Al Jazeera arabiar komunikabideak, AEB-etan ingelesez duen atarian erreportaje bat plazaratu berri du asteon, Boiseko euskaldunei buruzkoa. “`Ni Boisekoa naiz´: Euskal Herria bizirik mantentzen Idahon” du lerroburua, eta honako azalpena gero: Mundu osoan zehar miloi bat hiztun baino gutxiago dituen euskarak ezusteko bizitza berri bat aurkitu du AEB-etako txoko batean.

Erreportajea Leku Ona tabernan hasten da, non Dave Asumendi ardo bat hartzen dagoen, gazte batzuk borobilean dantzatu eta musika talde batek soinarekin euskal folk kantuak eta Johnny Cash-enak jotzen dituen bitartean. Euskara eskolak jasotzen ditu Asumendik; hizkuntzaren kontua da, agi denez, erreportajea sinatzen duen Ryan Schuessler gehien harritu duena.

… AEB-etara emigratu zuten Asurmendiren aiton amonek, eta beraien aitzinako hizkuntza ikasi nahian dabilenetako bat da. Azken urteetan, euskal Gobernuak inbertsio handia egin du hizkuntzaren irakaskuntzan, euskaldun kopuruari bultzada eman nahian, dio Al Jazeerak.

Erreportajeak AEB-etako euskal komunitate aktiboena Idaho-n dagoela dio, eta euskal ikasketa departamendua Boiseko unibertsitatean. Euskara hirugarren hizkuntza ei da Estatuan, ingelesaren eta gazteleraren ondotik. Euskararen antzinakotasuna ere esplikatzen du, hizkuntza indoeuroparren aurretikoa dela esanaz.

Euskaldunak XIX. mende inguruan hasi ei ziren AEB-etarako bidea, eta batez ere Idaho, Nevada eta Kalifornian ezarri. Beste uholde bat Frankismoan gertatu zen, orduan Euskal Herriko independentzia zaleak gogor zapalduak izan ziren-eta.

Baina horrenbeste daturekin, apur bat nahastu ere egin da Al Jazeerako kazetaria, egun 700.000 euskaldun direla eta Euskal Herrian laurdena baino bizi ez dela dioenean.

 

Hizkuntza galdu eta berreskuratu
AEB-etan asimilatzea eman zen bertaratu ziren euskaldunen partetik, eta lehen belaunaldiak neurri batean eten egin zuen hizkuntzaren transmisioa. Diasporan erronka handia dute orain hizkuntza berreskuratzen.

Maria Carmen Egurrola Totorica-k Gernikako bonbardaketa bizi izan zuen bost urte zituela, eta euskara eskoletan parte hartu zuen 1970eko hamarkada hasieran. Zortzi seme alaba eta beste horrenbeste iloba izan ditu; gehiago ala gutxiago guztiek ikasi dute euskara. Egun Internet erabiltzen dute horretarako.

EAE-ko Gobernuak ahalegin handia egin du hizkuntza berreskuratzen, dio erreportajeak: ehundaka milioi euro erabili dituzte euskararen irakaskuntzan; atzerrian eskolak ematen dituzten irakasleen formakuntzan ere hartu du parte.

Itxaso Cayero da irakasleetako bat. “Euskal Herrian jende askorentzat aurrerabidean den diaspora da Boise”, esan dio Al Jazeera kateari, “harrituta daude egin ditugun lorpenekin”. Aurten hogeita hamar heldu inguru euskara ikasle dira Boisen,eta dozena bat haur. Eskolaurrean berriz, beste hogeita lau inguruk egin dute murgilketa linguistikoa. “Ume gehienek arbaso euskaldunak dituzte”, adierazten du erreportajean Mara Davis, eskolako zuzendariak. “Jendea hasia da hizkuntzak duen garrantziaz jabetzen”.

Izan ere, azaltzen du Al Jazeerak, euskaldunen identitatean funtsezkoa da hizkuntza: euskaldunaz hitz egiten duena esan nahi du euskaldunak. “Ez da odol kontua, ezta ezaugarri fisikoekin zerikusirik duen ezer ere. Hizkuntza da”, dio John Bieter, Boiseko Unibertsitateko euskal ikasketetako irakasleak. “Hizkuntza da euskal kulturaren giltza”. Hizkuntza desagertzen bada, euskaldunak desagertuko dira; bukatzen da erreportajea.

Sarrera honekin batera doazen argazkiak ez ezik, Al Jazeerako testuak Leku Ona tabernako musika taldeari egindako 40 segunduko grabaketa bat ere badu erantzia. Hauxe: