Eta erraztuko bagenu, benetan?
Eta erraztuko bagenu, benetan? –
Berrian argitaratutako artikulu honetan, orain dela hilabete batzuk sortutako Euskara Denontzat, por un euskera sin barreras elkarteko kidek hizkuntz eskakizunen Dekretu berriari eta HABE-ko azterketa ereduari egindako, eta Eusko Jaurlaritzak atzera botatako, sei ekarpen azaltzen dituzte.
Jada hogei urte dira Lourdes Oñederra idazle argiak Argia aldizkarian oso antzeko titulua duen artikulua publikatu zuela (mila esker, Lourdes). Euskaltzainak ideia berriztatzaileak, urratzaileak eta, era berean, probokatzaileak zekartzan, probokazio kutsua inondik ere atzeman ezin bazitzaion ere. Bere gogoeta euskal taulara igo zen, hizkuntza-eskakizunen gainean. Hauts batzuk harrotu zituen artikuluak zioenak, bai; eta egun, lokatza bihurtu baino lehen, hautsak baliatuko ditugu hausnarketa egiteko. Izan ere, Euskara Denontzat, trabarik gabe plataformakook zer deritzogun honi, eta, hala nola, Eusko Jaurlaritzari helarazi diogun proposamen sortaren zortea zein izan den ere azaltzen saiatuko gatzaizkizue.
Jaurlaritzak urteak daramatza hizkuntza-eskakizunen euskal sistemaren erreformaren inguruan zenbait gogoeta eta proposamen planteatzen. Joan-etorri ugaritan dabiltza teknikari horiek milaka lanpostu publikotara iristeko baldintzak arautzen eta arautuko dituen legedia, bai arlo publikoan bai enpresa pribatuetan, batez ere sektore publikoko azpikontratetan.
Euskara Denontzat elkartetik, oztoporik gabeko euskararen aldeko elkartetik, hain zuzen, hizkuntza-politikari buruzko eztabaida eraikitzailea sustatzen saiatzen gara, elkarbizitza eleaniztunaren ikuspegitik, eta zenbait ekarpen zehatzekin lagundu nahi izan dugu. Baina, zoritxarrez, jakin dugu gure proposamen eta ekarpen guztiak baztertu egin dituela Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak, ondo arrazoituak eta justifikatuak izan arren.
Horietako bik ofizialki aintzatetsi nahi dituzte gaur egun gure erkidegoan inolaz ere errekonozituta ez dauden zenbait ezagutza maila: profil asimetrikoak deritzenak eta baita Hizkuntzen Europako Erreferentzia Esparru Bateratuko (EEZM) A1 eta A2 mailak ere.
Azken berrogeitaka urteotan, euskararen ezagutza egiaztatzeko modu bakarra oinarrizko lau trebetasunetan (entzumena, irakurmena, idazmena eta mintzamena) aldi berean egitea izan da. Gauza jakina da pertsona asko gai direla hizkuntza bat taxuz ulertzeko, baina hitz egiteko, berriz, komeriak dituztela; edo, aitzitik, hainbatek txukun hitz egiten dute, baina ez dute hizkuntza horretan idazteko ganorazko gaitasunik. Ez ote dute euskararen gaineko nola-halako errekonozimendurik merezi? Bat ere ez? Bada, guk uste dugu ezagutza asimetriko hori behar bezala baloratu behar dela, instituzionalki, bederen. Horregatik, trebetasun bakoitza bereiz ziurtatzeko aukera izatea proposatu dugu. Kontuak kontu, Jaurlaritzak atea zabaldu nahi dio hizketaren eta idazketaren azterketa bereiziari, eta hori aurrerapena da; hala ere, aldi berean, euskaraz hitz egin ondo ez, baina euskara ulertzen duen euskal gizartearen %20aren errealitatea ukatzen du.
Gainera, A1 eta A2 mailak, gaur egun milaka pertsonak lortutakoak, balora daitezela eskatzen dugu. Izan ere, gaur egun zorioneko mailok ez dute inolako aintzatespen ofizialik, eta ez dira gutxi (gehienak) maila hau gaindituta amore eman eta euskararen ikasketa utzi egiten dutenak, hain luzea ikusten baitute tunela. Esan berri duguna: euskal administrazioarentzat ezagutza-maila hori lortu izanak ez du inolako ordainik. Euskarak bide luzea du, bai; batzuetan, alabaina, luzatu nahi dugula dirudi.
Hori gutxi ez eta «egiaztatze deialdiak», azterketak egitea, alegia, leku hotz, erraldoi eta anonimoetan egin behar dituzte ikasleek; Euskara Denontzat elkartekook euskarazko azterketek euskaltegietan bertan etengabeko ebaluazioa izatea proposatu dugu, eta ez espazio zabal eta masiboetan. Hain zuzen, EEZM horrek dioenez, egiaztatze proba horiek guztiek, den-dena egun bakar batean jokatzen den proba horiek «traumak eragiten dizkiete batzuei, eta beste ikasle-mota batzuei, berriz, mesede egiten die».
Badaude askoz ere egokiagoak eta integratzaileagoak diren bideak; eta ez da ahaztu behar euskara irakasten duten profesionalek euskaltegietan bertan ebaluatzeko gaitasuna dutela, eguneroko giroan.
Jaurlaritzak baztertu duen beste proposamen bat izan da bete beharreko hizkuntza-eskakizunei buruzko gatazkak (bai gehiegizkoak direlako, bai gutxiegizkoak) arrazionalizatzea eta arintzea. Gehiegizkoak dira tokiko eta foru-administrazio askotan (hainbat epaik erakutsi duten legetxe), baina salagarriak dira (gutxiegizkoak izaki), Espainiako Administrazio Orokorreko egoitzetan.
Baterako zein besterako planteatu dugu zerbitzu publikoetako herritarren benetako eskaera hizkuntza-ikuspegiarekin neurtzea, nahitaezko hizkuntza-eskakizuna duten lanpostuen proportzio egokia ezarri ahal izateko.
Halaber, euskararen ezagutza merezimendu gisa baloratzea zentzuzkoa izatea proposatu dugu, eta ez dadila oztopo gaindiezina bihurtu. Izan ere, ez du zentzurik, adibidez, euskara gehien erabiltzen den herrietako osasun-zentroetan euskarazko arreta emateko osasun-langileak falta izateak, eta, aldi berean, hizkuntza-eskakizuna duenak (demagun C1) ia erabateko lehentasuna izatea gaztelaniazko arreta-postuetarako. Hau da, puntuazio altuak baimentzen dio zernahi lanpostu aukeratzea eta, hara, erdarazko eskakizuna duen bat aukeratzen du. Zentzugabekeria bikoitza, herritarren hizkuntza eskubideen eta langileen aukera berdintasunaren aurkakoa. Jakina, jarrera horrek zer pentsa ere eman beharko liguke, ondikoz!
Azkenik, aldaketa bat eskatu dugu sektore publikoak (administrazioak) azpikontratatutako enpresa pribatuetan lan egiten duten pertsonentzat: euskara ikasteko ikastaro eta liberazioetarako laguntza publikoak eman diezazkietela. Erraztuko bagenu?
Baina Jaurlaritzak proposamen horietako bakar bat ere ez du onartu. Bat bera ere ez. Bazterketa-keinua baino bazterkeria muzin hutsa bota du euskal hizkuntza-politika zuzentzen duen arlo horrek.
Elkartekook uste dugu hizkuntza-politika arrazoitu batek, hizkuntza-errealitatea eta euskal biztanleen berreskuratze- eta euskalduntze-nahia uztartzen dituenak, askoz ikuspegi zabalagoa behar duela oinarrizko maila eta azterketak gainditzeko eskatzea baino; hau da, euskaraz modu naturalagoan komunikatzeko eskubideari eta beharrari benetan egokitu ahal izatea izan beharko litzateke helburu garrantzitsuetako bat, bereziki ahozko komunikazioan, kalekoan, egunerokoan. Gizartea aldakorra da eta komunikatzeko era berrietara egokitu behar da, eta, hizkuntza-politikei dagokienez, normaltasun komunikatiborako urratsak egin daitezkeela eta egin behar direla uste dugu, sustatu nahi dugun hizkuntzari kalte egiten dioten mespretxu eta bidegabekeriarik sortu gabe.
Sinatzaileak: Fabián Laespada eta Josetxo Álvarez – Euskara Denontzat, por un euskera sin barreras elkartearen izenean
Euskara hiltzen ari da. Hobeki esan hiltzen ari dira. Benetan, zer duzue opatzen zuek? Espainiako botere kolonizatzaileak beti nahi eta orain bere esku duen euskaldonon heriotza azeleratzea?
Nik ez dut hileterik nahi, isil-isilean ehortz nazaten nahi nuke.
Heriotzako orduan ere ez ote gaituzte errespetatuko espainiar kolonoek?
Kolonoak? Um, hemen xenofobia kiratsa dario…
Xenofobia eta lodifobia eta gainerako fobia salaketa ergel sinpleek amorratzen naute. Guk landutako eta zaindutako baratzean ez dugu beste belarrik nahi izaten, eta horiek belar txartzat jotzen ditugu, baratzaz jabetzera irits baitaitezke… Kanpoan bizi diren belarrak, ez on eta ez txar… geure baratzetik kanpo bizi direnek…
Kontua ez da xeno-tasuna edo xeno-keria, baizik eta bakoitzak non eta zer egiten duen, eta egiten duen horrek zer ondorioak dakartzan.
Zure baratza, kanpoko belarrak…
Bai zurea xeno-fobia eta euskotarrekiko endo-fobia ere bada…
Nire fobiak zer eta zertan diren gutxien inporta dutenak. Dena den, zerbait edo norbaiten aurka egotea bera, hala nola beste norbaitek egiten duen edo ekartzen duen ondorioen aurka egotea bera, bere horretan, ez da fobia bat. Fobiak tratatu beharreko disfuntzioak edo are gaixotasunak dira.
Pendualuaren bide-mutur batetik bestera bide goaz… orain guzti-guztia fobia izatearen bide-muturrean gaude… (beste gai askotan bezalatsu…)
Ez, fobiak ideologiak ere badira, beste motatako fobiak, ez soilik gaixotasunak…
Akatsak akats, ohartu naiz akatsetako batek parada ematen didala sakonago jotzeko: pendualua. Hots, pendulu alua… non eta gai askotan pasatzen garen mutur batetik kontrakora, eta gero atzera lehengora…
Eta zuri osaba Tom kiratsa darizu. Argudio faltan besteak xenofobo deitu eta listo! Zertarako sakondu gehiago? Etiketak jartzen hasita, zuri kolonizatu akonplejatuarena dagokizu.
Argudio falta? Proposamen zehatzak egiten dira:
-euskaltegien doakotasuna
-ikasteko liberazioak
-belarripresten aitortza/titulu ofiziala
-A1/A2 mailak baloratzea
-ebaluazio jarraitua euskaltegietan
…
Eta hemengo erantzunak: kolono, kanpoko belarrak, Tom osaba…
Sabin, proposatzen duzuena ez da beste inongo hizkuntzarekin egiten: Oraintxe atera dut gaztelaniazko C2 titulua, Cervantes Institutuarekin. Zentro batera joan behar izan nuen, Donostian, bi azterketa egitera. Nirekin batean. A2, B1, B2 eta C1a atera nahi zuten ehun bat pertsona. Azterketa egiteko bi egun, eta entzumena, irakurmena, ulermena eta idazmena neurtzen dira. Ingelesarekin ere, gauza berbera. Frantsesarekin ere bai. Alemanierarekin ere bai.
Baina euskararentzako horrek ez dizue balio. Euskararentzat, beti bezala, “pixka bat es mucho”. Zuek badakizue, euskara gutxiago dela, eta hori dakizuenez, euskararekin Europako beste hizkuntzekin egiten dena egitea gehiegizkotzat duzue.
Zuena ez da “Euskara denontzat”. Gezurretan zabiltzate, Sabin. Zuek nahi eta ulertzen duzue erdara dela denontzat. Eta euskara, nahi duenarentzat. Ez duzue normalizazioa bilatzen. Zuek nahi duzuena da erdaldunari trabarik ez sortzea. Zuena euskararen heriotza da.
Ziria sartzera, segi beste norabait.
Ebaluazio jarraitua ikastetxetan katalanarekin egiten da eta Europako markoan bide inklusibo bezala azaltzen da.
Hemen HABEko zuzendari ohiaren azalpena:
https://www.elsaltodiario.com/euskera/euskara-gizartean-zabalduena-egotea-erkizia
Trebetasunen zertifikazio ezberdindua TOFEL-en egiten da, eta Europako markoan gomendatzen da.
