Hasier Arraizen autokritika Sarrionandiarenaren uberan
Hasier Arraizen autokritika Sarrionandiarenaren uberan –
Maitasun keinu bat besterik ez deritzan liburu argitara berrian, gai asko jorratzen ditu orain arte literatura-aztertzaile eta iritzi-emaile gisa baino ezagunago ezker abertzaleko politikari gisa izan den gasteiztarrak -bi urte Espainiako espetxeetan egindakoa da erakunde armatuan integratua egotearen akusaziopean, nahiz akusazio hori gezurra izan-, eta aipatutako liburuaren zati handi bat literaturak euskal gizartean etorkizunari begira bete dezakeen zereginak hartzen badu ere, idatzi honetan soilik berak egindako autokritikari erreparatuko diot, Sarrionandiaren autokritikaren ildoan kokaturik berea, euskal herritar guztion bizikidetzarako ekarpen ona delako ustean.
Gatozen lehenbizi, Sarrionandiaren autokritikara –Lapur banden etika ala politika liburuan-. Iurretarra egun indarrean den 1978ko Konstituzioari azken ukituak ematen ari zirela sartu zen ETAn. Zergatik sartu zen erakunde armatuan 1978an, hogei urte zituela? Ideiengatik baino gehiago -oso ideia oinarrizkoak zituzten, esaterako, espainolek eta frantsesek bezala, geure herria izateko eskubidea dugula euskaldunok-, biktimismoagatik eta antimilitarismoagatik dio berak: “Gure herria militarki okupatua zegoela ematen zuen: naturala irudituko zitzaien batzuei, beharbada, baina beste batzuei ez. Polizia, Guardia Zibila eta `inkontrolatuak´ deitzen zirenak zebiltzan edozein bazterretan, eta itzela zen gauzak aldatu nahi zituztenen kontrako errepresioa. Borroka armatua autodefentsa bat zen, zapalketaren aurrean duintasun apur bat erakusteko modua. Goio, Felipe eta herriko beste batzuk Iparraldean errefuxiatu ziren egun haietan, Poliziak nire adiskide bat, Patxi, preso hartu zuen, Iruñean. Guardia Zibilak nire beste bi lagun hil zituen, handik gutxira Gernikan: Alberto García eta Jesus Mari Arrazola [1978-V-11]”.
Biktimismoagatik: “Bortizkeriaz inguratuta bizi ginen eta, ezer ez egitea ETAn sartzea baino bortizkeria handiagoa iruditzen zitzaidan. Esan daiteke biktimismoagatik sartu nintzela, batere asmo heroikorik gabe”.
Eta antimilistarismoagatik. 1958an jaioa denez, 1978an zegokion soldadutza egitea. Garai hartan irakurri zuen Camus-en Izurria eta garai hartan armada espainola berarentzat, frankismo guztia bezala, izurritea zen: “Nire ofizioa, hogei urterekin, soldadutzara joatea zen, bi urterako, eta Ejertzito espainola niretzat izurritea bezalakoa zen (…) Izurritea sufritzea zen gauza bat, baina hori izurritearen agente izatea zen: zerbitzu militarra egin beharra nuen derrigorrez bi urtez, bestela intsumisioa, baina intsumisio mugimendurik ez zen, eta uste dut bost urteko kondenak bete behar izaten zirela kartzela militarretan. Biktimismoagatik eta antimilitarismoagatik sartu nintzen ETAra, orduan”.
Nago arrazoi horiek gaur egun zenbait euskalduni eta euskal herritar askotxori, alderdi espainolei botoa ematen dieten gehienei, segur aski, sinesgarriak ez zaizkiela irudituko, eta garai hartan jaio gabe zeudenei, txundigarriak egingo zaizkiela. Ni neu, garai hartan jaioa izaki, oso arrazoi sinesgarriak iruditzen zaizkit; errepresio giroa halakoxea baitzen 1978an (Digresiotxo bat zilegi bazait: Egun ere militarki okupatuak jarraitzen dugu; 5.000 guardia zibil eta 2.000 polizia, eta 1.200 soldadu armadakoak Hego Euskal Herrian. 8.200 gizon eta emakume armatu espainol. Gehi zerbitzu sekretuetakoak. Ertzainak baino gehixeago. Autonomia handia omen dugu, baina erreferendumik ez da posible, esaterako, guardia zibil eta poliziek hemen jarraitzea nahi dugun demokratikoki erabakitzeko).
Baina, natorren Sarrionandiaren autokritikazko adierazpideetara: “Bortxak deslegitimatzen zuenez Estatua Euskal Herrian, erresistentziak legitimatzen zuen ETA, ez bortxak. Baina Yoyesen kontrako ekintzan edo Hipercor merkataritza zentroaren kontrakoan, adibidez, ez erresistentzia, baizik eta bortxa ikusi zuen jende askok. (…) Miguel Angel Blancorena heldu zen, eta Barajasko T4koa ere bai. Bestearen gaiztakeria zen gure aktuazioaren arrazoia, eta geure txarkeria zuritu behar zuena. Biktimismoaren eta intentzioen fundamentalismo horrek apartatu zuen ETA, nik uste, euskal gizartearen babes isiletik (…) Lortu dugu biolentzia iraultzailearen araua zapuztea momentu askotan: ahalik eta bortizkeria gutxien erabiltzea, ez ahalik eta gehien. Eta lortu dugu mina, erditze mina izan behar zuena, gehiegizkoa eta alferrikakoa izatea. Ez diot hori erresentimendutik, errua botatzeko beste inori, ez pertsona bati, ez alderdi bati. Baizik eta justu alderantziz: gauzak aldatzeko, okerren zama gainetik kentzeko, beste bide batzuk behar ditugulako. Egia batzuk konpartitu beharra dugulako, elkarren beharra dugunez gero bizitzeko moduko gizarte bat osatzeko.Unilateralitatea, beharrezkoa izanda ere, ez delako soluzioa. Jendeak beste politika bat behar eta merezi duelako.”
Ezin gara luzatu idatzi honetan; gatozen Arraizen autokritikazko adierazpideetara. Lehenik enplegatzen da gorago aipatutako liburuan, benetako autokritika sasikotik bereizten. Zer da benetako autokritika?: “norberak bere ekimenez egiten duena da”. Eta zer ez da zinetako autokritika? Bi mota bereizten ditu. Bata da, bestek eskatutako autokritika, zeren hori kontakizunaren lehiaren zelai zail eta lokatzez betean kokatzen baita. Neure hitzez esanda, ETAri eta ezker abertzaleari eta EHBilduri alderdi politiko espainolek eta EAJk eskatutakoa, besteak beste. Eta bestea, noizbait ETAn edo ezker abertzalean jardunik, desadostasunak direla medio, hura utzi eta kritika zorrotzari ekin diotenena: “Kritika horiei batez ere erresumina antzematen zaie, bat-batean ematen duelako kritikariak ez direla sekula kritikatutakoaren partaide izan, eta batzuetan norberak kritikatutakoaren aurkako zapalkuntza ere ontzat eman duelako. Azken jokaera horrek ere ez dirudi oso etikoa.”
Halarik ere, guztiz konbentzitua dago autokritika egin beharra dagoela; lehenik, indarkeria zikloa ixteko hartutako erabakiaren zergatiak azaldu behar direlako. Eta Arraizen iritzian, autokritika norberak egin behar du, inork eskatu gabe, kanpotik egiten den beste kritika bat bihurtu gabe. Bera ez da inoiz ETAkoa izan, Espainiako Justiziaren epaiak aurkakoa baieztatu arren: “Baina nire ardurak -politikoak, jakina- ezkutatu gabe, ETArekin sortutako kultura politikoaren partaide gisa adieraz dezaket euskal gizarteari zor diogun autokritika egin behar dugula; izan ere, gure akatsak onartzen ez baditugu, emango du ez zirela akatsak izan, baizik eta ezinbesteko urratsak beti egin nahi izan genuenaren bidean. Eta ez da hala izan. Hori ez da guk beti egin nahi izan dugun bidea. Zapalduak zapalkuntzari aurre egiterakoan badu bere jardueran inoiz zapaltzaile bihurtzeko arriskua”.
Batez ere, zein da Arraizen autokritikaren edukia? Bere hitzak aldatuz: “Nik, autokritika zuzen eta zintzoaren bidean, oinaze eta giza kalte guztiak onartzeaz gain, erantsi behar dut Estatuaren aurka izandako enfrentamendu militarra -armak hartutako herritar talde baten eta estatu bati dagozkion segurtasun indar batzuen eta armada baten arteko enfrentamendu zeharo desorekatu horretan- euskal gizartearen baitako konfrontazio bilakatzeko urratsak -herri ordezkariak mehatxupean izatea eta hiltzea, aurrez aurreko elkarretaratzeak, konfrontazio giroa euskal gizartearen eremu guztietara eramatea…- akats estrategiko latzak izan zirela. Gizartea zatituta egotea okerra da beti, baina aurrez aurre bi zatitan hautsita egotea konpondu ezineko akats politiko larria da. Gainera, zapalkuntzari aurre egiteko armak hartu zituzten herritarrak gero eta herritar gehiagok euskal gizartearen etsai gisa hartzea lortu zen. Hala, zaila da ulertzen, hemen eta edonon, gizarte baten gehiengo zabalaren aurka ari direla herritar batzuk gizarte horren askatasunaren alde borrokatzen”.
Oso laburturik eman ditut, merezi du bere osotasunean irakurtzea. Irakurleak juzga beza bake eta elkarbizitzarako Sarrionandiaren eta Arraizen ekarpenen balioa. Niretzat baliotsuak dira. Ea bestaldekoek ere bide bera urratzen duten.
Hasier Arraizen autokritika Sarrionaindiarenaren uberan Hasier Arraizen autokritika Sarrionaindiarenaren uberan Hasier Arraizen autokritika arrionaindiarenaren uberan Hasier Arraizen autokritika Sarrionaindiarenaren uberan
Beste aldean ez dago hausnarketa horietarako borondaterik batere. Alderantziz.
Beste aldean zeintzuk daude, EAJkoak , EE ibilitakoak, PP eta PSOEkoak, Langraitz bidea hartutako presoak, guztiak al daude?. Betiko banaketekin jarraitzen dugu; gure aldekoak (heroiak), beste aldekoak (etsaiak). Ikuskera hori tradizionala bihur du ezker abertzaleak.
