antuxiñe

Pasa den astean Jakoba Errekondoren hitzaldietako batean izan nintzen, lehenbizikoz, eta baratza ardatz izanik ere bertan esandakoek uzta zabalagoa jasotzeko aukera eskaini didate. Idatzi dut aurten lurra lantzen hasia naizela, eta nik lurrari ematen diodan heinean zer itzultzen didan berak bueltan; idatzi nuen, aurten ere, militantzia eta likidoaren inguruan. Bi ideiak atxiki dira ene burmuinean, bi burutazioak elkar kateatu eta jaten eman, lurrak aienea elikatu eta aieneak barazkiak beso bete hartzen dituen moduan.

Zeren eta jana oso politikoa da, eta politika egunero jaten dugu, eta iraultzaileak inoiz ez dira patatak bezala atera, eta globalizazioaren garai hauetan baratza iraultzailea da oso; eta erreboluzioaren eboluzioa bermatze aldera, hainbeste euri egiten duen munduko txoko honetan ureztapena bezain gakoa da ureztatzeko erabiltzen den modua.

Lurralde askotako arazoa da ea nola demontre konpondu laborantza lurrak ureztatu ahal izateko; geure isurialde atlantikoan, berriz, aurkakoa. Hau da, dagoen ur demasarekin egin behar dugu borroka. Urak, biziaren esentzia izateaz gaindi, beste bizi asko darama: gaixotasunak, bakteriak eta beste. Onddoak suspertu egiten dira Euskal Herriko gune hezeetan, eta horrek, ondorioz, gaitzak eragin baratzean. Horregatik ez dauka inongo zentzurik mangera bat izateak geure baratzeetan, kalterako da; beraz, argi gera bedi: mangera ez da manera.

Errekondok beste tramankulu baten erabilera babestu zuen hitzaldiaren une batean: antuxiñe. Goierrin horrela esaten diogu, eta orotariko hiztegiak antoxin hobetsi. Antuxiñe heldulekua daukan metalezko ontzi txikia da, mila erabilera dauzkana: esnea berotzeko (mikrouhinik ez zegoenean sutan), mendiko iturrietan kate batekin lotu eta egarrituek edan dezaten, edota, Errekondoren arabera, noizbehinka barazkiak ureztatzeko.

Ondo uler dadila, ni behintzat ez naiz esaten ari baratze oso bat edalontzi batekin ureztatu behar denik; baina agian dozena erdi bat landare jarri genituen duela egun gutxi, ez du euririk egin ordutik hona, eta orduan, ba antuxiñe hartu eta sei horiek bakarrik ureztatuko ditugu. Ur gutxirekin, egun urritan, baina gehien behar duten tokian, sustraietan: zehatz–mehatz, doi-doi, xehe-xehe. Testuinguruak eskatzen duen bezala.

Mangeren ordez, gure militanteek (langile mugimenduak, independentismoak, euskalgintzak, gazte antolakundeak…)  gehiagotan erabili behar lukete antuxiñe herri eta auzoetan, maila lokalean.

Ikus-entzunezko Komunikazio eta Diseinu Grafiko ikasketak egin nituen, eta zorionez, amaitu nituenetik, komunikazioarekin zerikusia daukaten zereginetan aritu naiz lanean: argazkiak atera eta ukituak eman, bideoak grabatu eta editatu, idatziak egin eta maketatu, bannerrak handik, sare sozialak hemendik… Informazioz (edo desinformazioz) jadanik mukuru dagoen jendarte batera ene eskuek egindako idatzi, kartel eta bideoak jaurtitzen ari naizela sentitu izan dut maiz; hezetasunez itotako lur bat mangera batekin ureztatzen arituko banintza bezala. Komunikazioan jarduten naiz, saiatu, eta gaizki ulertuak saiheste aldera, bere garrantzi estrategikoa aldarrikatu nahi dut hemen, beste behin; Euskal Herria eta euskal herritarrak aske izate bidean, komunikazioak, geure hedabideek, informazioa eta ideiak zabaltzeko gaitasuna daukaten herritar engaiatuek, berebiziko garrantzia daukate, daukagu. Mezuak findu behar ditugu, egiten dugun eduki komunikatibo horren hartzaileak zein izango diren ahalik eta gehien zehaztu, antuxiñen filosofia aplikatu mangerarena beharrean. Baina hemen, betiere, nahi eta nahi ez jende askorengana heltzen saiatuko gara, eta horrek hartzaile hetereogeneok izatea dakar, derrigor, eta horretara moldatu behar gara.

Baina bada komunikatzeko beste modu bat, maila lokalean, ahal dudan heinean, praktikan jartzen dudana. Eman beharreko mezua ikaragarri definitzeko aukera ematen dit, gehiago ezinezkoa da; prestatu behar ditudan argudio zehatzak aurretik lantzen ditut, aldiro, ez baitaude bi esperientzia komunikatibo berdin; balantzan jarriz gero, lan eta denbora gehien eskatzen duena da, ondoren hartzaile bakar bat izateko: elkarrizketa.

Zu eta ni, aurrez-aurre, aurpegiz-aurpegi; biona den herri honen inguruan patxadaz hitz egin eta komeni zaionaren bueltan mintzatu, oztopoez jardun eta aukerez solas egin, iruditzen zaizuna entzun eta begitantzen zaidana esan. Ez dakit egin ditudan kartel, bideo eta bestelako euskarriek zenbaiterainoko alea jarri duten batek daki zenbait jende batek daki zenbait lanetara hurbiltzeko. Baina elkarrizketak ematen duten fruitua handia dela badakit. Elkarrizketak neurrira diseinatutako diskurtsoa eraikitzeko aukera ematen du, hartzailea ezagutzen duzulako soberan, eta hein berean, berak zu; ez zarelako joango berarengana entzun nahi ez duen zerbaiten inguruan solasetara. Sekulako konfidantza eta tratua ez daukagun jendearekin lasai eta patxadaz hitz egiteko ohitura galdu dugula iruditzen zait.

Itsasoan urak handi dire, murgildu nahi dutenentzat, gure herriko lanak handi dire, astun dire, gogor dire, zatiturik gaudenontzat… 

Antuxiñek behar zehatzak dauzkan landarearentzat ur kantitate justua ematen du, eraginkorrena den tokian, premiazkoa den unean; eta antuxiñe, era berean, behar zehatzak, zaletasun propioak, eta motibazio bereziak dauzkan pertsona horrekin har dezakegun kafearen edukiontzia izan daiteke.

antuxiñe

sukaldean.eus