Gainontzeko deskalifikazioak, zure aurreiritzien islada.
Egun on
Euskara denontzat izateko ez da maila edo profil asimetrikorik ezarri behar, ikasketa eta partekatze esparru informalak sustatu behar dira, hala nola, euskal (egiazko euskal) telebistaren indartzea edo irakaskuntzaren dohakotasuna goiko mailetaraino bermatzea, arnasgune programak etab. (Arnas Dezagun, Pantailak euskaraz…).. Hori da euskara denontzat izateko bidea, euskara erreala, egunerokoa.
Lanpostu publikoetara sartzeko eskabideak malgutu nahi izatea ez da euskara denontzat izateko bide bat, aitzitik, euskaldunon eskubideen urraketak areagotzea ekarri dezake zerbitzuen kalitatea murrizten den heinean eta komunikazio gaitasun eskasak dituzten langilez instituzioak eta enpresak betetzen doazen heinean. Gizaki gehienek errazera jotzen dute eta nahiz eta erabiltzaile batek euskaraz artatua izateko eskubidea izan, ez du zerbitzua euskaraz jasoko aurrean duenak ezingo baitu behar bezala artatu eta bere ezgaitasuna estaltzeko ez-dakit-zein estrategia txatxu erabiliz erdarara joko baitu. Zentzu honetan oinarrizko hizkuntza eskakizuna ez ezik lanpostuan beharrezkoa den hizkuntza jakintza ere bultzatu eta baloratu beharko litzateke (hizkuntza juridikoa administrarietan, legedia polizian, osasunaren gainekoa osasun langileetan… ulertzen da, ezta?). Euskaraz egokiro artatua izatea hiritarraren eskubide bat da, honek hautatzen du hizkuntza, ez administrazioko langileak, eta beharrezkoa balitz, hiritarraren mesedetan balitz, latina ere jakin beharko luke.
Ez ahaztu lanpostu publiko gehienak meritu bidez ezartzen direla eta euskara jakiteak, euskaldunon lurrean, meritu ez ezik, derrigorrezkoa izan beharko lukeela. Eskakizunak jaisteak merituen baliogabetze bat dakar berekin eta urtez urte gaitasuna erakutsi dutenen merituak mespretxatzea. Katalunian irakasle izateko C2a derrigortu dute, geuk kontrako bidea jarraitu beharko genuke, ala? Geure langile publikoen kalitatea murriztu? Kontrako bidea jarraituz gero gureak egin du. Lan publikoa, berez, ez da giza eskubide bat eta, beraz, eskubide hori izateko betebehar batzuk ezarri behar dira; hizkuntza behar bezala jakitea da horietako bat.
Euskara %100ean ikasteko gaitasuna ez dutenek, barkatu baina, lan zerrenda normaletan joan ordez behar bereziak dituztenen zerrendan joan beharko lukete, ez baitut benetan sinesten gizaki normal batek, aitzakiak aitzaki, esfortzu minimo batekin, hizkuntza berri bat ikasteko gaitasun nahikorik ez izatea. Eta gaitasunik ez badu agian ez luke lanpostu batzuetara sartzeko aukerarik izan behar.
Bestetik, neure aberkideek iruzkinetan idatzitako gehien-gehienarekin bat nator.
Zentzuz aplikatutako hizkuntz eskakizunak babesten ditut, beharrezkoak dira hizkuntz eskubideak bermatzeko. Titulitisa eta gehiegikeriak elkarbizitzaren aurka eta euskararen kalterako dira, ustet.
Euskaltegien doakotasunari eta beste proposamenei buruzko azalpenak, hemen:
https://euskaradenontzat.github.io/
Mespretxatzen dituzun ikasteko zailtasunei buruzko izugarrizko datuak ere badaude:
https://euskaradenontzat.github.io/img/aprendizaje_euskltegis_habe_2009-2019_eus.png
Aski da, utzi behingoz horrelako kolono mentalitateak, xenifobia eta nazionalismoak alde batera. Bertako hizkuntza euskara da eta horren ezagutza bermatu behar da, bertan hitz egiten diren gainontzeko hizkuntzen lotura izanik. Horretarako ikaskuntza bermatu behar da eta kitto; bai heldu eta bau haurrena. Ez da normala oraindik bertako hizkuntza zapaldua egotea inposatutakoaren mende. Gazteleraz denok jakin behar dugu baina euskara inposatzen omen dela diozue. Funtsean euskararen aurka egiteko beste estrategia hutsal bat…
Euskararen ikasketa errazteko beste bide zehatz batzuk proposatzen ari dira, eta zure erantzuna: “aski da…kolono mentalitatea”
Ez al duzu ikusten zein agerikoa den zure ikuspegiaren xeno/endo-fobia?
Eta zergatik deitzen zarete “euskara denontzat”, española denontzat esan nahi guzuenean?
Hemen euskara sustatzeko proposamenak irakurgai:
https://euskaradenontzat.github.io/
Orain urte asko direla, kanpaina bat egin genuen Nafarroan; leloa “Euskara guztiona, guztiontzat”. Gezurra. Gure on egiteko asmoan, eta nolaz eta dotrina ofizialetako batek baitzioen “Euskara ez dela politizatu behar, guztion ondasun paregabea dela, kultur maila gorenekoa”, “guztion arteko komunikazio tresna”, “ez inor baztertzekoa”, eta horrelakoak, on egiteko asmoan, berriz ere, guztiontzat gehitu genuen, uste izanik logikak hala agintzen duela, alegia, guztiona den ondarea guztioentzat ere behar duela… guztiok ikastekoa, guztiok baliatzekoa… gutxienez, haren aldeko dinamiketan guztiok parte hartzekoa (Alli presidenteak hala egin zuen zenbait aldiz, UPNkoa izanki). Gezurra. Euskara ez da guztiona, eta ez guztiontzat. Utz diezaiogun ameskeriari; Euskara mintzo garenona da, ikasten dugunona, eta ez besterik.
Hizkuntza bat baita. Hizkuntzak ez dira zailak; areago, Euskara Euskal Herrian ikasteak, bertan bizita, Ingelesa ikastea baino errazago izan behar luke, hiztunak bertan baikaude. Gainerakoa, aitzakia merkeak.
Orain hesirik gabeko hizkuntza aldarrikatzea garaiz kanpo dago. Hesi politikoak ugariago zirelarik, jende askok ikasi genuen, urte luzez ikasi ere, eta hara non, “informazioaren gizartean” bizi garelarik, baliabide teknikoak, didaktikoak, sozialak, askoz ere ugariagoak direlarik (Erriberan, esaterako, kilometro asko egiten zituzten ikasleek, eta irakasleek, gau-eskolak ziren garaian…), orain dena da zailtasun, hesi, oztopo… jende delikatua benetan, karrera, master, Erasmusgintza eta abar jorraturikoa, bertako hizkuntza ikastekoan beltzak pasatzen dituena.
Euskara ikasterakoan porrotari buruzko datu adierazgarriak (gure errealitate soziolinguistikoak hobeto ezagutzeko baliogarriak, ameskeririk gabe):
https://euskaradenontzat.github.io/img/aprendizaje_euskltegis_habe_2009-2019_eus.png
Bada ezpada, berriro irakurri dut nire iruzkina, Sabin, eta ezin dut deskalifikazio bakar bat bilatu zure kontra. Ez da estrategia ona balizko deskalifikazioetan ezkutatzea.
Esan nuena, eta errepikatzen dut, zuena ez dela “euskara denontzat”. Zuek argi duzue erdara dela denontzat, eta euskara eranskina, nahi duenarentzat osagarri. Horregatik, ulertzen duzue ez dela euskarazko arreta bermatu behar toki batzuetan (hizkuntza ofiziala, eta berdin-berdin dizue). Hizkuntza eskubideak zer diren ez dakit nik oso ongi ulertu duzun. Nahi baduzu, ken diezaiogun ofizialtasuna euskarari, eta sor dezagun Nafarroako markoaren antzekoa EAEn, zonifikazioa. Idatzi duzunagatik, ez duzu alternatiba oso ezberdina planteatzen.
EGA kendu zuten, itxura txarra ematen zuelako, eta maila ikaragarri jeitsi da geroztik. Orain HABEko txantxa dugu (badakit zertaz ari naizen, resaka latzarekin egin nuen HABEko C2 proba, batere ikasi beharrik gabe).
Hizkuntzaren zailtasunarekin, benetan zaila balitz euskara, ume euskaldunak beranduago hasiko lirateke hizketan, baina ez, gainontzeko adin berberetan hasten gara gu ere. Zuk jarri duzun grafikoak ez dio deus zailtasunari buruz, soilik zenbat jendek utzi duen. Den denek utzi dute zailtasunagatik?
Eta azkenik. Nola ikusten duzu, Sabin, gaztelania jakitea betebeharra izatea? Egoki da hori? Eta betebehar hori egonda (espainiar konstituzioaren 3.1 artikuluan zehazki), nola esan daiteke bazterkeria dela euskara eskatzea?
Euskara subordinatutako hizkuntza dela asumituta soilik esan daiteke halakorik.
Eta horrek supremazismo kiratsa du.
Deskalifikazio pertsonalik ez, baina honi ere deskalifikazioa deitu diot: “Gezurretan zabiltzate…Zuena euskararen heriotza da”
Hain zuzen, arreta administrazio guztietan bermatzea eskatzen dugu (irakurri 9. proposamena).
https://euskaradenontzat.github.io/
Nafarroako herri askotan euskara ez da ofiziala, aldiz Euskadin guztietan, baina hizkuntz eskubideak bermatzeko eskakizunak ezberdinak dira herriaren arabera. Ez al duzu bi sistemen arteko ezberdintasuna ikusten…?
EGAren garaiak, dena askoz hobeto zihoan? En fin, pedagogia/azterketa atzerakoietan tematuta gaude…
Ikasteko zailtasuna hizkuntzen arteko aldeak markatzen du, ez hizkuntzak berak. Horregatik zeharo ezberdina da errealitate soziolinguistikoa Galizian eta hemen.
Lan egiteko gaztelerazko azterketak egin beharko bagenitu, erokeri bat irudituko zitzaidan. Zorionez ez gaude horretara behartuta…
Ni, egia esatera, euskalduntzeaz ari nintzen, ez tituluak ateratzeaz. Hain zuzen ere, orain dena teknifikatua dago, dena kontrolatua, aztertua, analisatua, ondorioztatua eta teorizatua… baina hiztunak lortzeak ezinezko dirudi…
Aipatzen nuen ameskeria ez zen, ordea, gai horretakoa, Euskal Herriko populazio osoa euskalduntzeari dagokiona baizik: Euskara ez da guztiona, ez guztiontzat, hartaz jabetzeko erabaki tinkoa hartzen duenarentzat baizik. Alderdi “abertzaleetan” hortik hasi beharko lukete, behingoz.
Ameskeria iruditzen zait, beste kasu baterako, atzo telebistan aditu nuen bezala, “garai batean nola irakaskuntza hautatu genuen euskalduntzea gauzatzeko, orain lan munduari tokatu zaio txanda…”. Berriro ere, Euskara hizkuntza bat da, eta gizarte oso batek erabili beharko du, gai, alor, une, toki guztietan, hizkuntza normalekin egiten den bezala, ala gezurretan ari gara, edo geure burua engainatzen, behin eta berriro. Ez daiteke atalka jorratu hizkuntza baten berreskuratzea; grafikoan agertzen den porrota ez da ikasleena, euskal gizartearena baizik. Gauza ez bagara Euskaraz ariko den gizarte OSO bat eraikitzeko, zertarako tituluak, zertarako errazkeriak, zertarako hizkuntza ikasi?
Gure dilema: herritarren atxikipena lortzeko sustapena ala inposizioaren estrategia.
Urtetan sustapena naif balitz bezala deskalifikatu da.
Nire ustez inposizioaren uzta hobe sahiesten baldin badugu…
Arratsalde on:
Elkarbizitzaren aurkakoa dena ez da inolaz ere “titulitisa”, erdal eremutik euskarari egiten zaion ezinikusia eta ezinentzuna baizik. Pentsa gaztelera ikasteko derrigortasunak ez duela hainbeste surik pizten euskara ikasteko “derrigortasunarekin” alderatzen badugu.
