabe, baina herritarren indarrez, gudaroste bat, pasaporteak, moneta propioa, estatu oso bat eraiki eta jarri zuen martxan. Eta herbestera joan behar izan zuenean munduko euskaldunak jarri zituen martxan nazien kontrako borrokan. Nire kezkarik handiena hauxe da, hortaz, euskaldunok gure aurrekoen eraginkortasun kolektiborako dugun indarra galdu ote dugun: ikastolak eta kooperatibak frankismoaren baitan sortu genituen bezala, gaur egun ez dugun indarrik eta batasun askirik gure nortasuna iraun-arazi eta lora-arazteko beharrezko ekimenez.
Bi gauza behar ditugu, hein horretan: proiekto kolektiboak eta horiek bultzatzeko kemena. Nire ustez hori dugu arazo gaur egun.
Francoren garaiko ikastolak oso mitifikatuta daude. Franco hil zenean EHko ikasleen %5a baino gutxiago hartzen zuten. Eta Arrasateko kooperatibek errejimen frankistaren sekulako laguntza izan zuten. Nafarroako erresuman ohiturak baino erromatar eskubideak zuen balio handiagoa, Nafarroako erregeak Hispaniako errege bisigotikoen ondorengoak bezala aurkezten ziren. Agirrek bederatzi hilabete eskasetan egitura ahul eta antzu bat “zuzendu” zuen ez benetako estatu bat. Espainiako gerra zibilean Euzko Jaurlaritzaren estiloko egitura ugari sortu ziren: Comité de defensa de Madrid, Consejo Soberano de Asturias, Consejo de Aragón….
Euskal ejertzitoa desertzioak eten gabeak izan ziren, kintakolumnistek arazorik gabe jardun zuten Bilbon, miliziano gorriak Eusko Jaurlaritzaren kontrolpetik kanpo ibiltzen ziren, Tropa frankistak Bilbon sartu zirenean ertzain guztiak prest zeuden euren bandora pasatzeko. Bederatzi hilabete horietan Bizkaian bizi izen zirenen lekukotasunetan ez da esaten estatu independiente batean bizi izan zirenik.
Bentaçar jauna,
Placer handiz iracurcen ditut çureac. Anhitz esquer, bihotz bihotzez.
Adeitassunez
Eskerrik asko, Lavin, jauna. NIk ere plazerez eta jakintza gosez irakurtzen ditut zuk hemen jarritako lanak.
Ene Erramun, zure adore anti-euskaldunak eta anti-abertzaleak ez du mugarik, benetan.
Badakizu non irakurriak ditut zuk azken parrafoan esandakoak? José Diaz Herreraren “Los mitos del nacionalismo vasco” liburu lodikote eta ezin faltsuagoan.
Euskal ejertzitoan deserzioak etengabeak izan zirela? Diaz Herrera espainol puntakoak berdin esaten du eta, zuk egiten duzun moduan, ez du inongo zifrarik ez neurririk ematen. Nola dakizu hori? Demostratu zenezake? NIk esango dizut hori gezur ustela besterik ez dela, topiko-hispaniko-tipiko bat dela, frankista gainera, eta kitto.
Ertzain guztiak beste bandora pasatzeko prest zeudela? Badakizu zein zen Ertzaintzaren burua? Enrike Etxeberria donostiarra, erbesteratua eta bere ondasun guztiak konfiskatuak izan dira. Emango ahal didazu beste topiko-hispaniko horren erreferentzia, mesedez?
Bederatzi hilabeteetan Bizkaia eremu independiente bat izan zen eta horrela diote testigantzek (irakurri nahi baduzu Joxe Miel Barandiaranek jasotako gerra momentu bertako testigantzak, hor ageri dira). Eta gainera Agirrek eta Ajuriagerrak espiotza sare potente bat sortu zuten frankisten bizarren azpian eta euskal erresistentziak jarraitu zuen. Espainiako gobernu errepublikanoak berehala egin zuen porrot eta Generalitat delakoa pikutara joan zen. Eusko Jaurlaritzak iraun zuen erakunde indartsu bakar eta herri babes handia zuena.
Nafarroako Erresumaren legedia ohituran oinarritutakoa zen auzokotasuna, etxetasuna eta ibarren burujabetza eremua errespetatu egiten baitzen. Orain arte, Nafarroan herri-lurrak dira nagusi sistema horren jarraipen gisa. Eta bai egia da Antxo IIInak esan zuela bisigotoen ondorengoa zela. Nola ez zuen bada esango Espainia kristau guztia konkistatu baitzuen?
Arizmendiarretak oso ondo egin zuen frankismoaren zirrizku legalak erabiliz kooperatibak sortzeko. Hori justizia sozial eredutzat daukate munduko espezialista askotxok eta baita ezker abertzaleko batzuk. Gainera euskal multinazional bat da eta euskaldunok eredu ekonomiko indartsua behar dugu gure herria eta gure sektore publikoa indartzeko.
Ikastolena, esaten duzuna, ikaragarria da. Milaka pertsona, guraso eta haurride bildu zen ekimen horren atzetik eta horri esker gaur egun Bigarren Hezkuntza nagusi da hiru probintzietan, indartsu dabil Nafarroan eta badago Iparraldean. Euskarazko hezkuntza mesprezatzeko koskoilak dituzu, eta abertzale deitzen diozu zure buruari?
