Espainiako Estatuko demokrazia ornogabea –

Espainiako demokraziaren krisiaren gakoak ulertzeko, José Ortega y Gasset filosofo eta saiakera-egilearengana jo beharko litzateke, 1921ean argitaratutako “La España invertebrada” saiakeran bere garaiko krisi sozial eta politikoaren azterketa sakona egin baitzuen. Horrela, “ornogabetze historikoaren” eszenatoki berri batean egongo ginateke, eta horren kasuistika hiru geruzatan antolatu ahal izango genuke, orteganiar eskemari jarraituz.

Epidermis exegetikoan, Ortegaren arabera, “akats eta abusu politikoak eta gobernu-formaren akatsak” egongo lirateke, eta horrek, egungo agertoki politikora eramanda, Sanchezen Gobernuaren akats politikoak ekarriko lituzke. Horrela, Podemos bazkidearekin sinkronia lortzeko eta “ETAren berpizkundean” eta “hauteskunde-iruzurraren itzalean” oinarritutako estrategiari aurre egiteko gaitasunik ez izateak, PPk eta Voxek garaipen izugarria lortuko lukete udal eta autonomia hauteskundeetan. Hurrengo geruza edo dermis exegetiko batean, disgregazioaren fenomenoa edo “partikularismoak” aurkituko ditugu lexiko orteganiarrean, eta horrek isla politikoa izango luke Euskal Herriko eta Kataluniako mugimendu independentista edo subiranistetan. Ortegaren arabera, “Berezitasunaren funtsa da talde bakoitzak bere burua osotasun baten parte gisa sentitzeari uzten diola eta, ondorioz, besteen sentimenduak partekatzeari uzten diola”. Hala ere, jarrera politiko horren aurka “totalizazio-lana” legoke, Ortegaren ustez, eta kontzeptu hori prozesu korporatibo gisa uler liteke, non talde sozial desberdinak osotasun baten (Espainia) zati gisa integratuko liratekeen.

Tesi hori PP eta Vox bezalako alderdiek defendatzen dute, eta PSOE eta Sumar zulo existentzial batean egongo lirateke. Ortegaren arabera, “totalizazio-prozesua bultzatzen eta elikatzen duen potentzia benetan substantiboa dogma nazional bat da beti, elkarrekin bizitzeko proiektu iradokitzailea”. Azkenik, hirugarren geruza edo larruazalpeko exegetikora iritsi ginen, Ortegak “aristofobia edo onenen beldur” gisa deitua. Bere hitzetan, “masen matxinada sentimentala, onenekiko gorrotoa eta politikan haien urritasuna izango litzateke porrot hispaniko handiaren benetako arrazoia” eta irtenbide gisa, saiakeraren amaieran, Ortegak “espirituak gobernatu eta borondateak bideratu beharko lituzkeen hautespenaren agindua” aipatzen du, eta hura zizel giza erabiliz, “espainiar gizon mota berri bat sortzen hasi”. Hala ere, utopia horrek itxaron egin beharko du Espainiako Estatuan pertsona kopuru jakin batek (Masa Kritikoa) kontzientzia handiagoa lortu arte, une horretan norbanakoa gai baita jauzi ebolutibo bat egiteko eta pentsamoldea aldatzeko. Tesi hori “Ehungarren Monoaren Teoria” izenez ezagutzen da, eta Lyan Watson biologoak aipatu zuen “Lifetide” lanean (1979an argitaratua). Beraz, Espainiako Estatuan katarsiaren eta ondorengo metanoia kolektiboaren prozesu bat saihestezina dela ondorioztatzen da.

Germán Gorraiz – Analista

Espainiako Estatuko demokrazia ornogabea