Atzo Juan Jose Ibarretxe ikusi nuen…
Atzo Juan Jose Ibarretxe ikusi nuen. Bai… deja vu antzeko batek ekarri zidan Ibarretxeren figura burura, Artur Mas milaka lagunek txalotuta ikustean… Rajoyren ezezkoa entzutean. Kataluniak sukarrarekin jarraitzen du eta liderra orain Mas da. Bera da independentziaren aitapontekoa, nahiz eta, termino hainbeste aldiz oihukatua ez duen aipatu ere egin bere diskurtsoetan. Laster ikusiko da nola amaitzen den ipuina; ea izan den husten doan puxika, diluitzen den azukre koxkorra ala hautsitako harresia, botatako murrua.
Zoritxarrez hemen ipuin hauez dezente dakigu, lehen aipatu Juan Jose Ibarretxe lehendakariak zin egin baitzigun kontsulta bat egingo zuela jada oroitzen ez dudan urte bateko urrian. Eta horrekin kontentu ez, bozkatzeko orrixka eder batzuk ere jarri zizkigun muturren parean. Ezker abertzalea ere bere lekutik mugitu zuen iniziatiba haren amaiera ordea ez zen izan kontsulta. Hainbeste aldiz entzundako metafora hura berriz ekarriz: edurra mendian legez aldi baterako grina izan zen, urtu zena… eta oraino. Ibarretxe bota zuten lehenik kongresutik, eta ostean Jaurlaritzatik, ilegalizazio batek elikatutako espainolen bozkekin. Eta hemen ez da ezer gertatu; si te he visto no me acuerdo.
Eta orain Urkulluk ez du aipatu ere egiten. Ariztondo anderea joaten da Euskal Herriko Unibertsitateko Euskal Nazionalismoaren masterrera, Joseba Permach eta enparauekin subiraniaz eztabaidatzera, 20 ikasle eskasen aurrean eta ordubeteko speacharen ondotik, ikasleak konturatzen dira ez dituela ez Ibarretxe, ez bere plana aipatu ere egin. Badakigu bai halako ipuinak nola bukatzen diren.
Baina nago gure ipuinetik katalanen ipuinera badela alderik alajaina. Ibarretxeren saiakerak, gustatu ala ez, sikiera bazuen halako zinezkotasun bat. Edo behintzat, saiakera landua izan zela, orain artean egin den serioena (hutsuneak-hutsune, tabuak-tabu) ezin uka. Nago, eta zinez nahiago nuke oker egon, Artur Masi ezin hobeto etorri zaiola sukar independentista, egindako mozketengandik begiak urruntzeko (ikus Quim Monzo-ren bideoko amaiera). Ardurak uxatu eta salbatzaile papela -a ze paradoxa- hartzeko. Klinex independentismoa edo erabili eta botatzeko independentismoa #kontzeptugisa. Aritz Galarragak duela gutxi gurean egindako hausnarketan zioen legez, arrazoi soilik ekonomikoetan oinarritutako independentismo honek ez du batere usain onik.
Orain hauteskundeak iragarriko omen ditu Generalitat-eko presidenteak. Guk ere badugu urriak 21eko data hori gure egutegian gorriz markatua. Bietan segur aski abertzaleen emaitzak historikoak izango dira. Batean ilegalizazioaren osteko EHBilduren sarrera bortitzarekin, eta bestean itun fiskalaren ezezkoa jaso izanak eratorritako superindependentismoarekin. Ikusi beharko Mintegik eta Urkulluk, Masek eta Oriol Junquerasek gaitasunik baduten benetako estrategia independentista bat martxan jartzeko. Baina tira… badakigu halako ipuinak nola amaitzen diren. Ezta?
“Erantzuna ez da” (El Punt Avui)
Mas: “Kataluniaren bidea europearra da” (Vilaweb)
Masek dio Kataluniak ez duela konstituzioarekin ez dela bat etortzen (El Diario)
Mila pertsonak independentzia oihukatuz jaso dute Artur Mas (El Mundo)
4000 pertsonak Mas txalotu dute Rajoyrekin izandako bileraren ostean (ABC)
Mas hauteskundeetarako prestatzen ari da, Rajoyk itun fiskalari ezezkoa eman ostean (El País)
Atzo Juan Jose Ibarretxe ikusi nuen…
Harriturik nago Katalunian ilusio handiz bizi diren egun hauek EHn duten harrera hotzaz. Ze gertatzen da, gu protagonista ez garenean ez zaigula interesatzen? Berria.info-n kostatu egin zait atzo Sant Jaume plazan bizi ziren momentu hunkigarrei buruzko informazio aurkitzea.