Ene Erramun, argi dago nondik zoazen, urrutiko-inongo intxaurren lilura astinduta, Euskal Herrian egin den alegin positibo guztia gutxiestu nahiko zenduke, zergatik? ETAk egindako 850 erahildakoak direlako zure aberriaren eredu. Ez, Erramun, ez ETAren aurretik, bitartean eta ondoren euskaldunok eta euskal abertzaleok gauzak eraiki ditugu.
Periferiatik ikusita, Erramuni ez bezala, eni JA Aguirre euskaldun adoretsu eta ohoragarritzat atxiki dut beti.
Baina bere ondokoek, desterruko gobernuan zirenek, espainolek galdeginik ez ote zituzten ukatu harek eraikitako ” gudaroste , pasaporte, moneta propio, estatu oso ” eta guzi?
Baina besterik nuen errateko
Ekimen kolektiboak? bai dudarik gabe argi dago. . Bainan gero ta gehiago senditzen da bi kolektibitate ( bederen) daudela orain Herrian. (Ez ote da horretan dauzkagun pentsakera blokagetarik bat?) Nola egin ekimenak gure kolektibitatearen kontrolpean egon daitezen?
Egu erdi on,
Gauza bera, edo ancecoa erran behar nuen, Josu!
Bentazar jauna, osso gustura irakurcen ditut zure iruzquinac. Gauza anhitzetan ez nathor bat zurequin, bainan ascotan aldiz bai.
Edozein moduan uste dut osso ondo argudiatzen duzula erraiten duzuna. Eta polemica sorcen artista bat zara.
Gustura irakurcen ditut Egurrarequin, Erramunequin eta Castorene jaunarequin, etc, eraiquitzen dituzun danza dialécticoac.
Egun batean aguian lorturen dugu diálogo civilizatua norma izaitea euscaraz eta asmo handiac elkarrequin desseina ditzagula.
Nic asco estymatzen dut Federico Krutwig, jakina den bezala gure artean. Berac eguin zuen poema bat “Bihotza” icenecoa, ceina Xabier Letec cantatu bait zuen. Uste dut euscal política nahico Ondo adiarazten duela. Nere ustez, dena da guezurra.
Krutwigec crítica osso zorrotza eguin ceraucun euscaldunoi, bai ETAren baithacoei bai eta PNVren baithacoei ere.
Crítica horretan nic ethorquizuna eguin dezagunzaco auquerac ikusten ditut. Baina asco evolutionatu behar guenuque, eta realitatea aphurtuco lizenez uste dut zaila izango dela. Baina beno, Aurrera eguin behar dugu.
Asmo communac eta hortaraco kemena. Bat nathor.
Agur adeitsua
Alexandre
Ez, Bentazar, iñaki alkainen Gerrateko ibilerak liburuan dator, Euzko Jaurlaritzaren kontrolpeko Bilbon kintakolumnistek nahi zutenaegiten zutela eta Steerren,liburuan garbi esaten da Bizkaiko nekazariek ez zutela miliziano eta gudariekin kolaboratu nahi, Ertzaintzako kideak ejertzito frankistara pasatu zirela Miguel de Amilibiaren”Los batallones de Euskadi”. Yon Oñativiaren Neke eta Poz liburuan ere argi ikusten da Euzko Jaurlaritzako kideek ez zutela aparteko babesik Estatu Batuetan. Antso IIIak Hispaniarum Rex jartzen zuen bere dokumentazioan. Eta ikastolei dagokienez H EHko ikasleen zein ehuneko ibili zen ikastolan ba? Garai hartan ikastetxe estatalak eta erlijiosoak gainezka zeuden.Datu objektiboak eman eta ez deskalifikatu irainekin. Eta nola da posible Ajuriaguerrak eta Aguirrek hain espioitza sare indartsua antolatzea eta frankismoak ia arazorik gabe irautea? Sare horren partaide izan zen batek, Luis Michelenak lasaitu ederra lortu zuen Antonio Tovar falangistaren babespean. Zure errelatoa mitoz beteta dago, Bentazar, ez da benetako historia…ez da serioa
Eskerrik asko Alexandre.
Bigarren Krutwig delakoa dut nik maite (Belgian, Ernest Mandel troskistarekin edukitako elkarrizketa eta gero marxismoa gauza “ez zientifikoa” bezala juzkatzen zuena). Gogoan dut Zehatz deitutako aldizkari batean 70 hamarkada erdia pasatxoan idatzi zuena euskal nortasunari buruz: erabat ados nengoen ikuspegiarekin. Eta biziki interesatu zitzaizkidan Vasconiaren bigarren edizioko aurre hitza eta Computer Shock Vasconia liburua. Krutwig (Oteitzaren antzera) euskal genio bat zen eta horregatik kritiko zorrotz. Eskola ona utzi du eta eraikitzailea da bere ondarea.
