Krisi sistemiko sakon batean bizi gara, eta COVID-19 azeleragailu berri bat da. Krisi hau komunitate zientifikoak iragarri zuen, ordena ekologiko kontua zen, gizateriak planetari egiten dion presio produktiboaren ondorio.

Bizi garen sistema biozida, bidegabea, desorekatua eta hauskorra da. Ez du bizitzari eusteko egitura kolektibo sendorik, lehenetsi ez direlako eta aurreko krisialdietan desagerrarazi egin direlako.

Bizitzaren prekarietatea existentzia erregimen gisa ezarri da gehiengo sozialentzat. Pobretze prozesu globala ikusten dugu, eta desberdintasunak eta indarkeria areagotu egiten dira, modu guztietan, bereziki matxista eta arrazista.

Darwinismo sozialaren ideien finkapena, boteretik bultzatuak, “indartsuenak bakarrik iraun dezakeela” bezalako postulatuak nabarmentzen dituztenak, gaur egungo hizkuntzan, “pertsona aberatsenak”, eta Shockaren teoriaren erabilera sistema kapitalista indarberritua ateratzeko balio izaten ari dira.

Pandemia konpontzeko hartutako neurriek eztabaida sortu dute, eta agerian utzi dituzte baliabiderik ez duten eta egoera ahulean dauden pertsonen zaintzan dauden gabeziak. Gure adinekoek egoitzetan duten egoerari buruz ari gara, etxerik ez dutenei edo paperik ez dutenei buruz, atzerritarrak barneratzeko zentroetan bizi direnei buruz… Kapitala abantailak lortzen ari da neurri sozialei dagokienez, eta gizartearen ebidentziak daude. Eta mugimendu sozialak jardunean, ez du desoreka hori onartu nahi. Horregatik, borroka egongo da nork ordaintzen dituen hutsak ikusteko (eredu pribatuak edo publikoak).

Krisi honek kontzientzia sozialean eragina du, eta egungo balio sozialak auzitan jartzen ditu, baliabide publikoen garrantzia erreskatatzen du eta neurri neoliberalak desprestigiatzen ditu. Krisiarekin jabetzen gara eredua aldatu egin behar dela.

Hor dago koska. Hau dugu aukera orain arte pribatutik eta informaletik, ikusezinetik eta emakumeak protagonista dituen sistema berrantolatzeko, are gehiago langile eta migratu klaseetako emakumeak. Emakumeek ordaindu gabeko lana egiten dute; etxeko langileak dira, egoitzetako zaintzaileak, etxez etxeko laguntzako langileak, kutxazainak, garbitzaileak, eta langileen % 80a osatzen dute osasun eta gizarte-zerbitzuetan. Zaintzak gizarte-inbertsio handia dira, eta lan hori dohainik edo prekarizatuta dauden emakumeek egiten dute, sexuen arteko desberdintasuna eta arrazismoa prekarizazio horren euskarri gisa erabiltzen dituen ereduaren esparruan.

Ezin dugu onartu gizarte edo lan murrizketen eta herri klaseei zergak igotzearen ondorioz sortuko den zor publikoa oraindik kolpean dauden belaunaldiek ordaintzea. Ez dugu onartu behar gehiengoaren bizitza prekarizatzea kapital handien mesedetan. Ez dugu nahi lurralde kontrolik, ez digitalik, ez militarrik osasun kontrolaren aitzakiarekin.

Salbuespen-sistemak faxismoen aurrerapena sustatzen du eta demokrazia eta askatasunak murrizten ditu. Eta eskubide horiek galtzen baditugu, ez ditugu inoiz berriro egingo berreskuratuko.

“Ekonomia Jasangarrirako Proiektu Europarran” oinarritutako erreskatatze sozial baten alde egiten dugu, fokua jende zaurgarrienarengan jarriko duena, bizitza eta zaintza erdigunean jarriko dituen eredu bateranzko trantsizioaren zerbitzura egongo den fiskalitate bat bultzatuko duena, aurrekontu sozial, arrazista eta antipatriarkalak izango dituen plangintza ekonomiko baterantz. Subiranotasunei mesede egingo dien eta, aldi berean, nazioarteko elkartasuna antolatuko duen plan bat nahi dugu, sektore estrategikoak nazionalizatuko dituena, berlokalizatuko dituena, lana, dirutza handiei zergak ezartzea eta hipotekak eta alokairuak bertan behera utziko dituena.

Osasun publikoaren subiranotasuna eta babes zibila, militarizatu gabea, bermatuko dituzten legeak defendatzen ditugu; bizileku-baimenaren zain daudenen egoera erregularizatuko duten arauak, eta merkatuaren beharraz baliatuko direnak enpresa handien akzioak erosteko, inbertsio hori onura publiko bihurtuko duen sistema publiko baterantz igaroz.

Krisi ekonomikoak ez ditu patronala eta kapitala COVID19ren biktima bihurtzen, arduraduna dela dakigunean. Beste behin ere, eredu ekonomiko honek gutxiengoari pribilegioak sortzen dizkiola baieztatzen dugu, gehiengoak bizirauteko borroka nekaezin batera jotzen duen bitartean.

Gizarte antolaketaren, elkartasunaren eta pentsamendu kritikoaren bidez gure bizitza eta munduen kontrola konkistatzeko ordua da.

Estibaliz Gomez de Segura eta Joxe Iriarte “Bikila”

Alternatiba