Bigarren ikasgaia
Bigarren ikasgaia –
Lehenengo ikasgaia luce samarra içan da. 75 iruzquinez gain.
Bigarren ikasgai honetan jarraituco dugu jorratzen, aztercen eta ikercen euscal aditza, jocatzen dugularic eta jolasten garelaric haren magiarequin.
Içan çaitezte onsa, ongui eta ondo!
Laburbilcen:
ERROTUtic ERRO
Oinharrizco adizquia DAERRO,
eta halaber haren plurala den DAERROTZA.
ERROren ordez, berce edocein aditz erro erabilgarri: bil, go, thor, kar, rama, gui, e.a.
ORAINALDIA
hura daerro
ni naerro
hi haerro
haiec daerrotza
gu gaerrotza
çu çaerrotza
çuec çaerrotzate
IRAGANALDIA = EZ ORAINALDIA
hura cerroen
ni nindaerroen
hi hindaerroen
haiec cerrotzan
gu guindaerrotzan
çu cindaerrotzan
çuec cindaerrotzaten
+ NORI
+ NORC
+ QUE
+ Allocutivoac: hica, çuca eta xuca.
Adeitassunez
Lehenengo ikasgaia goçamena içan da niretacotz.
Spero dut halacoa içana berce batzuendacotz ere.
naffarrera.info@gmail.com
Edocein gauçataraco, dirua escatzecotz içan ecean.
Lehen eta bigarren ikasgaiak jasota, zenbait zalantza eta argibide:
Juleni: GAGI, ZAGI, ZAGITE, DAKITE ala, J. Lavini jarraiki: GAGITZA, ZAGITZA, ZAGITZATE, DAGITZA ?
argibidea: (ene erakoa, jakina, * izartxoarekin)
“ON DAGIGULA” *on da-ga-an-ein-gu-en-lea
“ON DEGIGULA *on da-ein-ga-an-gu-en-lea
Cf. ON, AN, EN, EIN/IN ñabardural (zirkunstantzialak) Goi Paleolitikoa sort zituzten erroak dira, euskal lexikoa barne-barnetik mugiarazten dituztelarik:
UNE/UN/ON/-O ñabardurak “denbora/espazioa”, “gauza” bat edo “banako” bat adierazten du.
AN ñabardurak “iharduera” adierazten du.
EN ñabardurak, “nongo eta nondikoa”
EIN/EIÑ/-IN ñabardurak “egintza”
Joseba Lakarrari eta Blanca Urgelli egin diedan kritikak (ikus ACADEMIIA.edu) ñabardura hauek ez ezagutzeak dauzkan ondorio larriez ohartarazi diet (erro artifizial axiomatikoak sortzea, hitzen etimologia ezin dezifratzea…)
Bestalde, Blanca Urgellen teoria dago:
zein da lehenengo, ADITZOINA edo “PARTITZIPIOA”?: hots, ERRO edo ERROTZEN?
Berak zalantzan jartzen, eta gero, zalantza horiek “argitzeko” latinera jotzen du (erromanista peto-petoa denez gero:
“-TU adizkia -TUM latinetik dator”
Ez, anderea, esan diot, euskera paleolitoko TUI eta ITU erroetatik dator -TU adizkia: TUI (altu/altuera/kalitatea), eta horren antinomo den ITU (bajuera, kalitate-eza eta irtenbiderik eza: top. Musitu (Araban irtenbide bageko bailara; izenak: ahitu, amaitu, ito…)
bai, ahaztu zait esatea, Josu Lavinek ere Blancaren antzeko zerbait proposatzen duela: ERRO aditzoina ERROTU adizkitik datorrela (txit oker ez badiat ulertu)
Baina espero diat Josuk ez jotzea latinera. Hala bedi.
Naberan,
Erraiten duçun honec:
“Juleni: GAGI, ZAGI, ZAGITE, DAKITE ala, J. Lavini jarraiki: GAGITZA, ZAGITZA, ZAGITZATE, DAGITZA ?”
ez du cerikussiric realitatearequin. Ez, deus ere ez.
Neuc
dagui, nagui, hagui
daguitza, gaguitza, çaguitza eta çaguitzate.
aiphatu ditut. Bon, batuerazco graphiarequin.
Julenec ez ditu aiphatu gagi, zagi, zagite eta dakite. Ez eta dagite ere.
Berce honec ere ez du ez hancaric ez bururic, ez lehenengo ikasgaian ez eta bigarrenean ere:
Guero dioçu:
“ON DAGIGULA” *on da-ga-an-ein-gu-en-lea
“ON DEGIGULA *on da-ein-ga-an-gu-en-lea
Cf. ON, AN, EN, EIN/IN ñabardural (zirkunstantzialak) Goi Paleolitikoa sort zituzten erroak dira, euskal lexikoa barne-barnetik mugiarazten dituztelarik:
UNE/UN/ON/-O ñabardurak “denbora/espazioa”, “gauza” bat edo “banako” bat adierazten du.
AN ñabardurak “iharduera” adierazten du.
EN ñabardurak, “nongo eta nondikoa”
EIN/EIÑ/-IN ñabardurak “egintza”
Honaino çure iruzquinaren berce parte bat. Ez dathor contura. Batere ez.
Guero dioçu:
“Joseba Lakarrari eta Blanca Urgelli egin diedan kritikak (ikus ACADEMIIA.edu) ñabardura hauek ez ezagutzeak dauzkan ondorio larriez ohartarazi diet (erro artifizial axiomatikoak sortzea, hitzen etimologia ezin dezifratzea…)
Bestalde, Blanca Urgellen teoria dago:
zein da lehenengo, ADITZOINA edo “PARTITZIPIOA”?: hots, ERRO edo ERROTZEN?
Berak zalantzan jartzen, eta gero, zalantza horiek “argitzeko” latinera jotzen du (erromanista peto-petoa denez gero:
“-TU adizkia -TUM latinetik dator”
Ez, anderea, esan diot, euskera paleolitoko TUI eta ITU erroetatik dator -TU adizkia: TUI (altu/altuera/kalitatea), eta horren antinomo den ITU (bajuera, kalitate-eza eta irtenbiderik eza: top. Musitu (Araban irtenbide bageko bailara; izenak: ahitu, amaitu, ito…)
eta gueroago berce iruzquin batean:
Bai, ahaztu zait esatea, Josu Lavinek ere Blancaren antzeko zerbait proposatzen duela: ERRO aditzoina ERROTU adizkitik datorrela (txit oker ez badiat ulertu)
Baina espero diat Josuk ez jotzea latinera. Hala bedi.
Honaino çure iruzquinac. Alferric verba eguitea, guero!
Lakarra batec edo Urgell batec hemen ez dute deus ere pictatzen edo pintatzen.
Neuc erran deçaquet errotu aditza erro substantivoaren gainean eraturic dagoela. Erro da aurrenic, errotu gueroagocoa, edocein umec ere daquien beçala.
ERABILI
Batuerazco graphian
ORAINA
hura darabil
ni narabil
hi harabil
haiek darabiltza
gu garabiltza
zu zarabiltza
zuek zarabiltzate
Batueraz: zarabilzte
IRAGANA
hura zerabilen
ni nindarabilen
hi hindarabilen
haiek zerabiltzan
gu gindarabiltzan
zu zindarabiltzan
zuek zindarabiltzaten
Batueraz: zinderabilzten
Oharrac:
1. ninda-, hinda-, ginda- eta zinda- formac batueraz ninde-, hinde-, ginde- eta zinde- dira.
2. zarabilzte eta zinderabilzten forma batuerazcoec schema aphurcen dute.
3. Goico adizqui guztietan HARK da subjectua.
+ NORI Batueraz ez
+ NORK
Adibidez:
nik darabilt, hik darabilk, hik darabiln, hark darabil, guk darabilgu, zuk darabilzu, haiek darabilte
Adizqui hauec iraganaldirat passaturic:
nerabilen, herabilen, zerabilen, generabilen, zenerabilen, zenerabilten, zerabilten
Nondic dathoz hauec?
Iraganaldico nin, hin, gin eta zin adizquietan subjektu objectuac invertituaz:
nindarabilen HARK NI
= ninderabilen
= nenderabilen
= nenrabilen Ecin erraz ahoscatuzcoa
= nerabilen NIK HURA
Nire ustez NINDARABILEN moduco adizquiec (eta halaber nin, hin, gin eta zin guztiac) hassiera hassieratic valore bikoitza eduqui dute.
Hau da, nindarabilen batec bi gauça adiarazten cituen
1. harc ni erabilcen ninduen.
Egun: ninderabilen
2. nic hura erabilcen nuen.
Egun: nerabilen
Adeitsuqui
Euskaltzaindiaren graciac:
Batuerazco adizqui hauec:
zaramatzate, zakartzate eta zarabiltzate
çucenac dira batueran HAIEK ZU direnean. Baina HARK ZUEK direnean, batueraz honelacoac dirade:
zaramazte, zakarzte eta zarabilzte.
Niri neholaco graciaric ez deraut eguiten.
Compara ditzagun ibili eta erabili aditzac oinharrizco formetan:
dabil, nabil, habil
dabiltza, gabiltza, zabiltza eta zabiltzate
darabil, narabil, harabil
darabiltza, garabiltza, zarabiltza eta (logicoqui) *zarabiltzate
Bon, ez ba, batueraz ez da çucena zarabiltzate casu honetan!
zarabilzte da haien erabaquia!
Honec, de facto, impracticable eguiten dute systema ossoa.
Nik zuek zaramatzatet, adibidez, gaizqui dago batueran, zaramaztet içan behar baita haien aburuz.
Adeitassunez
Eta, adibidez, DAITEQUE bat oinharritzat harturic ossa liteque nire schema?
Baiqui. Hirurgarren personaco singularreco (+ pluraleco) edozein adizquitatic. Dakussagun:
daiteque
naiteque
haiteque
daitezque
gaitezque
çaitezque
+ çaitezquete
Iraganaldian:
citequeen edota ceitequeen
nindaiteque
hindaiteque
citezqueen edota ceitezqueen
guindaitezque
cindaitezque
+ cindaitezquete
nindaiteque, hindaiteque, guindaitezque, cindaitezque eta cindaitezquete forma çahar berritu hauetaric oraingo forma berrioc dathoz:
ninteque, hinteque, guintezque, cintezque eta zintezquete
Goico adizquiotan guztiotan QUE particula ken daiteque. Adibidez:
daitezque = daitez
nindaiteque = nindaite
…
Duvoisin, Mendiague, Maneçaundi, Lafitte, Labaien, Iceta, Oxobi, Cerbitzari, Barbier, Otchalde, Robin eta Etchamendi idazleec NINDAITEQUE edo NINDAITE beçalaco adizquiac erabili dituzte.
Beraz, ez ditudala nic mahucatic athera!
Adeitsuqui
Barka gaizki erranak eta On dagiçuela ontsa erranak (behintzat BESTEENA -kasu honetan nehonena- aditu eta iruzkindu izanaz harrosko).
Niretzako hori gauza BARRIA duk Foro honetan
Lehenbizi, adizki BARRIAK eratzeaz gain, ekin diezaiogu DAUZKAGUNAK konpontzen: adibidez JO aditza, hain xinplea bezain aztoragarria. JO/ JOko (naffarreraz?) /JO (barriro ere, infinitiboa delakoan/ JOten ala JOtzen?: “garijotea” esan diagu gurean; baina baita “adar jotzea”
ere (naffarreraz?); eta zer esan JOteko edo JOtzeko geroaldiaz? (naffarreraz?)
Baina has gaitezen BERRI eta BARRIarena argitzen. Zein datorke zeinetatik?
Barduliarrek eta EHUko “ofiziokoek BERRI dela originala eta gerokoa BARRI, baina bizkaitarrok, jakina, burua mugituko diagu ezezkora, ez dala horrela: hots BARRI dala lehenbizikoa, besterik demostratzen bitartean,
zeren eta -2300ean idatzitako testu iberiko batean, “EBARRI KAME” ageri baituk, IDATZITA, Ullastret Gironako merkatari batek askaintzen dagien merkealdi batean: EBARRI KAME, salneurro ezin egokian 1´5 salirretan (zilarretan) eskaintzen baitu bainontzi (KAME) barriagatikan (EBARRI).