Ene Erramun, nola matizarik ez duzun maite, gauza borobilak esaten dituzu, eta liburuak aipatzen dituzu, beren aipamenik gabe. Hori Tempranilloren kasta jarraitzea da motel. Steer-ek zer esaten du bere liburuan? Euskaldunok ez ginela espainolak, itzelezko alegina egin zela, giza-eskubideak eta berme zibikoak errespetatu zirela… Yon Oñatibiak idazten du bere garaiari buruz, lehenago eusko jaurlaritzako jende piloa OSS-ren soldatapean egon zen, Galindez tartean, latin-amerikan, Frantzian eta Euskal Herriko jende piloa inplikatua zegoela, mugaz bataz besteko lanetan eta beste ekintzetan.. Zenbat Ertzain pasa zirela beste aldera dio MIguel de Amilibiak español-sozialistak? Bai, Antso IIIk Espainiako errege izendatu zuen bere burua Espainia kristaua konkistatu zuelako. Baina noski Nafarroako erakunde sistema nik deskribatzen dudana da eta ez zuk esaten ez duzuna. Frankismoak ez zuen hain arazorik gabe iraun, 1946an eusko jaurlaritzako sareak lortu zuen ONUk Espainia kondenatzea, Jesus Uzturreren espiotza sareak general espainolak zeuzkan bere lerroetan eta El Pardoko informeak lapurtzen zituen. Koldo Mitxelena iraintzen duzu orain, zu ere gartzelan izan ahal zinen? Bere emazte Matilde bezala korreo lanetan izan zinen espiotzarako? Zure relatoa mito espainolez betea dago, zertarako, erakunde hilgarri ETAren historiala zuritzeko, beste historiala beztu behar duzulako.
Hala Bentazar, jarraitu zuen mito patetikoekin, nik emandako datuak ezeztatzeko gauza ez zarenez, zaborra botatzea eta iraintzea baino beste alternatibarik ez daukazu.Irakurri nik aipatu dizkizudan liburuak, zerbait ikasiko duzu eta. Erlijioak, mitoek eta gezurrek ez dute Historiarekin zeikusirik
1. Hona hemen Hans Kohn historialari estatubatuarraren The Idea of Nationalisum (1944) liburu erranguratsu baten cita batzuc:
Hirugarren Estatuaren inguruan honako hau esaten du: Klase berri hau gutiago ligatua zegoen tradizioari noblezia edo klergea baino; representatzen zuen indar berri bat borrokan gauza berriengatik; prest zegoen apurtzeko iraganarekin, tradizioa zanpatuz euren iritzi errealitateak egiten zuena baino gehiago (Kohn, 1944).
Ez zuen pretenditzen soilik representatzea klase berri bat eta beren interesak, baizik eta herri osoa. Nazionalismoak aurkitu zuen bere adiarazpen predominantea herrialdetan non Hirugarren Estatuak bereganatu bait zuen indarra XVIII mendean (Inglaterra, Frantzia, EEBB).
Aldiz, non hirugarren estatua ondino bait zen ahul eta ozta-ozta germinazioan, Alemanian, Italian eta herrialde eslaboetan bezala, nazionalismoak aurkitu zuen bere adiarazpen predominantea esparru kulturalean (Kohn, 1944). Herri haien artean, printzipio batean, ez zen hain beste estatu-nazioa baizik eta volkgeist-a, herriaren ispiritua eta haren manifestazio literario eta folklorikoak ama-hizkuntzan eta historian, zeina bilakatu bait zen nazionalismoaren harreta-gunea (Kohn, 1944).
Nazionalismoa da lehenik eta guziaren aurretik espiritu-egoera bat (Kohn, 1944). Psikologo ipar-amerikar batek esan zuen nazioaz ezen “dela indibiduoen talde bat zein bere unitatearen kontzientzia bait dauka, zein prest dagoen, zenbait limiteen barruan, gizabanakoa sakrifikatzera taldearen onerako, zein garatzen bait da osotasun bat bezala” (Kohn, 1944).
Nazionalitateak dira gizartearen eboluzio historikoaren erresultatua. Ez dira identikoak klanei, tribuei edo talde folklorikoei, hau da (…), talde etnografikoek ez dute zertan nazionalitate bat formatzen. Hau agertzen da zirkunstantzia determinatu zenbaitetan (Kohn, 1944).
Nazionalitateak agertzen dira soilik noiz zenbait lotura objektibok delimitatzen bait dute talde sozial bat. Generalean, nazionalitate batek ba ditu atributo haietako zenbait; oso gutik daduzkate guztiak. Ohikoenak izaiten dira ondorengotza komuna, hizkuntza, lurraldea, entitate politikoa, ohiturak, tradizioak eta erlijioa (Kohn, 1944).
Hizkuntzaren inportantzia nazionalitate baten formazio eta bizitzan Herderek eta Fichtek seinalatua izan zen, bainan ba dira nazionalitate anitz zein ez duten hizkuntza propiorik, nola suizarrak, zein hitzegiten bait dituzte lau hizkuntz ezberdin, edo iberoamerikarrak, zein beren totalitatean baliatzen bait dira portugesaz edo espainolez (Kohn, 1944).
Rousseau izan zen lehena inportantzia onartzen ohiturei eta tradizioei nazionalitateari dagokionean (Kohn, 1944).
Erlijioa zen indar dominatzaile handia nazionalismoaren agerpenaren aurretik garai modernoetan. Eliza nazionalak izan dira askotan elementu inportante bat nazionalismoaren iratzartzean (Kohn, 1944).
Kanpoko faktore inportanteena nazionalitateen formazioan da lurralde komuna, edo hobe erranda, Estatua. Frontera politikoek propenditzen dute fijatzera nazionalitateak, zeinetan asko, kanadarra bezala, garatu ziren zeren formatzen bait zuten entitate politiko eta geografiko bat (Kohn, 1944).
Nazionalitate inglesa eta ipar-amerikarra konstituitu ziren “paktuen” bitartez, arbitrio askeko ekintzen bidez; Frantses Iraultzak produzitu zuen plebiszitua, ondorioaz ezen deklarazio subjektibo batek -eta ez ezaugarri objektiboek- determinatu bait zuen pertenentzia nazionalitate bati (Kohn, 1944).
