origine
origine –
Origine hitzean originatu eguiten da ondoco hitz familia internationala:
original
originalqui
originalitate
originaltassun
originario
originatu
originatione
originable = originagarri
originatore = originatzaile
aborigine
…
jathorri, ethorqui, familia, hassiera, sorrera, ithurburu, ethorburu, abiapunctu, abiaburu, sorleku, jaiotherri, sortherri, eraguile, causa, hastapen eta bercelaco synonymoen pare’ ORIGINE hitz leiçarragatiar eta ceharo internationala gure gurea da, naffarrona, euscaldun libre eta independentona.
ornatu
ornamentu = ornamendu
ornament = ornamentu
ornamental
ornamentatu
ornamentatione
ornato = ornatu
adornatu
adornamentu = adornamendu
adornatore = adornatzaile
adornista
adorno = adornamendu
subornatu
subornante = subornant
subornatione
subornatore = subornatzaile
subornable = subornagarri
insubornable = subornaecin
soborna- = suborna-
…
ultrage /ultraje/
ultragioso = ultragios
ultragiosoqui = ultragiosqui
ultragiosotassun = ultragiostassun
ultragiatu
ultragiante = ultragiant
ultragiatore = ultragiatzaile
-gio- eta -gia- hauec /jo/ eta /ja/ ahoscatzen dira, eta halaxe ere batzuec idazten.
Leiçarragac: otrageatu /otrajeatu/
…
Batueraz ez dira erabilcen. Neuc bederen ez ditut ikussi.
Berce ascotan beçala, gutchigorabeherismo iceneztatu dudan truccoaren bidez, laido da erabilcen dena: laido, laidoztatu.
Hitz hau ere erdaraticoa da, baina ez, ordea, internationala.
Leiçarragac bi hitz hauec erabilcen ditu B-requin:
pabatu = pavatu, pavimentatu
pabadura = pavadura = pavage
paba = pava
pava = pave /pavé/
pavatu = pavitu
pavitu = pavimentatu
pavage /pavaje/ = pavimentu pavimentatione
pavimentu
pavimentatu
pavimentatione
pavimentatore = pavimentatzaile
pavitore = pavimentatore
…
paupere eta paubre
paupere
pauperismo
paupertate
depauperatu
depauperatione
pauperrimo
pauperisatu = pauperizatu
pauperisatione = pauperizatione
…
paubre eta paubrecia: Leiçarragac
Oharra: Ondoco familia honetan:
pau- idatzi beharrean, po- idazten ahal da, eta
br- idatzi beharrean, vr- idazten ahal da.
paubre
paubressa = paubreça = paubrecia
paubrecia
paubretto
paubretate = paubretassun
paubretassun
paubretu
impaubritu = empaubritu
impaubrimentu = empaubrimendu
appaubritu
disappaubritu = desappaubritu
reappaubritu
Existitzen dira paubre/pobre gabe, praube/probe formac ere. Gure ikuspunctutic vulgarreguiac direnac.
…
Orotaricoan:
pobretto.
(BN ap. Lh ), probetto, paubretto.
Dim. de pobre. .
Heken artean ediren zen emazte probetto bat. Ax 229 (V 153). Haur paubretto baten gisa. Gç 70. Arren, beraz, errezibi zazue Ebanjelioko emakume pobretto haren kornadua errezibitua izan zen bezala. ES 403. Ikusi izan zuen alhargun pobretto bat ere bi moneda pezatxo ematen zituena. He Lc 21, 2. Ongi etórria déla bere pobrettoagána ene Jesus onegía. LE in BOEanm 521. Emastéki alargún pobretto bát. LE Urt ms. 89r. Diruz balinbad’ere poxi bat pobretto / Omor’onez bederen dago aberastto. Barb RIEV 1908, 125.
Atso zinez pollita da gure amatto
Xahar izanagatik ez oraino tontto
Diruz balinbada (e)re poxi bat pobretto
Omore onez bederen dago aberastto
Polita, guero!
Anhitz esquer, Beñat!
probe idaztea vulgarttoa dela uste duçu?
Ala pobre beçain ona erizten deraucoçu?
Biziki pollita egia, Barbierena da eta hau da lehen kobla:
“Oilarra kukuruka etxean da ari,
jadanikan Amatxo othoitzez Jaunari,
bi eskuak ikharan, so kurutzeari :
Jaunak beha diezon egun berriari!”
Ez dut uste vulgaritasun ala ez denik, lehen probe entzuten zen baina orai guti. Entzuten zen ere “Grabiel” Gabrielen ordez.
Baina hori guzia zure gain!
Ahahahah!
Hemen ere Grabiel ençuten da noizbehinca.
Erdaraz ere bai.
Milla esquer olerquiagatic!
Eta Asturiako zenbait toponimotan PROBE ageri da.
Nire iritziz. BORO-BEHE duk, toponimotan “montor txikia (montículo)” eta gizartean “pobrea”
paupere
paubere
paubre
pobre
Pauperetic pobreraco bidaia.
Ez, nehola ere, boro-behetic.