Sarrionaindiaren esaldia, “biolentzia iraultzailearen araua zapuztea momentu askotan: ahalik eta bortizkeria gutxien erabiltzea, ez ahalik eta gehien.”, ez da etikoa, neurritik kanpo torturatu genuen esatea ez den bezala. Indarkeriari kantitateak ez dio legitimitatea ematen edo kentzen.
Arraizek esaten duena berriz, “Zapalduak zapalkuntzari aurre egiterakoan badu bere jardueran inoiz zapaltzaile bihurtzeko arriskua”, onartzea minimo bat da, herritar zapalduen konfiantza berriro lortu nahi bada.
Oraindik ere ez dut ulertzen zer autokritika egin BEHAR duen ezker abertzaleak. Irabazi nahi duen orok egin behar du autokritika, modu internoan, baina zertarako egin publiko? Batez ere, independentziaren bide zuzenean badaude, zertarako autokritika? Hala ez izatekotan, autokritika baino, birplanteaketa bat da.
Autokritikaren ideia kanpotik etorri dela dirudi. Akatsak ez errepikatzeko intentzioarekin modu internoan gertatzen dena birplanteaketa bat da, hausnarketa bat. Autokritika exigitzen diztuenean ordea zera dakar: barkamena, kausa okerra defendatu duzula onartzeko. Gure azken helburutik aldentzeko trikimailu bat azken finean. Prozesu subkontziente bat, errua barneratzeko, arerioarekin rollo ona izateko ondoren.
Ezker abertzaleak ez du autokritikarik egin behar. Helburuak priorizatu, hori bai.
Ene Insistentzia, uste dut gauza bat ekiditen duzula, eta hauxe da, ezker abertzaleak 800 ta piku erahilketa egin ditu eta gure kaleak eta bazterrak mehatxuz eta erasoz kakaztu. Herriak, Euskal Herriak, behar du hori guztiaren azalpen bat. Independentziaren ustezko bide zuzena (eta okerra izan dela argi dago, independentziara ez baitu pauso bat ere hurbildu) ezin daiteke izan inongo astakeriaren zuriketa lana izan. Herriari esplikazio bat zor dio ezker abertzaleak, arrazoi batengatik “herriarengatik” eta “herriaren” izenean egin baititu aipatu demasia horiek guztiak.
Kausa okerra da bitartekoak (eta horren atzeko ideologia totalitarioa) okerrak zirelako eta helburuak bitarteko horietako aitzaki ustel bat, bandera bat eta ez ezer gehiago.
Logika perbertso bat da ustez politak diren helburuen arira astakeriak zuritzera eta etorkizunerako planifikatzea. Arrisku horretan ez gaitezen eror beharrezkoa da azalpen publiko xehe xehea.
Lehen paragrafoan idatzi duzuna, hots, zure tesia sostengatzeko, Sarrionaindiaren autokritika eta Arraizena ikaragarri moztu eta manipulatu dituzu, zure ideia zentral horretarako baliagarri egiteko haiek. Autokritika zintzo horiek beste errespetu bat merezi dute.
Bestaldean, besteak beste, Sarrionaindia torturatu zuten poliziak eta haien arduradun politikoak daude: “Ez da erraza tortura kontatzea. Intimitate bat da. Norberaren bizimodu sexuala bezalakoa, baina intimitate larriagoa. Hildakoek ez dute heriotza kontatzen, erakuskeria hutsa litzateke. Gainera kontatu behar ote da? (…) Zortzi egunetan eduki ninduten, gero esan zidatenez, zeren nik hamaika edo hogei egun izan zirela esango nukeen, ez mendi-zulo arraroan edo bazter auzoko apartamentu apartatuan, baizik probintziako hiriburuaren erdiguneko eraikuntza ofizialean. Nire gorputza haiena izan zen, trapu zikin bat bezala, edozer egin zuten. Nik ezin izan nuen ezer egin. Zer kondatuko dut ba nik? Konda dezatela eurek” (Bizitzea ez al da oso arriskutsua?. 55-56 orr.). Barkatuko ahal dit Sarrionaindiak bere azken liburu argitaratutik lekukotasun hau hona aldatu izana, ez baita batere “essena” eta espektakulu zalea.
Estatuaren monopolioa da indarkeria legala estatu guztietan, eta estatu horren arduradun politiko eta polizialak ez dira ez batere etiko izan etakide eta euskal independentisteekiko, ez frankismoan eta ez gaurdaino. Baina ez dute autokritika den ttipienik egingo.
Eta nola estatuko kideek ez duten autokritikarik egin beraiek eragindako giza eskubideen urraketak direla merio, orduan ezker abertzaleak ez du autokritikarik egin behar berak eragindako 800 gorako erahilketei buruz. Hori logika perbertsoa da, hori defendatzen baduzu, Patxi.
Ezker abertzaleak “herriarengatik” eta “herriaren” izenean egin ditu horiek guztiak. Herriari, Euskal Herriari, esplikazio bat zor zaio.
Eta ematen ari dira, baina zuentzat beti gutxitxo izango da.
Ene Patxi, ezker abertzaleari herriak ez badio baimenik eman erahiltzeko, zergatik ez du gutxienez hori esaten… Herriaren izenean hiltzen genuen, baina ez zen egia, gezur hutsa zen…
Barkatu, Sarrionandia da Josebaren abizena, “i” birekin, ez hirurekin. Beste norbaitetaz ari ez bazarete behintzat.
Azken aldiz Bentazar, beti alde bati eskaka, zure ikuspegiak orekarik ez du, eta beti status quoaren alde.
Ezker Abertzaleak erail du Euskal Herriaren izenean. Horrela, besterik gabe…
Francok diktadura ezarri eta giza eta herri eskubideak zanpatu espainiar herriaren izenean. Leizaolak eta Irujok eta, Franco hil arte hari hitz eta idatziekin bakarrik kontra egitea erabaki, eta ETAk estatu terroristari armen bidez. Franco hildakoan, Espainiako gerra-irabazleek eta gerra-galtzaile sozialistek 1978ko Konstituzioa ezarri euskaldunoi, eta hark autodeterminazio eskubidea espainiar populuari bakarrik aitortzen, eta indar armatuei Espainiaren batasuna inposatzeko. ETAk jarraitu, eta Espainiako gobernuak ETArekin eta ezker abertzalearekin estatu terrorista gisa jokatu, eta, diru publikoarekin -besteak estortsio bidez lortutakoarekin-.
Historia beti gutxi batzuek egin dute, eta gehienetan herriaren izenean, eta beti bidegabekeriez eta etika-ezaz mukuru. Frantziako Iraultzan, esaterako, zenbat buru urkatu zen, errege-erreginengandik hasita; halere, jai nazionala da Frantzian. Napoleon famatuaren anaia ez zen Espainiatik kanporatu botoen bidez. Eta ospatzen da Espainian.
Ezker abertzaleak pauso batzuk eman ditu. Beste batzuk beti hor ari dira urrats gehiago eskatzen, eurek ezer aitortu gabe.
Aro hori iragana da.
Etorkizunean espero dut lortuko dugula erabakitzeko eskubidea. Iruditzen zait EAJ-PSE ituna kaltegarria izango dela estatutu berrirako, azken hau hutsaltzeko edo aurrerapausorik eman ez dezan balioko duela.
Nik behintzat ez daukat inongo autoritate moralik inori derrigor ezer esanarazteko edo barkamena eskatzera behartzeko.
Ene Patxi, ez zaitez absolutista izan, batzutan status quo-a ondo dago eta beste batzutan gaizki. Gauza batzuk aldatu behar dira eta beste gauza batzuk ez dira aldatu behar, hori da gizalegea, eta bestelakoa dogmakeri hutsa da.
Ezker abertzaleak Euskal Herriaren izenean erahil du ETAk komunikatu bakoitzean adierazten zuen bezala.
Barkatuko didazu, Patxi, EAJko jendeak ikastolak montatu zituen (Elbiria Zipitria gogoan) ETA marxismo iraultzaile ideologiaz jende hiltzera erabaki zuenean. Eta herriak Leizaolak Aberri Eguna Gernikan egin behar zela esaten zuenean Leizaolari egiten zion kasu eta hara joaten zen milaka, kontrol polizialen beldurrik gabe. Herriak EAJri emango dio botoa aukera duenean botoa emateko.
Herriak hauteskunde bidez ETAri ukatu egin zion esplizituki bere aldekotasuna baina ETAk jarraitu zuen hiltzen eta Euskal Herria aitzaki hartzen zuen komunikatu bakoitzean. Zuk eta biok dakigu aldarrikapen hori gezurrezkoa zela. Ezker abertzaleak aitortu dezala herriaren izenean hitzegin eta hil egin duela, herria berarekin ez zegoenean (ETA herria zurekin ohiua gezurra zela, hain zuzen: ala zuretzat egia da?).
Ni egiaren aldekoa naiz, ikusten da Patxi zu ez zarela hainbeste egiaren aldekoa (ez duzula uste, alegia, ezker abertzaleak aitortza hori egin behar duenik).
Anaitasun bat sortzen bada Euskal Herrian egia eta bidegabe ez justifikatuen aitortzan oinarrituko da. Seguru nago egunen batean ezker abertzaleari beste erremediorik ez zaiola geldituko eta esango duela: “gaizki egin genuen jendea erahiltzen, gezurra esan genuen herria gurekin zegoela esatean”.
Eskerrik asko Garrett. Mea culpa.
Zuri ez darizu egia, EAJren aldeko historia ari zara sakatzen, ari eta ari, jardun eta jardun.
Elbira Zipitriari ezer kendu gabe, Txillardegik eta asko eman diote Euskal Herriari. Hori Joxe Azurmendik eta mila aldiz kontatu dute. Baina, zuk, ez kutsatzeko edo, ez dituzu irakurtzen. EAJgatik balitz -salbuespen bakan batzuk salbu- oraindik euskara baturik ez geneukake. Ikastolen mugimenduan EAJ bakarrik ibili zen? Otoi…
Leizaolari buruz diozuna, ez da sostengatzen. Lehenagotik zetorren gainbehera -1951n jada AEBak erregimen frankistarekin hitzartzen hasi zirenetik (1953an baseak eta abar), baina Agirre hil zenean (1960), EAJ lokartu zen…
ETAk frankismoan euskaldunei gutxiagotasun konplexua kendu eta harrotasuna eman zien, eta Espainiako ezkertiar hainbati ere bai (Pablo Sastre, Eva Forest…).