Onartu da gaztelera, bere hegemoniagatik, lingua franka dela Hego Euskal Herrian eta, hortaz, zertarako ikasi beharko luke inork euskara jadanik espainola badaki eta gainera “si estamos en España!” argudioa badarabil? Arazoak bere alderdi politikoa dauka ere, eta nazio auziari lotua doa batez ere, ez soilik bizikidetza zibikoari lotua. Horrelako egoera batean, non euskara eta hiztunak azpiraturik eta zokoraturik dauden eskakizunen apaltzeak egoera hori okertzea dakar berekin. (Eta zentzu honetan Mikel Haranburu jaunarekin bat nator).
Ikasteko zailtasunena ez dut inondik inora sinesten eta zuk emandako infografiak ez du inolako ikasteko zailtasunik adierazten, Sabin. Gaitasuna bada edo ez da, gizaki guztiek ez daukate gaitasun berdinik eta beraz ez daude esparru guztietarako eginak. Euskara ikasteko gaitasunak dituztenek ziur nago ama hizkuntzan ere zailtasunak izango dituztela eta beste kognizio esparru batzuetan agian baita ere. Hortik kanpo, dena aitzakia, alferkeria eta utzikeria (eta azkenik, euskararen aurkako herra sakona).
Estandarra mantendu behar da edo igo, ezin da estandarra ahalik eta jende gehien pozik izateko jaitsi, batez ere, eta barkatu hitzok, “a ver si me saco ya el puto título de euskera” diotenak pozik izateko. Neuk behintzat ez dut horrelako pertsona batek artatu nazala nahi.
Gure gizarteak esparru askotan ez du jadanik bikaintasunik bilatzen eta horrek progresiboki estandarrak jaistea dakar. Demokratizazioa gaizki ulertzearen ondorioetako bat da hau. Badirudi gauzak dabiltzan bitartean, gaizki ibili arren, ez dugula eskurik burura eramango.
Zuen proposamenak, borondate onean edo arrailtze taktika moduan egina den jakin gabe, ondorio txarrak lekarzkioke euskarari, beti ere euskara euskal hiztun komunitatearen eta honen eskubideen metonimia moduan ulertuta.
Bukatzeko, anekdota bat. Gertatu zait, behin baino gehiagotan, erabiltzaile bat artatzen ari zen lankideren baten erantzukizuna nire gain hartu behar izatea lankideak erabiltzailearen hizkuntzan moldatu ezin izateagatik (euskaraz zein ingelesez gertatu zait hau). Lankideek hizkuntza eskakizunak betetzen dituzte, tituluak dituzte, bai euskarazkoak eta ingelesezkoak gehienek, nola da posible erabiltzailea artatzeko komunikazio ezintasun hori? Motzean: esparru gehienentzako B2 bat eskatzea broma bat da. Ba ote!k esan bezala, titulu gehienen maila broma hutsa da.
Ados, titulitisa ez da inolaz ere hizkuntza elkarbizitzaren arazo bakarra.
Azterketak gainditzeko zailtasunak ez dituzula sinesten? Gizarte ezberdinean bizi ote gara? Euskaldun zahar batzuek ere zailtasunak dituzte bere ama hizkuntzaren ezagutza akreditatzeko.
“Estandarra” mugazainen tresna bezala erabiltzea aipatzen duzu (ez duzu nahi “pozik horiek” zu artatzea). Baina muga horietan sufrimendu asko eragiten da, pertsona askoren kalterako eta euskararekiko atxikimenduaren kalterako ere.
Ba Ote! Hemen idatzi duzuna, nik ez nuke hobeto idatziko. Eta orohar pozgarriak dira erantzunak, oraindik ez gara hain odolgalduak.Globalizazio kultura progre honek dena urardotzeko joera du, dena, euren maximak ezik. Guztia ahultzen du, guztia erlatibismoaren galbae progretik pasatzen du dena deusezteraino.
Lehen EGA titulua bazenuen, zerbait bermatzen zuen. Lanpostu baterako euskara ondo menperatzen zuen norbait nahi bazenuen, EGA titulua zuen norbait kontratatuz gero lasai egon zintezkeen. Orain EGArik ez dago eta entzuten ditudan kontuengatik, ez dago EGAk bezala berme bat ematen duen titulurik. Lehen euskara ikasten ari zen batentzat EGA gailurrera iristea zen, prestigioa ematen zion. Orain EGAren parean jarri duten tituludunari euskaraz entzun era lotsa eman dezake agian. Ez bermerik, ez prestigiorik ez ezer. Orain euskara ikasten ari denak non du gailurra, non du iparrorratza? Zer motibazio eduki behar duzu orain? Non dago helmuga? Eta hori hizkuntzaren mesedetan dela dionak gezurra dio. Mendiko lasterketetan dabiltzanek askotan esan didaten bezala, geroz eta lasterketa gogorragoak antolatu, geroz era jende gehiagok ematen du izena, eta prestigioa irabazten du. Inork ez du ezbaian jartzen beste hizkuntzetako tituluen eskakizun maila. Gurean gertatzen dena, batzuk funtzionario izan nahi dutela euskarari muzin eginez, horixe da. Eta Idoia Mendia eta horrelako batzuren laguntza bilatzen dute botoen truke. Beraz zer ari zara hemen sufrimenduaz? Hemen sufrimendua euskaldunok dugu beti. Ez etorri hona txepelkeriekin.
“Inork ez du ezbaian jartzen beste hizkuntzetako tituluen eskakizun maila”
Bai, badaude ikuspegi oso kritikoak. Esate baterako, etorkinentzako eskakizunen politiketan, eta are-are gehiago gizarte oso bati eskatzen zaizkionean.
Hemen duzu erreferentzia bat:
The Power of Tests, A Critical Perspective on the Uses of Language Tests
https://www.routledge.com/The-Power-of-Tests-A-Critical-Perspective-on-the-Uses-of-Language-Tests/Shohamy/p/book/9780582423350
Ingelesez dagoen artikulu bat jarriz gero, hori ezin da ukatu. Hori ere bada gaurko morrontza. Interneten, gai guztiekin, argudio bat eta bere aurkakoa aurkituko dituzu. Denentzat kafea kaltegarria dela denok dakigu, gauza guztietan. Onar ezazu hau dena funtzionario izan nahi baina euskarari iskin egin nahi diotenen amarrua dela. Nahiago dut 1000 tituludun 200.000 baino, 1000 horiek bermea badute eta beste 199.000ek ez. Nik garbi daukat mundu honetan etorkizunean kalitateak prestigioa berreskuratuko duela. Baina horretarako iraun egin behar da. Garai hori iristean kalitatea galdu zuten guztiak desagertu egingo dira betiko. Eta hori arlo guzti-guztietan. Beste kontu guztiak, ingelesez apainduta egon arren, unean uneko moda txoroak besterik ez dira.
Artikuluan idatzi dituzun gauza askok lotsa ematen didate. Ebaluazioa egun bakar batean gela masibo batean sortzen duen trauma…. hala txabal! Ebaluatua izan behar duenak euskara badaki bai ala ez?! Ze, “a ver si suena la flauta joaten bada” normala egun traumatikoa izatea. Eta orduan ebaluazio jarraia euskaltegian proposatzen duzu, alegia, egunerokoak irakaslearekin sortzen duen lotura afektiboei esker azterketa errazago gaindituko dela esperantzarekin, ez? Horrelako proposamenak egiten dituzte, bai, ikasleek: talde lana nahiago dutela, ebaluazio jarraia nahiago dutela… Badakizu edo ez dakizu planteatzen den unea ez dute maite. Dena laino batean mantentzea askoz hobeto. Badakienarentzat, edozein arlotan, azterketa ez da traumatikoa izaten, pozgarria baizik, sekulako irribarrearekin ateratzen da badakien ikaslea. Ez dakiena ibiltzen da trauma batean mila aitzakia asmatzen. Eta zuek konszienteki kolaboratzen duzue. Zergatik zabiltzate horretan?
Ah, bai, lotsa eragiten dizu traumaren aipamen horrek…?
Jakin ezazu, Hizkuntzetarako Europako Erreferentzia Marko Bateratuaren esaldi literala dela (207. orrian):
“Une jakin bateko ebaluazioak pertsonak agian aurreko urteetan ikasiak dituen gauzak oraindik egiten badakizkiela bermatzen du. Hala ere, traumak sor ditzake azterketaren ondorioz, eta mota jakin
bateko ikasleentzako mesedegarri da”
https://www.habe.euskadi.eus/contenidos/informacion/curriculuma/eu_9716/adjuntos/europako_markoa.pdf
Pedagogia hori aski ezaguna da, letra eta odolarena, sufrimenduaren pedagogia. Masiboki aplikatzeko, erokeri bat…
Eta gero pantomima hau ustez katedra sortzen duten ingelesezko artikulu “akademikoekin” estali nahian gainera. Paperren mundilloa oso prostituituta dago tamalez, hori denok dakigu.
Ematen du ez duzula esteka ezta klikatu, liburu bat da, ez paperra.
Material kritiko gehiago nahi duzu? Europako kontseiluaren txostena (ALTE-k eginda, “Association of language testers in Europe”).
https://www.alte.org/resources/Documents/LAMI%20Booklet%20EN.pdf
Etorkinen kontrako azterketen erabilpenari buruz hausnarketa egiteko
EGA azterketa egiteak 30 euro baino gutxiago balio du, ingeleseko C1-ak 200€ inguru balio du.
EGA gainditzeko asmoz aurkezten diren askok ez dute maila nahikorik, baina ordaindu beharrekoa gutxi denez, azterketa egiten dute.
EGAk 200 € balioko balu, ez lukete horrelakorik egingo, beraz gaindituen/porrot egin dutenen ehunekoak ez dira esanguratzuak.
Ez dira azterketen datuak, baizik eta abiatze eta bukaera mailak ikasleen ibilbidetan.
Hemen duzu HABE-ren txostena (50. orritik aurrera). Gogoeta sakona egiteko (bereziki, erreza dela arinki esaten dutenenek)
https://www.ikasten.ikasbil.eus/pluginfile.php/1945003/mod_habecms/doc_attachment_eu/2451/eHIZPIDE_Monografiak%206-2.pdf
Hainbeste maila eta azpimaila… azkenean, sosask harrapatzeko modua… Ez dut afera asko jarraitzen, baina iruditzen zait ez ote zaion Euskararen izenean Ingelesaren ereduari jarraitu, non “etxe” bakoitzak bere tituluak ematen dituen (Oxford eta Cambridge eta gisakoak…). Ofizialak ere berdintsu…
Hizkuntza baten eta kultura baten, noski, jabe bilakatzea, zakurraren putza…
“Gure dilema: herritarren atxikipena lortzeko sustapena ala inposizioaren estrategia”. Lauzpabost hamarkada daramagu herritarren atxekipena lortzeko sustapena egiten, alferrik samar bestalde… Inposizioa, berriz, ez dut inon ikusten; ezin diogu inori ezer inposatu. Gehienez ere, eta hori da nik bilatzen dudana, geure buruaren inposizioa, alegia, euskalduntzat aitortuak izan gaitezen, geure hizkuntza Euskara dela, gu “Euskara jendea” garela, Euskaraz mintzatzen den herria garela.
Gainera, inork inposizioan jokatzen balu ere, atxekipenaren alde ari denari ezertan ere ez lioke kalte eginen, jarrai dezake sustazen eta herritarren aldekotasuna bilatzen… baina, kirolen alorrean bezala, herritarren atxekipena ez da nahikoa, partidak jkoikatu eta irabazi behar dira, eta herritarren atxekipena ez da aski izaten…
Ados, ingelesaren multinazionalen azterketa eredua ezin da aplikatu gizarte oso bati, eta egiten ari gara.
Inposizioa eta atxikipen librea hizkuntz politikak kontrajarriak dira, nire ustez.
Sabin, azterketa ez zaio gizarte osoari inposatzen, ez bota halakorik, funtzionario izan nahi duenari baizik. Grazia egiten dit planteatzeak C2 azterketa ereduak traumak sor ditzakeela (gela hotz eta erraldoi batean ehunka pertsona batzearen trauma latza) eta aldi berean, Osakidetza edo Jaurlaritzako oposizio jendetsuak egitean inork halakorik ez planteatzea (nik dakidala, inork ez du planteatu funtzionario izateko azterketak akademia pribatuetan egiteko aukera, edota Aldundiko oposizioak egin osteko estres post-traumatikoa).
Arazoa azterketa bada, badut proposamena. Oposizioak euskaraz soilik egitea, hizkuntza aukeran eman gabe. Horrela bermatuko dugu euskara maila egokia izango duela funtzionarioak.