Nik ere Bartzelonatik Ibarretxeren plana nuen gogoan. Hala ere desberdintasun nabarmen bat ikusten dut eta horretarako Katalunian bizi dugun giroa pertsonalki bizi beharra dago. Kaleetan arnasten da jendearen etsidura espainoleekiko. Eta ez Gironako herrixkatan baizik eta Bartzelonan bertan ere.
Ba gertatzen dena zera da, Euskal Herrian ez dagoela inongo alderdirik, prest dagoenik katalanek darabilten lengoaia erabiltzeko (ez diot partidu katalanek, baina katalanek: badakizu, Acció Catalana eta abar).
Hau da, Euskal Herriko alderdien helburu lehena ez da independentzia, alderdi katalanena ere ez den bezala. Zein da diferentzia, beraz? Ba, Katalunian badagoena, Acció Catalana, Asanblea nazionala, zeinek hitz egiten duten prozesu konstituiente batez, berehalako independentziaz, hori, Euskal Herrian falta dela.
Eta nik ez dakit partiduak soberan dauden edo ez, baina ikusten dut Euskal Herrian dena dutela kontrolatuta, eta ez direla sentitzen inongo masa sozialengatik ezertara behartuta, haiek bideratzen dutelako masa soziala.
Eta bestela, Diada egunean alderdien zenbat kartel zeuden? Zerbait maioritarioa zen? Ez, ez dut uste.
Azken batean, kontua da nork duen iniziatiba: alderdiek edo gizarteak. Gizarteak badu, alderdiak behartu egingo ditu azken batean. Alderdiek badute, gaizki goaz, zeren haien terrenoa ez baita independentzia, baizik eta sistema.
Katalunian, gizarteak du iniziatiba. Euskal Herrian, alderdiek (edo, berdin esanda, Espainiak, gure kontra doana).
Ados Zubiko. Mas-tarrak gorabehera, Kataluñan gertatzen ari dena uneko sukar interesatutzat aurkeztu nahi duenak, gutxi begiratu du bertara.
Handik ibili ginen duela hilabete edo. Ahoa bete hortz, inbiria latza, hango giroa eta gizartean hain zabaldurik zegoen eztabaida eta gogoa sumatuta. Hedabide guztietako eguneroko eztabaida nagusia, independentziaren ingurukoa zen. Harrigarria zen La Vanguardia bera, El Periódico bera ere (biek ala biek katalanezko edizioa ere argitaratzen dutenak) hain modu errespetuzkoan aipatzen independentziaren gaia. Hemen Correok, DV-k eta konpainiak egingo ez luketen bezala.
PSC-k berak askatasuna eman zien militanteei manifara joan ala ez erabakitzeko…
Ez dakit. Ni ere harrituta nago hemengo erreakzio hotzarekin, ez soilik EAJren aldetik. Baita Ezker Abertaleko sektore batzuetatik ere.
Niri neuri gorputzak eskatzen dit Visca Catalunya! oihukatzen hastea gosariero.
Bidenabar, hizkuntzarena… a zer inbiria. Hangoa hizkuntzarekiko atxikimendua, harrotasuna eta bizinahia! Girona aldean erabatekoa zen katalaneraren nagusitasuna, baina joan ginen Port Aventurara, alde guztietako girion azken portua, eta hara, ustekabean, han ere katalanari lehentasuna espazio guztietan. Errotulazioan, zerbitzuan, megafonian… A ze gozatua. Asko ikasteko…
Ibarretxeren kontuari dagokionez interesgarria iruditzen zait kontu bat gogoraztea: Ibarretxe lehendakaria izan zen Ezker Abertzaleak horretarako boto eman ziolako. Ibarretxek agindu zuen bilduko zuela gero osatu ez zuen alderdi guztien arteko mahaia.
.
Ibarretxeren Plana EAJren hauteskunde maniobra bat baino ez zen izan. Eusko Legebiltzarrera eraman zuten bertan beste alderdiek, batez ere Ezker Abertzaleak (garai horretan Euskal Herrietako Alderdi Komunista) errefusatzeko. EAJk inorekin adostu ez zuen Kontsultak zeuzkan galdera korapilatsuak (1) pentsatuta zeuden bai espainolistek bai Ezker Abertzaleak atzera botatzeko.
.
Ezker Abertzaleak mugimendu zuhur eta trebe batekin konpondu zuen ataka hori; zortzi abstentzioekin eta aldeko boto bakar batekin ahalbideratu zuten Ibarretxeren proposamena onartua izatea. Horrela irudikatzen zuten ez zeudela ados proposamenarekin baina ez zutela oztopoa jarriko gauzatzeko.
.