Bigarrenik, ikasgai barriaren lehen ikasgai honetan, argi agigun zenbait konçeptu funtsezko, euskaldunon hizkera paganora itzuliz, ze handixek jaso baitzituen Luitxo Nebrijak ere (iberieratik nonbait): ea hemen zer deritzazuen proposamen barri honi:
“GERUNDIOA” = JARDUN-en-ZIOA (jarduteko zioa)
“INFINITIBOA” = MUGAGE-en-ZIOA (mugage jarduteko zioa)
“PARTITZIPIOA” = PARTEHAR-en-ZIOA (parte hartzeko zioa)
PERIFRASTIKOA = ITZULINGURU-en-ZIOA (itzulinguruka jarduteko mania hori)
Bon. Argibide horiek berma daitezen, zuen kontsentimendua era iritzia behar diNAN…
Baina ze demontre, Foro honetan zergatik ez ote da emakumezko bat beraren parteziorik!
Ez lehen ez bigarren ikasgaian!
Ez diagu hemen maistratik, gizonok!
Eta maistraren jardunziorik bage, oso kezkatuak beharko genuke egon gizonezkook!
Ea guztiz desbideratuak gabiltzan, geure burua maisutzat jotzen (joten?) dugun matxo harroputsok!
Baina lehenik
Beguira, Naberan!
Sinhetsi nahi nuque, nahita eguiten ez bacendu. Hala ere, desbideratzaile eta distorsionatzaile hutsa çara. Bethi.
Certarat dathor, bercela, erraiten duçun hau?
“Ea guztiz desbideratuak gabiltzan, geure burua maisutzat jotzen (joten?) dugun matxo harroputsok!”
Ni ia vicitza ossoan maisu içan naiz. Bon, eta maisu içanen naiz hil nadin arte.
Machoa edo arra ere banaiz; ni baithan, bederen, hala sentitzen naiz, baina hau bigarren categoria bat da. Aurrenic guiçaqui naiz. Ikusten ditudan emacume edo guiçon guztien modura, lehen mailaco guiçaquiac, içaiqui humanoac, ez berceric.
Adeitassunez
Flipatu euscal aditza içanen da hurrengoa.
Flipatu, flipante, flipa egin eta daflipat ikussiac ditut interneten eta belharriz ençun. Ança, anglesezco FLIP hitzetic dathor.
Naffarreraz p bikoitzaz da.
Gaztelaniaz, nondic hartu baituquegu euscaldunoc, intransitivoa nahiz transitivoa içan daiteque:
https://es.m.wiktionary.org/wiki/flipar
Eta pronominala ere içan daiteque:
https://es.m.wiktionary.org/wiki/fliparse
Bicain nire helburuetaracotz!
FLIPPATU ceinaren aditz oina FLIPPA baita.
To be continued
FLIPPATU aditza era trincoan.
Bethico nire schemari lothuco natzaio:
hura daflippa
ni naflippa
hi haflippa
hauiec daflippatza
gu gaflippatza
çu çaflippatza
Daquiçuen beçala orain lethorque
+ çuec çaflippatzate
1. Goico hauec bethi dira intransitivoac edo ptonominalac:
naflippa = flippatzen naiz
3. Edo transitivoac ceinetan subjectua HARC baita:
naflippa = flippatzen nau
Hican lorthu nahi içanez guero aldaquetoc eguin behar dirade:
da = dia
na = nia
ga = guia
eta C/N eransi:
Adibidez:
naflippa = flippatzen naiz
niaflippac = flippatzen nauc
niaflippan = flippatzen naun
naflippa = flippatzen nau
niaflippac = flippatzen niaic
niaflippan = flippatzen niain
Flippatzen dugu erran nahi ukan badeçagu, orduan:
daflippat
Eta hican:
diaflippaat (toca)
diaflippanat (noca)
Nire schema honec, argui gueratu datequeenez, bat era bera da aditz edo verbo guztietaracotz, nor, nor-nori, nor-norc edo nor-nori-norc.
Iraganaldian daflippa eta daflippatza dirade oinharrian 1. eta 2. personetan. Hirurgarrenean asqui da DA aurrizquia CE bilhacatzearequin.
Bethi bat, berbera eta berdina.
ceflippan
nindaflippan
hindaflippan
ceflippatzan
guindaflippatzan
cindaflippatzan
+ cindaflippatzaten
+ NORI
+ NORC
+ Allicutivoac
Adibide batzuc:
Nic flippatzen dut muthil horrequin, benetan çoro dago
flippatzen dut = daflippat
Çu flippatzen çara = çu çaflippatza
Lo flipamos, tío!
(Ba)daflippagu, cho!
Flipante, yo alucino!
Flippanta, nic dahallucinat!
HALLUCINAtu jocatzea berdina liçate!
ETC.
Maisu on baten modura, badaduzcat pensaturic hurrengo ikasgaiac ere.
Badaquigu flippatzen dut erraiten era trincoan: daflippat.
Eta flippatu dut edo flipatuco dut?
Horiec ere possible dira?
Nosqui eta evidentqui:
fllippatut eta flippatucot
Nic neuc ençunac.
Adeitsuqui
Caixo Josu.
Çorionac!! Aurreco lehen ikasgai hori benetan marca historico bat da. Gainerat, atzo eta heren egun eguin nituen farreac, aspalditic ez beçalacoac.
Beguiratu dut “flippatu” aditza gaztelaniaz nola conjugatzen den, eta euscararat ekarri nahi ukan dut. Orain arte ez nuen hain argui comparatu bi hizcunçon aditzen ordena, edo.
Jarri duçun wikipediaco hortic hartu dut. Eta naffarrerarat itzuli dut. Çucenquetaric egon baledi onsa bethi ere.
Indicatif (lo: transitif):
(gaztelar romancea: naffar vascuencea )
Present: (lo) flipo: flippatzen dut/dafflipat.
Preteritu imperfect: (lo) flipaba: flippatzen nuen/nefflipan.
Preteritu indefinitu: (lo) flipé: flippatu nuen.
Futuro: (lo) fliparé: flippatuco dut/(*dafflippaquet).
Conditional/postpreteritu: (lo) fliparía: flippatu/tzen/tuco nuque.
Preteritu perfectu: (lo) he flipado: flippatu dut.
Pluscuamperfectu: (lo) había flipado: flippatzen ukan nuen*.
Anterior preteritua: (lo) Hube flipado: flippatu ukan nuen*.
Futuro perfectua: (lo) habré flipado: flippatu ukanen dut.
Conditional perfectu: (lo) habría flipado: flippatu ukan/ukaiten/ukanen nuque.
Subjunctif
Present: (lo) flipe: flippa deçadan.
Preteritu imperfect: (lo) flipara, (*flipase): flippa neça (-n, -que,ba-…), (*flippatu/tzen/tuco nu).
Futuro: flipare (erabilcen gabea): flippa neça (-n, -que, -ba…).
Preteritu perfectua: haya flipado: flippatu ukan deçadan.
Pluscuamperfectua: hubiera flipado (*hubiese flipado): flippatu ukan neça (-n, -que, ba-…), (*flippatu/tzen/tuco ukan nu).
Antefuturoa: Hubiere flipado (erabilcen gabea): Flippatu ukan neça (-n, -que, ba-…).
Imperatif
Present: flipe: flippa deçadan*.
Astericoequin daudenec ba dute contradictioneric edo gaia hobeto açalcecoric.
Conturatzen naiz euscarac ascoz valiabide guehiago dituela. Euscararen structura grammaticala ascoz ere regularragoa da, gaztelaniarena baino.
Bainan bon, berce ikasgai batean lan daiteque. Ez nuque nahi gaia desbideratzea.
Mila anhitz esquer Josu!!
Adeitsuqui
Alexander,
Galtzenegui naiz (= nagalegui) haimberce formaren artean!
Goacen astiro, goacen polito eta poliqui!
Adeitsuqui
Milla esquer!
Ados ados…
Aiiii…
dadi & deça
EDIN
hura dadi
ni nadi
hi hadi
haiec daitecen
gu gaitecen
çu çaitecen
çuec çaitezten
EÇAN Subjectua: HARC
hura deça
ni naça
hi haça
haiec ditza
gu gaitza
çu çaitza
çuec çaitzate
+ NORC
IRAGANALDIA
EDIN
hura cedin
ni nindadin = nendin
hi hindadin = hendin
haiec citecen
gu guindaitecen = guintecen
çu cindaitecen = cinntecen
çuec cindaitezten = cintezten
EÇAN Subjectua: Harc
hura ceçan
ni nindeçan = ninçan
hi hindeçan = hinçan
haiec citzan
gu guinditzan = guinçan
çu cinditzan = cinçan
çuec cinditzaten = cinçaten
+ NORC
NÇ Normalean: /TZA/
NORIdunac gueroago.
nindadin edo nindeçan typocoac Orixe, Duvoisin, Jean Etchepare, Leon, Laphitz, Cerbitzari, Lafitte, Barbier, Mirande, Liçarraga, Eliçamburu, Joannategui, Mihura, Hiribarren moduco idazleec erabili dituzte.
Adeitsuqui
Batuerazco DIEZAIO naffarreraz DIEÇO da, eta DIEZAZKIO, ordea, DIETZO naffarreran.
EÇAN Subjectua: HARC, NORI: HARI
hura dieço
ni nieço
hi hieço
haiec dietzo
gu guietzo
çu cietzo
çuec cietzote
+ NORC
IRAGANALDIA
EÇAN Subjectua: HARC, NORI: HARI
hura cieçon
ni nindieçon
hi hindieçon
haiec cietzon
gu guindietzon
çu cindietzon
çuec cindietzoten
+ NORC
Adeitsuqui
adeitsuki,
lagun, ezak hartu den-dena seriotan, ostra, margola!
Baina badakusat, zenbaitetan serioski esandakoak erdi-bromatzat hartzen ditiala: adibidez nik seriotan idatzi ditudan ekarpenak (ñabardurak, kontzeptuak euskeratzea…), hori guztiori euria baileutso bezala pasatu dituk hankapetik, aipatu ere egin gabe; aldiz, tokaio, erdi-brometan erran dizkiadanak lar seriotan hartu dituk (maisu haizela eta holakoak).
Beraz, ez zekiat nora JO hirekin, eta zenbaitetan FLIPATU egiten diat.
Eta hortxe barriro ere JO hitz madarikatua , baita FLIPATU ere. Bina utzu dezadan oraingoz bazterrera flipatu, eta noan JO misteriotsura, zere JO hirri buruz badiat nire hipotesia. Ea zer deritzoan (eta etzak uka ezer ere ezagutu baino lehen, zeren hri ez baita “zientiphikoa”)
Nire ustez, JO adizaren jatorria “IDORO” dok: IDORO//IDOROko/IDOROren//IDOROtzen…
Hori “JO” hori erabiliz gero, kriston txurroak aterako lirateke, ez dok?
Baina… IDORO hori IRADO bihurtu zen nozbait, eta azken haxe darabilgu orain ugerien: iradoki, iradokizun, irago (Bizk), iragan (Ipar. edo Goialdean),…
IDORO aditz hori grekoak jaso zuen (oráO-eîdO), eta idoro edo eîdO-ren etimologiari dagokionez, barriro ere ene ustez, honako hau litzateke: *ira-en-doi “egokitasunA (DOI) dakarrena (IRA-en)
IRADO metatesiareN etimologia, barriz, hoako bestea:
*ira-en-dui-o “egokitasunaren (DUI-en) aukera (O)”
oharra: -O hori UNE/ON/-O aldagaia besterik ez dok.
-IRA- erro ezaguna dok euskeran (IRAbazi, IRAdoki….)
Hurrengoan Bigarren Lezioa)
Naberan,
Erraiten duçun guztiac ez daduca cerikussiric tractatzen ari naicenarequin.
Jaquinaraztea iracurleei euscal aditza berez erraça dela, entretenigarria içaiteaz.gainera.
Orain arte nehoiz eman den explicationeric hoberena 11/12 urtheco umeec ere ikasten ahal dutena.
Çuc desbideratu, desvirtuatu eta distorsionatzen duçu dena troll baten modura.
Adeitassunez eta patientqui
primo, etzak uka (hiru bider jada) ebidentea dena: nik diñozadan gauzak BAI DAUKATELA ZERIKUSIA Foro honetan “traktatzen” dugunarekin.
Bestela, erran iezadak nola “”explikatzen” duan JO aditzaren irtebide egokirik eza.
Eta Adizkiaren interpretazio barnean dagoen EIÑ/IN partikula hori (EGIN aditzaren aztarna, nonbait). Edo burua hegopean sartu eta ez al duk aintzakotzat ere hartuko (hori ez litzateke “zientiphicoa)
Edota BARRI/BERRIren auzia, edo AN/EN/ON ñabarduren kontua (hori barik ezin baita interpretazio egokirik egin…
eta beste hainbat gauza Foro honetan aterako direnak…
Zeren nik behintzat hainbat gauza plazaratzea espero diat…
Eta horrela gainera aberastu egingo duk Foro hau, edo eta bestela eure monotema bihurtuko. Hori nahi al duk? Ze kasu horretan abandonatzera nihoa.
