Nafarroako establishment nagusia «Nafarroako azpi-elite politiko, ekonomiko, judizial, unibertsitario eta mass media elkartzeak osatzen duen talde elitea» litzateke, «Nafarroako identitate-batasunaren» erabateko defentsak nahastuko lituzkeen presio-lobby-ak. Horrela, 100 familia edo familia-klan inguruk Foru Komunitateko ekonomia, politika, unibertsitate eta hedabideen boteregune guztiak menderatuko lituzkete, eta Foru Erkidegoa barruti feudal bihurtuko lukete XXI. mendean, hau da, distopia edo utopia negatibo bat, non errealitatea gizarte ideal batenaren aurkakoa den. Ildo horretan, Diario de Navarra, foru lurraldean zabalkunderik handiena duen egunkaria eta erregimen nabarristaren postulatuen bozeramaile ofizial bihurtua, hainbat hamarkadatan zehar nafar gizartearen psikean establishment navarristaren («Que vienen los vascos») mezu argi eta garbia inplementatu zuen, «la aguja hipodérmica o bala mágica» teoriaren bidez.

Teoria horren oinarria da «herritarrei ideia zehatz bat ematea iritzi publikoa beren mesederako bideratzeko, eta ideia horrek gizabanakoak beren ideia politikoetara atxikitzea ahalbidetzen du, indarkeriara jo behar izan gabe». Era berean, egunkari horrek Sanzen eta Barcinaren gobernuetan indarrean zeuden hizkuntza-klixeak inposatu zituen, gaztelania eta ingelesa erabiltzeari eta sustatzeari lehentasuna ematen ziotenak, eta euskara bere ghetto geografiko eta ideologikoan bizitzera kondenatuta geratuz, establishment navarristaren miopia intelektualaren eta aldeanismo politikoaren ondorioz.

Hala ere, Diario de Noticias Navarra ‘egunkariak eta Gara-k gaztelerazko monokromatismoa bukatzea lortu zuten, euskara eduki birtualetan eta inprimakietan sartuz, eta hainbat hamarkadatan Nafarroan aldaketa politikoaren utopia nahi izan zuten pertsonen topaleku izango ziren. Pertsona horiek beren ametsa gauzatzen ikusi zuten Uxue eta Chivite buru zituzten Gobernu Aurrerakoien eraketarekin, eta ezin zen baztertu hurrengo 2023ko Udal eta Foru Hauteskundeetan parlamentu-arkuko indar aurrerakoiek beste garaipen bat lortzea, Euskararen Lege zaharkituaren aldaketa saihestezina izango zuena.

….

Germán Gorraiz López

Analista