Bozketaren emaitza ikusita Legebiltzarreko gonbidatuen artean zegoen eta zuzenean telebistan agertu zen Imazen aurpegi atsekabetuak argi erakutsi zuen ez zutela onarpen hori espero, ezta nahi ere. Apur bat beranduago jakin genuen EAJk jada prestatuta zeukala bere hauteskunde kanpaina eta “Ibarretxeren Kontsulta”ren ukazioa espainolistei eta Ezker Abertzaleari leporatzen zieten milaka eta milaka kartel eta beste euskarri zaramara bota behar izan zutela.
.
Madrilen debekatu arren Kontsulta egin egingo zutela agindu zuen Ibarretxek. Madrila joan, ezetza eta mehatxua jasota eta jakinda Ezker Abertzalea ilegalizatuta egon zela…… hauteskunde deialdia egin zuen.
.
Nire ustez paripe hutsa izan arren pasadizo horrek utzi zuen irakasgairik baliotsuena hauxe izan zen: berriro erakustea ez dagoela oinarri demokratikorik era baketsuan eta demokratikoan gure oraina eta etorkizuna erabakitzeko.
.
Kataluniari dagokionez, aurretik joan dadila hoberena opa diedala eta arreta handiz begiratzen ari naizela bertan gertatzen ari dena, baina zuek aipatzen duzuen eszeptizismo apur bat ere badaukat. 2006an Katalunia Nazio moduan izendatzen zuen Estatut onartu zuten botoen %90ekin hango Legebiltzarrean. Madrila joan ziren eta…. gero referendum batean onartu zuten Estatut “zepillatuta” (2) (Alfonso Guerrak dixit) itzuli ziren Kataluniara. Antzeko zerbait gertatuko da honetan?
.
Egia esanda inon baino urrunagora joan dira eta Masek esan berri du “que podría acabar «proclamando el estado propio»” (3). Horrela egiten badu zer egingo dute espainiarrek? Nire ustez argi dago: dauzkaten bitarteko guztiak erabiliko dituzte Espainia ezartzeko, legezkoak, ekonomikoak, instituzionalak, kartzelazkoak, militarrak e.a.. Prest daude CiU eta beste alderdien ordezkariak horri aurre egiteko?
.
Eta Euskal Herriari dagokionez galdera berbera da. Orain arte ez dut entzun inolako planteamendu seriorik entzun honi buruz.
.
Edonola ere, berri ontzat hartuko nuke Kataluniak gu baino lehenago independentzia lortzea; horrek esan nahiko luke bide demokratikoa benetan irekita egongo zela eta gure bidea ez zela hain latza izango.
.
(1)
1. galdera: Ados al zaude indarkeriari elkarrizketa bidez amaiera emateko prozesu bat bultzatzearekin, baldin eta ETAk aldez aurretik erakusten badu zalantzarik gabeko moduan indarkeriari behin eta betiko amaiera emateko borondatea?
.
2. galdera: Ados al zaude euskal alderdiek, bazterketarik gabe, Euskal Herriaren erabakitzeko eskubidea gauzatzeari buruz Akordio Demokratiko bat lortzeko negoziazio-prozesu bati ekitearekin, eta akordio hori 2010. urtea bukatu baino lehen erreferendumera jartzearekin
.
(2)
http://www.elperiodicoextremadura.com/noticias/espana/alfonso-guerra-dice-que-congreso-se-ha-cepillado-estatut-como-un-carpintero-_232012.html
.
(3)
http://www.naiz.info/eu/actualidad/noticia/20120921/el-govern-dice-que-podrian-acabar-proclamando-el-estado-propio
Erabat ados zure erreflexio guztiarekin, honekin izan ezik:
“pasadizo horrek utzi zuen irakasgairik baliotsuena hauxe izan zen: berriro erakustea ez dagoela oinarri demokratikorik era baketsuan eta demokratikoan gure oraina eta etorkizuna erabakitzeko”.
Nik ez diot estatuei konpondierako inolako borondaterik aitortzen. Guk behartu beharko ditugu, hori argi eta garbi. Eta Ibarretxek ez zituen behartu nahi, bueltako billetearekin joan zen Madrila.
Kasu hortatik ezin da ondorioztatu soilik presio armatuaz behartuko ditugula estatuak dagokiguna aitortzera. Agian beste kasu batek demostratuko du etorkizunean, baina Ibarretxerenak ez du hori frogatzen.
Kaixo “Eztabaida dezagun”.
.
Agian txarto azaldu dut; ez dut inoiz esan (nahi) “…soilik presio armatuaz behartuko ditugula estatuak dagokiguna aitortzera…”. Nik esan nahi dudana da SOILIK presio baketsuaz EZ ditugula behartuko estatuak dagokiguna aitortzera…”.
.
Denborak esaten digula okertzen naizela? Askoz hobeto guztiontzat.
Zuzenketa horrekin zurekin erabat ados, erabat.
