Bilbon 2021ean gertatu ziren gizon gay edo bisexualen ustezko hilketei buruzko prozedura judizialaren egoeraren gaineko balorazioa –

GEHITU Euskal Herriko lesbiana, gay, bisexual, trans, eta intersexualen elkartearen adierazpena, Bilbon 2021ean gertatu ziren gizon gay edo bisexualen ustezko hilketei buruzko prozedura judizialen egoeraren gaineko balorazioa eginez, Gehitu prozedura horietan herri akusazio gisa pertsonatuta dagoelarik  Gehituk (Euskal Herriko lesbiana, gay, bisexual, trans, eta intersexualen elkarteak) herri-akusazioa baliatzea erabaki zuen komunikabideek ezagutzera eman zutenean ikerketa polizialak eta judizialak abian zeudela Bilbon gay edo gizon bisexualen aurka egindako ustezko giza hilketak zirela eta. Erabaki horren motibazioa izan zen, prozedura judizialaren esparruan, laguntza ematea ikerketak gertatutakoa erabat argitu dezan, justizia egin dadin, eta biktimei erreparazioa egin dakien.

Gehituk, orduan, ez zuen ezagutzera eman bere erabakia, ez zekielako zein egoeratan zeuden prozedura judizialak, eta ulertzen zuelako informazio hori gabe ezin zela egin inolako adierazpenik behar adinako zorroztasunez.

Iazko uztailean, Gehituk herri-akusazioa edo herri-akzioa baliatzeko erabakia hartu zuenean, egitate horiengatik Bilboko instrukzioko epaitegi desberdinetan bideratutako zazpi prozeduratan pertsonatu zen. Zehazki, bi giza hilketaren saiakuntza eta ustezko bost giza hilketa burutu eta ondorengo ondare-delitu desberdinak zirela eta. Hasieran, bost prozedura horietako heriotzak naturaltzat jo dira, baina, pixkanaka, eta hori da Gehituren tesia, badaude zantzu batzuk susmatzeko heriotza horiek objektiboki peritatzeko moduko barne- edo kanpo-lesiorik uzten ez duen itotze- edo asfixia- mekanismo baten bidez eraginak izan daitezkeela.

Garrantzitsua da kontuan hartzea 2021ean aurkitutako gorpuak ezusteko heriotza gisa ebaluatu zirela hasiera batean, eta kasu horien guztien artean antzeko patroia egiaztatu arte ez zirela ikerketak berriro ireki. Gehituk egiaztatu ahal izan duen patroi horren arabera, hildako guztiak ziren adin jakin
bateko gizonak, bakarrik bizi ziren, gizonen arteko kontaktu-aplikazioak erabiltzen zituzten, eta haien banku-kontuetan, hil ondoren, pertsona beraren aldeko ondare-mugimenduak hauteman ziren, kausetan dauden beste zantzu batzuen artean.

Hasieratik, Gehituk, kausa guztiak ezagututa, ikerketa-bide guztiak agortu beharra azpimarratu du eta horren alde lanean dihardu. Horretarako, autopsiaren jatorrizko txostenak zabaldu behar dira, eta heriotzak itotze- mekanismo horien ondorio izan ote ziren aztertu behar da, bai eta 2021. urtean behin baino gehiagotan errepikatu den patroi kriminala batera aztertu ere.

Hala ere, Gehitu larrituta dago antzekoak diren kasu batzuen aurrean erantzun judizial guztiz kontrajarriak egon direlako: behin betiko largestetik, ustezko giza hilketagatik prozedurak irekitzeraino.
Era berean, kezkagarria iruditzen zaigu, patroi komun bat duten bost kausa horiek ez metatzea eta batera ikertu ezin izatea, gure ustez, behin eta berriz errepikatzen den eta planeatuta dagoen modus operandi baten zantzuak erakusten eta eskaintzen dituzten gertaera batzuk.

Hori oso harrigarria da, eta benetako babeserako oinarrizko eskubidearen aurkakoa, eta, ondorioz, exijitu daiteke instrukzio-epaitegiek eskatutako froga-eginbideak egin ditzatela eta fiskaltzak egoki diren eginbide guztiak gauzatzeko eska dezala, ikerketa ahalik eta zorrotzena izan dadin eta egitateak guztiz argitu daitezen. Beharrezkoa da kontrastatzea ikertutako egitateak eta abian diren prozedura judizialetatik ateratako ondorioak, eta, ildo horretan, fiskaltzaren jarduna bereziki garrantzitsua da.

Hain zuzen ere, prozedura horietako batean, dagoeneko babes-errekurtsoa
jarri dugu Konstituzio Auzitegian, kausa horretan ikertzen ari ziren heriotzari buruzko gertaerak argitzeko erabateko interes-falta dela eta.

Hildakoen senide eta lagunei besoak zabaldu nahi dizkie Gehituk, eta haien esanetara jartzen gara behar dutenerako. Batez ere, ikusirik zenbait prozeduratan ez zaiela akzio-eskaintzarik egin, ez eta garrantzizko ebazpenak jakinarazi ere, horiek ezagutzeko eta errekurtsoa jartzeko eskubidea izan arren. Gehituk defendatzen du eta borrokatzen jarraituko du hildakoen inguruabarrei dagokienez egia lortzeko duten eskubidearen alde eta, hilketak edo erailketak izan badira, egoki diren erantzukizun penal eta zibilak zehazteko eskubidearen alde.

Azaldutako guztia oinarri hartuta, Gehituk exijitzen du egitate horien eta gay edo bisexual horien heriotzaren inguruko inguruabarren ikerketa judiziala, bai eta beste bi giza hilketaren saiakuntzarena ere, exhaustiboa izan dadila, eta arakatu dezala, ikertzeko aukera guztiak agortuz, heriotza horiek bortitzak izan zirenaren eta lesio peritagarririk uzten ez duten itotze-tekniken bidez gertatu zirenaren hipotesia.

Hori guztia, egon litezkeen erantzukizun penalak zehaztu daitezen, biktimei dagozkien erreparazioak egin dakizkien, eta, gertaeren argitan, hobetu daitezen LGBTIfobia prebenitzeko eta lesbiana, gay, bisexual, transexual eta intersexualen (LGTBI+) funtsezko eskubideak babesteko neurriak, protokoloak eta politika publikoak ere.

Bilbon 2021ean gertatu ziren gizon gay edo bisexualen ustezko hilketei buruzko prozedura judizialaren egoeraren gaineko balorazioa