Ni ez nago azterketa moldeekin tematua, eta hizkuntz eskakizunen sistema erabat inperfektua dela argi dut. Argi dut, baita ere, soluzioa ez dela euskara maila baxuagoa onartzea, edo zuek planteatzen duzuen bezala, “Erdara denontzat, euskara eranskin” sistema.
Gaztelania inposatzen zaigu, legez. Inposizio hori bai, den-denei, gizarte osoari. Eta horrekin, ez duzue kexa. Kexa duzue funtzionario bati EAEn euskaraz jakitea eskatzearekin. Eta zuek “Euskara denontzat” nahi duzuela entzun behar.
Inposizioa saihestu behar dugu erantzun diozu Mikel Haranbururi, baina hemen zaituztegu zuek, euskaldun talde bat, gaztelaniaren inposizioaren aurka hitz erdirik ere esan gabe, eta are, naturaltzat hartzen. The Simpsonen abokatuaren memea ekartzen didazu gogora: Inposizio ona, eta inposizio txarra.
Hori supremazismo kiratsa!
Ados, gizarte oso bati ez, baina funtzionarioetaz gain, azpikontratetako langile askori ere aplikatzen ari zaie.
Traumarena aurreko erantzun batean argitu dut, Hizkuntzetarako Europako Erreferentzia Marko Bateratuaren esaldi literala da.
“Euskara denontzat, por un euskera sin barreras” elkartearen lehen proposamena euskaltegien doakotasuna da, bide batez.
https://euskaradenontzat.github.io/
Gazteleraren inposizioari buruz, irakurri 9. proposamena.
Oposizioetako azterketetan hizkuntza hautatzeko eskubidea babesten dut. Eta zentzuzko hizkuntz eskakizunak ezartzea ere (zentzuzko proportzioak eta mailak).
Aprobetxatuz, zein balorazio egiten du “Euskara denontzat”ek Auzitegi Konstituzionalaren epaia dela eta?
Taldearen iritzia ez dakit, baina nirea: akta/dokumentu elebidunak, askoz hobeto gure hizkuntza elkarbizitzarako.
Ba Ote, Cervantesen egin zenuen azterketa horrek jakinmina sortu dit. Ez nuen ezagutzen. Zer dela eta zenuen titulu hori ateratzeko beharra?
Ikasi ditudan atzerriko hizkuntza guztiekin titulua lortzen saiatu naiz, gaztelaniarekin ere bai.
Geroztik, oposaketa guztietara aurkeztu dut, atzerriko hizkuntza bezala bolara diezadatela eskatuz. Ez dut lortu. Frantsesa eta ingelesa baloratu dizkidate.
Milesker erantzunagatik.
Bada ezpada, argi gera dadin: akta erdara hutsean egitea legezkoa da. Euskara hutsean egitea da ilegala.
Eta noski, funtzionarioak ez badaki, ba erdaraz egingo ditu.
Euskara denontzat…
Akta ofizial guztiak elebidunak izan beharko ziren, esango nuke.
Funtzionario batek ez badaki, beste batek egin beharko luke.
Sabin, Europa asko ari zara aipatzen. Begira… orain dela urte gutxi Europako komisario bati (hezkuntzakoa zela uste dut) entzun nion matematiken irakaskuntzak etorkizunik ez zuela. EUROPAKO HEZKUNTZA KOMISARIOARI entzun nion, jaunak! Erderaz esaten den bezala “apaga y vamonos”. Beraz… nik aintzakotzat hartu behar al ditut Europan esanak? Jakinda gainera Bruselan ere lobyak dabiltzala… “La letra con sangre entra” aipatu duzu, begira, EGA azterketa gainditzeko ez dago euskal filologian doktorea izan beharrik. Maila normal bat eskatzen da. EGA gainditu duten askori oraindik pixkat falta zaiela ere antzematen da, baina maila onargarria dute eta nahikoa da. EGA gauza normal bat da, españolez normal hitz egiten eta idazten dakien baten pareko maila besterik ez. EGA demonizatu dutenak euskarari iskin egin nahi diotenak dira, jakin gabe titulua nahi dutenak. EGA ateratzeko euskal jendartean apur bat integratzea nahikoa da eta era natural batean erdara ikasten den bezala ikasi, traumarik gabe. Baina, euskaldunekin elkarbizitzeari uko egiten dionak eta azterketa aurreko egunetan ordu batzuk sartuta azterketa gainditzea espero duenak trauma ziurtatuta du. Baina arazoa berea da eta ez euskaldunona. Eta zuek horiei kapote bat bota nahian. Gauza normaletaz ari garela! EGA gauza normal bat dela!
Hezkuntzaren, eta zibilizazioaren, dekadentziaren zure diskurtso horrekin ez dut bat egiten.
EGA ateratzea guztion esku dagoela esatea soziolinguistikoki aluzinogenoa iruditzen zait. Hasteko, euskaldun zahar askok ez dira gai…
Dokumentu elebidunak ez dira udal askotan idazten, gaztelania hutsean idazten dira.
Ez dizut ezer leporatzen, noski, baina epaileek elkarbizitza ez dute helburu.
Egia da, gaztelania hutsean asko dira, baina legetik kanpo daude praktika horiek…
Independentzia da euskara denontzat izan dadin lortzeko bide bakarra.
Espainiapean ezinezkoa da. PPSOE, Vox, CCOO, UGT, “Justizia” sistema, hedabideak, CEOE… guztiek jotzen dute euskararen eta euskaldunon aurka.
Betikoa, zentzuzko elkarbizitza sustatu beharrean, biktimismoa gero zuen astakeriak justifikatu ahal izateko…
“Euskaldun zahar asko ez dira gai…” diozu. Onartu beharko didazu, gaztelar zahar asko ere ez direla gai Cervantes institutuaren azterketa hori gainditzeko. Eta ingeles zahar asko (agian gehiangoa) ez dela gai ingeles C maila gainditzeko. Eta horrekin zer esan nahi didazu? Neu ere EGArako prestatzen aritu behar izan nintzen euskaldun zaharra izanagatik. Eta prestatu izan ez banu ziuraski ez nuen gaindituko. Eta zer esan nahi duzu horrekin? Euskara ikasi nahi duen batek izan beharko du euskal komunitatearekin elkarbizitza minimo bat izateko gogoa, ez? Zenbat dago horretatik? Elkarbizitza, “convivencia”, bien partetik jarri beharrekoa da edo hemen beti batek jarri behar du parte osoa? “Kaixo” , “me peudes hablar en castellano, por favor?” eta “Agur” esatearekin elkarbizitzan nahikoa aportatu dutela jo behar al dugu? 40 urte gure artean bizitzen eta aurrerapausu bakarrak “kaixo” eta “agur” nahikoak jo behar al ditugu? Horrelako asko ezagutzen dut, arnasguneetan bizi direnak gainera. Exigentzia mota guztiak euskaldunon bizkar jarri dituzu, erdaldunengan bat bakarra ere ez.
Gizarte horietan (gaztela zahar, ingeles zahar) ez zaie milaka herrikidei (hiztun zaharrak eta berriak) azterketa gainditzea exijitzen.
Euskotar erdaldunek gure gizartean bizitzeko eskubidea dute, elebitasunaren arauak errespetatzen. Horretaz aparte, bizikidetzarako onena hiztun elebidunak sustatzea da…
Eta elkarbizitza eta biktimismoa aipatu ditizu… oraindik egurra eman nahian gainera, harri mailua baino egoskorragoa zara.
Bueno, agian apur bat, gainera iruzkin sorta hau “kolono” iraina jasotzen hasi da, eta horrelakoek aktibatzen naute, bai 🙂
“Gizarte horietan (gaztela zahar, ingeles zahar) ez zaie milaka herrikidei (hiztun zaharrak eta berriak) azterketa gainditzea exijitzen”… ESAN BEHAR DA HAU GERO, EH! Esan behar denez esan!! Jabetzen al zara zer esan duzun?! Jabetzen zara?! Nik uste dut ihes egin dizula, baina beno, ondo, zure benetako pentsamendua plazaratu duzu. Bai, gaztelan ez zaie titulurik eskatzen gaztelarrei, andaluzian ere ez, extremaduran ere ez… euskadin bai, katalunian ere bai… zergatik ote da? Hau misterioa! Nik ere amesten dut, bai, gaztelarren, andaluzen eta extremeñoen azterketarik gabeko bizitzarekin, hizkuntza planarik gabeko erakunde eta enpresekin, hizkuntza teknikaririk gabeko administrazio, enpresa eta erakunde ororekin. Ea noiz izango den hori posible
???
Hizkutza-eskubideak bermatzeko zentzuzko hizkuntza-eskakizunak babesten ditut, zentzuzko proportzioak eta mailak.
Akreditazio sistema eraldatu behar dela ustet (ebaluazio jarraitua, jardunaren bitarteko zertifikazioa…)
Euskaldun zaharra izan eta EGA azterketa egin behar izatea nahiko humiliagarria da. Nik horrela sentitu nuen. Baina pasa egin behar hortik ere.
Ez, ez da pasa behar, alternatibak badaude…
*umiliagarria. EGA azterketara aurkeztuko banintz, penkoa.
Baina, euskaraz lan egiteko gai izango zara, ezta?
Tituluzentrismoa eta EGAzentrismoa gainditu behar dira…
Biktimismoa ez, motel. Errealitate gordina. Supremazista español koadrilla besterik ez zarete, CCOOn hasi eta Voxen amaitu.
Edozer esateko gauza zarete gainera. Gizarte (erdaldundu eta asimilatu) honetan ingeles hiztunei ez zaiela ingeles-frogarik eskatzen? Faborez. Segi beste norabait bazterrak nahastera.
Ingeles zaharrei eskatzen al zaie titulurik?
Gidatzeko baimena ziuraski badaukazu. Oraintxe bertan gidabaimena ateratzeko azterketa teorikoa jarriko banizu ez zenuke gaindituko, nik ere ez. Baina kotxea ederki erabiltzen duzu. Zertarako orduan azterketa teorikoa? Azterketa hura, gogoan dut, polikiroldegi batean egin nuen, zenbaki bat sentitzen nintzen eraikin masibo hartan. EGA (jada ez da esistitzen) eta pareko azterketak esistitzen badira gure artean euskara maila nahikorik ez dutenen jendetza dagoelako da. Eta euskaldun zaharrek pairatu egin behar dute azterketa hori herri honetan parte handi batek euskara eta euskal kultura arbuiatu egiten duelako. Ez da horrela gertatzen españolarekin, denok maila nahikoa dugula kontsideratzen da eta beraz azterketa beharrik ez dagoela kontsideratzen da. Beraz, azterketa hauek ken ditzaten (amesten dut) badakizu zer behar den.
“Eta euskaldun zaharrek pairatu egin behar dute azterketa hori herri honetan parte handi batek euskara eta euskal kultura arbuiatu egiten duelako”
Hori ez da gurean hitzartutako hizkuntza politika demokratikoaren helburua. Mugazain espiritua zurea…
Ez da, hala ere, egia. Nafarroan eta Euskal Herriko iparraldean EGA azterketa egin egiten da, eta beharrik! Zer ikusita zer datorkigun mendebaletik……Hori bai, oso vascoak.
Vascoak, jodida gente, ea hemendik kaleratzea lortzen duzuen, eh!? En fin…
Ustet. ere ostia da hori? Zerorrek ez zenuke EGA inolaz ere gaindituko. Euskaldun zaharra? Hitz hori baztertu beharrekoa dugu aspaldi. Euskalduntxarrak milaka. Zer da euskaldun zaharra? Laurogei urte ongi beteak dituena? Edo porque , sí ya, entonces, porque ya te digo, izanen zen izanen litzatekeren ordez, zer baldintza zertarako, gainera hipotetikoa denez…subjuntiboa? Esan diot hori egitea.. nor-nork, zer-nori-nork, eso es del batua, hiztegia? Zer da hori! Nahi duzu txokolatea? Txokolaterik nahi duzu
Eskerrak hau ez dela azterketa bat, baizik eta xenofobia apur bat duen foroa, soilik.
Euskaldun zaharra = bere lehen hizkuntza euskera izan zena.
Nagore, nafar arroa. Arroa bezain faltsua paraje horietan. Beti a dos bandas, al mejor postor. Nafarrak aspaldi bukatu ziren.
Foro BAT. Soilik ez da horrela ibiltzen. Izan zuena. Suspenditua.
Barkatu, bwana
Gurean faltsua alferra da. Bestela zuria. Arroa ibaiena. Eguzkiak nora…..