Larrea, ez dut zure hausnarketa ondo ulertu. Honakoa diozu: “Nire ustez paripe hutsa izan arren pasadizo horrek utzi zuen irakasgairik baliotsuena hauxe izan zen: berriro erakustea ez dagoela oinarri demokratikorik era baketsuan eta demokratikoan gure oraina eta etorkizuna erabakitzeko.”
Esan nahi al duzu EAJk independentzia bultzatzen ez duenez, ez dagoela oinarri demokratikorik era baketsuan eta demokratikoan lortzeko? Edo ezintasuna estatuen indarkeriari leporatzen diozu? Benetan, ez dakit zer esan nahi duzun. Argitzerik baduzu…
Nolanahi ere, prozesu baketsuak estatuaren indarkeriarekin egingo du topo, eta orduan galdetzen duzu CIU bezalako alderdi bat horri aurre egiteko prest egongo litzatekeen. Ez dakit, agian bai edo agian ez; orain ez, baina gertatu beharrekoen ondoren agian bai, horrelakoetan bidea jorratzeak berak sortzen baititu egokierak. Norgehiagoka batean ere maila jakinak daude eta ez da komeni eskailera jauzika igotzea. Kontu bat da oinarri demokratikorik ez dagoela jakitea, eta beste bat frogatzea. Eta horrelako prozesuetan frogatu behar da, ez baitira gauza bera etsaiak zure bide baketsuei indarkeriaz erantzutea eta etsaiaren demokrazia faltsuari bide ez-baketsuen bidez aurre egitea. Masa kritikoa sortzeko ez da gauza bera, inondik ere. Estatu faxistak ere etengabe egin behar du itxurakeria, ez baita hain zuritzen erraza egunero tankeak kalera ateratzea. Gogo faltagatik ez da, behintzat.
Nolanahi ere, bide baketsu eta demokratikoen bidez aurre egiterik dagoen bitartean, bide horiexek erabili behar direlakoan nago. Gero gerokoak.
Eta Ibarretxeri buruz, gauza bat argi utzi behar da: Ibarretxeren abentura ez zen bide baketsuak eta demokratikoak erabiltzeko saiakera zintzoa izan, antzerki hutsa baizik, zuk zeuk esan bezala. Baina galdera egokia honakoa da: nola liteke EAJ beti horrelako saldukerietatik onik atera izana? Noski, beti izan du ETAren indarkeriaren txotxongiloa astintzerik. Bide baketsu eta demokratikoak ez dira estatuari bakarrik mozorroa kentzeko, beste batzuei ere bai.
g.etxague:
.
Zure lehenengo galderari erantzuna: ezintasuna estatuen indarkeriari leporatzen diot. Neurri batean, eta EAJ eta EAren ziaboga gogoratuz, Lizarra-Garazin gertatu zen bezala.
.
Kataluniako egoera laborategi bat da eta guztiok gaude erne; han gertatuko denak eragingo gaitu zentzu batean ala bestean.
.
Diozu: “…bide baketsu eta demokratikoen bidez aurre egiterik dagoen bitartean, bide horiexek erabili behar direlakoan nago….”. Ados nago planteamendu teorikoarekin, baina praktikara igarotzen nik ez dut ikusten hemen eta orain aurre egiterik dagoen soilik bide baketsuak erabiltzen.
.
Kontzeptuak: azken garaiotan askotan entzun dut “Bide baketsu eta demokratikoak” elkarrekin errepikatuta. Honen bidez ulertzen dut baketsu eta demokratikoa sinonimotzat hartzen direla, bide bortitzak “ez demokratikoak” direla ulertaraziz. Nire ustez zanpaketaren aurka eta bide demokratikorik ez dagoen bitartean bide bortitzak baketsuak bezain demokratikoak dira.
.
Galdetzen duzu: “nola liteke EAJ beti horrelako saldukerietatik onik atera izana?”. Neurri batean ados nago, egin duten saldukeria eta zabor guztia kontutan hartuta CiUri bezala nahiko ondo joan zaiela, baina ez dira guzitz ondo atera, esaterako: Ibarretxek 2001an 600.000 lortu zuen, 2005ean 463.873 eta 2009an 399.600 eta lehendakaritza galdu zuten….. haiek bultzatu zuten ilegalizazioari esker !!
Nik bide “baketsu eta demokratikoak” esan dut, zeuk esan duzulako. Bide ez-baketsuak ere demokratikoak izan daitezke, noski, baina horretarako lehendabizi bide baketsuak agortu behar dira. Gizalegezko kontua da, eta halere, edo horregatik, harago doa: masa kritikoa sortzeko funtsezkoa da.
Harrigarria da, bai, Kataluniakoak zeinen oihartzun ttikia duen. Zer datorren? Auskalo. Eszeptiko izateko arrazoirik ez da falta; gogoratu besterik ez dago, Artur Masek berak, oposizioan zela, Parlamentak %90eko babesarekin onartutako Estatutaren urardotzea nola negoziatu zuen, isilpean, Zapaterorekin.