Zer historia erakutsi behar diegu gazteei?
Gauza batean irabazten didazu: tematikerian!
Ahaleginak eta bi egingo ditut ez erantzuteko.
Ene Patxi, ikastolen mugimendua gerra aurretik EAJk jarri zuen martxan eta horren ondorioz sortu ziren maistra-maistrek hezituko zituzten ume eta irakasle berriak. Txillardegi idazlea zen, ez ikastola eragile. Ni nerau horietan ibili naiz pertsona partikularren etxeetan klaseak hartzen genituenean ikastola gisa eta horretatik jauzia eman zen legalak izatera Eliza Katolikoaren eskutik (EAJko jendea zen lehen lehenik, gerora bestelako jendea ere etorriko zen, baina EAJko jendearen gehiengoa absolutoa zen, horretan ez dago dudarik). Leizaolak konbokatu zituen 1964an Gernikan, 1965an Bergaran, urrengo egunean Gasteizen eta hurrengoan Iruñan. Milaka jende joan zen Aberri Eguna horietara.
EAJko jendea gauza eraikitzaileak, ikastolak bezala, egiten zituen ETAkoek jendea hil bitartean. Hori da ezin ukatu dezakezuna.
Zer historia erakutsi behar diegu gazteei? ETAk Euskal Herriaren izenean erahiltzen zuela eta hori ez zela egia; ETAk herriaren borondatearen kontra, hauteskundeetako erregimen baten azpian, jendea zientoka hil egin zuela; ETAk 90ko hamarkadan sufrimentuaren sozializaioa ezarri zuela, alderdi guztietako jendea erasotuz eta alderdi espainoletako jendea erahilez. ETAk lotsagorriz bere burua akabatu behar izan zuela.
Apa Bentazar
Bentazar, zuk beti lehengo lepotik burua,
Historia serioski lantzen duen edonorka badaki “egia” kontzeptua oso ñabarra eta labaiña dela. Ez dago egiarik motel !! Hori fanatikoek eskuartean erabiltzen duten “gezur” bat da, hain zuzen besteak manipulatzeko.
Urte puska bat daukagunok besteak besteak “fanatismoz” akusatzen ibiltzen direnak, behin baino gehiagotan, askotan, fanatiko hutsak izaten direla.
Eta zu, Bentazar, sentitzen dut esatea, botatzen dituzun argudio batzuen zuzentasuna gorabehera, EAJren fanatiko itsu bat zara.
Fanatismoa oso gaitz kutsakorra da, tamalez.
Nik horri ispiluaren teknika deitzen diot. Ispiluaren trikimailua, edo amarrua. Honetan datza: “bota ezaiozu ahalik eta lokatzik handiena zure etsaiari, baina aldi berean zeure burua deskribatzen ari zara”
Agian telebistako tertuliano gehiegi ikusten dituzu. Eduardo Inda-ren eusko-JEL bertsioa ematen diguzu etengabe, txo!
Siglak, etiketak… eta abar bazter batera bota behar genituzkeelakoan nago. Aro hori pasa zen, orain gauden lekura ekarri gaituzte siglen defendatzaile sutsuek.
Siglen atzealdean izkutatzen diren PERTSONAK dira ikusi behar ditugunak, hots, izaki indibidualak, hezur-haragizkoak eta diren bezalakoa (beren argi-itzal guztiekin).
Eta zu, Bentazar, berriro diot, sigla jakin batzuen defendatzaile itsu fanatiko bat zara, besteri lokatza botatzen ibiltzen zaren horietakoa.
*** Barkatu goiko testuan itzuri zaizkidan akats ortografiko eta garamatikalak. korrika, presaka-antzean idatzi dudalako itzuri zaizkit, eta ez jakingabean. ****
Azken finean berdin dio pertsonaia batek “materialismo historikoa”, “neoliberalismo humanista”, “San Agustinen teologia”, “arte estrukturalista” edo beste edozein sursum corda defendatzen duen…
Nork esaten du hori? Ze pertsona da ideia bat oihukatzen ari dena?
Begiraiogun horri beste ezer baino lehen.
Agian zerbait aurreratuko dugu horrela…
Patxi, nik moztutakoa zuk goian jartzen duzunetik hartua dago, irakurleak osorik, Bahamasetara joan gabe, irakurri dezake. Non dago manipulazioa?, nire interpretazioa zuzena ez bada jarri zeurea eta kito. Hori da errespetuz jokatzea, ordezkoa biktimismoa egitea da.
Bai jauna, torturatzea gaizki dago, nahiz eta egun bateko atxiloketa izan, egun gutxiagorako kartzelatzeak ez du ankerkeri hori legitimatzen.
Tortura salagarria da bai, baina ni Sarrionandiaren etikaz ari nintzen. Interpretazio hori ez baita soilik berea, Arnaldo Otegik ere antzeko zerbait esan du: beste jendarte baten alde borrokan ari den iraultzaile orok, aukeran, giza sufrikario gutxien sortuko duen bidearen alde egin beharko lukeela. (* Bukaeran zita osorik)
Heldu diezaiogun orain autokritikari. Alderdiak erakunde publikoak dira; horrek noski ez du esan nahi, bere barruko gorabeherak lau haizetara zabaldu behar dutenik. Baina herriarekin duten harremana publikoa da, eta horren eztabaida ezin daiteke ezkutuan egin, hori gizartea engainatzea litzateke. Zer, nola eta zertarako egin dituzten herri ekimenak, gizarteari kontu eman behar diote eta, noski, horren inguruko autokritika ere publikoa izan behar du. Herritar orok, zentzu garden eta demokratiko batean egin dadin , eskatzeko eskubide osoa du.
(*) “Zeintzuk dira zuen printzipio etikoak?
Behin irakurri nion Fidel Castrori beste jendarte baten alde borrokan ari den iraultzaile orok, aukeran, giza sufrikario gutxien sortuko duen bidearen alde egin beharko lukeela. Horri buruz badu ezker abertzaleak zer gogoetatu. Baina, hori esanda, eta gauzak beren tokian jartzeko, gehituko nuke ez garela bakarrak. Estatuek badute sekulako ardura historikoa. Guk gure ardurak gure herriaren aurrean onartzeaz gain, ordaindu ere garesti ordaindu ditugu, eta ordaintzen jarraituko dugu. Horrek, hala ere, ez nau kezkatzen; aitzitik, pozten nau, horretan ere berdinak ez garela frogatzen dugulako.”
Ene Peru, ispillu ala proiekzioaren teoria primeran doakizun, hiru korreo eta ez erantzun bat nik jarritako arrazoiei eta ez argudio izpirik. Hori bai, kaka nire gainean, pertsonalki. Ze ondo zaudeten hezituak herriko tabernetako moderatuak!
Ba oker jo dezu tiroa, Bentazar. Ez naiz herriko tabernetan ibiltzen den horietakoa
Ni EAJko ikastola batean hezi ninduten, zuk goraipatzen duzun Elbira Zipitriaren ikasle izandako andereño batzuek, hain zuzen ere. Nahiko ondo hezi gintuzten, egia esan. Eskertu egin behar diegu gurekin egin zuten ahalegina.
Ados? Pozik zaude orain?
Gaur egun uste dut gauza batzuetan engainatu-edo, egin gintuztela, edo beste modu batera esanda “zazpiak bat”-eko ideiarekin liluratu egin gintuztela. Denboraren joan-etorriak erakutsi digu errealitatea beste bide batetik zihoala, baina noski, ez haiek eta ez gu, ez ginen horretaz jakitun.
Eskertu egin behar diegu borondatea. Esaten zizkiguten gauzetan benetan sinesten zuten orduan haiek (beraz, ezin dugu esan hori “engainoa” izan zenik… baina tira)
Zuk hemen ordezkatzen duzun moduko jeltzaleak atera nahi izan zituzten gugandik, hau da, “abertzale sanoak eta garbiak”, ezker abertzaleak orduan babesten zituen ekintza armatuak-eta gaitzetsiz.
Esan behar dizut, atentatu bakoitza gertatzen zenean, nire tripa-barrenak bihurritu egiten zirela, eta goragale moduko zerbait sentitzen nuela eztarrian.
Beraz, Bentazar, zure mezuak irakurtzen ditudanean, hitzen “musikilla” edo doinua ez zait egiten arrotza.
Baina esan izan dizudan bezala ezin gara beti gure “kutxa zaharrari begira egon”. Ezin gara horrekin obsesionatu. Geroari begira joateko Patxi Sudupe bezalako jendea behar dugu, eta ez bat edo bi, asko baizik. Lehengo filia eta fobia itsusiak gainditu beharra dauzkagu.
Eta orain azken hitzak Patxirentzat: J Azurmendi asko aipatzen duzu. Ni ez naiz batere fidatzen berataz. Bera bezalako “iluminatuek” min handia egin diote herri honi, nire uste apalean. Nik ez nuke ezer emango beragatik.
Aldiz, zu bestelakoa ikusten zaitut. Zutaz fidatzen naiz. Gogoko ditut zure azterketak, eta ez zara batere pretentziosoa. Uste dut zu bezalakoekin zerbait egin daitekeela.
Animo guztioi !
Politikaz, ekonomiaz eta gizarteaz ari garenean nolabait antolakuntzaz, merkatuaz eta komunitateaz hitz egiten ari gara. Auzia, zein den helburua eta zein bitarteko erabakitzea da. Euskal tradizioaren iturrietatik (etxea eta ondasunen ikuspegitik) edan dugunok, garbi dugu gizartea dela helburu eta politika eta merkatua bitarteko. Ez konstituzioa, ez independentzia eta sozialismoa ezta ere tarteko edo alboko beste ideologiak ezin dira gizartearen burujabetzaren gainetik jarri.
Euskal ereduez hitz egin ba daiteke, gizarte zibila indartsu bati esker da. Berezitasun hori gabe ezinezkoa litzateke bai frankismo garaian, bai trantsizioan, eta baita gaur eguneko euskal burujabetasunaren aldeko lorpenak ulertzea. Ikastolak, kooperatibak, beste erako enpresa gehienak, kultur eta aisialdi elkarteak eta beste zenbait ekimenak aurrera egin badute bere filosofia euskal gizabidean errotu dutelako izan da.
