Podgorica da Montenegroko hiriburua. Ezezaguna guztiz. Nik bisitatu ditudan hiriburuen artean, agian, ikusteko gutxien daukana. Ezer gutxi. Ez dakit, agian, horregatik erosoen sentitu arazi nauenetako bat ere izan da. Lasaia, trankila. Inongo edertasunik ez badu ere, itsusia ez da eta egunean zehar beroa jasangaitza izan arren, arratsaldeko epeltasunak pasiatzera irtetera gonbidatzen du, caffe batean eseri eta Montenegro bertako Niksicko zerbeza fresko bat hartzeko. Eguzkia ezkutatzearekin irabazten dute kaleak. Bizitasunez betetzen da bulebar printzipala, zein, gainera, bostetatik aurrera oinezkoentzat bakarrik bihurtzen baiten. Trafikoak debekatuta dauka hurrengo goizeko bostak arte berriro ibiltzea.

“Montenegro oso polita da“, esaten diote hona etortzen diren turista eta atzerritarrek. “Bai“, erantzuten die berak, “soilik 600.000 montenegroarrak daude soberan“, umore beltza erabiliz, “horiek denak hemendik bidaliz gero, perfekto“.

Baina bada beste motibo bat, izen propio bat, Podgorican gustora sentiarazi nauena: Backo. Backo ostatu hartu dudan lekuaren jabea da. 35 urteko montenegroarra. Musulman ateoa, bere hitzetan. Gaueko tertulian herrialdearen historia, politika eta gaur egungo affaire askoren berri eman dit, bion arteko berbaldi atsegin batean, Euskal Herriataz ere galdetu baitit.

“Montenegro oso polita da“, esaten diote hona etortzen diren turista eta atzerritarrek. “Bai“, erantzuten die berak, “soilik 600.000 montenegroarrak daude soberan“, umore beltza erabiliz, “horiek denak hemendik bidaliz gero, perfekto“. Ustelkeria omen da nagusi Montenegron eta Errusiako mafia herrialdea bereganatzen ari da, batik bat, kosta adriatikoa. “Hau garbigailu bat bezala da, zuk ekarri diru zikina eta hemen inbertituz zurituko da“. Backok ez du sinesten politikoetan eta horregatik ez du inoiz bozarik eman. Denak berdinak iruditzen zaizkio, gobernukoak ala oposiziokoak izan. Denak ustelak.

Bidaiarientzat lasaia da, ez da arriskurik baina krimen antolatua existitzen da eta Sizialiako metodo berak erabiltzen omen dituzte. Lehen Italiako mafiak ziren eta Europar Batasunak “aski da!“ esan zuenean, Errusiarrak iritsi ziren. Beraien asuntotan ez sartzea omen da arazorik ez izateko irtenbiderik onena.

Gerrari buruz galdetu diodanean, esan dit Balkanetako Gerrak ez direla amaitu, gorrotoak eta nazionalismo sutsuak hori dirautela. “Europar Batasunaren presioaz denak demokratak bailiran aktuatzen ari dira, baina 20 urte baino lehenago berriro gerra piztuko da“, dio. Inor ez dago gustora bake akordioen emaitzekin. Ez da baikorra, berba egiteko moduak eta tonuak salatzen dute.

Zigarro bat pizten du bestearen atzetik, horrek lasaituko egingo balu bezala. Hitz egiteko gogoz dago. Eta nik utzi egiten diot, segitzeko esanez. Gustora dago dena kontatzen eta niri arras interesgarria iruditzen ari zait kontatzen didan oro.

Montenegroko historiari eutsi dio. Harro dago montenegroarra izateaz. Hitzetan nabari da. “Gu ez gaitu inork konkistatu, ezta inperio otomandarrak ere”, eta mapa batean erakusten dit herrialde hau askea izan zela turkiarrek zonalde hori okupatu zuten 500 urteetan. Gaur egungo Suitza moduan geratu zen, “for trading”, dio, negozioak egiteko.

Bukatzeko ardo montenegroarra atera dit. Beltza. Eta botila txikia bion artean konpartitu dugu. Horrela bertako ardo ederra dastatuz amaitu dugu gaua, ez antolatu, ez ordaindu daitekeen aparteko giro epel batean.