Independentzia Mas eta konpainiaren azken aukera faboritoa izan da, eta, halere, itxura guztia du badatorrela tren-talka. Kataluniako gobernuak ez du ezta bere langileen nominak ordaintzeko ere; gobernuarentzako lan egiten zuten enpresa publiko pila bat itxi dira. Kataluniak bere zergak kudeatuko balitu, daukan gaitasun ekonomikoari esker, bere zorra urte gutxitan ordainduko lukeela esaten da, bestalde.
Azken finean da, ala Espainia ala Katalunia eta, arrazoi du Raxoik: berez, ez dago negoziatzeko tarterik: Espainiak ezin dio Kataluniari itun-fiskalik onartu, bestela Espainiak bururik ez duelako sekula sekula altxako; baina Kataluniak ere erabaki egin behar du: ala, independentzia, eta zorra urte gutxitan ordaindu; ala sumisioa eta berea ez den zorra, zer eta Madrili interesekin ordaindu.
Bukatzeko, deigarria da prentsa anglosaxoiak zer nolako gogoa daukan Kataluniak independentzia lortu eta Espainia hautsi dadin.
Kaixo Katalin.
.
Nahiko ondo azaldu duzu Katalunian dagoen grina independentistaren sustrai ekonomikoa. Bertan askoz era latzagoan pairatzen ari dira krisiaren ondorio larriak. Eta gauzak zer diren; CiUk Katalunian hartu ditu Espainian PPk hartu dituen baino neurri neokapitalista gogorragoak, eta orain olatu independentistaren gorenean dago….. Ikusiko dugu.
.
Atzo Garan nahiko artikulu interesgarria argitaratu zuten: “CATALUNYA SE JUEGA SU FUTURO- 30 años y una cita”.
http://www.gara.net/paperezkoa/20120920/363111/es/30-anos-una-cita
Apa Larrea,
“Omnibus legea” edo antzeko esamolde baten bidez izendatu zituzten CIUren neurri hauek: lege bakarrarekin aurreko gobernuak jarritako lege aurrerakoi xamarrak-edo bota zituzten hankaz gora. Erakunde publikoetan kudeatzaile pribatuak -lagunak-jarriz eta ibili dira, han eta hemen, “dena eraginkorragoa” izan dadin. Dudarik gabe, Kataluniaren zorpetze egoeraren erantzuleetako bat CIU bera da.
Dena den, deigarria -eta apur ba ikaragarria ere bai- da CIUk Estatut-aren zepillatzetik datorren frustrazioa -CIUk berak abiarazia- kapitalizatzeko nolako habilezia erakutsi duen. Bestalde, auskalo, baina, esan bezala, kosta egiten zait sinestea Madrili gisa horretako hordagoa jotzea bere politika neoliberalak disimulatzeko okurrentzia bat soilik denik. Uste dut egiatan ari direla, beste aukerarik ere ez dutelako.
Hala bedi !!!
bedi hala, bai. Baina, berriro ere, auskalo,ezin jakin, kaleko jendeak darabilgun informazioa azkazal baten azpian kabitzen da-eta.
Gogoeta oso interesgarriak ikusi ditut aurreko erantzunetan, egia esan oso eztabaida ernagarria egiten ari zarete. Ni bat nator egileak aipatu duenarekin: orain Kataluinan gertatzen ari denak deja vu ematen du, hemen Ibarretxe planarekin ikusi genuen antzeko zerbait: Gasteizko Parlamentuan gehiengo batek demokratikoki onartu zuena Madrilen akabatu zutela. Kataluinan ere antzekoa: bertako Parlamentuak itun fiskal berriari ateak irekitzea erabaki ostean, Madrilen ate horiek segituan itxi dituztela. Bietan aitzaki bera: espainolen konstituzio sakratua ikutuezina dela, nahi, borondate eta herri-gehiengo demokratiko guztien gainetik dagoen totem estatiko eta mugiezina.
Funtsean, Euskal Herriak eta Kataluinak ez dutela erabakitzeko eskubidea, estatu espainolean erabakitzen duen bakarra herri espainola baita.
Gustatu ala ez, ez dago dudarik Ibarretxe plana izan zela Euskal Herrian azken 30 urteetan egin den saiorik landuena Espainiarekiko dependentzia gutxitzeko (hots, independentzia gehiago eskuratzeko). Funtsean, estatu aske elkartua (“Estado libre asociado”,erdaraz) proposatzen zuen, eredu konfederala, EAEa eta Espainiaren arteko harremana berdintasunean oinarrituta, ez menpekotasunean.