Ezker abertzalea orain arte ekinbide horien gehienetatik kanpo eraman du bere jarduna, izatezkoetan ere konfrontazio politikorako erabilgarritasunaren arabera babestu ditu. Orain kanpotik jasotako gomendioei kasu eginez hasi dira ekimen horietan bere partaidetza errebindikatzen. Baina denok dakigu ezker abertzalea gizarte zibila bere abangoardiaren (bide zuzenaren jabea) esanetara jarri nahi izan duela. EAJ, bere akatsekin noski, herri nahietara moldatzen askoz gehiago saiatu da.
Aldaketa klimatikoa benetakoa dela zalantzan jartzeko zirrikiturik uzten ez duen arratsalde honetan, Peru Gabirikoarengandik jasotako sostengu ederrak -honezkero mezu hauen irakurle batek baino gehiagok pentsatuko zuten beren artean: Patxi eta Peru Gabiriko elkar adituta ari dituk idazketan, konpontxio eginda!; neuk ere, beharbada, horixe pentsatuko nuke egoera berean, baina, jakizue ez dela hala inondik ere. Milesker adiskide ezezagun hori!-. Hitz horiek Bahamak irletara eraman naute irudimenez, leku fresko batera…baina, Joxe Azurmendiz esan dituzunek mikaztu didate pixka bat aho-gustu ederra.
Oraingo gazte eroak idatzi zuenetik (1996-1997 inguruan idatzia da), neuk zirikatuta nolabait, harreman dezente izan dut berarekin. Harrezkero maisutzat dut. Era askotako testuak idatzi ditu. Batzuk politikoak. Oso konprometituak. Jakinda, erreferente bat zela, hitz bakoitza ondo neurtuz idatzi beharrekoak eta hala idatziak eta ausardiaz ere bai. Mendebaldeko idazle on askorengan oin harturik. Agertutako iritzien atzealdean zenbat hausnarketa eta jakinduria dagoen. Baina, beno, ez da hutsezina noski!
Beste esaldi batekin amaituko dut: ez zaizue nazkagarria egiten Nafarroan eta Madrilen, nola daukaten EHBildu deabrutua…ezta eurak munduko gizon eta emakume zintzoenak balira ere! Antzerki politiko patetiko-higuingarriagorik!
Lehen lehenik, eskerrik asko Peru Gabirikoari konfirmatzeagatik nik lehen esan dudana ikastolei buruz.
Asko pozten naiz, bestalde, odol isurketarekin bat ez zatozela ikusita.
Patxiri azken hitza: Bildu deabrututa baina nire herriko batzokian hemeretzigarrenez “fatxista” eta horrelako pintadak ageri dira. Bildu ez litzateke deabrutua izango besteak deabrutuko ez balitu.
Gaua 24 ordutan
@ Lanoche_24h
.
@ArnaldoOtegi
: “Sentitzen dut biktimei beharrezkoa zen baina mina gehiago eragin izan badiogu edo ta egiteko eskubidea genuena baino gehiago egin izana”
Egiteko eskubidea?, horrelakoak entzun da, zertaz harritzen zara Patxi?
Barkatu debatean sartzeagatik Peruren ateraldi bitxi bat ikusirik.
« Historia serioski lantzen duen edonorka badaki “egia” kontzeptua oso ñabarra eta labaiña dela. Ez dago egiarik motel !! Hori fanatikoek eskuartean erabiltzen duten “gezur” bat da, hain zuzen besteak manipulatzeko ».
Peru, ez dut konprenitzen « Egia » ren kontrako eraso hau batez ere zuregandik. Egia “Errealitate”aren beste izen bat da eta.
Jende asko ezagutzen dut egia bilatzen dutenak eta besteak manipulatu nahi ez dituztenak.
Ez badugu sinesten egia bat badagoela, betie bilatu beharrekoa, zergatik bada ekarrizketatzea ? zergatik kritikatzea ?
Zuzeu ere alferrikakoa da etasegituan hesten ahal da.
Inor konbentzitzeko asmo berezirik gabe -edozein iritzi plazaratzean beti dugu norbait geureganatzeko asmo pittin bat-, gogoetarako bazka zerbait: “Bortxa ororen gaitzespena (nondinahi etorri, esaten da) adierazpen ohikoa baina bitxia da gure kulturan. Hautu pertsonal bezala, ez dago zer objektaturik”; Joxe Azurmendik Bakearen inguruko diskurtso jasangaitza izeneko artikulu luzean idatzitako hitzak dira, eta honela darrai “doktrina ezbaigabekotzat erabiltzea -alderdikoiki aprobetxatu gura izatea- itxuragabea da. Hipokrisia baino gehiago eskizofrenia: bortxa oso gaizki dago, eta horregatik haurren eskoletan gerraren eta gerrarien aintzapenez dauzkagu beterik historiako liburuak, bortxa barbaroz beteak zinemak eta telebistak, militarren oroipeneko izenez hirietako kaleak, parada militarrak solemnitate handienaz ospatzen dira, Triunfo Arkuek sinbolizatzen dute Nazioa hiriburuan, Santa Joana Arc-ekoak zaintzen du Frantzia eta Santiago Matamoroak Espainia”. Eta Azurmendi ez da batere bortxazalea, baina bai pentsazalea. Eta horretaz irakurtzeko gogoa izanez gero, Ronald Aronson-en “Camus y Sartre” irakur daiteke gaztelaniaz esate baterako, eta gorago aipatu dudan Azurmendiren artikulu hori. Lana hartu behar da, baina merezi du. Soluzio sinplerik ezin aurkitu halere!
Hona neure artikulu oraindik argitaragabe bateko zati batzuk:
“…Testuingurua orduan [II. Mundu Gerra amaiera] komunistek Iraultza egiteko zuten asmoarena zen. Errusian arrakasta izandakoak, zergatik ez zuen arrakasta izan behar Frantzian? PCF alderdi komunista frantsesak 800.000 afiliatu zituen 1946an. Naziak sobietarrek menderatu berri zituzten, eta komunismoaren indarra eta prestigioa gaur egun baino mila aldiz handiagoak ziren. Horrenbestez, zilegi zen bortxa erabiltzea Iraultza egiteko, atentatuak, etab?, nazien aurka zilegi bazen makisa, atentatuak, hilketa indibidualak, tren deskarrilatzeak, zergatik ez sistema kapitalistaren egiturazko bortxaren aurka ere? Merleau-Pontyk sutu zuen polemika Humanisme et terreur saio bildumarekin, 1947. Segidan etorri ziren Simone de Beauvoirren Pour une morale de l´ambiguïté, 1947, Sartreren Les mains sales, 1948, eta Le Diable et le Bon Dieu, 1951, Camusen Les justes, 1949, eta L´homme révolté, 1951. Eta 1952an Sartre eta Camusen arteko polemika garratza, ordura arte adiskideak izandakoak betirako banatu zituena.
Merleau-Pontyk moral burgesaren terrorearen eta humanismoaren arteko oposizio sinplista ukatu du: aitzitik, terrorea ei da humanismo egiazkorako bidea; kapitalaren bortxaren petik askabide bakarra. Erabakigarria zera da: bortxaren zilegitasunaren arazoa Merleau-Pontyk ikusmolde moral eta biografiko indibidualetik historikora eraman dizula. Eta historia bortxaren espazioa da: “La´Histoire est terreur”. Kontua ez da bortxarik onetsi nahi dugun ala ez, zein bortxa hobetsi nahi dugun baizik. “Nous n´avons pas le choix entre la pureté et la violence, mais entre différentes sortes de violences”. Pentsa genezake, moralaren izenean-edo, guk bortxari uko egin diezaiokegula. Baina bortxak berean jarraituko du munduan1.
Sartreri inpaktu handia eragin zion testu horrek, berak adierazi zuenez. Baina historiaren interpretazio marxista beraren existentzialismoarekin osatu beharra zegoela pentsatu zuen:
Sartrerentzat bezala Camusentzat ere historia bortxa da, eta bortxa drama. Baina Camusek bortxaren esplikazioan elementu ideologiko edo historiaren filosofia oro baztertu eta subjektuaren drama bakarrik uzten du. Camusen planteamendua etiko-estetikoa da. Historian ez, baina gizakian zentratzen da bera.(…) Camusentzat, berriro humanizatzeko, pentsamendu historizistari uko egin behar diogu. Gizaki garaikidearen gaitz esentziala -gaitz alemana deritzo berak horri!- historizismoa da, eta, bereziki, gizakiaren hybris edo mozkorra historia dominatzeko eta horren nagusi bera jartzeko. Gizaki moderno ipartarrak Jainkoa uzkaili eta gizakia dibinizatu du, bitartekorik bortxazkoenak justifikatuz bera munduaren jainkotzeko. (…) Historia dominatu nahita masakrerik handienak egiten dira, eta justifikatu egiten da hori. Camusentzat, aldiz, edozein hilketa eskandalu intelektual eta moral bat da. (…) Bortxa saihestezina da eta zuriezina da. Sisifok orain egin dezakeen guztia da bere patua onartu eta madarikatu; ez heroizatu eta sublimatu.
Les Temps Modernes-eko taldean denak ados ziren Camus gogor kritikatzean. Camus mindu egin zen, eta Jeansonen artikuluaren atzean Sartre zegoela pentsatuz, Sartreri kritika zakarra egin zion, aditzera emanez, besteak beste, ezkertiar prokomunistak 1940ko kolaboratzaile pronazien berdinak zirela politikoki eta moralki. Azurmendirentzat, Sartrek Camusi egindako kritika garrantzizko bat honako hau izan zen:
…moralaren izenean hasi eta inmoralitatean bukatzen duela; moraltasun indibiduala salbatu nahiz inmoralitate soziala onartzen da. “Votre morale s´est d´abord changée en moralisme, aujourd´hui n´est plus que littérature, demain elle sera peut-être immoralité”. Betiko kuestioa: zapalkuntza egoera batean, bortxa ala bortxaeza da inmorala? Zer balio moral dauka protesta baino ez den bortxak; edo bortxari a priori edozein helburu positibo ukatzean zer moraltasun datza? Ala moralitatea goraipatzea inmoralitatea ezkutatzeko da (erantzukizunik asumitu nahi ez izatea)? (…) Kritika honi Camusen inkoherentziarena gehitzen zaio: moral tradizionalaren kritika bezala hasi, eta, itzulinguruka, berriro moral hartaraxe itzultzen dela, beste erretorika batekin. Hots, egiten dituen absolutu ororen (erlijiosoak, historizistak) kritika indartsuak, inola kuestionatu gabeko balio transhistoriko absolutuen baiespenetik egiten dituela (Egia, Justizia, Solidaritatea, Askatasuna); transzendenteak eta absolutuak metafisika platonikoan eta judu-kristauan direnak hain zuzen. Camusentzat Jainkoa ez da hil. “Camus ez da ateista -ironizatzen du Jeansonek-; antiteista pasiboa da”.