Oinarritzeak nazionalitatea faktore “objektiboetan”, nola arrazarena, suposatzen du atzera-buelta tribuaren egoera primitibora. Ideia baten indarra, ez odolaren ahotsa, ba da zeinak konstituitu eta modelatu bait ditu nazionalitate modernoak (Kohn, 1944).
Nazionalitateak sortzen dira elementu etnografiko eta politikoetatik nazionalismoak bizitza sartzen dionean formari zein aurreko mendeek edifikatu bait dute (Kohn, 1944).
Nazionalismoa herri baten gehiengo handiaren animo-egoera bat da. Idea bat da, zein gizonaren garuna inundatzen duen, hura eramanez bere kontzientzia traduzitzera ekintza antolatuzko faituetan (Kohn, 1944).
joe, txapa ederra, hi..
Hala, Erramun, untxi temoso baten moduan anka egin zazu arrazoirik batere ipini gabe. Zuk aipatu liburu baten zita jarriko dizut zure gezur espainolak errefutatzeko. Ikus zer dioen George Steer-ek:
“(el pueblo vasco) está orgulloso de que se gobernó a sí mismo. De como fue capaz de mantener el orden y la verdadera paz de la Iglesia: dio libertad a todas las conciencias, alimentó a los pobres, curó a los enfermos, dirigió todos los servicios de un gobierno sin que se produjera una sola querella entre el ejecutivo y el pueblo, ni entre los divergentes teóricos de su ejecutivo. En toda España fue el único que demostró estar preparado para gobernar. Mientras otros asesinaban y masacraban, aterrorizando a las clases trabajadoras y vendían su patria al enemigo, el vasco unió a su pequeña nación con los lazos de la solidaridad humana, tan fuerte como los costados de acero de sus pesqueros. Fue el suyo un verdadero Frente del Pueblo, sin ningún motivo siniestro para formarlo (Sterr, “El árbol de Gernika”, Txalaparta, 489-90 horrialdeak).
Ikustazu zer esaten duen kazetari ingeles honek Agirreren gobernuari buruz. ETAk eragindako 850 erahildakoak, milaka presoak eta derrota politiko-militarrak horrelako hitzik merezi ote du?
Steer oso ondo zaindu zuten Bilboko jeltzaleek. Segurutik Britaniar gobernuko espioi bat izango zen eta agian jeltzaleek esperoko zuten Royal navyren eskuartzea Espainiako gerra zibilean, hori ez zen gertatu. Dena dela Steerrek ez zekien euskeraz, eta berarentzat Euzko Jaurlaritzarekin kolaboratu nahi ez zuten baserritar bizkaitarrak nekazariak ziren( erabat euskaldunak izan arren) eta Bilboko
Kaleetan soldaduz disfrazatutakoak euskaldunak ( gehienak erdaldunak izan arren). Beste aldeko errekete eta soldadu pilo bat ere euskaldunak ziren.
Bueno Bentazar, broman ibiliko zara uste ba duzu krudelkerian, hilketa masiboetan, arrazismoan eta ez dakit zenbat elementu negatiboetan oinarritutako inperio britaniar bateko zerbitzari batengandik lezio moralik jasoteko prest nagoenik?
Ez ahaztu medikazioa!
Ene Erramun, Steer zuk zitatu duzu eta orain zabiltza bera kamustu nahiean. A ze lotsagabea. Steer-en kronikak ez du zer ikusirik jeltzaleek eman zioten tratuarekin, lehenago Abisinian egona zen eta italiarren inbasioa salatu zuen. Steer anti-inperialista zen, motel, eta bakarrik zuk (eta naziek) esaten duzue britainiar gobernuaren agentea zela. Eta gainera berak idatzi zuen gerra zibil osoan gertatuako kronikarik garrantzitsuena, nazien bonbak eragindako Gernikako suntsiketarena, Franco-ren gezurra salatuz. Edota zuk ere Erramun esan behar ahal diguzu Gernika euskaldunok erre genduela?
Gauza guztietan etxekalte zara, ene Erramun, anti-euskalduna, anti-abertzalea, giza-erreferentzirik gabea. Eta den dena, zertarako? ETA eta ezker abertzalearen historial frakasatua eta hilgarria estaltzeko.
Joder Bentazar, ze temosoa zaren! Steer Britaniar zerbitzu sekretuko kidea zela gauza jakina da, ez dakit zergatik ukatzen duzun egia.
Eta bestaldetik ez dakit zergatik eta zertarako konparatzen dituzun Agirreren gobernua eta ETAren jarduera. ETAren helburuak eta Agirreren helburuak guztiz diferenteak ziren. Zure iruzkinetik ondorioztatzen dut Agirreren helburua Steeren aurrean irudi ona ematea zela, ez gerra irabaztea. Niretzat hori barregarria da. Detailetxo bat: Euzko Jaurlaritzako jaurlari guztietatik, batek bakarrik idatzi zuen euskaraz, Telesforo Monzonek. Eta hori oso esanguratsua da.
Agirre, politikari mediokre bat izan zen, Carlton hotelean txanpaina edaten ibiltzen zirenek ” jainkotu ” zutena, euren txolloekin jarraitzeko.
Jarri zioten titulua, lendakari, ere bat zetorren garai hartako giro totalitarioekin: caudillo, fhurer, duce…
Amerikanoen aurrean ez zuen erabiltzen titulu hori.