Oraindik “jodida gente” esanez gainera! Begira, zure iruzkin guztiak irakurrita zure erretratu bat egin dut. Ez zara bakarra, zure izaera beretsuko jende asko dago. Izaera mota horri “troiako zaldia” deitzen diot. Askoz nahiago ditut UPNeko eta VOXeko euskarafoboak aurrean izatea. Haiek ezagutzen ditut eta egiten duten orok logika bat jarraitzen du. Troiako zaldiak zer egin dezakeen inoiz ez dago garbi. Ez dago logika definitu bat eta egoeraren arabera antzaldatu egiten da.
Bai, “Jodida gente” erabili dut, vasco erdaldunengan hemendik adierazten den mespretxua salatzeko.
Nirea euskaltzaletasun aniztasunzalearen logika da. Behintzat saiatzen naiz.
Mendebaldekoei begiratu ordez etxeko lanak egiten hasi, patateroak orain dela 40 urte zeuden egoera berean zaudete eta, lotsagarri.
“Gainera, A1 eta A2 mailak, gaur egun milaka pertsonak lortutakoak, balora daitezela eskatzen dugu.”
A1 maila duen pertsona batekin nola egin daiteke lan? Nolatan baloratu daiteke? Zer lanpostutarako? Ez zait lanpostu bakar bat ere bururatzen maila horietan egin daitekeena.
“Izan ere, ez du zentzurik, adibidez, euskara gehien erabiltzen den herrietako osasun-zentroetan euskarazko arreta emateko osasun-langileak falta izateak, eta, aldi berean, hizkuntza-eskakizuna duenak (demagun C1) ia erabateko lehentasuna izatea gaztelaniazko arreta-postuetarako.”
Berriz ere. C1 eskakizuna egokia da lanpostu hauetarako, osasunerako adibidez, medikuek hizkuntza ez ezagutzeagatik jendea hil egin izan da eta. Erresuma Batuan, C1a eskatzen dute, halako kasuak izan dituzte eta. Eskakizun maila jaistearekin lortuko den gauza bakarra eskaini beharrezko zerbitzuen kalitatea okertzea izango da.
A1 eta A2 ez da ahozko eskakizun gisa aldarrikatzen, baizik eta puntuatzen denean (eskakizuna ez denean), B1ekin bezala, ere baloratzeko.
Osakidetzan egin beharrekoa: euskarazko arreta/zirkuitua/lanpostuak bermatzea, eta beste era batean kudeatzea gaztelaniazko lanpostuak.
Arabarrei patatero bakarrik Suhia baino espainolagoa denak dei diezaieke. Babazorro gazteizkoek izan dute izengoiti, baina mugakide naizenez ustut Arabar gehienak, Europar gehienak babajaleak izan garela mendetan. Patatena XX. mendekoa dugu. Burutik, Tatxers, Ibil Bedi, The Lios…… Ea noizbait. Geronen mailan zaudeten eta badakit egon geldi egotea dela. Eta Zumalakarregi handiak zioen bezala: borrokarako neronen nafarrak, harpilatzeko bizkaitarrak eta Arabarrak, eta desfilatzeko giputzak.
Alferrik zabiltza. Bere iruzkin guztiek helburu bakarra dute: nola edo hala euskara-eskakizun maila jaistea erdaldunei bizia ez izorratzeko. Besterik ez. Berdin zaio A1, A2 edo Z1. Españolez A1 maila duen sendagile batek artatu beharko lituzke gure herriko erdaldun elebakarrak, ea zer aurpegi jartzen duten. Eta nik orduan esango nieke hauei, “¿qué quieres, un buen médico o un médico que sabe español?”
Inork ez du proposatu euskaraz arreta emateko bakarrik A1 eskatzea (irakurri “Batik bi”-ri emandako erantzuna).
Ez duzu zipitzik ere entelegatzen, zer baskoak nafarrak baino ez gara.
Ala Nagore, zure zonatik atera, pañueliko jantzi eta joan Pamplonara jotak entzunez momentiko bat bizitzera.
Bai Nagore, bai. Historian oso atzera joan beharko duzu baskoi bakarrak zaretela demostratzeko, gaur egungookin ez duzue asko demostratzen eta.
Ala? Euskaraz Ea esaten da.
Aspaldi ez dela idatzi nizun, ez dakit zehatz zerorri ote zen, zona ez dela euskara. Eskualde, alde, herri baditugu, baina zona eta zonalde ez dira deus ere.
Joan Pamplonara eta jarri han “Euskara jatorra” izeneko postu bat jendeak jator hitz egin dezan, han beharra egongo da eta.
Ez, “zona” geurean ez da deus ere baina zeuenean besterik ez da: zona, zonifikazioa, zona mixtoa…
Gezurra gezurraren atzean. Eskatu egiten zaie oposizio guztiak ingelesez Edo espainolez egiten baitira. Eta bidenabar, euskaraz ez da gaztelera esaten, gaztelania eta ingelesa, ingelera ere ez, frantsesa eta katalana, bai hizkuntza bai jendea.
Los mixtos con x siempre han Sido pospoloak.
Pues te comes un helao en la concha y ves Los suziris. Joder! Que fiestas las nuestras, pero son muy nuestras. Ninguna de fuera puede wntendwrlaw. Neronen emaztea hondarribikoa da
Vuestras, vuestras… ez dakit nik, giriena bai. Beti a dos bandas…
Sabin Zubiri Rey, lasai. Nagore hau pilulak hartzea ahaztuta ibiltzen den aspaldiko xelebre bat da.
🙂
Era un siete de julio cuando la vi,
me quemaron sus ojos como el carbón
y sentí en mis venas un San Fermín
con los siete toritos de la pasión.
Boina roja en la cabeza;
la camisa el pantalón como la cal
y esa estampa de nobleza
que es la misma de Tudela hasta el Roncal.
Y al son de guitarras
la jota navarra,
que me hizo soñar.
No te vayas de Navarra;
si no quieres que me muera, flamencona,
no te vayas de Pamplona.
No te vayas de Navarra;
que por ti pondré bandera
si lo manda tu persona, flor morena.
No te vayas de Navarra.
Nunca más en la vida la volví a ver,
porque un siete de julio la conocí
y cayó bajo el toro como un clavel
en la fiesta navarra de San Fermín.
Y a mi Virgen Macarena
le pedí que me mandara una ilusión,
pero esclavo de la pena
su recuerdo me requema el corazón.
Y un llanto de amores
le canto a las flores
con esta canción.
No te vayas de Navarra…
Ez dakizu, naski, hain zara ezjakina, baina Baleztena leitzarra, karlista faxista bi kanta baino gehiago idatzi zituen gerra ondoren, bata ” Uno de Enero dos de febrero….a Pamplona hemos sé ir…., Olentzeroren kanta, Leitzakoa, erabiliz, eta bestea beste hori. Ez dute deus ere nafarretik.
Ez duzu sinetsiko, baina xelebre famoso honek Nafarroan akreditazioak sinatu egiten ditu.
Nagore, esana dizut: Zumalakarregi “handia” gipuzkoarra zen.
Kontxo! Bai, banekien, bai! Patateroei nolabaiteko postutxo bat emanez gero berehala jartzen dituzte galoiak. Horretan latinoen antza handia duzue, horiek ere euren burua berehala egiten dute lisensiao.
Nagore honek esaten dituenengatik Sakana aldekoa edo Lizarra aldekoa behar du izan. Sakana aldean Gipuzkoari hainbesteko gorrotorik ez diotela iruditzen zait. Lizarra aldekoa izango da, agian Amezkoa aldekoa. Horra nonbait gipuzkoarrak joaten zaizkie turista moduan eta arrazoiren batengatik, konplexuren bat ziuraski, irakiten jartzen da gure bascoa.Nafarroan etorkizun gehiago du etorkin latino edo magrebiar batek, EAEko batek baino.
*EAEko euskaldun batek baino.
Garagar babutxo hori. Ziur naiz ez dakizula bereizten, geronen amatxik zioen bezalaxe, zein buru dagoen tente eta zein makur, zein den garagar eta zein gari. Zekalea eta oloaz atzwnduko gara, hori ur handitan sartzea litzake. Ez dago Kanada osoan, hori da, Gipuzkoa osoan, pinuengatik diotsut, bereiztuko lituzkeenik, to, baldintza hipotetikoa, pluralean gainera!
Sabin:
Hau idatzi duzu: “Egia da, gaztelania hutsean asko dira, baina legetik kanpo daude praktika horiek…”. Hasi lehenik horren aurka egiten, hori dela egun euskaldunon zapalkuntza dakarren praktika orokortu eta larria. Eta aski da euskaldunon eskubideen alde zarenaren itxurakeria eskasa egiteari. Jende guztiari xenofobo deitzen ari zara eta biktimarena egiten dutela leporatzen diezu askori. Hori ironia, xenofobo eta espainiar nazionalista galanta zaren horrek biktimismoa baliatzen duenean berea lortzeko. Ni espainola ikastera gogorki behartu ninduten eta horrela ikasi dut. Euskara aldiz borondatezkoa nahi duzue, eta euskararen alde zaudetela diozue, hori hipokresia! Eta hizlari batek idatzi duen bezala, dena orokortzen ari bazara ere, zoritxarrez funtzionariei eta beste gutxi batzuei bakarrik eskatzen zaie hizkuntza maila minimoa. EAEko funtzionari izan nahi baduzu, behintzat bertako hizkuntza jakin dezazula bermatzea gutxienekoa da. Eta gainera, hala ere, gezurra da bi hizkuntzak ofizialak direla, legea idatzita egon arren, ez da errespetzatzen bizitza errealean. Eta oraindik ere (txikitan gazteleraz ez nekienean bezala), mediku ez alfabetatuak eta euskaldunekin komunikatzeko gaiz ez direnak jasan behar ditu(t/gu). Zergatik ez, behin-behinerako bada ere Lapurditik ekarri mediku euskaldun batzuk? (Espainolez jakin ez arren).
Tira, espainola ez naiz sentitzen, beraz nire identitatea ez den hori zaila nire oinarri politikoa izatea (espainiar nazionalista). Bakarrik gure xenofobia borrokatzen duen euskal herritarra naiz.
Zuk pairatutako inposizioa ez diegu opa beste batzuei, ezta?
Hemen babesten dituduan euskara sustatzeko proposamen batzuk:
https://euskaradenontzat.github.io/
Hari honetan lege teorikoei buruz ari gara, praktika ezberdinena beste kontu bat da…
Eta bidenabar, Axularrek, nafarra bera, zioen moduan, euskaraz baino mintzatzen ez den tokietan Estellerria diogu.
“Euskalzalenasun anitzaren alde” zaudela diozu, baina ez duzu inor engainatuko. Gaztelera inposatu eta inposatzen den herri batean euskara eskakisuna apaldu behar dela babesten ari zara, eta gero gainera euskalzalea zarela eta gainera aniztasunaren alde zaudela esaten. Bada, gezur hori sinisteko haina ezjakinak ez gara. Kolono mentalitate galanta duzu eta begibistakoa da Frankok hasi zuen lanarekin amaitu nahi duzula, erreparazioa eta elkarbizitza bultzatu ordez.
“Kolono mentalitate galanta duzu eta begibistakoa da Frankok hasi zuen lanarekin amaitu nahi duzula”
Joe, ñabarduraz betetako hausnarketa… 🙂
Aski ezaguna da zure ideologia manikeoa eta totalitarioa, bai.
Hemen babesten ditudan euskara inklusiboaren aldeko proposamen batzuk:
https://euskaradenontzat.github.io/
Eta zuretzat jolas bat izan arren, jakin ezazu jende askori jazarpena egiten ziotela ikastetxeetan masiboki (ez bakanka, gaur egun zorrozki debekatzen den arren), eta gainera irakasleak, gelakideek haiei iseka egitea buktzatuz. Eta hori dena euskaraz hitz egiteahatik. Era berean, jendea ere atxilotzen zuten gauza beragatik. Esan gabe doa beraz zure jarrera benetan mingarria dela gizartearen elkarbizitza bilatzen dugunontzat! Errespetua eta erreparazioa zor duzu.
Ongi dakit, hain zuzen nire aitite bera atxilotu zuten ikastola bat sustatzeagatik (Bilbo, 1959).
http://www.eusko-ikaskuntza.eus/PDFAnlt/ikas/06/06015289.pdf
Baina zure logika mendekuarena da, zuk jasandakoa beste batzuekin errepikatu nahi. Nirea ez…
Elebidun bat, elebakarraren ezjakintasunerako eskubidea babesten, aniztasunaren izenean, beste elebidun batzuen aurrean, eta xenofoboak eta sektarioak elebidunak dira. Euskara ikasi nahi ez duten erdaldunak, ordea, aniztasunaren alde daude.