Ene Patxi, eskerrik asko arazo hau eztabaidara ekartzeagatik. Nire iritziz gauzak eta egoerak konkretuak dira eta pentsamendu kategoriak ezin daitezke diskriminaziorik gabe bertan aplikatu. Frantzia okupatua aipatzea eta nazien eta erresistenteen terrorea kontuan hartzea balorazio moral bat egiteko, (eta gainera esatea ez, ezin zaitezke bortxa guztien gainetik egon, baizik eta gauza bat ala bestea aukeratu behar duzula, Miguel Angel Blanco ala Joxe Arregi!). aberrazio potente bat iruditzen zait. Hitzekin jokatzen hasten gara (estatua nazia da eta ETAkideak erresistenteak, alegoria horren arabera) eta egoera konkretuek dakarten gertakari partikularren moldaketa berezia galdu egiten zaigu.
Camus Sartre-ren arteko debate aipatzea (eta ez aipatzea debate horrek eragin zuen egoera geopolitikoa) beste deformazio modu bat iruditzen zait. Camusek Sobiet Batasunaren “terrorea” salatu zuen eta Sartrek eta bere koadrillak Camus erasotu zuten horregatik, honek uste zuelako Frantzia demokratikoa hobea zela Sobiet Batasuna baino (Sartrek esango du Sobiet Batasuna txarra izan arren, salatzea ez zela zilegi, bestela “itxaropena” hil egiten baitugu modu horretan).
Camusek gizaki konkretuaren balioa defendatu zuen masa-ideologia hiltzaileen aurrean eta Sartrek eta koadrillak, alderantziz, masa-hiltzaileak defendatzen zituen esanez estatu demokratikoa masa-hiltzailea zela ere baino ez zekarrela milenio sozialistaren itxaropen pinpirina.
Camus noski itzultzen dela moral judeokristau klasikora: gizakiaren bizia sakratua da. Eta gauza bat gaineratu behar da, gizakiaren bizia sakratua ez dela esaten duen ideologia eta egoera orok gizakiaren heriotzaren eragile suertatzen dira. Gure kasuan, zer esanik ez, ETAko kideek gizakiaren bizitza ez zuten sakratutzat eta azken urteetako hitzailerik beroenak bihurtu ziren.
Bejondeizula Bentazar. Zuk ez duzu ezer irakurri beharrik, bota zeure erretolika eta aurrera. Turbopentsalaria. Hain azkarrak ez garenak denbora gehiago behar dugu. Gora pentsalaridortokak!
Nire komentarioa irakurriko bazenu ikusiko zenuke irakurri ditudala zuk jarritako aipuak. Ez da buruari gehiegi astindu behar beraien logika ikusteko. Jarraitu, nahi baduzu, dotorkaren bidea.
Zein zaila den zurekin eztabaidatzea. Nik emandako iradokizun asko desitxuratu dituzu. Azurmendiri ostutako esaldian, hura esaten ari zen “bizitza sakratutzat jotzea” norberak norbere moralitaterako ondo dagoela baina, alderdikoiki alderdi politiko batek beste alderdi bati hori leporatzea hipokrita ez ezik eskizofrenikoa zela -azken bost urtean Mediterraneo itsaso hilerri bihurtuak 18.000 gizaki bereganatu omen ditu. Bizitza sakratua da, erraz esaten da besteri leporatzeko! Kontuz, digresiotxo hau neurea da, ez zegamarrarena-. Hori zergatik dioen ondo ulertzeko eta horretaz jabetzeko Azurmendiren artikulu osoa irakurri behar da (2011ko martxo-apirilean datatua. 73 bat orri hartzen ditu Euskal Herria: errealitatea eta utopia liburuan (Elkar)). Hausnartu eta gogoeta egin behar da, eta ez bat-batean malguki bat bezala zeure eskema sinple eta niretzat kaltegarri honetara gauzak ekarri, hots, 1. ETAk herriaren izenean hil du; 2. Barkamena eskatu behar du; 3. ergo Euskal Herriak, euskaldunok, ez du(gu) autodeterminazio eta independentziarako eskubiderik -esplizituki ez duzu esan, baina nik hori ulertu uste dut-. Nola historian behingoz -aurretik Espainiako edo Frantziako gerretan ibili gara- euskaldun batzuek herriaren izenean armak hartu dituzten, jada ez dakit zenbat urtean penitentzia egin behar dugu, eta benetako subjektu politiko izateko ametsak aparkatu, eta kudeaketara mugatu, soilik kudeaketara. Horrela ez bada, gustura aldatuko nuke nire iritzia zuk plaza honetan idazten dituzun mezuez. Euskaldunok ez al dugu eskubide moralik autodeterminazio eskubidearen alde jokatzeko ETAk ez duelako 800 hildakoren barkamenik eskatu?
Sartre eta Camusen gainean, alde batera, egia batzuk esan dituzu, baina denak ez. Eta normala ere bada, bizpahiru paragrafoetan zaila baita. Ez duzu esan Camus Aljerren, bere jaioterrian, alderdi komunistako kide izan zela 1935etik 1937ra – Camusen existentzialismoa edo absurdoaren filosofia postmarxista zen, klase-borrokaz etsitu ondokoa. Frantziaren okupazio garaian erresistentzian aritu zen, 1943ko urritik aurrera, kazetari gisa, -ez arma ekintzetan-. Ilegal jokatu zuen, eta jazarria izan zen. Eta horrek ere eman zion fama, lehen zuenaz gainera.
Sartre, aldiz, oso umetatik idazteari emanik, filosofia aleman eta zinemagintza estatubatuarraren eraginpean, filosofia eta literatura existentzialetik marxismora eta intelektual engaiatua izatera igaro zen II. Mundu Gerratik aurrera, eta burgesiatik proletarioen aldera, ezkerraren posizioetan mugiturik aurrerantzean -RDRren sozialismo ez-komunistatik abiaturik, 1952tik 1956ra komunismoarekin nahiko bat, eta Hungariako inbasiotik aurrera SESBekin kritiko baina AEBekin eta kapitalismoarekin are kritikoago, 1964an Nobel Sariari uko eginik, 1968ko matxinadarekin bat; 1971n, euskal borrokaren aldeko hitzaurre famatua idatzirik, eta sozialismo anarko airean amaiturik-. Camus eta Sartre 1943tik aurrera elkarren lagun hartuak izan ondotik, 1952an, betirako haserretu ziren Camusek L-Homme révolté plazaratzearekin, eta Sartre PCFra arras hurbiltzearekin. Autore batzuk enplegatu dira Camus eta Sartreren arteko adiskidetasuna eta elkarrengandiko urruntzea aztertzen, besteak beste, atzo aipatu nizuen Ronald Aronson estatubatuarra. Niretzat plazer bat izan zen liburu hori eta horregatik gomendatu nizuen, ez, ETAren hilketak zuritzeko edo.
Baina kontua ez da Camus edo Sartre, baizik eta lehenago aipatu dudana. Frankismoa estaltzeko bat egin zuten eskuin espainolak eta ezkerrak, eta gurean, aldiz, bi esan dezagun familia politiko nagusiak -badakit sinplifikatzen ari naizela- elkarri mokoka, eta bereziki Bildu deabrutzen. Honek berriz ere Bittorrek eraikitako polemikara garamatza, eta ezin arituko gara beti gurpil berari biraka.
Ez dakit egiazko egia badagoen, baina garbi daukat batzuei adierazpen ilunak asko gustatzen zaiela. Otegiren kideak, tenporalak barne, berak hain hitz gutxitan, “ mina egiteko eskubidea genuena baino gehiago egin izana”, adierazitakoari zuzenean ez diote heldu nahi. Nagusiari denbora eman nahi diote erantzuna aurki dezan.
Ezker abertzaleak Badioutik ikasitako etikari jarraitzen dio – giza eskubideen ideologia kapitalismoaren oinarri bezala ikusten da. Etikoa iraultzaren zerbitzura dagoen ideologia bakarrik da-, baina muina ukitu gabe forma aldatu nahiko lioke. Goiko lerrokadan aipatu dugun esaldia, helburu hori lortzeko ahalegin bat besterik ez da izan .
Ez dakit, ba nik. Simon Bolivar terrorista zen? Kristoren triskantzak egin zituen hainbat eta hainbat herri realistetan. AEBtako independentzia gerra terrorismoa izan zen? Hainbat eta hainbat herritar Erresuma Batuaren alde atera ziren 1776an, eta ohikoak izan ziren lintxamendu publikoak. Zumalakarregi bera, “gatillo” errezeko gizona, terrorista izan zen?
Giza Eskubideak, Espainian eta Frantzian (Europan) bakarrik? Afganistanen dauden tropa espainiarrak terrorista dira? Katalunyako atentatuen egilea bi egunera larrean tirokatu eta garbitu zituzten Mossoak, terroristak dira? Bizitza guztiek balio sakratua badute, eta beti badago gaizki hiltzea, bai ezta? Non daude kondenak?
Hemen irabazle eta galtzaileen logika soila dago. ETAk galdu beharrean irabazi izan balu, momentu honetan epaitegietan kolonialisten kolaboratzaileak egongo lirateke estu eta larri, 1824ean Mexikoko realistak edota 1812an Espainian frantsestuak egon ziren bezala. Baina galdu duenez, vae victis! Damuak, barkamen eskeak, eta penitentzia.
Barkatuko didazu gordinki esaten badut, baina biolentzia, biolentzia izate hutsagatik, ez dago inplizituki oker. Irabazleen biolentzia egoki da, galtzaileena berriz, terrorismoa. FNLA ere terrorista zen, Aljeriako estatua bereganatu eta mundu mailan onartua izan zen arte.
Azkar eta memoriaz idaztearen arazoak. FNLA-rekin ez nuen Angolako Askapen Nazionaleko Frentea aipatu nahi, baizik eta Front de Libération Nationale, Aljeriakoa.