Ene Erramun, Steer anti-inperialista zen, Abisiniako gerra salatu zuen, Britainia Handia neutrala zen eta bera euskaldunekin lerrokatu zen. Hori da egi berdaderoa. Bera izan zen Gernikako bonbardeaketaren egia mundura azalarazi zuena eta Franco-ren gezurra salatu. Zuk uste al duzu, Franco bezala, euskaldunok erre genduela Gernika?
Agirre euskaldunon Lehen lendakaria izan zen, eusko gudaroste bat altxa zuen, giza-eskubideak gorde zituen, euskal estatu baten moduan funtzionarazi zuen bere gobernua eta herbestean euskaldun gehienen onespena lortu zuen (1947 eta 1951ko grebak horren lekuko).
ETAk ordea bere burua urkatu behar izan du euskaldunon aurrean lotsagarri gertatzen zelako.
Caixo adisquideoc,
Bentaçar, ba al dakiçu nondic plagiatu dudan textu haur? Bide batez, hala planteatuta, cer deritzozu? Uste dut originalari asqui fidel içan naicela.
Adeitsuqui
Aberriaren aldeco aguiria 2021
Euscal Herrico seme-alhaboc: guiçaiquiaren lehen aztarnac aguercen diren baino lehenagotic Europaco bide-gurutze honetan vici eta lan eguiten duen herri honetaco seme-alhaba garenoc, gaur, XXI. mende honetan, hauxe adiarazten dugu, ascatassunez eta irmotassunez:
1. Vasconia da gure aberria.
2. Vasconia ossoco euscaldunoc herri bacarra ossatzen dugula, jathorriz eta vorondatez. Bere buruaren jabe den herria da gurea eta ez dugu berce soverainiaric ez aithorcen, ez onharcen.
3. Euscara da gure herriaren hizcunça. Euscara berrescuratzea eta hedatzea baino aurreragoco lanic ez da gutaco nehorrençat.
4. Ascatassuna eta justicia dira gure elkarvicitzaren oinharri. Ez dugu nehoiz nehoren larderiaric edo morroi içaiteric onharturen, gure aurrecoec nehoiz onhartu ez çuten beçala.
5. Nehor ez da nehor baino guehiago eta beguirunea sor deraucogu elkarri bacoitzaren ideia, erabaqui eta ekincetan. Onharcen dugu discriminatione bacarra jaiotzaz edota erathorriz valiogutituen aldecoa da. Gure guiçartearen guiça-neurria gure arteco ahulenec edo gaitassun gutien dutenec jassotzen duten beguiruneac erakusten du, batez ere.
6. Herri bat ez da berce bat baino guehiago. Racismoaren aurca gaude. Herri bat berce batec çaphalcearen aurca. Gure herriac edo edocein herric du bere vorondate, içaiquera eta valioen arauerat içan eta vicitzeco escubidea.
7. Ecerc ez du guretzat indarqueriaren erabilera çuritzen. Harmen indarrez gure herria erassotzen duenarengandic defenditzeco beharrac bacarric.
8. Gure ingurune, gure herri, gure mendi, gure sorho, belhardi, ibai, basso edo caleac berrescuratu eta çaincea ere lehentassunezco da gureçat.
9. Senidetzat harcen dugu gure herriaren ethorquiçuna gurequin baterat eguin eta vici nahi duen orho, nonnahitic ethorria delaric ere.
Sin eguiten dugu, cinço eta leial eutsiren deraucogula Euscal Herriaren vici-nahiari, Aberriaren interesen gainetic norberarenac nehoiz jarri gaberic. Batu ere, riscuan sentitzen den Aberri bereco quide içaiteac batu içan baicaitu eta batzen gaitu ere gu gucioc; ikassiac edo ez ikassiac; professionalac edo industriaco, necaçaritzaco eta itsassoco languileac; dendariac, fonctionariac edo herçainac; guiçonac eta emacumeac; çaharrac eta gazteac.
Heciquetan, religionean, ideologian, vicimodu mailan, guiçarteco graduetan gure artean egon daitezquen aldeac alde, ba da cerbait gucioc batzen gaituena, euscaldun garenez; gure herria eta gure hizcunça gordetzeco eta indarceco dugun grina eta gogoa; halaco aldaqueta historicoac emaiten ari diren momentu honetan herri hau arnasberritu nahia.
Hau da gure sina. Onqui onhartuac gaude hori bethetzea cembat odol-isurce, atzerriratze eta espetche costa citzaien gure aurrecoei. Hitza emaiten dugu guc ere berdin betheco dugula, gutaco bacoitzaren miseriac eta demboraren gorabeherac gaindituz.
Ene Alexandre:
Zinez ez dakit nondik ateratako testua den hori, aitortzen dizut.
Manifestuarekin bat nago puntu gehienetan. Gauza batzuk ez zaizkit gustatzen, halanola, “soberania”-ren aipamena. Soberania soberano-errege absolutotik dator, Jean Bodin-ek ederki teorizatua, gero errege-absolutoa estatu jakobino absolutoak ordezkatuko zuen, soberaniaren hitza estatuaren boterea irudikaturik. Horrelako ideia batek ez du euskal manifestu batean egotea merezi.
Euskaldunok behetik gorako konfederakuntza izan dugu eratzeko sistema. Komunitate autonomo-forala horrela eraikita dago eta horren bidez integratu dezake hego Nafarroa. Burujabetza da euskaldunok erabili dugun idei filosofiko-politikoa, soberaniaren ordez.
Euskal erakundeak ikusten ditut aipatzeke: euskal erakundeak hego-ifar eta Nafar eta Hiru herrialdeak politikoki ordezkatzen dituzten horiek dira. Estatuen aurrean, gure erakundeak eta beren buru-jabetza neurria defendatuko dugula esan beharko litzateke, lege batek, gure lege zaharrak, babesten eta irudikatzen dituztelako.