Baten batek ulertuko du, Sabin. Nik ezin dut.
Nik ulertzen dut. Sabin kulturalki gaztelaniarra da eta beti joera hori izango du. Erderaz esaten den moduan “la cabra tira para el monte”. Kulturalki haiek hurbilagoak ditu, haiek hobeto ulertzen ditu, haiekin seguruago senritzen da, haiekin etxean bezala sentitzen da… Bere antzeko pertsona batekin antzeko eztabaida izan nuen, berak bazekien euskara, eta “erdera eta euskara ezin dira konparatu” esanda amaitu zuen. Ez dute esango, politikoki zuzena ez delako, baina euskara bigarren mailakoa da eta borondatezkoa da. Hori ez dute inoiz esango. Eta dialektikoki sekulako matazak osatuko dituzte, “aniztasuna”… baina pentsatzen dutena nik lehen esan dudana da. Aniztasuna euren kulturan ez, hori ez, euskaran bai. Eta aniztasunaren duskurtsoarekin politikoki ondo gelditzen dira jendaurrean: irekiak dira, positiboak, biolentzia ororen aurkakoak, zuzenak… Eta gu toki txarrean, erradikalak. Tiro batekin bi txori botatzen dituzte. Finean, troiako zaldia.
“Troiako zaldia” naizela diagnostiko psikoanalitikoaren ostean, zer esango dizut…?
Urte nahiko ditut gure herriaren azkenengo hamarkadei buruzko iritzi propioa izateko. Tiroak norengandik; bizikidetza anitzaren eta askatasunaren kontrakoak nortzuk…
Nire iritziak libreki defendatzen jarraituko dut, hemen ikusitako xenofobia aurrean izanda, ongi kokatuta nagoela argi daukat 🙂
Zuen debatea begi batetik segitzen nuela, bestea duela berrogoi urte idatzi testu baten gainean hiltzatua neukan, hau da:
https://www.euskaltzaindia.eus/dok/iker_jagon_tegiak/villasante/dokumentuak/738.pdf
IX. Kapitulua. Elebitasuna 155
Kapitulu hori bakarrik Irakurtzeko adorea bazinute ( ene aburuz zinez balio du)eskertuko nizueke testu hortaz iruzkin bat emateagatik.
Ez ahantz duela 40 urtekoa dela eta beharbada Villasantek ez zuela gauza berbera erranen gaur eguneon.
Animo
Hizkuntzak espezie biologikoak bezala dira. Artza berreskuratzeko denak ados gaude baina mendian ale batzuk sartzen ditugunean artzek euren espazioa eskatzen dute, artzainek kalteak jasaten dituzte eta orduan artzainek ez dituzte artzak mendian nahi. Edo uste al genuen artzak mendian egongo direla panpin inerte batzuk bezala, besteen ikusmirarako? Artzainek ez dute aniztasunik nahi, edo anizrasuna nahi dute baldin eta euren eguneroko bizimodua zipitzik ere aldatzen ez badie artzek. Espezie bakoitzak bere espazioa behar du eta eskatzen du.
Eta Sabinek artzainen jokamoldea hartzen du: euskara bai baina gutarrei oztoporik eragin gabe.
Metafora argigarria, benetan: artzen eta artzainen arteko borroka.
Guda etnolinguistikoaren marko ideologikoa duzue, ikuspegi horretan ezinezkotzat hartzen da ezberdinen arteko bizikidetza.
Gure biolentziaren historia beltza ongi ulertzeko baliagarria…
Benat, ez dakit Villasantek gauza berbera erramen lukeen egun, baina idatzi guztiak balio du. Eta neure ondorioa, zoritxarrekoa, orain dela 40 urte hark errandakoak, baina baita bestek (Txepetx, Meliá…) errandakoek ere balio duten arren, neure ondorioa, diot, gaur egun oraindik eztabaida ustel eta antzu honetan gaudela, titulu gaiztotu batzuk zer ondorio dakarten eta ez dakarten, baina hizkuntzaren, hortaz, gure beharrak zein diren atenditu gabe, eta mende erdia aise galdu dugula, eta galtzen dugula.
Zer gehiago esan, foro hauetan eta liburuetan aspaldi esanak direnak baino gehiago…?
(Gai garrantzitsuak ditugu esku artean… (sanferminak, oporrak, hauteskunde paktuak, transgintza, PP-PSOE debatea…) hizkuntza bezalako gai bazterrekoei eta huskeriei heltzea galarazten digutenak).
GURE biolentziaren historia beltza. Larrua behar da gero indarkeria, biolentzia eta genozidio handienak , geronen artean besteak beste, burutu dituen espainiar herri urdearen alde, Nonbait hor, ateratzeko. Geronen historia sufrimendu eta zapalkintzarena dugu, ergel total hori.
Ta ETAren historiari zelan deritzozu?
Xenofobia kiratsa dario. Dariona analfabetismo betea da. Hemen dariona intrafobia eta akulturazio kolonoa dugu, zer zuk ez didazu niri esanen Euskalduna zarenik, zer hizkuntza batez mintzatzeak ez dakar berekin herri bateko kidea izatea. Zeurea adibide garbiena, bo, zerriena esan behar nuen, baina nola zentsuratzaile progreak ditugun, auskalo!
Gure herriko kidea ez naizela?
Xenofobiaren karikatura zarete… 🙂
Hemen bada kontu bat oso gutxitan aipatzen dena, era gero kolonenak eraman behar. Oposizioak erdaraz egiten dira, espainolez edo frantsesez, eta hortxe erakusten duzu B2 Edo C1 erderatan, zer bestela ez duzu gainditzen. Neronen ustez oposizio guztiak euskaraz egin beharra dago. A1 eta A2? Sar itzazu ipurtzulotik
Aurreko astakeriak ikusita, zentzuzkoa da, mugazain xenofobo baten proposamenak egiten dituzu…
Sabin, aurreiritziz beteta zaude eta pixkat estututa sentitu zarenean borborka ateratzen hasi zaizkizu aurreiritzi horiek. Zure mezua: hizkuntza ziurtagiriekin amaitu behar da. Jende guztiak aurkako iritzia eman dizu eta estututa sentitu zara. Zerbait demostratu baduzu hemen, zeharo tematia zarela da.
??? Hizkuntza ziurtagiriak babesten ditut, eta sistema erreformatzeko proposamen zehatzak mahai gainean jarri ditut.
Garbi eta Aratz dago problema handi samarra duzula hiztegiarekin. Ez dakizu xenofobia zer den, hori kolono guztiei gertatzen zaie, baina aski zenuke ikastaro pare bat egitea eta zure burua janztea.
Hemen xenofobo hitza ibili duen bakarra hi haiz. Seinale ezjakin hutsa haizela, zer inor ez zitekek xenofoboa izan haren herrikideekin, inposiblea duk. Kolonoak ordea xenofoboak ditiagu, ez baitira herrikideak, …..horixe dituk.
Zuk “kolonoa” erabiltzen duzu, eta nik “xenofoboa/endofoboa”.
Inor ez zuten engainatuko, ezta Eusko Jaurlaritza ere, pentsa, haien euskararekiko erdeinua gainditzea ez da erraza… eta hala ere atzera bota dute burugabekeria hau.
Eta inor engainatzeko bidean bazeuden, zorionez hemengo iruzkinekin erakutsi dute are argiago zer diren, zer jarrera duten, zer errespetua duten… a zer desastrea.
Xenofobiarekin errespetu gutxi, bai…
A zer sinpleak!
Xenofobia al litzateke erabaki bat hartzea, esate baterako, Katalunyan indarrean dagoena bezalatsukoa, alegia, irakaskuntzan nahi eta nahi ez guztiek ehuneko 25 Euskaraz ikasi behar izatea, kontutan hartu gabe ikaslea atzerritik datorren ala bertakoa den?
Xenofobia al da Konstituzio batek hizkuntza jakin bat ikastera behartzea populazio guztia? (Eta gainera, Gaztelania “erraztu” gabe…)
Argitzearren, ni kolonoa naizela esateari xenofobia deitzen diot…
Elebakarrak elebidunei xenofobo deitzea, enfin, eta summum-a: argudio hori bere egitea elebidun batek elebakarraren alde.
Hemen euskaraz ikasi nahi ez duen erdalduna dago aniztasunaren alde, eta erdaraz ikasi duen euskalduna berriz, aniztasunaren aurka, eta xenofoboa da gainera. Nola deitzen diezu, Sabin, euskaraz ikasi nahi ez duten horiei? Horiek ez al dira xenofobo? Azken 30 urteetan, helburu argiarekin bere umeak A eta B ereduetan matrikulatu dituztenak ez al dira xenofobo? Ah ez, hemen euskaldunak soilik izan gaitezke xenofobo. Elebakarrak inoiz ez. Elebakarrak aniztasuna nahi dute. Eta pixka bat es mucho. Berdintasuna eskatzea inposaketa da.
Orwell zioen: Askatasuna esklabotza da, gerra pakea da, ezjakintasuna indarra da. Lema berriak moldatu ditzakegu gurean: ezjakintasuna aniztasuna da. Berdintasuna inposaketa da. Elebakartasuna aberastasuna da.
??? Nik elebidunei ez diet xenofoboa deitzen, xenofoboei deitzen diet xenofoboa.
Elebakar xenofoboak/fatxak ere badaude, noski.
Erdaldun elebakarrek badute hemen bizitzeko eskubidea, nahiz eta euskaltegira ez joan. Ni euskara ikastea sustatzearen eta erreztearen aldekoa naiz.
*Orwellek (Ergatiboa ala hil!)
* Elebakarrek (ai ama!).
Hori nondik begiratzen den, eta norberaren identitatearen ariora. Estatu batuar batendako kolonoa, kolonizazioa arras naturala da, espainiar batendako Hego Amerikako kolonizazioa, nahiz eta agian Kolon agotea zen, arras gauza normala dugu. Kolonetik heldu baita kolonoa. Problema Gurean dugu, eta Catalunya. Hona etorritako espainolak etorkinak dira? Sin dudarik gabe. Ez, espainian gaude. Ez, etorkinak zarete, senegaldarrak eta kolonbiarrak bezalaxe. Baten batek esanen du elkartasuna….kidetasuna, ez bada, gerok ez gara espainolak.
Esana dizut. Ez duzu arrastorik ere xenofobiaz, zer hemen dagoen xenofobo bakarra hi haiz.
Zer ba? Zertan oinarritzen duzu xenofoboa naizela?
Ez, Sabin, zu euskara maila jaistearen aldekoa zara, elebakarrari bizitza errazteko, pentsatzen bizitza erraztuta euskararekiko halako zaletasun bat sortuko zaiola.
Eta, horren asumitua duzu gaztelaniaren primazia euskararen aurrean, ez zabiltzala gaztelaniaren inposaketa legala, hiritar guztiei ezartzen zaiguna, salatzen, baizik eta administrazioan lan egin nahi dutenei euskara maila egiaztatzeko ezartzen zaien betebeharra.
Protesta eta antolaketarako beharra funtzionarioei ezarritako betebeharrak piztu dizu, ez hiritar guztiei ezarritakoak. Hiritarrei ezartzen zaiena “gaizki dago, baina protesta dezala beste norbaitek. Niri euskararen inposaketak sutzen nau. Baina euskararen alde, eh! Beti.”
Eta hori dena, aniztasunaren izenean. Pixka bat es mucho-ren ildo berberean.
Xenofoboa deitzen diozu euskara eta gaztelania maila berberean jarri nahi dituenari, eta gaztelaniaren primazia asumitzen dutenak pertsona normaltzat dituzu.
Zentzuzko hizkuntz eskakizunak zerbitzu publikoetan (Hezkuntza, Osakidetza…) hizkuntz eskubideak bermatzeko, ados.
Hizkuntz eskubideak elebakarrak alboratzeko tresna bezala erabiltzea (beraien bizitza zailtzeko), ez, erdaldunen aurkako xenofobiaren islada delako.
Guztiz ados, Ba Ote. Halaxe da. Trikimailu dialektikoetan nahastu nahi gaitu eta apur bat estututa sentitu denean ETA eta tiroak aipatzera ere ausartu da. Euskaldun zaharrek ere ez omen lukete EGA gaindituko. Noski, eta zuzenbidean lizentziatua denari karrerako lehen ikasturteko azterketa bat jarri eta ia ziur penko handi bat ateratzen duela. Beraz, hori horrela izanda ez du zentzurik zuzenbideko karreran azterketak egiterik, ezagutza transbertsala baita eta bla, bla, bla… nahi duzun terrenora eraman gaitzakezu, dialektikaren jokua erabiliz nahasmena sortuz. Zure proposamenaren atzean, Sabin, erdaldun funtzionariei postua lortzeko erraztasunak ematea dago eta ez euskararen ezagutzaren unibertsalizazioa, sineztarazi nahi diguzun moduan. Eta zure proposamena politikara eramanda (Idoia Mendia) boto asko ziurtatuta dituzue. Badakizu hori, gaztea zara eta etorkizun oparoa izan dezakezu horrelakoekin politikan. Ea beste triunfito bat ikusten dugun aurki.