Noski, noski, Ba Ote, Hitlerrek irabazi izan balu, denak bigotetxoa eramango genuke eta bera teleberritan aterako litzateke gaur egun Fidel Castro Cubako telebistan agertzen den bezala. Baina hainbeste gustatzen zaizun irabazle-galtzailearen logika horretatik aparte, orokorrean, gure ohiko bizitzan gauzak ongi eta gaizkiaren neurrian juzkatzen ditugu (lapurtu digute, jo egin digute, justizia ala injustizia jasan izan dugu…). ETAren kasua gure herrian gertatu da eta zenbait ondorio eduki ditu. Erakunde horrek ideologia bat zuen eta Euskal Herriaren izenean zilegiztatzen zituen bere hilketak. Denok dakigu ezker abertzaleak eta ETAk bere borroka historikoa galdu egin dutela, baina galtzaile izateaz aparte ustez ordezkatzen zuen herri horri esplikazioren bat zor zaiola uste dut nik. Zer lortu duzue? Ondo egon da gure herrietan hainbeste hostia banatzea? eta abar, eta abar. Portzierto, Ba Ote, galtzaile eta irabazlearen katramila horrekin beste puntu bat gehituko nioke ezker abertzaleari egin beharreko eskeei. Zergatik ez duzue publikoki onartzen galdu egin duzuela? Zergatik ETAk bere buruaz beste egitean ez zuen hori esan eta bai alderantzizkoa? Gezurra eta egia existitzen dira eta irudi zait ezker abertzaleak gezur piloa esan dizkiola herri honi (jendea erahiltzeaz aparte).
Ez dakit arreta emanen duzuen hitz ta lerro hauiei ez bainaiz ez EAEkoa ez eta ezertan aditua. Bainan larriena beharbada zuentzat, “Egia” badagoela sinesten dut.
Artetik erraiteko horra nun Jose martin « Egia »ren existentzia dudan jartzen duen. Betiko joera filosofikoa da Bidasoz haraindian ? ala behin behinekoa bat ? adibidez ETAk bere krimak justifikatu behar izan zituenetik ?
Nik susmatzen dut aitortzen duzuen bainan gehiago sinesten duzuela bertan, bestenaz ez zinukete pasatuko horrenbeste denbora hausnartzen eta idazten.
J.Sarrionandiaren gazte denborako lekukotasuna oso benetakoa eta sinesgarria egiten zait. Horrelakoak jada entzun nituen ezagutu eta estimatu nituen gure herrira jindako bizpahiru iheslaritatik . Giro horretan egon banintz, iduritzen zait ( eta nunbait espero ere dut) haien artekoa izango nintzela.
Gero ETAren alderako mesfidantzia etorri zen atentatu terrorista hutsarekin, ziklo atentatu-errepresio famatuaren zikloa sortu nahi duenarekin.
Anekdota baten gatik, gogoratzen dut batez ere nola ETAK saltaarazi zuen Donostiko gobernadorea, andre seme eta guzi…
Indar erlazioak ikusita, erresistentzia armatua egokia zen ala ez jujatu beharrez aparte, bada erresistentzia armatuaren eta terrorismoaren arteko muga bat erabakigarria eta errespektatzeko oso zaila.
Horrengatik behin Zuzeun galdegin nuen, erantzunik izan gabe, zergatik, bada, Sarrionaindia bezalako gazte horiek beren erresistatu beharrari eta nahiari ez zieten soluziorik aurkitu EAJ aren aldetik.
Autokritikari dagokionez, ba araiz egin behar dela, bortxatua ez, bainan, ez eta bakarrik barnerako ere. Egin behar da absulutuki, « Ongi »aren ikuspuntutik.
Bai, zeren eta zahartzerakoan, aitortu behat dizuet, EAE zentrista maiteak, « Egia »ren baitan ez ezik, « On »gia ren baitan ere sinisten dutala gero ta gehiago.
Milesker, artikulu kuriostarazle honen egileari, aipatutako bi liburuak aste honetan bertan atakatuko ditut.
Ados Ba ote-rekin. Adibideen zerrendari beste bat erantsiko nioke, ikaragarri esanguratsua irizten baitiot: 1946an, Jerusalem-en britainiarren mende zegoen Rey David hotelari egindako atentuarekin gertatukoa. 1946ko uztailaren 22an Irgun-ek (aldeak alde irakur ETA) 90 gizaki erail zituen, horietatik 16 judutarrak eta gainerakoak britainiarrak, oker ez banago, edo gehienak. Aldeak alde, Hipercor edo guardia zibilen kuartelen aurka egindako atentatuen antzekoa. Azken momentuan atentatugileek abisatu omen zuten. ETAk ere beti edo gehienetan behintzat abisatu izan du, Hipercorren eta Barajaskoan eta abar. Atentatutik 60 urtera (2006) Netanyahu lehen ministroak eta Irgun-eko kide ohiek (irakur etakide ohiak) ospatu egin zuten, eta salatu zuten (harrapa itzazu hankatik!) abisuei kasu egin ez izana; hots, errua britainiarrei leporatu zieten batere lotsarik eta beldurrik gabe. Gainera, kontu-eske, ea abisuei jaramonik ez eginda, zer lortu nahi zuten?, juduen edo israeldarren izen garbia zikintzea edo. Britainiarrek protesta egin zuten baina guztiz debaldetan. Israelek estatu indartsua du, AEBen laguntzarekin esango nuke Erresuma Batukoa baino indartsuagoa gaur egun, eta lotsa gutxi eta eskrupulu moral eta holakorik batere ez, Jainkoa lagun baitute.
Hemen, berriz, hori idatzita, zer gerta ere, esplizituki adierazi beharra dago ez naizela inoren erailketak zuritzen ari.
Hemen, ezin duzu galdetu ere egin ETAk lehen hilketa egin zuenean -Pardines-ena ezberdina izan zen, dakizuenez-, Melitón Manzanas alegia, ea ongi ez eginagatik ere, gaizki ere ez ote zuen egin, zeren onena torturatzaile hura epaitzea izango zen, baina diktadurak epaitu barik dominak ematen zizkion, adoretzen zuen…. Hemen, ondo geratzeko, eta arazorik ez izateko, esan behar dugu gaizki egon zela. Diktaduran zer zen moralagoa: armekin aurka egitea bestelakorik onartzen ez zuen diktadurari ala men egitea azken baten, sinesmen edo eskrupulu moralengatik edo inoiz zalantzarako zirrikiturik uzten ez duen bizitza sakratua da horregatik? Galdetu ere ez. Bego horretan! Moralari buruzko iritzi asko dago, eta ez naiz egokiena horretaz aritzeko.
Ez dakit irakurmen arazoak dituzun, baina urreko irzukinean aipatu dut ETAk galdu egin duela. Karlistek galdu zuten bezalaxe. Beste gauza bat da humilazioa gehitu nahi izatea ekuazioan. Eta hori ez, sekulan ez.
ETAk irabazi balu, orain horren sustsuki eskatzen duzun esplikazioa kolonialistei eskatuko zenieke. Horixe besterik ez dut esan. Galtzaileari eskatzen zaizkiola beti esplikazioak, ez irabazleari. Horregatik nahiago duzu zuk zerorrek zure EAJ maitea GAL sortu zuen alderdiarekin ikusi (irabazlearekin), galtzailearekin baino.
Eta ez da kaka botatzearren, baina, ze azalpen eman zuten gaur egun EAJrekin aliatuta dauden ETA pm-eko buruzagi ohiek? Ze arma entregatu zituzten? Ze diru itzuli zuten? Noiz exijituko diezu?
Benat, ez naiz inondik inora aditua gaian, baina esango nuke Egiarik ez dela pentsatzea ez da hegoaldeko ezaugarri, baizik eta denboren ezaugarri. Katolizismoaren ahuldadearekin, eta zientzia eta teknologiaren aurrerakadarekin, erlatibismoa indartu da, pentsamenduaren maila guztietan, etikatik hasi eta ontologiaraino. Eta garai hauetan hainbati kosta egiten zaio Egia badenik ulertzea ere.
Lotzen dut erantzuna gai orokorrarekin. Komeni denetan printzipio mugiezinak badira, dena den. “Bizitza sakratua da” adibidez. ETAk edonor hiltzen badu, bai noski, eta barkamena eskatu eta damua azaldu behar du, herri honi egin dion kalteagatik. Bizitza sakratua baita, eta hori egin ezean, ezin da deus ere egin beraiekin nazio eraikuntzan, nazkagarri baitira. Printzipio hori ordea ahuldu egiten da Guardia Zibiliak hiltzen badu edo GALek hiltzen badu. Kasu hauetan larria da, argitu behar dira erantzukizunak, baina nola eskatuko du barkamena Guardia Zibilak. Eta nazio eraikuntza aldetik ez da deus gertatzen, eta Barrionuevo eta Veraren alderdiarekin gobernatu daiteke, ETA kondenatu dutenez.
Humillazioa ETAri? 800 ta piku heriotz eraginda gero? Eta heriotz zerrenda horrekin lotuta dagoen umezurtz-alargun andanak zer esango luke horrelako kontsiderazio baten aurrean? Hiltzaile koadrilla bati gaizkia egin duela eskatzea ez da humillatzea, egia onartu dezala eskatzea da. Zure erantzuna argi dago: “hori ez, sekulan ez”. Baina bazpaere, herriaren aurrean ez lotsagarri gelditzeko, ezker abertzaleak ETA deseginarazi du. Euskal herritarrek argi baitakigu ETAren ondarea zer izan den.
ETA irabazi izan balu Cuba bezalako errealitate bat biziko ginake, gure seme-alabak prostituziora eramanez, polizia ustel batez inguratuak, eta hilabete erdia kaletik ibili beharrez ogi puska bat ahora eramateko. Jainkoari eskerrak hori ez da gertatu. Eta orduan zilegi iruditzen zait erakunde hiltzaile bati eta bere lagun politikoei esplikazioak eskatzea, zeren eta ETAk gure herriaren izenean egin baitu egin duena. Gure herria bere krimenez zikindu nahi izan du. Eta gezurra esan du (gure herria berarekin zegoela).
GAL-etaz inor ez da harrotzen, GAL-ekoak ez dira heroiak, ETAko kideei, ordea, zure lagunek omenaldiak egiten dizkiete sainduak izango balira bezala. Hortxe bata eta bestearen arteko koxka.
Benat, ez zaizu damutuko edo dolutuko!