Zer uste diak, hire “Lehen Ikasgaiaren” arrakasta (streeming-tend) hire ekarpenagatik bakarrik izan dela, besterik bage?
Naberan jauna, zure iruzkinak lika gogaikarri bat besterik ez dira irakurle guztien begietan. Troll delirante bat besterik ez zara. Nahikoa da, utzi jendea bakean. Lavin jauna aditza esplikatzen ari da, zure zentzugabekeria senilek irakurleak uxatzen dituzte Zuzeutik. Idazteko eskubidea duzu noski hau webgune askea delako, baina gainontzeko erabiltzaileek ere eskubidea dute edukiak lasaitasunez irakurtzeko, troll ahobero baten pirrilera mental guztia irentsi gabe.
Julen,
Anhitz esquer çure iruzquin bicainagatic.
Ume petardo baten moducoa da.
Azquenean bere iruzquin guztiac eçabatuco ditut ikasgai hauetatic.
EDINen dativoa eguin nahi nuen, eta ecin. Bihar.
Hiregandik ezin besterik espero, Julen, IRAINERA jotzea baino, eta nik, “pirrilera mental senila omen daukadan horrek IRRI zutaz, gutxiagotasun mental senila daukan horretaz.
Eta hara bestea eskerrak ematen eta ni intrusotzat hartzen; eta biok, auzo-lotsa, elkar abonatzen eta laudatzen!
Utz dezagun, beraz, maisua bakarrik, eta ez dezagun aztoratu bere pentsamendu lerro magistrala.
Ongi izan ZUZEUko ZUEN PROPIATATE BAKARREKO zuen web jainkozkoan!
Mila milioica anhitz esquer, infinituca anhitz esquer, Julen!
Ikussia dugu EDIN aditz lagunçailea.
Daquigunez, orainaldiaz gain, iraganaldia ere badaduzca, aditz guztien erara eta schema berdin berdinaz.
DADI orainaldian,
CEDIN iraganaldian
Azquen honetaric LEDI forma berhecia atheratzen da, ceina BA aurrizquiarequin ikusten ohi baitugu: BALEDI.
DADI, CEDIN eta LEDI atzizqui batzuequin hornituric aguercen çaizquigu: dadiN, cediNN = cediN, lediN; dadiLA, cediNLA = cediLA, lediLA.
BA-, AIT-, BAIT-, EN, ELA, etc. ez dira adizquiaren parte.
DADI aditza (eta bere detivatu guztiac) ez dirade modu indicativoan erabilcen, subjunctivoan (dadi, cedin) eta optativoan (ledi) baicic.
Guri aditzen formacunça practico eta arhina da interessatzen çaicuna ikasgai hauetan.
Aditz transitivoetan DEÇA aditza ikussi dugu eta halaber DIEÇO = DEÇA + HARI.
Ithurri eta Lafitte grammaticarien obretan aditzac icendatzeco singularreco hirurgarren persona erabilcen da. Hau da, ETHORRI aditza erran beharrean, DATHOR aditza.
Orain EDIN + NORI ikussico dugu. Concretuquiago EDIN + HARI:
dadi + hari = *dadiquio = daquio
Dadiquio liçateque forma regularra, baina haren ordez daquio erabilcen da.
Hurrengo iruzquinean DAQUIO aditza ikussiren dugu. Hau da, EDIN aditzaren NOR-NORI.
Adeitsuqui
DAQUIO aditza
hura daquio … cequion
…
haiec daquizquio … cequizquion
…
Hauxe da hassieraco schema.
EDIN + HARI aditzaren 3.sg: daquio
Haren plurala beherago: daquizquio
Escuinalderat paralleloqui bakoitzaren iraganalduco forma: cequion eta cequizquion.
Berdin aditz guzti guztiequin.
Orain daquio-ren azpian ni eta hi:
ni naquio
hi haquio
Hutsune bat utziric, daquizquio-ren azpian gu, çu eta çuec:
gu gaquizquio
çu çaquizquio
+
çuec çaquizquiote
Azquenic eta paralleloqui bakoitzaren iraganaldia. Hona, bada, schema ossoa:
daquio … cequion
naquio … nindaquion
haquio … hindaquion
daquizquio … cequizquion
gaquizquio … guindaquizquion
çaquizquio … cindaquizquion
+
çaquizquiote … cindaquizquioten
NIN, HIN, GUIN eta CIN adizquietan honelaco aldaqueta emaiten ohi da:
nindaquion = nendaquion = nenquion
hindaquion = hendaquion = henquion
guindaquizquion = guendaquizquion = guenquizquion
cindaquizquion = cendaquizquion = cenquizquion
+
cindaquizquioten = cendaquizquioten = cenquizquioten
Neuc edocein paperetan idazten ditut aditzoc, BIC boligrapho batequin. Escuz idaztea osso valiogarria da ederqui memorizatzecotz schema hau. Guerorat mentalqui ere ossatzen ditut.
Adeitsuqui
Nire azken mezu horri KEN beroerena,
KEN haragiarena
Izan ere haragiak gehiago pisatzen omen du
animalia bizirik dagoenean, ezen ez hilda dagoenean
Beraz, nire mezu horri KEN haragi biziarena.
Hortaz, bakea zuontzat, fidel horiek.
Eta hala amaitzen da nire PREDIKA apaizero, pirrilari, senil…eta jarrai beza izenlagun gehiagorekin Julen jaunak, eta infinituka mila aldiz eskertzen Alexandrek eta koadrila osoa, eta denok ere gozatzen holgorioz…
Eta utz diezaigun Lavin jaunari bere monotema desarroilatzen hainbat azkarren, denbora galarazi gabe, baketan…eta interferentziari bage.
Gauzatxo bat eranstea bakarrik, behin betikoz agur esan aurretik.
Monotema edo mono-gaiak, kontzentrazio apur batekin errazago gara daitezkeen arren, gehien-gehienetan porrota izan ohi dute emaitza, ikuspegi global baten hutsagatik.,. eta azken batean axiomatiko/dogmatiko bihur daitezkeelako norberaren aldetik.
Zuena SALBUESPENA izanen duk, agian, akaso, ailedi…,
Aibedi horrela eta izan dagizuela Yaweh-ren laguntza eta Izpiritu Santuaren inspirazio Goitikoa. Amen, Omen, Amin, Beribil…
Gauzatxo bat erastea besterik ez , behin betikoz agur esan aurretik
Naberan,
Jassanecina eta penagarria çara.
Amaiera
…
Aditz berheci bat: JAQUIN.
NOR-NORC forma batzuetan baicic ez da jocatzen:
hura daqui … cequien
…
haiec daquizqui … cequizquien
…
+NORC
Guri, ordea, ossoqui jocatzea interessatzen çaicu, batez ere, iraganaldico formac (nin, hin, guin eta cin) lorcecotz modu ulergarri batean.
PLURALguile ohicoa gure schemetan TZA da. Hau da, adibidez, daquizqui-ren ordez daquitza.
Batueraz DAKIZKI da onçat emaiten den bakarra. Naffarreran, ordea, daquizqui eta daquitza, biac onac, biac erabili eta erabilcen direlacotz.
Adizqui batzuc, erdarazco “yo lluevo”, “tú llueves” eta moducoac dirade. Eraiquitzen ahal dira, baina ez dira certan erabiliac içan behar. Litteraturan, “yo lluevo” erran leçaque hodei batec. Era berean “osso ondo naquiçu” (me sabes muy bien) erran lieçaqueo ikasgai batec hura ikassi luen ume bati. Ezta?
Hurrengo iruzquinean DAQUI aditza, hau da, JAQUIN aditza oraingo escoletaco styloan.
Adeitassunez
DAQUI aditza:
hura daqui … cequien
ni naqui … nindaquien
hi haqui … hindaquien
haiec daquitza … cequitzan
gu gaquitza … guindaquitzan
çu çaquitza … cindaquitzan
+
çuec çaquitzate … cindaquitzaten
+ NORC
+ NORI
+ Allocutivoac
Eta non daude nequien, hequien, guenequien, cenequien eta cenequiten?
nindaquien, berez, harc ni da. Baina, nic hura erraiteco oinharria ere bada, berce casu batzuetan ikussi dugun beçala:
nindaquien
= nendaquien
= nenquien
= nequien
hindaquien
= hendaquien
= henquien
= hequien
guindaquien
= guendaquien
= guenquien
= guenequien
cindaquien
= cendaquien
= cenquien
= cenequien
+
cindaquiquiten
= cendaquiten
= cenquiten
= cenequiten
Batueraz azquenac gommendatzen dituzte.
Baina, norc ez ditu ençun noizbait edo erabili azquen aurrecoac?
Norc ez du ençun “baneNquien”, “banequien” forma “çucena”ren ordez?
Adeitsuqui
Batuerazco NEKIEN adizquia honela da naffarreraz:
nindaquien
= nendaquien
= nenquien
= nequien
Laur formac çucenac dira naffarreraz? Baiqui, laurac.
Argui eta ocen minça gaitecen:
Batuera ere gure hizcunçaren traditionean da. Naffarrerazco versione bat da, Euskaltzaindiac fincatu duena, institutione honi hortaraco baimena, autorizatione, bothere eta babes politicoa eman baitzaizquio.
Haiec erabaqui badute NEKIEN, berau da forma officiala hemen.
Baina euscara’ euskara batua baino cerbait guehiago da eta içan da. Eta argui dago içanen dela.
Niri personalqui eta orocorqui euskara batua idatzizco forman ez çait gustatzen, ez, ez çait laket errugbi, bideo, kontzertu, ospitale eta abar idatziz ikussi beharra. Duela 45 urthe hassi nincen gure classicoac iracurcen graphia originalean. Krutwig adisquideac hala gommendaturic. Magisterioco iracasle eduqui nituen Patxi Uribarren eta Juan Luis Goikoetxea beçalaco persona bicain eta atseguinei esquer Bizcaico eta Guipuzcoaco idazleen obrac ere iracurri behar ukan nituen: Kresala, Garoa, Peru Abarka eta berce. Hemendic nire esquerrona haiei eta haiec beçalacoei. Placer içugarria içan da, eta da, niretacotz classicoac iracurcea eta berriracurcea.
Krutwigen laphurtera klassikoa, hau da, krutwigera batuarequin batera ikassi nuen. Bien arteco abysmoa ikusten nuen gazteric, hoguei urthe bethe aitzinetic, baina ez nincen amildu hartarat, bethi burua salvo conservatu dut.
Euskara batua ere erabili dut lassai asco, bere kontzertu, bideo eta errugbi guztiequin, idatziz nahiz ahoz.
Lotsa gabe aithorcen dut asco ikassi dudala. Alhor honetan asco ikassi dut, iracasle edo maisu bicaina içan nahi nincelacotz. Eta lorthu eguin dut jubilatu naicen arte. Inferioritate complexuric ez dut seculan eduqui, Krutwig jaunac carga hori ez harcecotz adiaraci cerautanetic, batez ere. Lehenago ume nincen, gora behera guztiequico ume jaquingura.
Oraingo emazteari esquer, persona osso eta libre içaiten ikassi dut, berce gauça anhitzen artean, ahozco bizcaiera naturala barne. Ascoçaz ere templatuagoa, lassaiagoa, educatuagoa naiz orain, duela hamarcada bat baino, adibidez.
Neuc ez dut bizcaieraz hitzeguiten. Neuc naffarreraz eta batuaz hitzeguiten daquit eta eguiten dut.
Hican ere ez daquit ahoz eguiten. Idatziz, bai, nahi ukanez guero.
Eçagutzen ez ditudan personequin euskara batuan minçatzen naiz.
Adisquide onequin naffarreraz, ceren haiei ez baiterauet neholaco explicationeric eman behar.
Naffarreraz idazteac problemaric ekarri derautan galdetuco balerautate, erranen nuque ecetz. Batere ez.
Tirabiraren bat baten batequin, bai. Ez nire erruz, hain çucen ere. Neuc ez derauet berceei erraiten nola idatzi behar duten edo nola hitzeguin. Bakoitza librea da, eta erançuquiçundun, nahi eta nahi ez.
Onsa içan çaitezte!
nindaquien, nendaquien nenquien, nequien hori buruan, hona hemen Leiçarragaren adizqui batzuc.
batuera: nin- / nen-
nintzen: nincen / nencen
guinen: guinen / guenen
gindoazen: guindoacen / guendoacen
zenuten: cinduten / cenduten
genituen: guintuen / guentuen
…
Hots, batetic NIN, HIN, GUIN eta CIN, eta bercetic NEN, HEN, GUEN eta CEN,
berdin berdinac dirade.