Ibarretxeren akatsa? Madrilera joatea, Espainiako parlamentura.Lan alferra, Espainiako parlamentuan abertzaleak beti gutxiengo bat izango baikara eta espainolek irabaziko digute. Madrilek ezetz esan ondoren, EAJ kikildu zen eta burua makurtu zuen. Nik uste, une hartan hiritarren mobilizazioa bultzatu behar zuen lehendakariak, manifestazio erraldoia antolatuz, Kataluinan egin duten moduan. Bertan behera geratu zen dena eta geroztik EAJk armairuan gorde ditu erabakitzeko eskubideari buruzko aipamenak.
Egindako hainbat iruzkinetan arrazoi ekonomikoa gutxiesten dela irakurri dut eta ez dut ulertzen zergatik. Oraingo grina independentista monentuko kontua dela salatu nahi bada, ulergarria da kritika. Baina dirua oso garrantzitsua da, askotan garrantzitsuenakoa. Kapitalismoaz eta sozialismoaz hitz egiten denean, batez ere diruaz hitz egiten da, adibidez. Historian, kolononiak metropolitik independizatzeko arrazoi nagusietakoa dirua izan da, Txilen eta Estatu Batuetan, nagusia ez esateagatik, lapurtzen zietela pentsatzen zutelako. Katalunian Espaniak lapurtzen diela pentsatzen dute. Agian txartelik onena da independentziarako trena hartzeko.
Izan ere, arrazoi ekonomikoak -zergak, maiz- mila matxinadaren detonagailua izan dira. Hona hemen zerrendatxo bat, Euskal Herrira zein Kataluniara mugatua:
EH
1630-34: Gatzaren matxinada Bizkaian, gatzaren gaineko zerga bat jarri nahi zutelako, hain zuzen.
1661: Matalazen matxinada Zuberoan, Iruriko kondeak (D’Artagnan inspiratu zuen pertsonaia historikoa, bide batez esanda) zergak kobratu nahi zituelako herri-lurrak eta basoak erabiltzeagatik.
1718: Matxinada Bizkaian, eta neurri apalagoan Gipuzkoan ere, erregeak aduanak Ebrotik itsasora eraman zituelako; beraz, zerga gehiago ordaindu behar zirelako. Istiluak Bilbon hasi ziren matxinoek zerga-biltzaile hil zutenean…
1766: Matxinada Gipuzkoan, gariaren gehiegizko prezioak zirela-eta.
1782-84: Matxinadak Lapurdi eta Behenafarroan, zergak igotzeagatik.
1804: Zamakolada izeneko matxinada Bizkaian, soldadutza ezartzen saiatzeagatik.
1894: Gamazada Nafarroan, zergak zirela-eta
Karlistadak hemen sartzea gehiegitxo izango litzateke, baina dena dela foruen atzetik interes praktikoak zeuden jokoan: jende xehearentzat, zerga gutxiago ordaintzea eta soldadutza ez egitea. Hala ere, Kataluniarentzat ere balio dute karlistadek.
KATALUNIA
Itxuraz, lasaiagoak izan dira, baina behin hasita ikuskizun ederra eskaintzea gustuko dute, eta denak batera, ez lurraldeka.
1462-1472: Kataluniako “Gerra Zibila”. Berez, Generalitatea erregearen auka matxinatu zen. Historialari guztiak ados daude: sakoneko arrazoia Kataluniaren gainbehera ekonomikoa zen.
1640-1644. “Guerra dels Segadors”. Espainiak lau urteko gerra odoltsu bat egin behar izan zuen kontrola berreskuratzeko. Detonagailua “Unión de armas” delakoa izan zen, hau da, zerga berezi bat Espainiaren gerra txoroak ordaindu ahal izateko.
1700-1714: Espainaiko Jaraunsketa-Gerra. Kataluniak, eta oro har Aragoiko Koroaren beste erresumek ere, erregegai austriarraren alde egin zuten arrazoi asko zirela-medio, baina ekonomikoek ere pisu handia izan zuten.
Tira, Potemkin korazatuaren marinelak haragi ustela jaten eman zietelako matxinatu ziren, ez gogoeta dialektiko baten ondorioz…
Oso datu bilduma interesgarria.
.
Dakidanagatik Katalunian hemen baino askoz gogorrago pairatzen ari dira krisi kapitalista honen ondorioak. Ziur horrek, Espainiak egiten dien diru xurgatzearekin batera, laguntzen duela egun dagoen grina independentista handitzen.
