Bideojokoen mundua txikientzat zein nerabeentzat kaltegarria izan daitekeela irakurtzen dugu behin eta berriz. Biolentzia, jazarpena, nahi gabe egindako erosketa garestiak, sexua… beldur asko dituzte gurasoek nahiz irakasleek, ulertzekoa den bezala, baina ezjakintasunak eraginda.

Egia esan, ez da harritzekoa: UEMAk iaz argitaratutako ikerketaren arabera, udalerri euskaldunetan hiru gaztetik bik bideojokoetan jokatzen dute egunero. Bideojokoek Euskal Herriko gazteriarekin bat egin dutela argi dago, heldu askorentzat mundu arrotza den arren.

Zorionez, bideojokorik sekula santan ukitu ez duten horiek euren seme-alabek zertan jokatzen duten ezagutzeko baliabide eta tresna sorta zabala dago gaur egun; erremintoi esker gazteentzako bideojokorik aproposenak ezagutzea erraza izan ohi da.

Artikulu sorta honetan aipatutako erreminten artean ezagunenak edo erabilerrazenak zerrendatuko ditugu. Modu horretara, jokoen eskaintza zabalean aurkitu nahi dugun obra motaren bilaketa erraztea da gure helburua lehen artikuluarekin, bideojoko zehatzak proposatuta horietara mugatu beharrean.

Ez hori bakarrik: artikulu sortaren hurrengo atalean gailu mugikorretan horren ondo ezagutzen ditugun gurasoentzako kontrol tresnak egon badaude bideojokoen munduan. Kontsola nagusiek, adibidez, halakoak ahalbidetzeko berezko aplikazioak dituzte.

Bukatzeko, etxeko gazteenek horrenbeste orduz jokatzen dituzten produktuek biltzen dutena ere nabarmenduko dugu; Fortnite, Minecraft, FIFA eta beste hainbatek kontuan hartzeko edukiak eskaintzen dituzte, esate baterako.

Besterik gabe, has gaitezen bideojokoen edukiak ezagutzeko baliabideekin.

.

Adinkako sailkapenak

PEGI (Pan European Game Information) adinkako sailkapena da, zalantzarik gabe, bideojokoetan aurkituko ditugun edukiak ezagutzeko tresnarik hedatuena: Europar Batasunean merkaturatutako joko orok adierazi behar ditu sistemaren datuak. 2003. urtean abiatutako proiektuak joko bakoitza zein adinetara zuzenduta dagoen adierazten du, hauen zailtasunean sakondu gabe; hau da, tituluan lantzen diren eduki motak hartzen dituzte kontuan.

Horretarako ikur sorta berezia erabiltzen du PEGI sistemak. Alde batetik, gomendatutako adina adierazten duten ikurrak daude: bideojokoa hiru, zazpi, hamabi, hamasei edo hemezortzi urtetik gorakoentzat aproposa dela zehazten duen irudia, alegia.

Bestetik, jokoak lantzen dituen gaiak edo bertan agertzen diren eduki motak adierazten dituzten ikurrak ditugu: beldurra, sexua, biolentzia, biraoak, drogak…

Are gehiago, bideojokoak barne erosketak edo mikrotrantsakzioak eskaintzen dituen ere azaltzen du PEGIk; azken urteotan gurasoen artean nabarmen zabaldu den zalantza.

Adinkako gomendioak egozteko edukiak kontuan hartzen dira. Joko batek 3+ izendapena jasotzeko, alegia, ezin ditu haurrak beldur ditzaketen irudiak edo bestelakoak erabili, ezta biraoak ere. Halere, biolentzia testuinguru komikoan erabiltzen bada, haur txikienentzako apropostzat izenda daiteke. 12+ jokoetan, bestalde, sexu edo apustu gaiak azal daitezke, baina ezin da indarkeria errealistarik agertu.

Kalifikazioa ezartzeko, noski, bideojokoa probatzeari ekiten diote hau argitaratu aurretik: garatzaileak adierazitako behin-behineko adinkako sailkapenetik abiatuz, erakunde desberdinak arduratzen dira edukiak aztertzeaz.

Erremintarik hedatuena dela adierazi dugu; izan ere, edonon aurkituko ditugu PEGIren ikurrak —EBan argitaratutako jokoetan, behintzat—. Bideojokoen kaxetako azaletan ikusiko ditugu, eta, bertsio digitalak erosiz gero, saltoki birtualetako fitxetan informazio guztia azalduko zaigu: Nintendo-ren eShop dendan, PlayStationen Store-an edo ordenagailurako Steam plataforman, joko bat erosi aurretik adinkako sailkapena ikusteko aukera daukagu lehen adierazitako ikurren bidez.

Halere, zenbait erabiltzailek jokoen kodeak kanpoko saltokien bidez eskuratzen dituzte —gero horiek kontsoletan nahiz PCan erabiltzeko—. Hainbat kasutan denda digital horiek PEGI sistema erabiltzen dute, baina ez da guztiekin gertatzen, batez ere EB kanpoko saltokiekin.

Zer egin? PEGIk webgune ofiziala dauka, eta bertan aurkituko dugun bilatzailearekin erosi nahi dugun bideojoko horri buruzko informazio guztia irakur dezakegu, informazio osagarri benetan interesgarriarekin batera.

Europar Batasunetik kanpo antzeko adinkako sailkapenak aurki ditzakegu. Amerikako Estatu Batuetan, adibidez, Entertainment Software Rating Board (ESRB ) sistema dugu: trailer estatubatuarretan “E for Everyone” edo “M for Mature” ezagun horiena, bai. Japoniako adibidea ere ezaguna da: CERO sailkapena.

.

Webguneak eta bestelako baliabideak

Adinkako sailkapenak aipatuta, jokoek zer nolako edukiak dituzten ezagutzeko beste era bateko tresnak ere badaudela nabarmendu beharra dugu. Euskaraz, adibidez, Unai Arrugaeta Lehen Hezkuntzako irakasleak abiatutako Bideojokoak.info web orrialdea nabarmen dezakegu.

Arestian agertutako PEGI sistemari buruzko oharrez gain, bideojoko ezagunen informazioa, gurasoentzako segurtasun aholkuak eta bestelako gomendioak prestatu ditu Arrugaetak.

Igor Gaminde hezitzaileak Jokoteknia Euskal Bideojoko Jardunaldian eskainitako “E-jokoak familian. Talde eta norbanakoentzako onurak” hitzaldia ere ikusi beharrekoa da. Bertan bideojokoen onurak eta hauen erabilera osasuntsua bermatzeko aholkuak zerrendatu zituen.

Ingelesez, Common Sense Media bezalako proiektuak nabarmentzekoak dira. Euren webgunean denetariko produktuen analisiak eta iritziak aurki ditzakegu, bideojokoak barne, bai gurasoei zuzenduta, bai hezitzaileei.

Joko bakoitzean aurkituko ditugun eduki motak zerrendatzeaz gain, hauetan azal daitezkeen mezu zein rol positiboak, hizkuntza mota eta zailtasun maila aztertzen dituzte fitxa berezietan. Ez hori bakarrik: edozein erabiltzailek bere analisia argitara dezake, gurasoen iritzia zein beren haurrena desberdintzeko aukerarekin. Benetan interesgarria.

Aipatu modura, artikulu hau erreportaje sorta bereziko lehen atala baino ez da. Hurrengo testuetan gurasoentzako tresna erabilgarriak zein haurrek gehien jokatzen dituzten bideojokoak ezagutzeari ekingo diogu!

Bideojokoak haurrekin eta gazteekin: nola ezagut ditzaket aproposenak?