Azkenik, arrixku bat aurkitzen diot bortizkeriz defendatzearen arazoari: horixe izan baitu ETAk ikur bere demasiak zuritzeko. Herriaren borondate eta giza-balioen kontra altxa egiten diren subjektu auto-erijituak salatu beharko lirateke, gure esperientzia hein horretan tamalgarria izan baita.
Eskerrik asko eztabaida beste leku batera ilkitzeagatik. Ondo izan.
Castorene jauna,
Orain dela milurthe bat, Anso III Nagusiaren ekinez, Hego-Vasconia ossoa bildu cen Naffarroaren baithan, eta Iphar Vasconia, ceina ducherri batean bilcen bait cen, Naffar Resumaren vassailu eguin cen, movancia naffarra bilhacatuz. Hori da Vasconia ossoa soverainia baten baithan bilduta egon cen momentu bat.
Vasconiaco Ducherriaren hiriburua gaurco Bordeaux cen. Hiri hartan ondino dago mercatal-gambara bat, ceinac Vasconia ossoco mercataritza asqueco systema baten aztarna documentalac bilcen dituen, aro modernocoac ere, Bordeletic Santanderreraino, Vasconiaco golfoaren baithan.
Joana III naffar reguinaren alderdi calvinistaren bastionea La Rochelle hiri portuarioa cen. Labrit escualdea gasconiarra da, hau da, vascoa. Labritdarrac ez ciren francesac, gascoiniarrac baicic. Oker ez banaiz, Franciaco lehen naffar regue Henry IIIac asmo çuen Franciaco eta Vasconiaco regue icendatzecotz. Jesuitec guidaturico criminal batec erahil çuen naffar reguea.
(Honaco hau La Nueva Vasconia, Krutwigen liburu-hitzaurretic athera dut) Bere iloba Koldo XIV (Franciaco) reguearen aurcaco fronda bat egon cen non bordeles burguoiseec bandera gorriaren inguruan bildu bait ciraden, non francesec euren resumaco colore çuriaz valiatu bait ciraden bordelesen aurca. Honi deitzen çaio Fronde de l’Ormée. Hauec Mazarinoren aurca alçatu ciren. Burguoisia radical bat içan cen honen bulçatzailea. Colore gorria hartu çuten bere ceren Bordeleco hiriaren colorea gorria celacotz, nola baita ere bait cen Vasconia ossoarena eta gaur ere Naffarroaren bandera gorria den, baita ikurrina ere, ceinac fondo gorrian çorci adarretan hedatzen den ikurra erakusten bait du, duda bat ere gabe naffar banderari refferencia eguinez.
Hau dena Historia da, hala ere, eta orain guri dagoquigu eguitea bidea. Baina historia da bidea gure memoria gal ez deçagunçacotz.
Historia eguiten ohi digute campotic, eta guc horrequin elicatu. Guc gueuc eguin behar guenuque Historiaguinça, eta guc gueuc campocoen gaineco ikerqueta eguin ere, gu gueu ere handitzecotz.
Adeitsuqui
Bentaçar,
Textu horren originala senide batec erakutsi cerautan. Bera EAJcoa da. Galdeguin neraucon ea passatzen ahal neçan naffarrerarat eta naffar paradygmarat. Baietz erran cerautan, ia ia eguin neçala aguinduz. Textu polita iruditu citzaidan. Eta emaiten du eztabaidatzeco ere, oinharri baten gainean.
Nere ustez EAJren baithan ez çarete denac soca berecoac, aniztassuna dago. ETAren baithan ere ez gara denoc berdin, anhiztassuna ere badago. Batzuec nahiago choriço eta berceec pernil. Osso çaila da aurquitzea elkar ulermen bat, ceren gure herria culturalqui (nere ustez) egoera submitu batean dagoelacotz. Horregatic ere, uste dut ulercen çaitudala asco, eta ascotan bat ez nathorren arren, çure argumentuac valoratzen ditut. Nere ustez Krutwig da aztertu eta ikassi beharreco phenomenon interessante eta importante bat, baina ez da erreça horren hastea.
Ascotan pensatu dut azquen urthe hauetan, ecen Años de peregrinación y lucha bere azquen liburua arguitaratu içan balitz 1997 urthean, aguian orduco politicari aberçaleac herritic pressionatuta sentituco cirela helburu handi bat erdiestecotz.
Bainan ez dakit ecer, hala ere. Nere ustez Cultura (folklorea baino guehiago) da valiotan handiena, eta dembora osso laburra da. Edocein moduan, ethorquiçuna dugu mundua non eraguin ahal bait da, nere ustez.
Adeitassunez
Ene Alexandre:
Ez dakit ze garaiotakoa izango den jarri didazun testua baina gauzak diren bezala ikusita nik aipatu ikuspegi horrekin osatuko nuke.
Beharrezkoa dela iruditzen zait azken historiak utzitako irakaspena eta arrastu zitala gizartean kontuan hartzea beti.
Niri gauza bat gertatzen zait, mugimendu ala partidu batek esaten badu oso abertzalea dela edota independentista eta bere praktikak aurkako bidea hartzen badu, ez naiz hitz polit horietan finkatzen.