Gaizki ulertu ez baldin badut, Kataluniako krisiaren harira, Espainiako laugarren botereko jerifaltetxoeko bat, Juan Luis Cebrian, -El Pais eta Prisako buruzagia- alde batetik, indar fisikoaren erabileraren mehatxua iradokiz, eta bestetik, Estatu federala proposatuz. Harrituxe nauka espainiar medietako iritzi emaileen artean estatu federalaren kontu hau nola ari den zabaltzen. Artikulu pedante xamarra da, igoal, baina tira, hara hor lotura:
http://elpais.com/elpais/2012/09/22/opinion/1348333116_357693.html
Egia esanda nahiko logikoa da espainiar inperialisten adar “aurrerakoiak” planteatzen duena; gaitz handiena (independentzia) saihesteko gaitz txikiena (halabeharrezko federalismoa) bultzatu: zerbait galdu dena ez galtzeko.
.
Ez da proposamen berria; historikoki PCEk eta IUk aurkeztu dutena da. 2007an PCE eta IUren Andaluziako Udaletxe batzuk III. Errepublikaren aldeko prozesu osagilea hastea proposatu zuten, eta idatzitako proposamenean egitasmo horren oinarrizko euskarriak aipatzen zituzten. Zer esaten zuten askapen nazionala edota Autodeterminazioari buruz? Ba, honako hau:
.
“6º.- La situación política prueba la necesidad de construir un Estado federal republicano y solidario que supere la denominada “España de las autonomías”. Los territorios federados, para la construcción del nuevo Estado, aceptarán como patrimonio común de todos los siete ejes que desarrollan la propuesta republicana. EL DESARROLLO LEGISLATIVO CORRESPONDERÁ A LAS CORTES GENERALES DE LA REPÚBLICA Y EL DESARROLLO EJECUTIVO AL GOBIERNO FEDERAL (larriak nik idatzita). El Estado tendrá tres administraciones: la General, la de cada federación y la municipal, avanzaremos hacia la comarcalización de cada federación. En la atribución y ejecución de las competencias se tendrá en consideración el principio de subsidiariedad.” (1)
.
Laburbiltzen: autonomia apur bat gehiago baina burujabetzari buruz erabakitzeko gunea Madrilen dago. Ez autodeterminaziorik ez independentziarik.
.
Progre espainazale hauek PCE-IUren planteamendu historikoa izan dena proposatzeak independentziaren mamuarekin izututa daudela iradokitzen du. Orain erreforma frankistarekin bezala jokatu nahi dutela dirudi; mehatxu militarra-represiboa batetik, eta bestetik, ostiak jaso nahi ez baditugu, egungo egoera apur bat hobetu lukeen sasi-irtera federal bat hartu beharko genuke. “Azenarioa eta/ala egurra”ren beste bertsio bat; dena independentzia ekiditeko.
.
Haien aldetik nahiko jokaera “zentzuduna” iruditzen zait. Duela hogeita hamapiko urte funtzionatu zitzaien.
.
(1) http://www.larepublica.es/municipios/mocion-rediii.pdf
bai “zentzuzkoa” da, eta halere benetan estu hartuta eta kinka larrian sentitzen diren adierazgarri.
Kea asmatu dute El Paiseko hauek! “Autonomia” hitza Espaniak Francoren ondoren erabili zuen eufemismoa izan zen “federal” ez esateko, federalismoa praktikan horixe baita, autonomismoa burujabetzarik gabe. Horrela oso erraza da bihar bertan Espania estatu federal bihurtzea: kendu “autonomia erkidego” eta jarri “federal erkidego”: Euskal Federal Erkidegoa (EFE, baina sigla hartuta dago eta ez du balio, informa EFE). Aurreko egunean Rubalcabak berak esan zuen hitz horrek ez zuela batere izutzen, bere alderdia, PSOE, federala delako. PSOEren egitura eredu, beraz. Bego, Espaniak 35 urte behar izan ditu federal hitza onartzeko. Ez dakit nori jo nahi dioten harpa, baina niri ez. Sistema konfederado bat, lurralde burujabeek osatutako errepublika konfederatu eta demokratiko bat, abiapuntu interesgarria izango litzateke Penintsulako nazioak elkartzeko, baina beti pentsatu izan dut Espainiak lehenago onartuko duela Euskal Herriaren eta Kataluniaren independentzia “inperioaren” porrota onartu baino. Historian horrela egin du beti eta horrela egiten jarraitu du Espainia Gudalajara izan arte.
ziur asko zuk diozun bezala izango da, Gonzalo. Dena den, “ezkerterriarei” ez ezik eskuindarrei ere entzun/irakurri zaizkie horrelakoak eta badirudi Espainiako lurralde egituraketa berriaren negoziazioa ere bertan dugula, ezta?
Agur bero bat -egun hauetan sareko elkarrizketa hauen “betekadatxoa” izan dut eta kontua hemen utziko dut.
Esandakoa:
.
“Rubalcaba se muestra partidario de cambiar la Constitución para ir a un modelo federal”
.
