Feminismoa, ideologia eta eraginkortasuna –

Duela gutxi  Bilbon jazo den azken hilketa matxistak, hainbat iruzkin, kexa eta eztabaida eragin ditu, ohi bezala, eta ohi bezala, arazoaren irtenbideetan  aurrera egiten ez deneko inpresioa egiaztatu da. Egun hauetan horren inguruan entzundakoak, irakurritakoak eta izandako hainbat solasak eragindako gogoetak laburbiltzen saiatuko naiz.

Aspaldian nabil gure espezieari  homo sapiens sapiens izena kendu beharra aldarrikatzen,  eta ez axalkeria akademiko antzuak gustuko ditudalako, benetan gure burua hobeto ulertzeko oso baliagarria izan daitekeelako eta gure arazoak zuzenago bideratzeko eraginkorra izan daitekeelako baizik. Homo sapiens mythicus  gara, gogoetarako kapazak tarteka eta mitoaren menpeko gehienetan.

Hilketa matxisten inguruan gertatzen ari zaiguna dugu, joera honen azkenetako adibidea. Hilketa matxistak ituan ipini ditugun une beretik, egitura teorikoa eraiki dugu horren arrazoiak “ulertzeko”, mitikoki ulertzeko alegia. Beraz “badakigu” hilketa matxistak gertatzen direla gure gizartea heteropariarkala delako, gizon guztiak matxistak direlako eta emakumezkoak haien jabetzapekoak bailiran hartzen dituztelako. Aldez aurretik “jakite” horrek lasaitzen gaitu,-mitoek bete ohi duten funtzioa betez, gertatzen ari dena “ulertzea” ahalbidetzen digulako-, eta gizakiok gure inguruan gertatzen dena ulertzeko beharra dugulako.

Halere, mitoa, gogorako lasaigarri den hein berean, gogoetarako oztopo bihurtu ohi da, galde egitea oztopatzen duelako: Zertarako galderak egin, zertarako ikerbideak zabaldu, arrazoia zein den baldin badakigu? Horrela gertatu da Historian zehar hamaika konturekin eta nago horrela gertatzen ari ote den gaur egun ere. Mitoak guztia ulerbideratzen duen testuinguruan, – erlijio edo ideologia iduripean-, ez dira galderak egiten.

Testuinguru mitikoan, erritualak aurkitzen ditugu ikerketaren ordez. Hilketa matxista guztiek erantzun kamuts bertsua izaten dute:  Talde feministek protesta elkarretaratzeak egiten dituzte kalean, agintariek prentsaurreko “posea” egiten dute haien egoitzen aurrean eta gertatukoaren “ulerbideak” behin eta berriz azpimarratzen dira komunikabideetan, gero eta sendoago sustraituta gera daitezen gu guztion bihotzetan. Zoritxarrez, badirudi planteamendu hau, unean uneko lasaigarri izateaz aparte, ez dela bereziki eraginkorra arazoari irtenbide bat emateko. Eta zenbait forotan irakurri ditudan hainbat proposamenen bidetik ere (greba egin, kaleak hartu,…), funtzio lasaigarria sendotzea baino ez dugu erdietsiko.

Hemen ordea, kontua, eraginkorra izatea da. Nola borrokatu dezakegu arazo larri hau modu eraginkorrean?  Nire irudiko, zalantzarik gabe, jarrera mitikotik aldendu eta jarrera zientifikoari atxikiz, hots, dena dakiguneko ideia baztertu eta galderen bidea hobetsiz. Galderen bidetik biltzen dira datuak eta datuen azterketatik asmatzen dira soluziobide eraginkorrak. Mundu honetan egundaino ezagutu ditudan arazoetatik, batek ere ez zuen sorburu bakarra. Arazo guztiek koxka eta erpin ugari izan ohi dituzte, aldagai anitz.  Hori gutariko edonork daki, sapiens gure lehen deitura ohoratuz, eta gutariko guztiek ahazten dugu egunero, mythicus  bigarren deituraren indarrez.

Nork jarriko du zalantzan indarkeria matxistaren atzean ideologia matxista dagoenik? Nork ukatuko du gizon askok emakumezkoak haien jabetzapeko objektuak bailiran hartzen dituztenik? Inor gutxik, nik esan behar banu. Baina hori egia izanda ere, hilketa matxistak aztertu egin behar dira, beste edozein arazo aztertzen den moduan, azterketarik gabe ez dagoelako eraginkortasunik. Hilketa matxista bakoitza poliedrikoa da eta genero ideologiaz haratago beste hainbat faktorek eragindakoa, zalantzarik gabe.  Eta oso erraza da hori demostratzea: matxista guztiek ez dituzte beren andreak akabatzen. Beraz, gauza gehiago egon behar dira tartean.

Noski, ez ditut arazoa konpontzeko beharko liratekeen erantzunak. Dakidan bekarra da, galdera gehiago egiten hasten bagara, aspektu gehiago aintzat hartzen, alor anitzago aztertzen, eraginkorrago izateko aukerak biderkatu egingo direla. Egun hauetan irakurri eta entzundako hainbat gauza aipatuko ditut adibide gisa, irazean eta inolako aurre-juzkurik eman gabe: Hildako emakumearen herkide senegaldar batek telebistan esan zuenez, beren komunitatean, hamar emakumetik zortzik ohiko tratu txarrak jasotzen ditu gizonaren aldetik. Datu horrek, beste edozein arazoa tratatzerakoan, arrisku-talde bat definitzeko balioko luke eta horren baitan neurri bereziak hartzea eragingo luke. Bestalde, ez dut uste familiaren egoera sozioekonomikoa sistematikoki aztertzen denik honelakoetan, nahiz eta jakina den hainbat egoera dramatikotan izan ohi duen eragina. Honekin lotuta, irakurri dut baita ere dibortzio baten ondorioz deusik gabe eta kalean geratutako hainbat gizonaren kasua…

Buka dezadan berriro azpimarratuz ez dakidala ezer galdera horien balizko erantzunez eta ez dudala aurre-iritzirik, mix horretan faktore bakoitzak eduki dezakeen garrantziaz.  Erantzunak ezagutzen hasten garenean hasiko gara agian horrelako debateetan. Dakidana da, une honetan guztion obligazio nagusia eraginkortasuna erdiestea dela  eta eraginkortasuna erdiesteko, arazo honi, ideologia gandua garbitu, salbuespen estatusa kendu ,eta beste edozein arazo modura tratatu behar dugula. Ezer ez dakienaren apaltasunaz eta koloretako betaurrekoak erantzita behatuz, beldurrik eta taburik gabe galdera guztiak eginez eta datu guztiak bilduz. Bide horretatik etorri baitira egundaino munduan diren aurrerapenak oro.

Feminismoa, ideologia eta eraginkortasuna Feminismoa, ideologia eta eraginkortasuna Feminismoa, ideologia eta eraginkortasuna