Adibidez, katalanena: prozesu politiko bat egin dute, independentzia aldarrikatu, autonomia galdu, etsaiek jarritako hauteskundeetara aurkeztu, herria erdibitu, etengabeko borroka antzu batean murgildu… Bai, oso independentistak dira baina independentista oso eraginkortasun gutxikoak.
Zoritxarrez, eta hemen agian ez gara ados izango, ETAk 97an zeraman ildoa bere ideologia-praktika ondo irudikatzen zuen: sueten faltsu bat,EAj-EA alderdiak engainuz bertara eramanda, eta ETAren ekintzek, zinegotzien hilketak, estatuaren oldakortasuna probokatuz. Nire ustez ETAren estrategia ez da sekula izan abertzalea, abertzaletasuna jarri du bere iraultzaile gose menpean. Horregatik ukatu zion 2006an errex zaukan akordioari, presoak askatzeko eta erregimen berri bat lortzeko.
Eskerrik asko, Alexandre, ondo izan.
Caixo,
Bentaçar, erakutsi derauçuedan textua ez da officiala EAJrena, hortaz ohartu berri naiz. Nere senidearen inguruco norbaitec eguinen çuqueen, eta guero banatu lagunen artean. Nic Euskadi hitza aldatu dut eta Vasconia jarri. Barca confussionea eraguin badrauçut.
Ulercen dut erraiten duçuna, baita azquen paragraphoa ere. Nahiz eta nic berce modu batean ere interpretatzen dudan.
Mila esquer çure iritziengatic. Baita Egurra, Apo-Ttiqui, Erramun, Beñat, Josu eta gainoncecoei.
Ondo içan.
Alexandre
Alexandre diozu:
“Neri oficialtassunac gaurco realitate decadentean gueroz eta gutiago axola çait. Vasconia ossoa official eta subiranoa dut gogoan”.
Mileskeri zure esplikazioengatik eta orai ongi ulertu badut zer den “Vasconia ossoa” zuretzat, iduritzen zait, historian nik baino askoz gehiago jakin arren eta zu sinpatikoa izan arren, amets erromantiko-feudalegiak alhatzen ditutzula gogoan. Adeitasunez.
Caixo Beñat,
Amets romantico-feodaleguiac nereac. Aguian bai, hala dateque, behar bada. Bainan ez pensa hala denic soilqui. Baita amesten dut ere Roma esclavistarequin (orduco sclavoec oraingo gazteriac baino baldinça eta aukera guehiago cituen vicitza duin bat eguitecotz, eta haien jabeec oraingo munduco imperioaren ellite decadenteac baino moral ascoz handiagoa ceducaten), non euscaldunac bait ciren Augusto Romaco lehen Princepsaren guardia personnala. Octavio Augusto içan cen refferencia ceinetan oinharritzen bait da guc erabilcen dugun demboraren neurqueta. Haren ordez erraiten dugu Christoren aurretic ala ondoren. Bainan Augusto eguitate historico verificatua da, eta christoa aldiz, ez. Augustoc Historia aldatu çuen. Christoa ideia bat da, interessantea erabat, eta horren lecuco Leiçarragaren Testamentu Berria. Eguneroco vicitzaraco lectione anhitz emaiten ditu. Bainan ideia bat, ez eguitate verificatu bat.
Leiçarraga ez da feodalismoa, modernotassuna baicic. Renacimentua pensamendu modernoaren genesia da (Graciana Goienetche anderearen oraingo icen-usurpatzaileac erranen luque aguian “jenesia”, inquisitore catholicoen gusturacotz). Naffarroa renacimentuaren muinean cegoen. Orduco emaitzetan handienetacoa den Rodrigo da L’Anzuola Pontificea, Borgia abicenez eçagutzen cena, jathorriz Deniacoa cen, non communitate naffarra bait cegoen. Bere seme Cesar eguin çuen Iruñaco aphezpicu. Cesar Borgia naffar reguearen arrebarequin ezcondu cen. Ba cen Augusto berri bat Roman, Alexandre VI icenez. Beren etsaiac nobleça eta clerge traditionalac ciren.
Roma renacentista eta humanista hura acatu çuten eta emigratu behar ukan çuen dynamica cultural harec nora eta Francia, adibidez Leonardo Da Vinci. Cesar Borgia hil cen handic gutirat naffar independencia babesten Vianan. Eta herri honec onharcen du gure aberriaren gudarietan handienetaco bat lurperatuta egon dadila Vianaco plaçan, gendeac çaphal deçançacotz haren gorpua?
Handic gutirat, Naffarroaren conquesta burutu ondoren, eta guero Garacitic espainiar tropac repussatu ondoren, orain 500 urthe eguiten dira berreçarcunça saiaqueratic. Henry II naffar regue labritdarrac parte hartu çuen dynamica geopoliticoaren baithan emango cen Pavian, Italian, battalia erabaquicorrean, Imperio catholico-germanicoaren eta renacentistaren artean, ceinen buruac bait ciraden alde batetic Frances regue francesa eta bercetic Charles emperatore espainoal-alemanoa. Pavian naffar reguea preso hartu çuten. Bainan ihes eguitea lortu çuen. Henry honec 23 urthe baicic ez cituen.
Ondoren Henry ezcondu cen Frances regue franciarraren arreba Margaritarequin. Margarita hau Le Heptameron liburua idatzi çuen. Obra hau renacimentu berantiarraren refferente bat da. Margaritac bere Cortean bildu cituen orduco pensalari asqueac.
Alhaba bat eduqui çuten, Johana III Naffarrocoa. Honec bere amaren traditione humanista aurrera eraman çuen, eta ikussiric certan bilhacatu cen Roma post-borgiarra, anhitzec beçala reforma protestantea bere eguin çuen.
Protestantismoari, eta berheciqui calvinismoari çor diogu Europan, berceac berce, hizcuncen garapena, sciencien garapena, eta berce anhitz gauça ere. Pena handia da ez garatu içana calvinismoa Euscal Herri gucian. Herrialde protestanteetan gendea ascoz tolleranteago içaiten ohi da, norberaren ascatassuna ascoz guehiago valoratzen eta babesten da. Herrialde catholicoetan, artaldearen simmila erabil daiteque. Eta arçainac behar dira, gendeari cer pensatu behar duen erraitecotz. Oraingo euscal herria dathorquit bururat.
Johanaren seme Henry III Franciaco regue eguin cen. Ondino asco ikerceco dut, bere asmo geopoliticoen inguruan. Acatu çuenean Ravaillac iceneco çombie jesuiticoac, Francia Romaren controlpean gueratu cen.
Orduan soveranien arteco gathazcac aparte, resuma bacoitzean ba ciren ere dynamica conflictivoac. Hor coca daiteque Bordeleco L’Orméeco frondarena. Feodalismo garatua edo Ancineco Regimena içan citequeen. Bainan XVII mendearen erdialdean Vasconiaren ipharraldeco hiriburuan hirurgarren Estatuaren revolta bat eman cen, Franciar Statuaren aurca. Horrec berce colore bat emaiten derauco bethico characteriçationeari, ceinaren arauerat matchinadac bethi bait ciren laborariac nobleen aurca.
Jar ditzagun guerricoac, ceren hegaldia abiatzen da. Lehenago erraiten nerauçun, Castorene adisquidea, ecen Bordeleco frondac colore gorria erabili bait çuen Franciar centralismo feodalari aurre eguitecotz. Orain salto aguinen dugu XIX menderat, Pariseco Communerat. Cein colore erabili çuten matchinatuec? Gorria. Cergatic? Ba da, ecen, refferencia hartu bait çuten Bordeleco fronda hura. Ondoren Internationalac colore hura hartu çuen bere, eta hala, bandiera gorria bilhacatu cen munduco communismoaren ikurra.
Orain Chinaco bandera nationala, gorria, eta lehen sovietico elkargoco bandera, gorria, jathorriz, euscal herriaren colorea da. Eta euscaldunoc ez dugu ecer impossatu. Horthaz, ecin dugu erran, ezta ere pensatu, euscaldunoc ethnia gutitu bat garenic, herri ttiqui bat garenic, ez dakit cerengatic negarric eguin…
Orain, autocephaliaz, hau da: burujabetzaz, forma eta heci bagueneça gure artean, gure umeen artean, gendea cein ondoren gure herriaren icenean hitz eguingo bait du gainonceco herrien aurrean, edo gure adultuen artean ulher baleçate guti batzuec (ez litzateque behar ere gende anhitz) gure herriaren ondare haur; eta Chinarequin adibidez, hau commenta, eta gogoraraz nola Chinaco gobernamentuac ordaindu bait çuen 70. hamarcadan Maoren erranen translatatze bat chineratic euscararat (Haren obra nagusia Lavin jaunac ekarri çuen zuzeurat, eta horren eguile da, nor eta Federico Krutwig), nere ustez, auquera anhitz leudeque gure herriarençacotz ethorquiçun bat lancecotz, mundu post-globaliçatuaren baithan.
Hau ametsa da, Beñat? Ba al duçu ideia hoberic? Ethorquiçuna amestu baicic ez da eguiten. Ethorquiçunic amets ecin deçaqueen civiliçatione ororen pathua içan da bethi fina. Amets deçagun gure memoriaren jabe içanic, gustuco duguna eta ez duguna gure eguinez. Hori da nationea eguitea, berceac berce.
Besarcada handia adisquide preciatua.
Alexandre
https://www.youtube.com/watch?v=F2FaO3SA0N8
Egun on Alexandre.
Barka atrebentzia, baina zendako idazten duzu euskara batua sortu aitzineko garaien gisan?
Caixo Horra,
Idazteco era hau euscara batua da, orain dela 450 urthe standard bilhacatua Naffar Resumaren baithan, hizcunça national içaitecotz. Eredu hau gaur egun erabat erabilgarri da, eta gueroz eta gende guehiagoc onharcer du perfecto ulercen dela. Bide ona delaren erakusgarri.
Neuc ikassi baicic ez dut eguin, eta erabilcen. Usuario hutsa naiz, bainan biciqui maithe dut ethorquiçunez betherico euscara hau.
Back to Leiçarraga!!
Adeitassunez
Kaixo Alexandre.
Horrek harritzen ninduen, hain zuzen pizua baita horrela irakurtzea. Zendako zaildu komunikazioa euskararentzako sortu ez zen idazkera zahar batekin?
Ene uste apalean, euskarak ez du beste hizkuntzetan oinarritutako idazkerarik behar (ez euskararen kalterako izan den frantsesean eta ezta espainolean ere), zorionez aitzinamendu bikaina lortu dugu euskararen alfabetizazio arloan. Behin praktikotasuna (etiko, zaintza eta justiziaren barnean denaz ari naiz noski) ahantzi eta aitzinakoarekiko erromantizismora joanik, ez al da antzeko praktika protoeuskaraz komunikatzea idazkera ahantzirik?
Caixo Horra adisquidea,
Zure iritzi apalac erabat respectagarriac dira.
Izan onsa.
Alexandre