Neuc egun’ hauec erabilcen nituzque (eta ditut):
batuera: nireac
Oharra
nintzen: nincen
Oharra: /nintzen/ edo /ninzen/ ahoscaturic.
Oharra: Nehoiz ere ez: /ninsen/
guinen: guinen
Oharra: Idatzi beçala ahoscatzen. Batzuetan /giñen/
gindoazen: guindoacen
zenuten: cenuten, cenduten
Oharra: Lehena guehiagotan. Bigarrena bakar batzuetan
genituen: guenituen, guendituen
Oharra: Bigarrena orain arte ez dut seculan idatziz erabili, guztiz regularra içan arren. Aguian noizbait.
Ez dut uste commisario linguisticoac, (egon badaudelacotz) ethorri beharco direnic nola minçatzen garen controlatzerat!
Ez liçateque lan macala içanen, Euscal Herrian eta Euscal Herrietan!
Idatzizcoarequin erraçago daducate!
Adeitsuqui
Ai nire idea hauec eroriren balira, gazte euscaldun intelligenten escuetan!
Içan ere badira, nic eçagutu ditudalacotz, exemplare onac, nire vicitza asqui luce honetan!
Mediocreac ere eçagutu ditut.
Gazte eta çahar!
Oxala!
Ailerorça! Oxala balerorça!
Oxala erorico balira!
Edo hobequi, oxala eror balitez!
Possiblea delacotz!
Adeitassunez
naffarrera.info@gmail.com
Ez dugu haguinca eguiten.
Normalac gara eta.
Adeitassunez
Schema ossoa:
DATHOR aditza:
hura dathor … cethorren
ni nathor … nindathorren
hi hathor … hindathorren
haiec dathorça … cethorçan
gu gathorça … guindathorçan
çu çathorça … cindathorçan
+
çuec çathorçate … cindathorçaten
Orainaldia eta iraganaldian goian.
Optativoan CE aurrizquiaren ordez LE ipini, eta quitto.
QUE particula edoceini ipincen ahal çaio:
Orainaldia:
dathor + que = dathorque
Iraganaldia:
cethorren + que = cethorqueen
Optativoa:
lethor + que = lethorque
TZA + QUE = TZAQUE edo ZQUE. Bigarrena hobea, ança.
Berdin NORI sarcen denean, TZA + QUI = TZAQUI edo ZQUI. Azquen hau ere hobea.
Orainaldia:
dathorça + que = dathorçaque edo dathorzque
Iraganaldia:
cethorçan + que = cethorçaqueen edo cethorzqueen
Optativoa:
lethorça + que = lethorçaque edota lethorzque
THOR erroaren ordez, berce edocein: kar, rama, bil, flippa…
Guero NINda HINda, GUINda eta CINda-ren ordez, NENda, HENda, GUENda eta CENda erabil litezque, edo bucaeraco DA hori ken: NEN, HEN, GUEN eta CEN:
nindathorren
= nendathorren
= nenthorren
Nehoiz netorren ere ençuten ahal dugu.
Berdin aditz guzti guztiequin
+ NORI
+ NORC
+ Allocutivoac
Behar ditugun guztietan.
dathorça gabe, dathoz erabilcen ahal da.
Adibidez:
guindathorçan = guindathocen
Eta honetaric:
= guendathocen
= guenthocen
Schema bethi bat eta berdina da.
Ulertua?
Adeitsuqui
nin/nen, hin/hen; guin/guen eta cin/ cen aurrizquia duten iraganaldico aditz NOR-NORC transitivoec, adibidez:
nindakarren = nendakarren = nenkarren = nekarren
guindakarçan = guendakarçan = guenkarçan = guenekarçan
hassieratic
ni harc: nin-
hi harc: hin-
gu harc: guin-
çu harc: cin-
adieraciaz gain,
nic hura
hic hura
guc haiec
çuc haiec
adiaraci dutela uste dut.
Eta:
nic haiec: nindakarçan
hic haiec: hindakarçan
adieraztecotz TZA hartu dutela,
eta
guc hura = guindakarren
çuc hura = cindakarren
adiaraztecotz, ordea, TZA galdu.
ÇUEC forma lorceco ÇU formari TE guehitzea berceric ez dago, bethiere.
Adeitsuqui
HICAco allocutivoac.
Schema orocorra:
DAGO
Batueraz: zagok = zegok / zagon = zegon
Naffarreraz: diagoc / diagon
NAGO
Batueraz: nagoc / nagon
Naffarreraz: niagoc / niagon
DAUDE
Batueraz: zaudek = zeudek / zauden = zeuden
Naffarreraz: diaudec / diauden
GAUDE
Batueraz: gaudek / gauden
Naffarreraz: guiaudec / guiauden
Batueraz bi forma emaiten dira hirurgarren personetan:
DA- hassieracoa ZA- edo ZE- bilhacatzen.
Nire ustez bi auquera emaiteac batere ez erabilceco bidea irequitzen du (direqui).
DIA- naffarrerazcoa ikussiric, ZA cen solutioneric hoberena, nire uste aphalean, DIA- ez erabilcecotan, nosqui.
Çuec cein nahiago?
Baten bat interessic ukan baleça, guehiago minça ninteque HICAco allocutivoeçaz.
Adeitsuqui
UKAN/EDUN aditza edota DU aditza:
NOR-NORC
Schema çahar orocorra:
orainaldia … iraganaldia
daDU (dau = du) … ceDUen (ceuen = çuen)
naDU (nau) … ninDUen + ninDITUen (nintuen)
haDU (hau) … hinDUen + hinDITUen (hintuen)
daDITU (ditu) … ceDITUen (cituen)
gaDITU (gaitu) … guinDITUen (guintuen) + guinDUen
çaDITU (çaitu) … cinDITUen (cintuen) + cinDUen
çaiDITUzte (çaituzte) … cinDITUzten (cintuzten) + cinDUten
Orainaldian -D- eta iraganaldico -DI- desaguercen dira, ikussi dugunez.
Iraganaldian NOR-HARC-tic NORC-HURA/HAIEC-erat
NIND- = N-
ninduen = nuen
nindituen (nintuen) = nituen
HIND- = H-
hinduen = huen
hindituen (hintuen) = hituen
GUIND- = GUEN-
guinduen = guenuen
guindituen (guintuen)= guenituen
CIND- = CEN-
cinduen = cenuen
cindituen (cintuen) = cenituen
cinduten = cenuten
cindituzten (cintuzten) = cenituzten
Adeitsuqui
Egun on,
Gaurko hau nire 2000. iruzkina da hemen Zuzeun. Nire eskerronik beroenak Zuzeuko arduradunei.
Lot nakion neureari:
“(zu) zenbilen” edo “(gu) gentorren” moduko adizki “okerrak” entzun behar izan ditut, behin baino gehiagotan, nire bizitzan, maisu lanean bezala, kalean ere. Sekulan ez dut ahaleginik egin forma “zuzenak” zeintzuk diren jakinarazten. Momentuan ez. Inoiz ez. Ikasleekin neuk erabili ditudanetan, beti “zu zenbiltzan” edo “gu gentozen” erabili ditut.
Nire kalkuluen arabera, ume batek adizki bat (edozein) erabiltzen ikas dezan, aseguratu behar zaio bi mila bider entzun dezala adizki hori, ahozko testuinguru naturalean. Berdin erran nezake, edozein hitzi buruz: 2000 bider.
Ez du balio aditz paradigma emanda, ariketatxo batzuk egiteak. Alferrik. Hizkuntzak bizitzari lotuak dira.
Aditz koadroak ere aurkeztu ahal dira ikasgeletan, batez ere 11 edo 12 urte behin beteta. Lehenago alfer lanetan ari izatea besterik ez da. Koadro hauek orain artekoak baino hobeak balira, askozaz hobeto, noski. Hortan ari naiz ni ikasgai hauetan.
Irakurri, asko irakurri behar dute. Eta gero batez ere, entzun eta bereziki ahoz erabili.
Lehen Hezkuntzan eta Bigarren Hezkuntzan ahozkotasunari garrantzi izugarri handia eman behar zaio. Eta ez zaio ematen batere ez orokorki.
Irakasle gehienek honetaz ez dakite deus ere. Eta ez entzunarena egiten dute, jakinarazten zaienean ere.
Eskola-institutuetan ikasleak isilik egon behar dira oraino ere.
Irakasle gehienak ikasleen beldur dira. Maitasun eta kariñoarekin funtzionatu beharrean, kontrola nahi dute lortu hitza ez emanik ikasle deitzen diren gizaki gazte hauei, oso modu txarrean traktatuaz.
Tokatu zait niri entzutea irakasle askori galdera bat egin ostean, beraiek erantzuna ematea, ikasleei aukera eman gabe erantzun dezaten.
Gelako denbora guztiak irakasleek berek okupatzen dute beren ahots guztiz desatseginez. Eguia borobila kasu gehienetan.
Ikasle askok egun osoak pasatzen dituzte ahoa behin ere ireki gabe. Zeharo ignoratuak.
Nola ikasiko dute euskara?
Nola ikasiko dute edozein hizkuntza?
Hezkuntza Erreformak behin eta berriz egingo dira. Agintariei beti errua botako diete. Irakasleak lasai.
Baina, umeen aurrean lan egiten duten eta horregatik kobratzen duten irakasleei nork zer esango die noizbait? Delikatua da gaia, ezta?
Askozaz delikatuak dira gure umeak eta gazteak, zeinei ahotsa eman behar zaie ezinbestez.
Adeitasunez
Barka nire presentza edo “pelmada penagarria” barriro ere hire domeinuetan, baina derrigorrezkot jotzen diat, primo.
Bazekiat hi maisu izan haizela beti, heuk esana.
Baina barkazak barriro: ez duk ezagutzen urrundik ere egungo egoera.
Nola egotz dezakek denaren errua IRAKASLEEI?
Umeak errekreoetan euskeraz ez egiteare errua ez dok irakasleena, baizik eta HEZKUNTZA SAILARENA (Bildarraitz &comp.)
Euskeraren programazioa diseinatzen dutenena. Euskara asignatura huts eta biluzi gisara programatzeagatik.
Horren informazio zehatzagoa nahi baduk, irten hadi hire ghetotik eta irakurri ZUZEU honetan BERO-BERO egoeran dagoen eztaibaida gunekoa.
Ba, erakus iezaiezu euskal aditza modu batuan eta naffarreraz ere eta bizkaieraz…
Zeren, zuk zeuk esana baita hemen eskoletan forma klasikoak eta euskalkiak ere ontzat hartu eta agian lehenetsi behar direla, euskara batua “chapuza mediocrea” gainditzearren…
Lasai, Josu Lavin, zu gutxiestera ez natorkizu.
Bakarrik ispiluarena egin nahi nuke, ohar zaitezen-gaitezen zure proposamen ponpoxoa (naffarrera eta bizkaiera eta beste hura ere) ez dirudiela hain bideragarria, eskolan zure ezintasunak ikusirik.
Edo, beste era batera esanik: euskara bat-batua nahi badugu, bat aukeratu behar baldin badugu, besteak bazterrean utzi beharko (bizitza erreala horrelakoa da).
Naberan,
“Barka nire presentza edo “pelmada penagarria” barriro ere hire domeinuetan, baina derrigorrezkot jotzen diat, primo.”
Honetan zuzen hago.
Egungo egoera hagitz ongi diaçaguat.
Oinac beti errealitatearen gainean eduki ditiat eta.
Ni ez nauk galtzen sasieuskara prejurasikoarekin jolasean.
Denaren errua ez cieat nic irakasleei egotzi. Irakasle gehienei, baizik. Irakur ezak berriro. Dena dela, berdin ziaidak, egiten ez baduk.
Umeek eskola barruan erdaraz egiten badute, eskolaren errua duk.
Eta horko profesionalena, bereziki.
Zeren umeei eta gazteei euskara ez baitzaie behar bezala irakasten AHOZ ere erabil dezaten gutxieneko naturaltasunez, lehen aipatu ditudan arrazoiengatik.
Ahozkotasuna zeharo bazterturik diadukatek irakasle guehienek.
Bildarraitz & Cia. beren erantzukizuna ditek. Baina hauek ez diaudek eskolan. Ez ditek eskoletan lan egiten, alegia.
Euskara asignatura huts eskoletan? Non, baina?
D ereduan dena ematen duk euskaraz, gaztelania eta ingeles orduak kenduta. Orain leku batzuetan plastika ere ingelesez hasi dituk ematen, zeina niri penagarri eta desegoki iruditzen baitzait.
Nik egunero irakurtzen ditiat ZUZEUko post eta iruzkin guztiak. Guzti guztiak.
Han ikusten haut hi saltinbankiarena egiten.
Adeitsuki
Antton Erkizia
Diostazu:
“Ba, erakus iezaiezu euskal aditza modu batuan eta naffarreraz ere eta bizkaieraz…”
Nori? Non?
Gutxi iruditzen zaizu hemen plazaratzen dudana?
Irakur bitza nireak nahi duenak eta, nire partetik, kitto.
Ni jubilatua naiz, eta oso ongi ordaindurik ere nik klaserik ez nioke inori emango!
“Zeren, zuk zeuk esana baita hemen eskoletan forma klasikoak eta euskalkiak ere ontzat hartu eta agian lehenetsi behar direla, euskara batua “chapuza mediocrea” gainditzearren…”
Eskoletan naffarrera?
Nork esan du holakorik? Nik ez.
Eskoletan eta institutuetan EUSKARA irakatsi behar da.
Gero diozu:
“Euskara bat-batua nahi badugu, bat aukeratu behar baldin badugu, besteak bazterrean utzi beharko (bizitza erreala horrelakoa da).”
Euskara bat-batua nahi badugu? Bat aukeratu behar badugu? Bazterrean utzi, zer?
Mesedez! Lotsa izpirik ez, hori esatea ere!
Erkizia jauna, errespetu guztia galdu dizut.
“euskara bat-batua nahi badugu, bat aukeratu behar baldin badugu, besteak bazterrean utzi beharko (bizitza erreala horrelakoa da).”
Azala behar da gero horrelako lotsagarrikeriak idazteko. Ez dakizu zer diozun ere. Zergatik ez duzu publikoki adierazten Argentinako espainolak desagertu behar lukeela, espainol bat-batua izateko? Egin dezatela guztiek Madrilgo espainola, batasunaren izenean! Hori ziur ez duzula defendatuko. Ala espainolak dialektorik ez duela uste duten ignorante horietako bat zara? Hori, edo bestela, gaztetan espainolez egiten zenuen. Gero etorri/itzuli zinen euskarara. Euskara galdu eta gero berreskuratu zuten gehienek dute mentalitate hori.
Erasoak beti euskarari. Euskaratik ere erasoak euskara berari. Nazka ematen didate horrelako ikuspegiek, Espainia eta Frantziaren mentalitate kolono puta besterik ez duzue.
Et, et, et, Josu Lavin eta Julen:
Nondik halako txinpartak? Edo oso gaizki esplikatu izan naiz edo gaizki ulertu didazute, edo… ??
Esan dudana (edo esan nahi nuena) argitzen saiatuko naiz:
1.- Hemen behin baino gehiagotan esan izan zaigu Euskaltzaindiak bideratutako euskara batua oso mediocrea eta chapuza dela Bai, Josu? Ez?.
Izan ditugu tirabira batzuk horretaz (edo esateko modu horretaz).
2.- Hemen Josu Lavinek behin baino gehiagotan esan izan digu Naffarrerak beharko lukeela izan eredua eta Nafarrera eta bizkaiera erakutsi beharko liratekela eskoletan. Bai, Josu? Ez?
Horri erantzun nahirik, Josuri galdegin izan ohi diot: bizkaiera erakustekotan, zein?…Zeren ondarrukoek berea nahiko luteke eta Bermekoak berea…
Gaur Josu Lavinek kontatu nahi izan digu zer nolako zailtasunak dauden euskal aditza ongi erabil dezaten gaurko gazteek…“zu zenbilen…
Bai?
Kontestu horretan, Josu Lavin zirikatu nahi izan dut:
Ba pentsa ezazu, Josu, norainoko zailtasunak izango genituzkeen (eskoletan) batuerazz gain, naffarreraz ere eta bizkaieraz ere erakutsi behar bagenie…
Sano sano egin dut galdera, liskar asmorik gabe nenbilela esan dut espreski…
Esan dudana hain eskandalagarria al da bada, Julen? Bizkaiera “mediocrea” dela eta antzeko gutxiespenik sumatu al duzu nire hitzetan?
Eta gero erantsi dut hausnarketa hau:
“Euskaltzaindiak bere araudiak “euskara batuan” ematerako orduan, nahita ez, aditz forma bat-bakarra lehenetsi beharko du, ezta? Eta lehenesten badu bat, bestea ez du lehenesten (Bazterrean geratzen da).
Horixe besterik ez nuen azaldu nahi: zer eta zein lehenetsi, hor dagola gakoa (eta eztabaida) eta arriskua ere.
Zeren, erraza da Euskaltzaindiaren lana deslegitimatzea, 50 urteotan eginiko bidea desegin eta ordezkatu nahi izatea…(eta hori sumatzen ari naiz, tristuraz).
Zilegia iruditzen zait Naffarrera bizirik aldarrikatzea (neu naffarra naiz eta harro nago)…baina hizkuntza bat-batua jostekotan, zaila izango zaigu orain batuak duen konformidadea berriro jostea…
The end. Amen eta agur hemen.
Julen,
Anhitz esquer çure iruzquin guciz bicainarengatic.
Bihar erançunen deraucot batueraz Erkiziari.
Adeitassunez
Hizkuntza bat-batuak ez dira existitzen. Betiko falazia da hori. Hizkuntzek ez dituzte beren koloreak bazterrean uzten, hori egiten badute beren burua hiltzen baitute. Zuk erabili dituzun bat-batua eta baztertu hitzak oso arriskutsuak dira.
Hizkuntza estandarrek ahalik eta hobekien jaso behar dituzte hizkuntzaren zati guztiak, eta egoki josi. Gure estandarra hori egiten saiatzen da. Batzuen iritziz, ondo egiten du. Beste batzuen iritziz, ez hain ondo. Bigarren hauek bi taldetakoak dira. Suntsitzaileak eta eraikitzaileak. Nik proposamen eraikitzaileak interesez irakurtzen ditut. Suntsitzaileak, ez. Gainera nazionalista espainolak izaten dira denak.
Gaurko munduan estandarrak behar-beharrezkoak dira, mila aldiz errepikatu diren arrazoiengatik, eta guk ere ondo eraikitako estandar bat behar dugu. Nik uste dut gurea nahiko ondo eraikia dagoela, baina oraindik hobetzeko zatiak ere egon litezkeela uste dut, eta hori interesgarria iruditzen zait. Josuren aditzaren azalpena kasu.
Bukatzeko, estandarrez gain, hizkuntzek kolore asko dituzte, behar-beharrezkoak guztiak, bat ere ez baztertu beharrekoa. Hau ulertzen dugun egunean euskarak aurrera egingo du.
Julen,
Hau ere hyper bicaina. Nire eguiten ditut çure hitz guzti guztiac.
Bihar lassaiqui erançunen deraucot Erkiziari, ceinec bethi ipincen baititu nire ahoan, neuc erran ez ditudanac.
Gau on!
Erkizia,
[Batueran]
Hauxe dioskuzu:
“Gaur Josu Lavinek kontatu nahi izan digu zer nolako zailtasunak dauden euskal aditza ongi erabil dezaten gaurko gazteek…“zu zenbilen…
Bai?”
zu zenbilen eta gu gentorren aipatzeaz gain, orain nenkien, nenkarren, e.a. aipatzen ditut.
Umeek, eta ez hain ume direnek, berez eta automatikoki sortutako adizkiak dira. Modu naturalean.
Neuk holakoak baten bati entzun dizkiodanean, sekulan ez diet esan momentuan nola esan behar diren Euskaltzaindiaren euskara batuaren arabera: zenbiltzan, gentozen, nekien, nekarren.
Neu mugatu naiz hauek “zuzen” erabiltzen, nire helburua bete zedintzat, hau da, 2000 bider adizki bakoitza entzun zezatela.
Ume horiei, eta hain ume ez diren horiei, aseguratu behar zaie 2000 bider aldez aurretik entzunaraztea, gero “ongi” esan dezaten nahi badugu.
Badauen (badagoen) ere entzun diet zazpi zortzi urteko ume batzuei BALEGO esan nahian.
“Zailtasunak daudela” modukorik ez dut aipatu nik.
Nik aipatu dut irakasleei eta beste hezitzaileei dagokiela 2000 bider entzunaraztea ikasleei adizki horiek (eta edozein motatako hitzak).
Eta honetarako ahozkotasuna landu behar dela ezinbestez. Lan hau irakasle gehienek ez dute bere gain hartu nahi, eta exijitu egiten diete umeei ongi egitea oraindik irakatsi ez zaiena.
Umeak isiltasunean pasatzen dute ia egun osoa geletan, batez ere, sei urtetik aurrera non hasten baitira irakurtzen eta idazten, betiko fitxatxo aspergarriak egiten.
Ahoa irekitzen dutenean zerbait esateko, hor agertzen dira maisua edo andereñoa zuzenitis kirola praktikatzen. Mozten diete umeei hitz jarioa, eta esaten diete: Ez da “gu gentorren eskolara” esaten! “Gu eskolara gentozen” esaten da!
Hitza moztu, zuzenketak egiteko! Behin eta berriz. Behin eta berriz.
Modu desegokiagorik! Buahhh!
Adeitsuki
ni nenbilen esatetik zu “zenbilen” esatera heltzeko urratsa txiki txikia da.
Ume batek, hau da, pertsona batek, ez du zertan jakin behar antzinan zenbiltzan plurala zenik. Hau da egungo zenbiltzaten esan nahia zuela.
Singularrean:
hi henbilen
Pluralean:
zu zenbiltzan (Egun: zuek zenbiltzaten)
Honexegatik hauxe da euskara batuko ordena:
ni nenbilen
hi henbilen
hura zebilen
gu genbiltzan
zu zenbiltzan
zuek zenbiltzaten
haiek zebiltzan
ZU beti GU azpian. Pluraleko forma duelako.
Ume baten logikatik, “zu” gaur egun “bat” denez, singularreko forma aplikatzea zeharo logikoa da.
zenbiltzan = zenbilen
Era berean, “zu zabil” entzun liteke “zu zabiltza” forma zuzenaren ordez.
TZA hori, zertarako? Zu plurala ez bada, zertarako eta zergatik TZA?
Zergatik “zenbilen” iragana gehiago erabiltzen da “zabil” orainaldia baino?
Arrazoia sinplea: zabiltza askozaz ere gehiagotan entzuten delako zenbiltzan baino.
Adizkiak eta hitzak 2000 biderretik gora entzun behar dira, automatikoki erabil ditzagun. Beste arrazoirik ez dago.
Ikussiren dugu.
Ohar bedi irakurlea ez nagoela planteatzen tza horiek kentzea paradigmetatik!!!
Adeitsuki
Batuera:
Bizcaiera
zabiltza:
zabilz edo zabiltza
zabiltzate:
zabilze edo zabiltze
zenbiltzan:
zenbilzan edo zenbiltzan
zenbiltzaten:
zenbilzen edo zenbiltzen
ATE = E
Bizkaierazco LZ hori LTZ modura ahoscatzeco gommendatzen dute, edo simplequi Z modura L galduta, bizcaiera egun fincatu dutenek.
Denac ondo daude?
Ez naiz horreçaz gaur minçatuco.
Nic daquidana da bizcaieraz idazten ez zaiela bizcaitarrei eracusten.
“zabize” esatetic zabiltzate idazterat passatzen dira, passarazten dira, hemengo ikasle euscaldun naturalac.
“dodaz”, “dotaz”, “dotez” … esatetic ditut idazterat.
Magicoqui. Lotsa izpiric gabe.
Adeitsuqui
Tolerantia idatzi luque Leiçarragac, lehen euscara batua fincatu çuen harec. Bai, naffarrera edo lehen euscara batua. Orain badugu berce bat: euskara batua.
Tolerancia idazten dugu guc naffarreraz. Eredu internationala hori delacotz gu vici garen thoquian:
en: tolerance
fr: tolérance
es: tolerancia
Tolerantzia idazten dugu batueraz.
Labayru hizteguiac honetara ditzul (itzulcen du) tolerancia hitza:
tolerantzia, haizutasun, jasankortasun (paciencia)
Eta honetara paciencia:
pazientzia, jasankortasun, eroapen/eramapen, patxada, nasaitasun/lasaitasun, sosegua, baretasun.
Patientia erabili çuen Leiçarragac eta halaber patientiá (articuluarequin: la paciencia), eta guc gaur egun patiencia, eredu international circumdanta contutan harturic.
en: patience
fr: patience
es: paciencia
Horixe behar dugu practicatu!
Tolerancia eta patientia!
Tolerantzia eta pazientzia!
Baina ez jassancortassuna!
Gure toleranciac eta gure patienciac limite batzuc edota muga batzuc dituzte.
Guc gueuc marcatzen dugu muga lerroa non dagoen.
Controlpeco tolerancia eta patiencia.
Guc badaquigu cer, nor eta cembateraino toleratu eta patitu behar dugun. Barneco minçoac dioscu hori.
Gure escu dago muga non jarri.
Batzuetan gorago jarrico dugu, berce batzuetan beheratago, gure interesse personal edo collectivoen arauera.
Adibidez, Naberan jauna. Jadanic ecin dut toleratu, patitu, ez eta jassan ere.
Bere discurso prejurasico sasieuskarazcoac attentatzen du nire persona eta nire collectivoaren aurka. Talca ethengabea. Talc, talc eta talc.
Adeitsuqui
Ez dakit bada zuek ote zeraten pertsonarik egokienak tolerantziaz eta pazientziaz hitzegiteko.
Gaizki ulertua (edo gaizki esandakoa, baliteke) egin delako, euskara estandarra esan beharrean, euskara bat-batua erabili dudalakoz, halako errieta eta purrustada sorta, euskararen aurkaria, nazionalista española, kolonizatua…
ni hau eta zuek deusez…zuk ikutzen duzun guztia kaka hutsa…ni naiz Midas…
Irainak gainezka, gainetik, gandor…
Eta ondoren sermoia: pacientiaz eta tolerantiaz…?
Ez dakit bada !!! Ispilu aurrean geure hitzak ezarri (pazienteki) eta neurriz kanpo noiz ari garen begiratzea ere komeni izaten da.
Baina lehen ere esan dizut, Josu Lavin, eta berriro aitortuko dizut: gustatzen zaizkit egiten dituzun aportazioak, adibidez: euskal aditza erregularragoa (eta beraz euskal aditza errazagoa) egitearen aldeko lan logikoa.
Gustatzen zaizkit.
Batak ez du bestea kentzen.
Bai, Julen, baina, bestalde, zein hizkuntza irakatsi behar da akademietan? zein modalitate, grafia kontua nagusiki, erabili behar da Euskal Herriko Egunkarian (Telebistan, Irratian…)?
Eztabaida honetan muturretara joan zareten uste dut…
Nork bere aukerak eta proposamenak egiten ditu; Euskara estandarra behar genuen, eta zorionez badugu. Erabaki guztiak ez dira zuzenak izanen, beharbada, baina beti izanen da parada zuzentzeko.
Uste dut Lavinen proposamena serio askoa dela, (orohar, ez bakarrik aditza edo trinkotzea), eta ez diola kalterik egiten ez inori eta ez ezeri.
Bestetan esan bezala, badirudikit hiztunarengan dagoela hizkuntzaren batazbestekoa zein norabidetan joanen den erabakitzea, baina hori a posteriori ikusiko da, hizkuntzan ematen diren aldaketa guztiak bezala. Beharrezkoa edo komenigarria dena, ez hiztun gisa, baizik eta izaki gisa ere, zera da, aukerak izatea, eta kapaz izatea aurrean ditugun aukerak hautatzeko eta tresna horiek nola erabili jakitea.
Azken boladan (urteetan?) zabaldu den hizkera grafiara pasatzeko moda ez da horren erakusgarri… konfunditzen baitira, euskalkia edo herriko formak, aho-euskara grafiara pasatzearekin…
Erkizia,
Erran duçu gipuzkeraz:
“Ez dakit bada zuek ote zeraten pertsonarik egokienak tolerantziaz eta pazientziaz hitzegiteko.”
Ikusten, berriro hanca sarcen.
Zeraten, zeran-en ordez. Ni içan naiz toleranciaz eta patienciaz hitzeguin duen bakarra. Ez GU.
Juleni cerbait erran behar baderaucoçu erroçu berari, berac erran ditueneçaz!
Çuc erabili duçu expressione fascista kutsuco hori: euskara bat-batua eta baztertu. Berceac desaguertu arren, gutienez batto salva dadin.
Baliteque, ez! Hori da erran duçuna!
“Ni hau eta zuek deusez…zuk ikutzen duzun guztia kaka hutsa…ni naiz Midas…
Irainak gainezka, gainetik, gandor…
Eta ondoren sermoia: pacientiaz eta tolerantiaz…?”
Honaino çure batzuc.
Midas jassanecina ez da aguertu berriro. Ez daquit cergatic nahasten dituçun personac eta erranac!
Aditzari buruzcoari buruz anhitz esquer. Hortacotz nago ni hemen, berceec hedatutaco ilhumpeari argui izpi bat emaiten.
Adeitsuqui
Erkizia jauna, noiz esan dut zu nazionalista espainola zarela? Irakur ezazu berriz ere idatzi dizudana. Euskara batuari kritika suntsitzaileak egiten dizkieten ia denak nazionalista espainolak direla esan dut. Zuk ez duzu horrelakorik egin. Hortaz nire iruzkinaren zein puntutan ulertu duzu hori zuregatik esan dudala? Nola nahi duzu zuri erantzutea, idatzi dudana ulertzen ez baduzu?
Euskararen aurkariaren kontu hori zuk asmatu duzu. Zuk jakingo duzu zergatik ari zaren gezurretan, esan ez dizkizudanak leporatuz. Lokatzetara jaistea da zure argudio-bidea? Fundamentuzko argudiorik ez duzunez, zu zara erasoan datorrena, manipulazio eta gezurrak plazaratuz, argudioak erabili beharrean. Eta “zuk ikutzen duzun…” hori bezalako umekeria biktimizanteei buruz zer nahi duzu esatea. Ez da serioa. Erantzunik ere ez du merezi.
Mikel,
Çurequin bat nathor.
Orain iracatsi behar den euskara’ euskara batua da. Legueac hori du aguincen.
Ni mundu horretaric appart vici içan naiz bethi.
Euskara batua erabili behar ukan dudanean eguin dut. Eta nahi dudan guztietan eguinen dut.
Badira euskaltzain ossoac batueraz hitzeguiten ez daquitenac: Ibon Sarasola, bat. Bernardo Atxaga, berce bat. Seculan ez derauet batueraz hitzeguiten ençun. Nehoiz ere ez. Ceren eguiten dutena batua bada, orduan batua guipuzquera camouflatu bat berceric ez bailiçateque.
Nic defendituco dut defenditu nahi dudana. Librequi eta erançuquiçunez.
Adeitsuqui
Julen,
Berriz ere bicaintassunaren bicaina, Mikelen modura.
Adeitassunez
Orainaldicoac ez diren NIN, HIN, GUIN eta CIN adizquiac dira berphiztu behar direnac. Adibidez:
1.
ninDABILen:
+ ninDABILqueen
+ baninDABIL
+ ninDABILque
2. NINDA kenduric, NEN jarriric:
nenBILen
+ nenBILqueen
+ banenBIL
+ nenBILque
Denac daBIL oinharrizco formatic.
Oraina iraganaren oinharri. Logicoa.
Bigarren typo honetacoac aurrecoetaric dathorça/dathoz, dudaric gabe. Eta hori jaquitea haguitz beharrezcoa da euscal aditza ongui ulercecotan.
Euskara Batuan ere?
BIzcaieran ere?
Çuberoaco euscaraz ere?
Guipuzqueraz ere?
Baiezcoan nago, baina niri ez dagoquit hori.
Edocein adinetaco euscal naffar gazte patrioten escuetan uzten dut contua.
Adeitassunez
Azquenic, bada, aditza transitivoa baldin bada, objectua-subjectua trucaqueta eguiten ahal da NEN, HEN, GUEN eta CEN aurrizquien ordez, NE, HE, batetic eta GUENE eta CENE berce aldetic. Adibidez:
nindakarren = nenkarren, eta
nenkarren-etic nekarren
Eta nekarren orain ez da harc-ni, baicic eta nic-hura, eta honen plurala eguitecotz, hau da, nic-haiec eguitecotz TZA tartecatzen da:
nekarçan /nekartzan/
BOROBILA!!!
Adeitsuqui
Leku honetan:
https://www.ehu.eus/ehg/cgi/kc/bilatu.pl?s=&S=&o=1&h=&c=&z=&k1=1&m1=lema&h1=nenkarten&d2=1&m2=lema&h2=&d3=1&m3=lema&h3=&alda=1&idazlea=&garaia=0&euskalkia=0&generoa=0
nenkarten topatu dut.
Sebastian Mendiburu:
Festegunetarako irakurraldiak (1740-1767, 1982)
ager. 1
XXIV
Gero kontura zen aldian adin artako bere erakeria ekusi ta, arritu zen zen guzia ta asi zen esaten: ” Jauna, ta non nuen nik burua amasei urtetan sartu nintzaneko? Bada hordurako neronek nai nuela azpira ninduten aragiaren naikuntz zikiñak eta sokaz loturikako zakur bat bezala nenkarten
batetik bestera ta berak nai aldera “.
NENKARTEN hau batueraz NINDEKARTEN da. Nire systema çahar berreraiquinean NINDAKARTEN.
Haiec ni nenkarten / nindekarten.
Haiec-en ordez Harc jarriric:
nenkarren / nindekarren
Ez daquit çuetaco baten batec noizbait ençun duen nenkarren (harc ni) edo nenkarten (haiec ni) moducoric.
Eta nindekarren edo nindekarten?
On liçate, othoi, niri jaquinaraztea:
naffarrera.info@gmail.com
EUSCAL ADITZ PARADIGMA behin bethicoa finca deçadan, orain arte nehorc eguin ez duen moducoa, ceren osso ossoa baita eta, batera, haguitz erraça, hemengo iracurle batzuc jada ederqui captatu dutenez. Hau da, ez dela lavinqueria soil bat garatzen ari naicen ikasgai contu hau.
Uste dut ophari bat ederra dela nire compatriota edo aberquideençat.
Adeitsuqui
Batueraz orain:
Euskal aditz paradigmak ikastea, orain arte aurkeztu diren moduan, ia ia ezina zaie euskaldunei. Borondate hoberena eta gogo izugarria jarririk ere, ezina ia ia.
Hau egia biribila da.
Mila eta milaka adizki, maiz ezerezetik sortuak edo sortaraziak.
Euskaltzaindiaren ardura’ izugarri handia da puntu honetan, beste guztiek iturri honetatik edaten baitute.
Argi mintza gaitezen. Euskaltzaindiak ez ditu etxeko lanak ongi egin.
Adizkiak finkatzeko idazle guztiek erabilitako adizki guztiak bildu behar ukan lituzke. Ez du egin.
Eta egiatan erabili direnak tauletan aurkeztu.
Aldaerak daudenean, haien arteko erabilienak eta “hoberenak” hautatu eta gomendatu.
Pentsa genezake logikoki horrela jokatu dutela.
Pentsa genezake, baina zorigaitzez ez da hola izan.
Baten batek ere pentsa lezake fastidiatzeko gogoaz esaten ditudala esaten ditudanak.
Nire erantzuna EZ da. Ezetz. Ez kategoriko bat.
Koadroetan aurkezten dizkiguten adizki guztiak, koadro bete bete horietan baino ez dira bizi. Asko eta asko, baina asko, behin ere euskaldunek ez dituzte erabili euskara dakitenetik. Eta arrazoia sinplea da: ez dituztelako behar izan.
Euskara ikasleak koadro jori horietan galtzen dira, eta beti ere pentsatzen dute euskara osoa ikasteko asko faltatzen zaiela. Hogei edo berrogei urte ikasten egon ondoren, euskal aditz osoa ez dute menperatzen.
Jakin gabe, hori jakinarazten zaie, zeren aditz koadro amaigabeko horietan dauden adizki guztiak ikasi behar baitira euskaraz ongi jakiteko! Ezta?
Zeren euskal aditza oso oso aberatsa da! Odo zaila, baina hiper aberatsa!
Lehengo euskaldun peto petoek guztiak zekizkiten!
Eta Lavinek diosku:
Bai, zera!
Oharra: Nik ez dut deus ere aldatu nahi euskara batuko ADITZean. Beraiei dagokie.
DA, NA, GA eta ZA
orainaldiko aurrizkiak bezala,
ZE, NIN, GIN eta ZIN
ez orainaldikoak ere, nondik datoz, ba?
Duda bat ere gabe IZAN aditzetik.
Edota DA aditzetik, nahiago baduzue gure gramatikari klasiko bikainen moldean (Ithurri, Lafitte, …)
DA … CEn
NAiz … NINtzen
HAiz … HINtzen
Dira … Ciren
GAra … GINen
ZAra … ZINen
+ ZArete … + ZINeten
Ez, ez da kasualitatea IZAN edukitzea oinarri. Eta are gutiago DA izatea, aditz guztien oinarri.
Da dena da.
IZAN aditza, beste hizkuntzetan bezala, irregularrena da.
Adeitsuki
gathorça /gathortza/ formatic gathoz dathorren beçala,
gabilça /gabiltza/ formatic gabiz dathorquigu.
Lehenean RZ hori Z da bilhacatu,
Bigarrenean LZ cena Z.
Ez, ez da “raroa” bizcaiera. Ceharo normala baicic. Euscara hutsa, aleguia; hots, mendebaldeco naffarrera.
Halaber, DAGOZ ez omen da batuera
Cer dira hauec, baina?:
dagozkit, dagozkik, dagozkin, dagozkio, dagozkigu, dagozkizu, dagozkIzue eta
dagozkie
Erabaqui bicaina içan al cen DAUDE?
Ez dut uste.
DAGOTZA classicotiz DAGOZ horiek guciac dathorça, bizcaierazcoa barne, cein /dauz/ ahoscatzen ohi baita.
Neuc normalean daude dut erabilcen!
/dauz/ ahoscatzen duen bizcaitarrac DAGOZ idazten jaquin behar luque. Ez berceric. Ez DAUDE, ez eta DAGOTZA ere.
Azquen bi hauec ulercearequin asqui luque, berceec ere DAGOZ ulerceco ahaleguina eguin ba leçate, claro.
Hirur hauec naffarrera correctu eta çucen dirade, hirurac.
Eta euskara batuan?
Ez daquit, bada, galde eçaçue Euskaltzaindian!
Adeitsuqui
Ni nago, gu gagoz(i) / hura dago, haiek dagoz(i).
Burutan hartzen errazagoa, doike.
Eta gainera…nire herrikoa.
DAGO versus DAUDE?
Baina, agian, aditz-forma berberataz ari gara:
DAGOZ > DAGOZ+TE > DA(g)U(z)TE > DAUDE ???
Barkatu…Esan nahi nuen:
“DAGOZ versus DAUDE??”
Edo:
DAGOZ > DAGOZ+TE (erabiltzen da: “isilik dagozte”) > DA(g)U(z)DE
Atzo edo, irakurtzen nuen hemen bertan:
ZU euskaraz plurala zela: -TZA.
Gaztelaniazko “VOS” dakarkit burutara:
“Vos tenéis” (gaztelaniaz ere pluralean).
“Vos” (=zu) eta vos+otros (zuek).
“ZU” plurala bada euskaraz:
“NI NAGO” baina “ZU ZAGOZ” (edo ZAGOTZA)
ZU ZAGOZ > ZAGOZ+TE > ZA(g)U+DE
ZUEK ZAGOZ+TE+TE > ZA(g)U(z)+DE+TE.
Bazterrak nahasi asmotan ez nabil; bakarrik adierazi nahi dut zera: agian aditz forma berberataz ari gerala, ahoz aho transmititutako hizkuntzan.
Barkatu berandu erantzutea, Mikel.
“Bai, Julen, baina, bestalde, zein hizkuntza irakatsi behar da akademietan? zein modalitate, grafia kontua nagusiki, erabili behar da Euskal Herriko Egunkarian (Telebistan, Irratian…)?
Eztabaida honetan muturretara joan zareten uste dut…”
Zareten diozu. Ez dakit nik noiz eman dudan nire iritzia horri buruz. Akademietan irakatsi, grafia… nik ez dut inoiz ezer esan horri buruz. Muturrera joan? Esango didazu, zer esan nahi duzun, deskolokatu egin nauzu. Inoiz ez dut ezer esan horri buruz, beraz ez dakit nola joan nintekeen muturrera kar-kar-kar.
Ez, ez duzu zure iritzia eman, baina azaldu duzu hizkuntzen berri: “Hizkuntza bat-batuak ez dira existitzen. Betiko falazia da hori”. Bada zerbait. Ondoren nire galdera, ea zer irakatsi behar den…
Dena den, ziur nago Antton Erkiziaren iritzia ez dela zuretik oso urrun egonen, ñabardurak izan ezik.
Eztabaida hauetan gustuko ez dudana, aurreko iritzi-emailea deskalifikatzea, bere pertsonaz baieztapenak egitea. Josu Naberan kasu. Ni errespetu osoaz bestearen iritziak eta ideiak gainditzen saiatzen naiz, baina ez pertsona.
A, denbora gehiago emanen bagenu elkarren artean solas egiten…
Erkizia,
Lafittec hauec guztiac aiphatzen ditu synonymo modura:
daude, dagotza, dagoz, dagozki, dagotzi, dagozi, dagozka, dagoza
Berdinsuac lirate gaude eta çaude-ren casuan
ZAUDE, ZAGOTZA, ZAGOZ etc. pluralac ciren hassieran:
ÇU hori VOS cen, bai, guero vosotros/as (çuec) eman duena, çuc ederqui adiaraci duçun modura.
Adeitsuqui
Mikel,
Ados, saiatuko naiz erantzuten ba. Aldez aurretik baina, utz iezadazu gauza bat esaten. Josu Naberan sabotatzaile lanetan ari da Zuzeun, ez iritzi soilak ematen. Jendea bakean uzteko eska diezaiodan, bidezkoa ez ezik, beharrezkoa da. Nahiko moderatua izan naizela esango nuke, egiten dituenak kontuan hartuz.
Erkizia jaunaren balizko iritziari dagokionez, agian zuzen zaude, ala agian ez. Bat-batua eta bazterrean utzi-k esan nahi dutena esan nahi dute, ez beste ezer. Agian gaizki aukeratu ditu hitzak. Hizkuntza bat-batuak existitzen ez direlaren adibide bat berak jarri du gaur. Espainolaren vos. Dagoeneko Espainian galdua, Argentinan erabilia. Hor duzu bat-batuaren aurkako adibide garbi bat.
Nire iritzia eskatu didazunez, erantzuten saiatuko naiz. Zer irakatsi beharko litzatekeen? Hizkuntzari mesede egiten dion hori. Besterik gabe. Zer den hizkuntzari mesede egiten dion hori? Lehenik eta behin bazterkeriak alde batera uztea. Bazterkeria nahikoa jaso du euskarak historian zehar, oraindik ere gure burua baztertzen jarrai dezagun. Hasteko, ideia berriak eta orotariko proposamenak mentalitate irekiz aintzat hartu. Dela aditza hobetzeko/murrizteko/hedatzeko proposamenak, dela estandarra zabaltzearena, eta abar. Estandarra zabaltzearen adibide bat gaur Lavin jaunak aipatutakoa izan liteke. Dagoz. Egon aditza. -go. Nago/Hago/Daude?/Gaude?/ Egia da dagoz eta gagoz-ek hor ondo enkajatzen dutela, gaude eta daude-k baino hobeto agian. Beraz, baztertzekoak dira? Ba ez dakit. Nik ez ditut erabiltzen, baina Madrildar batek ere ez du vos erabiltzen, eta inork ez du vos debekatzen edo akademiatik kanpo uzten.
Ez daukat ideia argirik edo itxirik. Mentalitate ireki bat izaten saiatzen naiz, eta horregatik irakurtzen ditut Josuren proposamenak. Besterik gabe. Ez dakit zehazki zer irakatsi behar den. Dakidana da orokorrean hizkuntzari mesedegarri zaiona irakatsi behar dela, beldur eta dogmak alde batera utziz. Dagoz mesedegarri bada, ba agian irakatsi beharko da. Ez bada, ba ez.
Ahal nuen hobekien erantzun dizut.
Julen,
Guztiz bat nathor adiarazten dituçunequin.
Nire ustez ez da ecer ere kendu behar batuerazco aditzetic, batez ere iracasteco moldea aldatu behar da.
Adibide bat ipiniko dut:
“zeniezazkiguketen”
Cembat dembora uste duçue dedicatu çuela Euskaltzaindiac forma hau onçat emaiten?
Uste duçue benetaco lan academicoa egon cela EUSKAL ADITZA aztercen eta ikercen, guero erabaqui bat harcecotz?
Uste duçue 50 urthe dedicatu deraucotela harturico erabaqui hauec berraztercen?
ADITZA hassiera hassieran erabaqui çuten duela 50 urthe, eta hicaco alokutiboac dira azquen urthe hauetan aditzari buruz “landu dutena”.
zeniezazkiguketen eta typo honetacoac mahucatic atereac dira.
Norc erabili du historian ahoz edo idatziz aditz hyper luce hau?
zeniZKIguketen indicativoa oinharritzat harturic, aditz asmatu hori sorthu çuten. ZKI hori sarthu ceraucoten berceari, neholaco ikerqueta minimoruc eguin gabe.
Classicoetan ez da aguercen honelacoric behin ere ez.
Dagotza, dagoz eta daude, ordea, hirurac dira benetacoac. Hobetsi nahi dela DAUDE. Ongui. Baina berce biac ere DAUDE beçain euskara batua dira. DAGOZ- erabili ere eguiten da NOR-NORI moldean.
Ithurric eta Lafittec behin ere ez dute benetaco adizqui bat baztertu. Hizcunça national batuan ecin da honelacoric eguin. Batzuc hautatzen dira forma litterario modura, idazleec erabili dutuztelacotz. Berce batzuc euscalqui mailan uzten dira. Eta berce batzuc ahozco hizqueretacoac dira.
Baina guztiac dira euscara/euskara.
Adeitsuqui
Gizona, gizona, Julen, baina nora zoaz? Ez direla erraldoi gaizkileak, errotari xumeak baizik, artoa ehotzen.
Iracatsi behar da benetan erabili eta erabilcen dena.
Adibidez, Euskaltzaindiaren aditz quadroetan seinalatu behar lirateque orain arte nehorc ere erabili ez dituen millaca adizqui. Adibidez, asterisco batequin. Horrela ikasleac centratuco lirateque benetaco euscal adizquietan. Eta honela ez lirateque accomplexatuco haimberce adizqui ez daquitelacotz.
Aditzac aurkezteco modu hori, ohicoa, ceharo caltegarria da euscaldunen ossassun mentaleraco.
Nire systemaren bidez, aditzac eraiquitzen dira automaticoqui (hauxe da nire helburua) norberaren beharren arauera.
Helburua da automatizationea.
Eta nire ustez hori possiblea da.
Erdaraz hala eguiten dugu, aditza nehoiz ençun gabea baliz ere.
Flipar modu, dembora eta persona guztietan conjugatzen daquigu, nahiz adizqui guehienac seculan ez ditugun ençun. Asqui dugu yo flipo jaquitearequin berce guztiac ondorioztatzecotz.
Euscaraz ere berdin eguin liteque nire systema iraulçailearequin.
Hor dago nire eta Euskaltzaindiaren arteco differencia!
Adeitassunez
Erkizia,
Cer adiaraci nahi duçu honequin?:
“Gizona, gizona, Julen, baina nora zoaz? Ez direla erraldoi gaizkileak, errotari xumeak baizik, artoa ehotzen.”
Neuc ez derauçut ulercen!
Nor ez dira gaizquileac?
Julenec gaizquile bat seinalatu al du?
Ez dut uste!
Ez dut ulertzen zer esan nahi duzun Erkizia. Dagoz bezalakoak batuan onartzea ideia kixoteskoa dela esan nahi duzu? Ez dakit zer esan nahi duzun.
Gaur goizean gosaltzerakoan, ogi xigortuarekin oliba olioa hartzea lehenetsi dut, hobetsi dut, gurina baztertuz.
Galdera: nire aukera horrek guriña gorrotatzen dudala esan nahi ote du? gurina desagarrazi nahi dudala?
Ez, noski. Horrek esan nahi du oliba olioa hobetsi dudala gaur, osasunaren hobe beharrez. Agian zuzen nabil, agian oker. Agian bihar guriña goxoa hartuko dut.
Mendira igotzean, bidegurutzean (demagun, Euskaltzaindia) bide bat aukeratzeak bestea ez aukeratzea dakar, hau da, baztertzea. Badakit: “baztertzeak” adiera ezberdinak dituela eta kontestuan ulertu behar direla eta ulermena eta ulertu nahi dena elkarrekin korapilatuak doaztela…
Bizitza korapilotsua da, bai.
Egun ona izan.
Baina ze kristo da hau?
Julen ez da fio nitaz, asmo onez ari ote naizenik. Josu Lavinek ere kutsu faszista sumatzen dio nire hitzei…
Nik bakarrik esan nahi nuen lasai egon zaitezketela, ez naizela “gaizkile erraldoia”, errotari xume bat baizik…
Eta modu poetikoan esan nahi izan dut, mediokrea ez izatearren…
Baina oraingoan ere ez dut ongi asmatu.
Alperrik ari naiz.
Bai Antton, zuk lehenetsi, zuk hobetsi. Baina norbaitez dagoz hobesten badu, ez zaio uzten. Bidegurutzea diozu. Zein bidegurutze? Non ikusten dituzu bidegurutzeak? Vos vs tu ez al da ba bidegurutze bat, zure ikuspegitik? Berriz ere gatoz kontu berera. Baztertzea zergatik, gramatikalki zuzena den zerbait. Hori da kontua.
Ados Antton, sentitzen dut gaizkiulertua egon bada.
Erkizia,
Ni orain enteratu naiz gaizquilearenaz. Çure buruaz erraiten cenuen!
Harrituric ni.
Baten batec erranen balu, euscara batuaren oneraco, edo euscararen oneraco DAGOZ baztertu behar dela, DAUDE salva dadin. Orduan, horrec ez luque soilic kutsu fascista ukanen, fascista huts içanen liçateque escuinecoa edo ezquerrecoa içanic ere.
DAGOZ euskara batua da.
dago + quio = dagoquio
daude + quio = dagozquio
Cergatic ez dute onçat eman ondocoa?:
daude + quio = daudequio
Ikasleec esquertu luquete, hori eguin balute.
Ipharraldean dagotza erraiten duenac badaqui ecen
dagotza + quio = dagozquio
dela.
Varianten artean DAGOZ edota DAGOZ- da erabiliena.
Nola baztertu? Nola baztertu dela?
Euscara çucena den guztia euskara batua da, Euskaltzaindiac oraindic onhartu ez balu ere. Oraindic gauça asco ditu erabaquitzeque.
Orain, berriqui, euscaraz “deklinabide”ric ez daducagula erraiten hassi dira. Ni conforme, niretzat ere behin ere ez da existitu. Baina practicoa da. Dembora ere ez da existitzen niretzat, baina erlojua practicoa da, vicitzaren joana neurcecotz, adibidez.
Ancinaco greciera:
http://naffarrera.info/?url=https%3A%2F%2Feu.m.wikipedia.org%2Fwiki%2FAntzinako_greziera
Ancinaco greciera edo grequera classicoan dialectoac ceuden. Periodo helenisticoan coine (grequera batu communa) sorthu çuten.
Nehori ez çaio passatu burutic, seculan, dialecto haien artean bat bercea baino gutiago cenic erraitea.
Idazle batzuec batean idazten çuten, berce batzuec berean.
Neholaco problemaric ez.
Obra batzuc berceac baino çaharragoac ciren. Baina, nehoiz ez ciren “modernizatzen”. Idatzi ciren beçala, ikasten eta batzutan buruz ikasten ciren.
Euskara Batua sorthu da hemen espainol eta batez ere frances mentalitateaz.
Ibon Sarasola batec errana du ahanz ditzagula classicoac eta euscalquiei agur erran diecegula!
Hau ez da Euskaltzaindiaren eritzia nehondic nehorat.
Baina ençun behar ukan dugu hori Bizcaitic, adibidez, eta neholaco graciaric ez deraucu eguin.
Hori erraiteco libertatea hartu du berac. Baina ascatassunari lothuric bethi doa erançunquiçuna edota responsabilitatea.
Bakoitza da bere erranen erançule.
Espainol edo, batez ere, frances mentalitate horren arauera, dialectoac hobe desaguertuco balira.
Francian ia ia lorthua dute uniformatze republicano fascista hori.
Espainian ez dute lorthu uniformatze hori eta ez dute lorthuco seculan ere, Espainiatic campoan herrialde independent ascotan espainola erabilcen baita.
Hemen eredu modura anglesa hartu beharrean, espainol eta batez frances ikuspegui hori bere eguin dute.
Ez dute eguin Francian beçain fascistaqui eguin, baina ahots batzuc
bide horretatic doaz euscalteguitis chronicoa patitzen duten ascorenganic.
Gutiespena euscalquiequico, garai guztietacoeçaz. Inferioritate complexua ereiten, batzuec modu descaratuan.
Batzuc ez gara trampa lotsagabeco horretan erori, ez eta nehoiz erorico, viciric gaudeno.
Gora euscara ossoa!
Erran dut.
Nire systemac athe berriac direquicotza
(irequico ditu):
dakart = ekarcen dut
dakarrit = ekarri dut
dakarricot = ekarrico dut
nekarren = ekarcen nuen
nekarrien = ekarri nuen
nekarricoen = ekarrico nuen
Eta aditz jolasean aurrera:
nathor = ethorcen naiz
nathorri = ethorri naiz
nathorrico = ethorrico naiz
nenthorren = ethorcen nincen
nenthorrien = ethorri nincen
nenthorricoen = ethorrico nincen
Euskaltzaindicoec asmatzeco escubidea badute, cergatic ez guc!
Seriotan nabil, eh!
Adeitsuqui
Niri ez zait iduritzen Euskaltzaindiak jarrera hertsia duenik, ez aditzari buruz, eta ez beste aspektu askori buruz.
Sarritan leitu dut Euskara batua hizkuntzaren maila jasoan erabiltzekoa dela; hots, testuliburuak, hedabideak, argitalpen Euskal Herri guztikoak, Euskal Herri guztian eta are itsasoaz haraindi baliatuko direnak, era berean aurkezteko komenigarritasuna da aldarrikatzen dena… eta badakigu, gainera, formak eta aldaerak ez direla beti maila geografiko berekoak. Lokalismoak, baztergarri ez badira ere, noiz eta zertan erabili jakin behar dugu. Erregistro kontua ere bada hor.
Bestalde, ez ditugu konfunditu behar hizkuntza idatzia eta ahozkoa, horretan ere, edozein hizkuntzatan bezala, alde handiak egon baitaitezke. Gaztelaniaz jende guztiak, alfabetatua bada behintzat, ‘entonces’ idazten du, nahiz eta kasuan kasu hitz hori nola ahoratzen den… “toes” izatera irits daiteke.
Ingelesaz, kasu, ez da akademietan “wanna” edo “gonna” irakasten, behe mailetan behintzat, edo “-ite” guztiak (nite, lite…), eta horrek ez ditu bazterrean uzten…
Malguago jokatu beharra dukegu, eta malguago iritziak plazaratzen, agian… hori zen nire iruzkinaren zioa.
Daude horren sinonimoen artean, ‘dagode’ falta den uste dut, arkaikoa apika… baina jatorrizko forma, ‘zarade’ edo gisakoak bezala.
Formak forma, horren egoki iruditzen ez zaidana geroaldiko formak asmatzea, Josuk ateak zabaldurik eta, -ko tartean sarturik… ez dut garbi ikusten… esanahia, sakonean, ez baitagokio, nire ustez, trinko formak erabiltzeari. Beste hizkuntzetan, zuek hobeki dakikezue, etorkizuneko formak perifrastikoak-edo dira, irrealak direlako edo? Gainera, Josu, erronka bat…: -ren forma baliaturik eratuko al zenituzke (ba al zeneratuzke) geroaldikoak?
Bigarren ikasgai hau aurrecoa beçain lucea içanen da!
Spero dut hirurgarrena laburragoa içanen dela, ceren badut PDF modura aurkezteco gogoa ere. Orrialde gutitan.
Euskaltzain ia ia guztieçaz eritzi ona daducat. Ez naute enthusiasmatzen. Toleratzen ditut. Haiec ere toleratzen nauten hein berean, bederen.
Batzuc, dena dela, ecin ditut irensi; haien adiarazpenac direla eta.
Çuc emanico eritzi batetic sorthu da nigan aditzequin jolasteco gogoa.
nenthorrien = ethorri nincen
nenthorricoen = ethorrico nincen
beçalacoetaraino helcecotz.
Jolasa bide ona da adizqui systema hau automatiza deçagun, batec cochea eramaitea automatiza deçaqueen beçala.
Berezcotassuna.
Nire ustez possibleagoa da ohituta gaduzcaten ohico quadro amaigabeco horien bitartez baino.
Ez daducat dudaric. Sinhetsiric nago.
Nic normalean nire aurretic norbaitec erabilitaco formac erabilcen ditut. Baten bati iracurriac. Ez da berdina, Leiçarraga edo Axular batec erabili badituzte, edo azquen postmodernista chupiguaiac eguin badu.
Horrec segurtassuna emaiten deraut, securitatea.
Gauçac hola dagode!!!
Gueroaldi trincoan CO gabe, QUE erabilcen nuque, çuberotarren ancera, nola edo hala.
nathorrico = nathorque
nenthorricoen = nenthorqueen
Solutione hobea da QUE erabilcea.
-(r)EN moducoric ez. Ecina iraganaldian eta orainaldian nahasle.
Iracurleec daflippatucote edo hobequi daflippaquete!
Adeitsuqui
Mikel, baina ez da hori debatitzen ari garena, desbideratzen ari zara. Gauzak nahasten ari zara. Diozunarekin ados nago, baina beste gauza batez ari gara.
Adibide berarekin jarraituz. Dagoz, ahozko hizkuntzan dauz da, oker ez banago. Dagoz ez da “paké” edo “wanna” esatea bezala. Dauz litzateke “wanna” esatea. Dagoz edo dagotza euskararen maila jasoa dira, ez dira ez lokalismo ez txokokeriak. Noski maila jasoa eta lokalismoak bereizi behar direla. Baina Josu proposatzen ari dena maila jasoan gauza gehiago onartzea da, ez “juntzea” bezalakoak.
Egon aditzaren dagotza edo dagoz, jatorrizko -go- duten horiek Bizkaian, Iparraldean edo Nafarroan erabiltzen badira, gramatikalki zuzenak badira eta jatorritik gertuago badagoz ; D , nola ez dira onartzen? Diozu Euskaltzaindiak ez duela jarrera hertsia aditzari buruz. Barkatuko didazu, baina bai. Badu. Aditz batuari buruz jarrera hertsia du, dagoz ez du onartzen, maila jasoa den arren, erabilia, eta jatorritik gertukoa.
Dagoz eta dagotza, maila jasokoak eta erabiliak direnak, baturik baztertu, eta erabiltzen ez diren “zeniezazkiguketen” (berriz ere Josuren adibidea erabiltzearren) batuan onartzea zuzena al da? Hori da galdera. Hori mesedegarri al da hizkuntzarentzat? Agian ez. Hortik nire erantzuna. Irakatsi behar dena hizkuntzarentzat (hiztunentzat) mesedegarri dena da.
Julen,
Ecin “baina”ric jarri çuri. Ecina. Bethi bicain, xaboiric eman gaberic.
DAGOZ eta DAGOTZA ez dira “gutiago” euskara batua, DAUDE baino. Euskaltzaindiac onhar deçan ala ez. Berdin da.
Haien proprietatecoa al da euskara batua, ala?
Norena da?
Erabilçaileona, ezta?
Adeitsuqui
Eskerrik asko Josu, eta berdin. Beste behin ere plazer bat izan da zure proposamenak irakurtzea. Eta bai, agian gehiago pentsa behar litzateke hiztunengan eta gutxiago ideologian, erabateko uniformismoa ideologia bat besterik ez da eta, azken finean.
Exacto, Julen! Exactissimo!
Adeitsuqui
naffarrera.info@gmail.com
Egun on,
Laster hirurgarren ikasgaia garatzeco gogoa daducat.
Aditza schematicoqui aurkezteac (nic ohi dudan modura) baditu bere abantailac, ceren typo honetaco quadroac:
https://en.m.wiktionary.org/wiki/etorri
[Ikus NOR eta NOR-NORI denbora eta modu guztietan]
ceinetan cocatzen baitira Euskaltzaindiac fincaturico ETORRI aditzaren adizki guztiac arriscutsuac baitira.
Arriscutsuac?
Bai, ceren adizqui guztien quadroac garatzean maiz aguertuco baitzaizquigu “possible” liraten, baina orain arte nehorc erabili ez dituen formac.
Wikipediaco quadro horretan aguercen diren ETORRI aditzaren adizki guztiac erabili dira noizbait?
Euskaltzaindiac fincaturico millaca adizqui euscaldunec ez dituzte behin ere erabili gure historia ossoan.
Honeçaz gain, quadroetan aguercen ez diren adizqui asco behar beharrezcoac lirateque eta guciz erabilgarri.
Adibidez, Euskaltzaindiak NAKAR (ekartzen nau) daduca fincaturic, eta logicoa denez haren iraganaldia den NINDEKARREN (ekartzen ninduen) ere bai.
Compara deçagun ETORRIrequin
nator
nentorren
banentor
nentorke
Iraganaldico formatic automaticoqui banentor eta nentorke atheratzen ditugu.
Cer gerthatzen da EKARRIrequin?
nakar
nindekarren
*banindekar
*nindekarke
Hauxe da guerthatzen dena: Azquen bi hauec ez dira batueran existitzen!!!
Euskaltzaindiac ez ditu onhartu!
Hau da, ez dira euskara batua!
Adizquiac, quadro hauetan, edo sobratzen dira (nehorc ere erabili gabeac) edo falta dira (eta behar beharrezcoac dira).
Çuen eritzien çain
Adeitsuqui