Bentazar, bata eta bestearen arteko koxka da zeintzuk egon diren eta dauden kartzelan eta zeintzuk gobernuan. Eta kitto. Nork irabazi duen eta nork galdu. Eta ETA pmkoei buruz, zer diozu? Horiekin lankidetza bai? ETA ona eta ETA txarra daude? Biktima batzuk “erreparatuta” daude, onartuta, laguntza tekniko eta ekonomikoa jasotzen dute, horiek dira zuk aipatzen dituzun ETAren alargunak. Besteak ordea, biktima direla oraindik onartu gabe daude. Hori ere bada koxka. Baina Guardia Zibilari ez EAJk ez zuk ez diozue azalpenik eskatu, are gutxiago barkamena eska dezatela.
Eta ETAren biktimekin, ulergarria da duten gorrotoa, zalantzarik ez dut. Ez da hain ulergarri euren manipulazio interesatua PPren aldetik.
Bentazar, inork ez du GAL heroitzat? Haiek baitaude espainiarren gobernuan. PSOEk sortu zuen, eta 7 milioi gizabanakoren bozka jaso du. Espainiarrek ez dute konplexurik, edonor sarraskitu ondoren konkistatzailea babesten dute. Zuri, ekidistantea izanda, zer deritzozu EAJ beraiekin partekatzea udalerri eta legebiltzarra?
Ba Ote!, kontua ez da nor dagoen gartzelan. Espainiak berak sortutako gerra zakurrak preso hartuko balitu ere, aurpegia garbitzeko helburuarekin, ez liteke ezer aldatuko. Are gehiago, erabaki taktiko oso inteligentea litzake guk okupazio egoera hau ARE gehiago normalizatzeko.
Kontua da gure herria dagoela gartzelan. Ezin dira nazio okupatzailea eta zapaldua maila berean jarri, aske bagina bezala. Ez dute zentzurik epaiketek, azalpenek, normalizazioak, relatoak, barkamenak… haien agintepean gauden bitartean. Zeren epaiketak, azalpenak, normalizazioa, relatoa, barkamena… haiek erabaiko dituzte.
Injustizia hau jasan behar dugula beste aukerarik ez dagoelako? Ez dut uste. Baina hala balitz ere, ez dezagun orain pentsatu gure etxean sartu eta sarraskitu dutenekin berdintasun erlaziorik dugunik, edo haiengandik justiziarik jasoko dugunik. Falta zena!
Oso Eztabaida interesgarria ari zarete egiten. Argudioetan maila oso altua adieraziz. Bejondaizuela guztioi.
Hala ere, bada zerbait ‘Insistentzia’k esan duena errealitate objetiboarekin bat ez datorrena. Gure herria ez dago kartzelan. Atzo eta herengun hondartzan, edo mendian, edo Sanjoan eta Sanpedroekin gozatzen ari zen. Bihar edo etzi, Sanmartzialak eta Sanferminak. Kartzelan ospa ezin daitezkeen ospakuntza guztietan gogotik ari da gure herria disfrutatzen. Hori bai, bere gogora inork behartu gabe.
Ez, ez, Ba Ote, koxka hori da, ezker abertzalearentzat ETAkideak gizaki eredugarriak direla eta jende gehienarentzat, ETAkideak, GALekoen antzera, hiltzaile odoltsu batzuk direla. Batzuk ez dute beren gartzela zigorra bete (baina PSOEkoek beren zinegotzi, militante eta politikoen ETAk burututako erahilketarekin konpensatu dute injustizia hori neurri batean) eta besteak bai. Gartzelan ez dira kooperante humanitarioak izateagatik, jendea hiltzeagatik baizik. ETAkideek erahil duten jendea ez da berpiztuko eta horiek noizpehin gartzela utziko dute. Hor dago beste koxka bat.
ETApmkoak ETAkideak ziren ere bai, ETAmkoen tamainakoak noski, baina haiek errenditu egin ziren eta ETAmkoak beste hogei urte baino gehiago luzatu zuten bere heriotzen bidea. ETAkideak bezain hiltzaileak eta engainatzaileak kontsideratzen ditut. Portzierto, Arnaldo Otegi zuen buruzagi distiratsua ETApmkoa izan zen eta euskal enpresari bat Luis Abaitua bahiketan parte hartu zuen. Eta hori ezker abertzaleko buruzagia da inongo lotsarik gabe eta inork ez dio esaten “zu flojo bat zinen, ETApmkoa zinen”.
Gogorkeriak jotako pertsonak (Goardia zibilak eragin, ala ETAkideak) berdinki merezi dute elkartasuna eta erreparazioa. Kasu batzutan, noski, biktimak borreroak izan dira. Hori ere kontuan hartu beharko litzateke.
Objektiboki gure nazioaren egoera gartzelan dagoen pertsona batena da: gartzelan ere santuak edo urteak ospatu ditzakezu, kaka nahi duzun orduan egin, masturbatu, irakurri, larrua jo… Luxu izugarriak.
Mitxel, Apartheid egoeran edo gethoetan ere jendea segi daiteke pesta eta txangoa egiten.
Kartzelan ere seguritateko zeluletan ehortziak ez direnei behintzat uzten zaie distrakzio batzu gozatzen, presondegi guzia ez zapartarazteko.
Ze pena! Arraizen liburua jada agortuta dago Mattin elkardendan, datorren astearteraino edo larunbateraino goaitatu beharko
Insistentziaren azalpen eraginkor bezain esanguratsua ez nuen ikusi…
Barkatu Benat, baina gure herria kartzelan dagoela esatea… (eta azken aldian hamaika halako entzuten ari naiz) aho-berokeria galanta iduritzen zait !
Ez bagaude gartzela batean, esaidazu zer ari diren gure kaleetan espainiar eta frantziar militarrak, polizia eta (behar denean) sikarioak. Gure eskubideak babesten? Paseoan? Independentzia aldarrikatuko bagenu, zer gertatuko litzake? Ez dira ere geldirik egon, preso hartu, hil eta torturatu dute. Simil egokia da gartzelarena eta mantenduko dut, zure nerbioren bat ikutu duen arren.
Egia da gertatzen zaidala aho-berokerietan aritzea nahiz arrunt kontrakoa izan .
Alta gure aita zenak zenbait aldiz erran zidan ” hago umil beti Beñat”
Kartzela eta preso hitzak gehiago doazkio pertsona bati, Herri bati baino nahi dut.
Bainan mesedez aurki zaiozu beste hitz bat egokiagoa Erresistentziak deskribatzen duen egoerari.
Karako, beste ahoberokeria bat:
Erran nahi nuen :”nahiz arrunt kontrakoa izan nahi”
Peru, azken “detalle” bat: Ez banaiz makur Espainiako konstituziak ez du errekonozitzen Euskal herriaren edo Kataloniaren autodeterminazio eskubidea, Frantziak gure hiru probintziena baino gehiago.
Zer da bada hau gure nazioarentzat?
Ian presondegia baino imaia hoberik aurkituko duzun?
Iritzi asko, guztiei erantzuteko astirik ez dut (herriko festetan nabil). Eman ditudan iritzien inguruan sortu diren zalantzak, labur idatziz, argitzen saiatuko naiz
Beñat, nire kasuan behintzat arrazoi duzu “egia” badela sinesten dut. Baina pertsona guztiak egiazaleak direnik ezin dizut ziurtatu. Egia balore etiko bat bezala hartzen dut, aurre-politikoa, edozein ideologi, identitate edo klase interesen gainetik egon behar duena.
Baina foro honetan, begi bistakoa da, ez gaude ados. Nik zera eskatu nahi nuen baloreen munduan ados jartzen ez garenez, hasi gaitezen arazo konkretuaz hitz egiten , gure artean konfiantza apurtu duten ekintzez. Minimo (etika partekatu bat) batzuk adosteko gai ez bagara, zertarako gertakizun unibertsalez eta mundu-ikuspegiaz eztabaidatzen hasi. Euskal gizartearen gehiengo batek ETAren ekinbidea herritarren harremanak usteltzearen errudun jotzen du; baina garbi dago, batzuentzat, mundu guztiko injustizi guztiak onartu eta salatu arte ezin gintezke ETAren ondarea aztertzen hasi. Auziak luze joko digu!
Azkenik “besteok” egindakoari buruz erantzun aurretik azalpentxo bat; laburki esanda hiru botere ikusten dituk pertsona baldintzatzen: Politika, Merkatua eta Gizartea. Pertsonak bere burua, lehentasunez, non kokatzen duen arabera jokatzen du. Nirea (euskal) gizartean kokatzen dudanez ipar-orratza gizabideak markatzen dit; beste batzuek aldiz politika eta merkatuaren preso bezala ikusten dira, beste baldintzarik gabe, garaipena lortzea du helburu. Erantzunez, gizabidearen pean zirenak zer egin zuten, “batzuek” ETA sortzen ari zirenean?, ba nire aurrekoak, nire maisuak: ikastolak, kooperatibak, euskal editorialak, euskal dantza taldeak, gau eskolak, lanbide eskolak eta beste hainbat gauzak bultzatzen parte hartu zuten; sekulan inoren -jakitun zirela behintzat- giza eskubideak urratu gabe eta tokatu zenean politika-administrazio burujabetza eskalan mailadi batzuek igotzeko bere aletxoak ere jarri zituzten.
Batzuetan damutzen zait autokritikaren harria bota izana, eta beste batzuetan pentsatzen dut merezi izan duela. Kontsolatu beharko dut honainokoan pentsamendu onak ere egon direlako, eta desberdinen arteko mezu trukeak ere balio duelako. Baina aurreko batzuetan ere gertatu zait Joxe Martinen ikuspegiekin, eta oraingoan ere gertatu zait, hots, ez nagoela batere ados, ikuspegi guztiz faltsua plazaratzen duela, zelofanezko hitz politekin bildua: gizartea da inportanteena, gizabidea…Hitz zehatzak hauek dira:
“Gizabidearen pean zirenak zer egin zuten, “batzuek” ETA sortzen ari zirenean?, ba nire aurrekoak, nire maisuak: ikastolak, kooperatibak, euskal editorialak, euskal dantza taldeak, gau eskolak, lanbide eskolak eta beste hainbat gauzak bultzatzen parte hartu zuten; sekulan inoren -jakitun zirela behintzat- giza eskubideak urratu gabe eta tokatu zenean politika-administrazio burujabetza eskalan mailadi batzuek igotzeko bere aletxoak ere jarri zituzten.”