Zuzenbidea eta hizkuntz eskakizunak eskatzeak zentzua dauka postu batzuetan, ez guztietan.
Zuen politikaren atzean ez dago osakidetzan euskarazko arreta bermatzea edo unibertsalizazioa sustatzea (euskaltegiak doan, eta ikasteko liberazioak), baizik eta erdaldunen bizitza zailtzea.
Har, Sabin:
Euskara ofiziala da. Ofiziala. Administrazioak ezagutu behar du, derrigor. Ofiziala delako.
Zentzuzko hizkuntza eskakizunak zer dira? Funtzionario izan nahi duten elebakarrei hizkuntza ofiziala ez ezagutzeko aukera ematea, hizkuntza ofizialaz komunikatzeko eskubidea duen hiritarraren kaltetan?
Oion edo Bastidako euskaldun batek eskubide gutxiago ditu Baliarraingo batek baino administrazioarekin hizkuntza ofizialean komunikatzeko?
Nola izan daiteke diskriminatzailea eta xenofoboa administrazioan lan egiteko hizkuntza ofizialaren ezagutza eskatzea?
Imajinatzen duzu abortu eskubidea herri bakoitzeko katoliko kopuruaren arabera onartzea? Edo irisgarritasuna herriko elbarrien arabera izatea? Herri honetan %75a dago bataiatua, beraz, aborturik ez. Herri honetan %10ak ditu mugitzeko zailtasunak, beraz udaletxea irisgarria izango da soilik lehen solairurarte.
Horixe planteatzen duzu, baina hizkuntzarekin. Eta dena, euskara ikasteari uko egiten dion jendea, xenofobo hutsak, kontent edukitzeko.
Euskara eskubide bat da, hiritar guztiona. Hizkuntza ofiziala ikasteari uko egiten dion elebakarrak ez du tokirik guztion administrazioan, ez baitaki hizkuntza ofiziala. Irakurtzen ez dakienak tokirik ez duen bezala. Eta funtzionarioaren ezjakintasunerako balizko eskubidea hiritarraren eskubidearen azpitik dago, beti. Normal ikusten dugu hori, euskararen aferan izan ezik. Supremazismo kastellanoa zer den.
Ea, noski, Oiongo eta Bastidako euskaldun batek arreta hautatutako hikuntzan izateko eskubidea badauka. Gakoa, zenbat mediku mediku profiladun behar dira %20eko euskarazko herritar eskaerari erantzuteko?
Funtzionario guztiek hizkuntz eskakizuna izan behar dutela euskara ofiziala delako? Hori hitzartutako hizkuntz eskakizunen euskal araudiaren aurkakoa da.
Guztiz ados Ba ote!rekin.
Bestalde, elebitasuna ona bada, izan dadila ona guztiontzat… eta txarra bada, izan dadila txarra guztiontzat. Baina jeneralki, elebitasunaren bertuteak elebarrek aipatzen dituzte…
Mikel izan ezik inork ez dit zerbait erran goian seinalatu dizuedan Villasanteren testu horretaz.
Erran nahi duena interpretatuko banu, erran nezake modu desberdineko elebitasun badirela munduan baina EAEkoak bi ezaugarri dituela: Lehenik bi hizkuntzetatik bata bestea baino askoz sendoago eta mintzatuagoa dela eta bigarrenik azen ontzeko hori dela bakarrik derrigorrezkoa legez. Eta horrek kalte egiten dio euskararen bizaupenari.
Horregatik arrazoi historikogatik elebitasuna kontra izan gabe pentsatuko luke horrelako elebitasunak berez bakarrik ez litzatekeela nahikoa euskara salbatzeko et horren berme hona zer erraiten duen duela 50 urte:
“Hizkuntza batek iraun lezake, noski, toki bat, lurralde
bat bere-berea duenean, nahiz eta beste lur batzuk beste
hizkuntza batekin partzuergoan izan. Baina bere-berea
duen eremu edo kokaleku bat inon ere ez baldin badauka?
Are bere etxean ere lurra jan baldin badiote?
Euskarak, bizi ahal izateko, ez ote luke muntatu behar
eremu edo gaztelu bat, nahiz eta ttipia izan, zeinetan bizitze osoa euskara hutsez egin behar bailitzateke?”
Nahiko argia da Arantzazuko elizgizon hori.
Ideia hori, manera desberdinez, argitara ateratzen bada bakar batzutan, aldiz sarriago erdi ezkutuka presente da azpiz gogoeta askotan.
Barkatu, ea Villasanterena irakurtzen dudan…
Horrek hagitz konponbide erraza du. Murgiltze osoa, hau da, estatu guziek erabiltzen dutena irakaskuntzan eta hedabideetan, eta oposizioak euskaraz. Akabo problema.
A ze konponbidea, gure errealitate soziolinguistikoaren aurkako elebakartasuna.
Ez ez ez, hemen ez gara ari arretaz soilik. Nik euskaraz lan egiteko eskubidea dut. Euskaraz ez dakitenek eskubide hori ukatzen didate. Xenofobia, ezer izatekotan, euskaldunok diskriminatzen gaituztenona da. Zer herri klasetan herritarrek ezin dute lan egin haien hizkuntzan? Xenofoboz beteriko herri batean, hori segur.
Hori ez da horrela, zuk laneko materialak, lan-kontratua, formakuntza… jasotzeko eskubidea baduzu, noski. Baina ez duzu bakarrik lankide euskaldunak izateko eskubiderik, inondik inora.
Lankide erdaldunak alboratzeko ustezko eskubide hori bai litzatekela xenofobia…
Eskuin eta ezker xenofofia hitza iraina bezala botatzea ume gaixtakeria erridikulua da besterik ez! okaztagarria da eta!
Bere hizkuntzan bere hizkuntza dakien jendearekin bizi eta lan egin nahi izaitea, hori nahi normala denontzat. Baina esfortzurik egin behar gabeko ebidentzia bada frantses batentzat edo espainol batentzat, arrazoi demografiko eta batik bat politikoagatik ja ezinezkoa da nahi hori asebetetzea nahi duen euskaldun batentzat. Gainera denek ez dute hori nahi.
Horregatik Villasanteren hausnarketa interegarria da.
Ez horixe, lankide erdaldunek alboratzen dute beren hizkuntza ez dakien oro. Eta behartu guztiok jakitera. Iparraldean frantsesa hitz egitera behartzen naute, hegoaldean espainola. Hori xenofobia hutsa da, hizkuntza bat desagerraraztea bait dute helburu.
Ni egunero behartzen naute espainolez hitz egitera, eta ezin dut iparraldean bizi bertako xenofoboek frantsesa hitz egitera behartzen nautelako. Euskaldun asko, horrexegatik, kanporatuak gara gure herritik bertatik! Herri gutxitu bat hizkuntza bat ikastera behartzea eta kanporatua izatera ez bada xenofobia… Baina mundua aldrebes da batzuentzat. Mundu osoan gerraren bidez zabaldu duten hizkuntza bi ikastera behartzea, gure herritik bertatik kanporatuak izatea, hori ez da xenofobia…
“Baina ez duzu bakarrik lankide euskaldunak izateko eskubiderik, inondik inora.”
Baina haiek bai dute lankide espainol eta frantsesak izateko eskubidea.
Estandar bikoitza euskaldunon aurka. Ez bazaude inposaketaren alde, xenofoboa zara hauen arabera, eta bide batez ETA aipatzen dute ere.
Zorionez Eusko Jaurlaritzak burugabekeria hau atzera bota du. Falta zena! Ezin dugu harnastu eta orain hau eskatzen dute benetako xenofoboek.
Ez, beraiek ez dute lankide espainol eta frantsesak izateko eskubiderik.
Zein da zehazki aipatzen duzun burugabekeri hori?
Galdera bakarra (eta aspaldikoa) da egunen batean geldituko diren euskaldun bakarrek aski adore izanen duten besteengandik bereizteko eta toki batean biltzeko.
Kontu ttipi bat Atzendu egiten duzu ordea, akulturizatu faxista espainiar horrek. Geronen egoera soziolinguistikoa indarkeria basatienaren ondorio dugu, etnogenozidio garbia, portzierto, zerorrek defendatu egiten duzuna. Eta beste kontu bat, eskubideak herritarrok ditugu, ez langile publikoek, eta neroni langile publikoa nauzu. Irakasle izateko Irakasle Eskolan ikasi beharra duzu eta gainditu. Erizain, biologo, mediku, basozain, administrari, diruzain Edo suhiltzaile, berdin dio, jakintza jakin bat erakutsi behar duzu, normala denez. Medikuntza oso zaila da, hizkuntzak ez dira zailak, jende babalore gehiegi dugu. Eta Medikuntza erraztuko bagenu?
Zentzuzko hizkuntz eskakizunak guztiz zilegiak dira, baina ez edozein modukoak…
Hain zuzen, dugun araudia ez dut batere gustuko. Arazoa ez da leihatilan “egun on” esatea. Arazoa da nik obra lizentzia eskaera euskaraz aurkezten badut, funtzionario kate osoak, leihatilatik udal idazkariraino, euskara ezagutu behar duela.
Zenbat mediku euskaldun behar dira arreta euskaraz bermatzeko? Behar diren guztiak. Familia medikutik neurozirujaura.
Ezagutzen duzu munduan bere estatuko hizkuntza ofiziala ezagutzen ez duen funtzionariorik? Ezagutzen duzu gaztelaniaz ez dakien funtzionariorik? Ezagutzen duzu Espainian gaztelania ez dakien medikurik? Baina euskaraz ez dakien funtzionarioa gauza normala da. Ofizialtasuna eskatzen dugu, baina brometakoa. Ofiziala bain, baina ez guztiz. Folklorerako soili,, gauza serioak, “en castellano, como debe ser”. Lema Orwellianoa berriro: pixka bat es mucho.
Bestetik. Bilerak euskaraz egiteko eskubidea 10/1982 legean dator (5.e artikulua), euskaraz lan egitekoa ere bai (5.d artikulua). Baina, elebakar batek eskubide hori urratzen du. Horrekin arazorik ez. Are, elebakar horri euskara ikasiaraztea da hemen diskriminatzailea.
Sabin, supremazismo hori…
Noski, euskaraz arreta/zirkuitu osoa jasotzeko eskubidea dugu.
Kontuan izanda soilik Euskadiko herritar helduen %14ak dugula hizkuntz eskakizuna, ezagutzen al duzu munduan estaturik herritarron %86a enplegu publikotik kanpo uzten duena?
Euskal herritar elebakarrek euskara lan egiteko esbubidea urratzen dutela? Kolonotzat hartzen dituzu elebakarrak, supremazismo xenofoboa zurea…
Arratsalde on Ba ote!
Supremazismoa egokiagoa iduritzen zait xenofobia baino. Euskaldun buruan asimilatu asko supremazizta frantses edo espainol izan daitezke eta gero ta gehiago.. Hori da gure problema handienetarik bat.
Xenofoboa (frantsesfobo edo espainolfobo) nor nahi izan daiteke egunen batean, zapaldua batez ere zeren ez baitu behar duen guzia bere burua defendatu supremazistaren kontra zeinak aldiz legea bere alde baitu. Horregatik ni ere batzuetan errabiatzen naiz frantsesfoboa izaiteraino baina ekiditen dut hitz hori erabiltzea argumentu edo ezaugarri moduan. Aldiz legea alde izanik euskaldunfoboak liratekeen supremazistak horiek kolonialistak dira. Ezdakit ene ikusmoldea hobeki azaldu dudan.
Ba ote erraten duzularik
“Ezagutzen duzu munduan bere estatuko hizkuntza ofiziala ezagutzen ez duen funtzionariorik?” erraiten duzunean, iduritzen baduzula joera ahanzteko aioatzen duzun ofizialtasuna (guk oreda ez dugu ezer!) ez dela osoa edo erabatekoa espainolaren ofizialtasunaren aldean. Derrigortasunak du diferentzia egiten.
Adeitasunez.
Elebakarrak eskubiderik gabeko kolonoak direla uste duzula argi dago, astakeri galanta…
Egun on, Beñat.