“El secretario general del PSOE, Alfredo Pérez Rubalcaba, se ha mostrado partidario de cambiar la Carta Magna española para ir a un «modelo que avance en el Estado autonómico en dirección federal y luego ver si eso encaja en la Constitución».
.
http://www.naiz.info/eu/actualidad/noticia/20120924/rubalcaba-partidario-de-cambiar-la-constitucion-para-ir-a-un-modelo-federal
Historia errepikatzen ari dela dirudi; Ibarretxek gauza bera esan zuen. Desberdina izango da honetan?
.
“Madrilen baimenarekin edo gabe, galdeketa egingo dute Katalunian”
.
http://paperekoa.berria.info/harian/2012-09-27/020/001/Madrilen_baimenarekin_edo_gabe_galdeketa_egingo_dute_Katalunian.htm
Ez dut gogoratzen Ibarretxe galdeketa baimenik gabe ere egiteko prest agertu ote zen, bilatuko dut, baina Masek bezain argi esan zuenik ez dut gogoratzen. Baliteke hala izatea, noski. Nolanahi ere, ona da historia errepikatzea: Ibarretxe ondo aritu zen une honetaraino, arazoa izan zen gero ez zuela egindutako bete. orain ikusteko dago Masek beteko duen ala ez.
Nik gogoratzen dut ekitaldi publikoren batean esan zuela “bai ala bai” egingo zutela. Egon naiz bilatzen eta ez dut aurkitu halako adierazpenik; aurkitu dudan antzekoena hau da:
.
“El PNV pedirá la independencia si se frena el ´plan Ibarretxe”.
http://www.elperiodicoextremadura.com/noticias/espana/el-pnv-pedira-independencia-si-se-frena-plan-ibarretxe-_84015.html
.
“Ibarretxe avisa que “habrá consulta” en el País Vasco, con él o con otro lehendakari“
http://www.meneame.net/story/ibarretxe-avisa-habra-consulta-pais-vasco-con-otro-lehendakari
.
Ibarretxe convocará la consulta el 15 de septiembre
http://www.atbnoticias.es/noticia/104/ibarretxe-convocara-la-consulta-el-15-de-septiembre.html
Basoan sutea eragiteko bi gauza behar dira: Poxpoloa eta lahar-sastraka iharra. Poxpoloaren indarra hutsala da sastraka iharra ugari ez badago. Izan ere azken honen araberakoa da sutearen indarra eta iraupena. Katalunian gauza bat dute hemen ez duguna: Herri bat dira. Hori da apurka-apurka bilduz eta metatuz joan den sastraka. Eta horri pospoloa hurbildu ezkero orain ez dago sute hori geldituko duen indarrik. Herri bat eraiki dute, bai, urte luzez, hizkuntza eta gutxienezko kulturkidetza eta balio batzuk zabalduz eta horiek oinarritzat hartuz. Gu hemen bitartean hizkuntzarena gerotik gerora geroratuz, eta era ireki eta zabalean kulturkidetza eraiki beharrean, abangoardia bananeroaren menpe sufrimenduaren sozializazioa predikatzen eta nozitzen. Bistak ez dit ematen, zenbat treineru ateratzen dizkiguten antzemateko ….
Gidoia errepikatzen ari da (oraingoz):
.
“Cospedal advierte de que Madrid «utilizará todos los instrumentos» para evitar una consulta”
.
http://www.naiz.info/eu/actualidad/noticia/20120927/cospedal-advierte-de-que-el-gobierno-espanol-utilizara-todos-los-instrumentos-para-evitar-una-consulta-en-catalunya
Nik ez dut esaten gidoia aurrekoan bezala beteko ez denik. Nik esaten dut aurrekoan Ibarretxe-eta kikildu egin zirela. Ziur aski, hain urrun iritsi nahi ez zutelako kikildu ziren, apostua benetakoa ez zelako. Orain ikusteko dago Masek-eta nola jokatuko duten, benetan zein asmo duten, baina hori haien partida da, ez Ibarretxerena. Bestalde, Espaniaren erantzunak jakinak dira eta izango dira beti, ez dira originalak eta beharrik ere ez daukate. Pentsa ezazu hau irakurriko bazenu: “Cospedal advierte de que Madrid utilizará todos los instrumentos para hacer oír y cumplir la voluntad de los catalanes”. Esan nahi dut gidoia errepikatzen bada, katalanen errua izango dela, ez gidoi txar bat idatzi zuen Ibarretxerena.
Hemen gidoia ez da betetzen. Alderatu Eusko Legebiltzarrak eta kataluniako Parlamentuak onartutakoak: http://berria.info/albisteak/70638/autodeterminazio_galdeketari_buruzko_ebazpena_onartu_du_kataluniako_parlamentuak_gehiengo_handiz.htm