Arrazoi osoa duzu, derrigortasuna da klabea. Halako deus ez dugu ordea.
Dena den, nire iruzkinean adierazi nahi nuen gaur egun dugun marko juridikoarekin ere, Sabinek planteatzen duenak ez duela zentzurik batere. Ofizialtasuna babesten dute, baina ez dute ofizialtasunak dakartzan betebeharrik nahi. Hiritar guztioi ezartzen zaigun gaztelaniaren inposaketaz ez diote deus, funtzio publikoan sartzeko hizkuntza ofizialaren ezagutza eskatzeak sutzen ditu.
Hain dute barneratua gaztelaniaren nagusitasuna, hain dira supremazista, normaltzat jotzen dutela ofiziala den hizkuntza ezagutu gabe administrazioan sartzea.
Supremazistak dira, gaztelaniaren supremazia asumitua baitute, eta hura babesten baitute. Eta euskararen alde daudela entzun behar. Hain da orwellianoa egoera.
Oker zaude, euskaldunok Euskadin oposizioak egiterakoan ez dugu ezertan gaztelerazko ezagutza egiaztatu behar…
Sabinek: “Lankide erdaldunak alboratzeko ustezko eskubide hori bai litzatekela xenofobia…”
Ez dira lankide erdaldunak alboratzen; euskaldun ez direnak baizik. Hizkuntza falta dutenak baizik. Bost axola du nongoak diren, zer kolore duten, zein etniatakoak diren (ijitoak bai, etinia batekoak omen…).
Gauzarik normalena da herrialde-estatu-administrazio batean daudenak bertako hizkuntza ezagutu behar izatea. Naziotasuna lortzeko, esate baterako. Horregatik lege ordenamenduak sarritan jakin behar hori ezartzen du. Bestela, hala ez balitz, in extremis, irits liteke une bat non, esate baterako, Italiera inortxok ere ez lekikeen Italia, Suediera inortxok ere ez lekikeen Suedia… Gaztelania inortxok ere ez lekikeen Gaztela… ai! tronpatu naiz, Gaztelan inork jakinen ez balu ere, balegoke lurralde zabalago bat…
Ezagutzen dut Cadiztar bat, ederki asko Euskaraz lan egin lezakeena euskal administrazioetan, ez luke gainera kexarik egingo tituluagatik…Katalanak ere, badira… xenofobiarena ipuin modernoa besterik ez da…!
Erdalduna= euskara ez dakiena, ezta?
Elebitasuna sustatzearen/errazteraren guztiz aldekoa, baina erdaldunek ere gurean lan egiteko eskubidea badute.
Egun on Ba ote!
Badakit ongi ulertu duzula baina saiatzen zara espainol supremazistak kontraesan batean jartzen oraiko bereko konstituzioaren aplikatzean. Ezdakit lortuko duzun. Izan ere “ofizial”hitzan da koska, manera berean ez ulertu nahia. Iduritzen zait haientzat “ofizial” hori hitz ahula dela ez bada derrigortasun hitzez segitua. Ezdakidana da “ofizial” hitz hori hasieratik legegileek arroltze torta nahi izan zuten edo geroztik desbaluatu den autonomia estatuaren ibiliaren ibilian eta indar erlazioen aldatzerakoan
Adeitasunez
Ofizialtasuna, hizkuntz eskubideak bermatzea, zentzuzko eskakizunekin, inor alboratu gabe neurriz kanpoko profilen bitartez.
Edozein modutakoak. Noski, A2n mugagabearen arrastorik ez.
🙂
Gaztelania, ingelesa, frantsesa, katalana, ,..,
Keeiak a itsatsia du beti.
Mila esker…
Agurrean ere zure xenofobia agerian uzten…
Eskubidea dute. Non dago jasoa eskubid vhori.
Euskararen 10/1982ko Legearen 4. artikuluan:
Herri-aginteek Euskal Autonomia Erkidegoan hizkuntza dela-eta inor diskriminatu ez dadin zainduko dute eta neurri egokiak hartuko dituzte.
Zuria zara erabatekoa. Oposizioetan erdarazko maila=hoabapapa.
???
Ados, Sabin, hemendik aurrera abortu eskubidea parrokiako bataio liburuetako portzentaiaren arabera onartuko dugu.
Eta irisgarritasuna, herri bakoitzeko elbarri portzentaiaren arabera.
Zentzuzko abortua eta zentzuzko irisgarritasuna deituko diegu. Nola da posible %2a soilik izaki urguna, eraikinen %100 irisgarri izan beharra?
Eta gaztelania ikasteko derrigortasuna dugu, konstituzioak agindua, 3.1 artikulua. Horregatik ez dago gaztelania frogarik.
Nahi baduzu, eta hizkuntza eskubideak direnez arazo, proposamena: azterketak euskara hutsean.
Eta nik ez ditut kolonotzat hartzen elebakarrak. Elebakarrak dira bere auzoen hizkuntza ikasi nahi izan ez dutenak. 2023an elebakar izatea aukera meditatu eta kontzientea da EAEn opositatzen ari den edozeinentzat. Pin parentala aplikatu diote, baina euskarari. Eta zu txaloka.
Ea, euskal herritarren %19ak euskarazko arreta hautatu badu
https://www.deia.eus/actualidad/sociedad/2023/02/27/diez-usuarios-osakidetza-pide-atendido-6501592.html
Zenbat mediku profiladun behar dira, ezbaian ez dauden hizkuntz eskubideak bermatzeko? Medikuen %50a?
Guztiak ez, hori argi dago, ezta?
“Erdalduna= euskara ez dakiena, ezta?”
Ez, erdalduna Euskara ez beste hizkuntza bat duena beretzat. “Tradizionalki” herritartasuna eta hizkuntza bat etorri izan dira munduan: Fang herria Fang hizkuntza darabil, Gaztelako herriak Gaztelania… Euskal herriak Euskara.
Euskaraz ez dakiena da ikasi ez duena, transmisio bidez zein nahita ikasiz. Munduan asko dago.
“Elebitasuna sustatzearen/errazteraren guztiz aldekoa, baina erdaldunek ere gurean lan egiteko eskubidea badute”.
Euskaraz ez dakitenek gurean lan egiteko eskubidea dute… hizkuntza behar ez den lanpostuetan.
Gurean… eta zergatik ez Etiopian? Ez da izanen Euskal Herria Espainiar Inperioko zati delako?
Tradizionalki? Herri askotan hiztun ezberdinak daude, elebidunak, elebakarrak…
Esaidazu non alboratzen den herritarren gehiengoa elebakarra izateagatik? Adibide bat, herri bat bakarrik.
Ez da hala. Erdalduna, euskaraz egiten ez duena. Garbi eta Aratz. Kitto.
Gabon, berandu samar nator eztabaidara baina Sabin bihotz onekoa zarela uste dut nahiz eta gauza batzuetan ezjakina izan eta horregatik erantzuten dut.
Zuk diozu “Oker zaude, euskaldunok Euskadin oposizioak egiterakoan ez dugu ezertan gaztelerazko ezagutza egiaztatu behar…” Ba zu zara oker zaudena. Adibide asko jarri ahal nituzke baina bakarrik bat jarriko dut. Gorago idatzi duen Beñat Castoreneren izena aipatuko dut. Berak gaztelerazko azterketa derrigorrez egin behar du (eta gainditu, jakina). Hare gehiago MIR delakoa baita ere. Bera eta Espainiar eta hispanoamerikako pasaportea dutenak kenduta, guztiak egin behar dute, naiz eta Hendaiako euskaldunak izan. Hau da, naiz eta Beñat munduko medikurik onena izan, euskalduna, langilea… eta herri euskaldun batera joan (demagun Oriora) derrigorrezko gaztelaniazko azterketa egin behar du. Eta berdin-berdin irakasle, suhiltzaile eta abar luzearekin. Jakina honen aurka esan dezakezu Beñat ez dela euskalduna. Baita ere esan dezakezu beltzak ez direla Homo Sapiensen gutxiengoko maila intelektualera heltzen, nigatik dena eztabaidatu daiteke, baina errespetuz eta gezurra esan gabe.
Ez dakit nori galdetu diozun “Esaidazu non alboratzen den herritarren gehiengoa elebakarra izateagatik? Adibide bat, herri bat bakarrik.” Ba erantzungo dizut herritarren gehiengoa ez baina umeen gehiengoa herri euskaldunenetan alboratzen eta zapaltzen da. Hau da, Mendexako herri euskaldun bateko umeak pediatra erdaldunak dituztenean, eta jakina Gernikara eta Usansolora joan behar badira, (hau da beraiei egokitzen zaien ospitale handiagoetara) zer esanik ez. Eta UEMAko herri askotan pasatzen da hori. Jakina 6-7 urte egiten dituztenerako denak dakite gaztelania. Bestalde, ziurtatzen dizut gaztelaniar elebakarrak ez direla inon alboratzen.
Bestalde diozu “Ea, euskal herritarren %19ak euskarazko arreta hautatu badu.” eta bai, kasu horretan nirea da errua. Nahiz eta hain gaztea ez izan orokorrean osasuntsu nago eta ez sendagilera noan aldi gutxienetan horretaz ez naiz gogoratu ere ez egiten. Badakit gauza erreza dela eskaera egitea, laster egingo dut, eskerrik asko gogoraztearren. Agian egin beharko genuke berdina homosexual edo transexualekin. Proportzioz askoz gutxiago dira eta hala eta guztiz laguntasun zabala eskaintzen zaie eta dirutza asko bideratzen da arlo honetan. “Ea, euskal herritarren %4?ak (adibidez) homosexualentzako laguntza hautatu badu ezin zaie hainbeste laguntza eskaini” Jakina, hau ere eztabaidagarria da, agian ez dute hainbesteko laguntasuna edo agian ez dute hainbeste merezi, gutxiengo bat direlako.
Eta euskararen erabilera eta etorkizuna ziurtatzea oso erraza da: Euskadin (edo nahi baduzu Euskadiko Autonomia Erkidegoan) eta Espainia osoan Espainiako gobernuak egiten duena egin. Eta Ipar Euskal Herrian eta Frantzia osoan Frantziako gobernuak egiten duena egin.
Ez dakizuenentzat: Euskara derrigorrezkoa bihurtu eta gaztelania eta frantsesa nahi duenak ikasi dezala. Belaunaldi pare bat eta kito. Jakina, Ondarroan urte gutxi barru lortuko zen eta Bilbon aldiz hiru belaunalditan edo.
Ondo izan Sabin eta beste guztiok!
Castellano para todos. Oztoporik gabe.;)
Euskararen erabileraren kontuan errakuntza bat. Hau da zuzena: Espainiak eta Frantziak egiten dutena, baina aldrebes, buelta emanda. Orain bai, gabon eta ondo izan.
Zenbat mediku euskaldun behar diren? Behar direnak.
Mediku euskalduna gaixotzen denetan, mediku erdaldunak egingo du euskarazko arreta? Oporretara doanean, zer?
Medikuen %50ak jakinda euskara, ziurtatu daiteke kasu guzti-guztietan euskarazko arreta? Nik bezain ongi dakizu ezetz.
Eta, onartuko zenuke euskara bai, baina gaztelania ez dakien medikurik? Gaur egun ez ditugu onartzen. Elebakar erdaldunak bai. Eta zu, euskararen aldeko hori, gehiegizko euskara eskaerekin adarra jotzen.
Hamaika dira auziak, Nafarroan soilik, aurreko mendeetakoak, non herritarrek apaiz euskalduna exijitzen zuten eta apaizgaia epaitua izaten zen, ea aski zekien halako herrian apaizgoa izateko; ez mendialdeko herrietan bakarrik; Iruñe ingurukoetan ere bai. Auzietan ageri da nola herritarrek halakoa errefusatzen zuten Euskaraz ez zekielako, edo aski ez zekielako.
Ez zen titulurik orduan, ez hizkuntzaren jakintzan gradaziorik: euskalduna zen ala ez. Ez zegoen Euskara “errazterik”.
Eta, gainera, inork ez zuen kezkarik, antza, ea apaiz “ona” zen ala ez. Eta gainera, inork ez zuen galdetzen ea zer nahiago zuten herritarrek: apaiz ona ala euskalduna…
Argitu behar da, noski, artean Euskara hizkuntza normal (normal samarra”) zela herriotan…
Beñat Castorene Euskalduna ote da?
Euskaldun batek edozein modutakoak esaten du, zerorrek, esate baterako, ezin duzu lan egin euskaraz ez dakizulako, sin mas, primo.