Nire hitzetara ekarrita: Joxe Martinen maisuak (jelkideak noski) humanismoari dagokionez, gauza onak egiten ari ziren bitartean: ikastolak, kooperatibak…sortu; beste “batzuek” (gaiztoak noski) ETA sortzen ari ziren, humanismotik kanpo, deabru lanean. GUZTIZ FALTSUA.
Gaur egun jende gutxi mugitzen bada esan dezagun kausa publikorako, hots, interes pertsonal eta familiar eta hurbilenekoetatik kanpoko aferetan; orduan, Francoren garaian, ETA sortzen ari zen garaian, are gutxiago ia seguru, arrazoi sinple bategatik: zapalkuntza, errepresioa, askatasun falta, polizia eta guardia zibilen alderako beldurra eta izua. Seguru oso jende gutxi zegoela garai hartan afiliatua EAJn eta gutxi ETAn, baina ETAk ez zuen bakarrik adar armatua; beste bost bazituen, eta, besteak beste, adar kulturala. Eta ETAren lehen hamar urteetan, denok dakigunez, borroka armaturik ez zen egon, ekintzatxo batzuk bai baina borroka armaturik ez. Eta hamar urte horietan adar kulturaleko etarrak gauzak eraikitzen aritu ziren (ikastolak, kooperatibak, Frantziatik liburuak ekartzen, hemen liburu negargarriak baino ezin zirelako irakurri…, askatasun pixka bat). Besterik da, 1977an, berrogei urte luzeren ondotik, lehen hauteskunde “demokratikoak” egin zirenean (antifrankista asko zegoen kartzelan, hedabideak oso kontrolatuak eta abar), jende askok EAJri botoa ematea. Ez dira bat afiliatua eta boto-emailea, eta orduan batzuk eraikitzen aritu zirela (jelkideak) eta beste batzuk desegiten edo suntsitzen (etarrak), noiz eta frankismoan, gezur hutsa da. Jende askok uste du egun indarrean dugun autonomi estatutua kaxkarragoa aterako zela ETAren borrokarik gabe. Aurreko mezu batean ere aipatu nuen euskaldunoi duintasun eta harrotasunarena.
Halere, benetan eztabaida honek hortik joan behar badu, ni isildu egingo naiz (berdin dio zer erantzuten didazun Joxe Martin), zeren ez du ezertarako balio. Balioko luke etorkizunera begira jarriko bagina, eta ez atzera begira, eta penitentzia, eta damua eta autokritika eta norberaren flagelaziori emanak jarraitzekotan. Esaterako, Berria-n irakurri dut gaur bertan: “Urkulluk ez du nahi <> proposamenik estatusean (…) Eragotzi egin behar ditugu porrotera garamatzaten proposamenak. Helburua da akordio zabal bat lortzea”. Musika hori denok identifikatzen dugu berehala. Iragarle txarra izan nahi nuke, baina horrek esan nahi du PSE bilduko ez lukeen akordioak ez lukeela ezertarako balioko eta, beraz, ez dutela bultzatuko jelkideek. Eta horrek badakizue zer esan nahi duen. Badakigu PSE eta PSN Navarra Suma bezain espainolak direla eta euskal herritarron erabakitze eskubidearen aurkakoak. Unionista espainolisten betoa, eta EAJren errenditzea, eta kudeaketa, akordioa, elkarrizketa desberdinen artean…Oker banago, askoz hobeto. Gustura izango nintzateke iragarle txarra.
Ene Patxi, Joxemartinek dioena egi hutsa da eta ETA berak hori onartuko du, hain zuzen, ikastolen ez sorreran ez garapenean ez parte hartu izana. Hori esaten du 1969 Kemen batean:
“El carácter apolítico que sobre las ikastolas y las escuelas sociales trata de imponer esta tendencia, el asentarse en las “antiguas formas democráticas” de Euzkadi, el establecer como principio constitucional el “Jaungoikoa ta lege zarrak” el establecer en general, las formas generales dentro de la dinámica coyuntural que ofrece el sistema, etc. son sus características”
Eta joera honek jarraituko du 1974an, ETAmko manifestuak esaten duen bezala: “nuestra total ausencia del grave conflicto interno de las ikastolas” ematen ari zena “entre la línea de extrema izquierda españolista y la línea PNV y ELA”.
ETAren alde kulturala sortuko da 1968 baina ez da sekula gauzatuko, alderdi politiko bat sortuko baita horren ondorioz (lehen lehenik EHAS eta gero HASI). Ezker abertzalea askosaz geroago edukiko du presentzia nabarmena ikastoletan (portzierto, ezker mutur espainolistaren eskutik).
Bestalde, egia da 1977ko hauteskundeetan, eta gerokoagoetan, behin eta berriz, ezker abertzalea gutxiengo politiko batek ordezkatuko zuela eta, hortaz, ETAk jarraitu zuen transizio garaian jendea hiltzen (Frankismoan baino askosaz jende gehiago hiltzen, portzierto) herriaren borondateari muzin eginez, baina herriaren ordezkari eta mandatari zela esanez. Nolabaiteko mesianismo honek kutsatzen du gaur egungo ezker abertzale bera. Ezker abertzaleak aitortu beharko luke gezurretan ibili zela “herria” bera zela eta “herria” ordezkatzen zuela esaten zuenean, etorkizunean gauza berdina egin ez dezan. Zeren eta iraganari so honek horretarako, etorkizunerako, balio behar baitigu, ezker abertzalea ez dadin berriz ere gertatu erakunde inposatzaile eta totalitarioa.
Urkullu aipatu egin duzu eta Urkulluk dioena egi hutsa da: baldin eta estatus berri bateko itunik lortzen bada hori eraginkorra izango da alde guztietako alderdiek adostasuna ematen badute eta bereziki estatuarekin akordio batera iristeko gauza bagara. Nik badakit zer nahi duen ezker abertzaleak (eta, antza denez, zuk ere bai): guztiz teoretikoa den testu bat onartzea eta horrekin “estatuarekin konfrontazio”ra joatea katalanen modura. Zorionez, (ez zara igarle txarra, baizik eta ona, Patxi) horrelakorik ez da gertatuko. Ezker abertzalearen frustraziorako bideak ez du biderik aurkituko. Oso gauza positiboa da hori.
Patxi, ezdakit, lerro hauek balioko zaizkitzuen. Ez etsi, besteek berena ezbadute egiten. Autokritika egitea ezinbestekoa da bakarrik aurrera egin nahi dutenentzat hobeto eginez, ez estatuquoa mantendu nahi dutenentzat. Lan zaila da eta zorroztasun asko galdatzen digu, lehenagoko kontzientzia azterketak bezala.
Ez duzu egiten aurretik ulertu nahi ez zituztenentzat, baizik eta lehenik zureentzat, zurekin iragana ulertu nahi bai, bainan, ez dena likidatu nahi dutenentzat.
Azkenean autokritika da etengabeko ariketa bat gero ta hobeki aurrera egiteko, eraikitzeko iraganaren esperientzia txar eta guziz onaren gainean oinarrituz. Izan liteke ariketa hau ahantzixea izan zela azken urteotan.
Nik ene anaiaren bitartez, 1967 urtearen inguruan hurbildik ezagutu nuen lehen etarra (denok horrentzat hartu ginuen behintzat) Tomas Saizar, Goierritik jindako apez bat zen eta askoz gehiago zaukan intelektual umil eta humanistatik gerlaritik baino.
Goiz etorritakoetan jende on eta serio asko bazen, eta, batzuek asko senez lagundu gintuzten, barnetik eta kanpotik, gure kooperatiba eraikitzen.
Egia da,aldiz, geroztik jindakoak ez eiki zirela izan denak kasta berekoak.
Askotan, kantitaterekin kalitatea txartu ohi da eta
Hemendik aipu bitxi bat, handik beste paragrafo bat, denak azkar tolestua eta katramilatua. Lan lasterra, lan alferra, Bentazar. Eta beti ildo berean, tiriki trauki mailu asimilatzailearen hots dorpe eta hisiatua!
Etorkizunera begirakoari beha jarrita, Urkullurena eta EAJren pentsaera eta jokaeraren iragarpena hori bada, alda bitzate alderdiaren printzipioak era honetan: 1. Eusko Alderdi Jeltzaleak, harik eta Euskal Autonomi Erkidegoko gizartea aldatzen ez deino -batere probablea ez dena 1978ko Konstituzioaren uztarripean-, ez du inoiz Espainiako estatuarekin konfrontazio demokratikorik sortuko, eta ez dio inoiz benetan atxikimendurik adieraziko euskaldunen autodeterminazio eskubidea aldarrikatzen duen ezein proposameni. 2. Eusko Alderdi Jeltzalea eroso biziko da Espainiako estatuaren barruan. Euskotartasun begi-argi eta hortzargia garatuko du gure anaia-arreba espainiarrekiko, estatutuaren garapen neoliberal sozialdemokrata airekoaren ildoan. 3. Espainiako indar politiko moderatuekin debrazita ibiliko da harmonia onean, obra handiak elkarrekin sustatzen eta kudeatzen. 4. Ezker abertzalea izango dugu etsai nagusia; haren historia deabrutuko dugu eta keinu kosmetiko batzuetatik harago, behiala legendunekin jokatzen zen bezala jokatuko dugu haien alderako.
Hori egingo balu, behintzat ez luke inor engainatuko.
Esker mila zuretzat, Benat Castorene!
“El carácter apolítico que sobre las ikastolas y las escuelas sociales trata de imponer esta tendencia, el asentarse en las “antiguas formas democráticas” de Euzkadi, el establecer como principio constitucional el “Jaungoikoa ta lege zarrak” el establecer en general, las formas generales dentro de la dinámica coyuntural que ofrece el sistema, etc. son sus características”
Hau da urte horietako ezkerreko istudianten diskurtso tipikoa, beren burasoetatik bereizi nahi zutenena.
Praktikan hemen iheslari guziek nik baino gehiago parte hartu zuten ikastolen eraikitzean eta pozik. Kooperatiben erakitzean parte hartu zuten bezala.
Irakurri nahi duanarentzat ( inplikatua barne) Patxiri 10 puntutan erantzuna.
1. Guztiz faltsua guztiz egiaren aurkikuntzarekin ekiditen da ez hitz joko erasotzailekin. Engainua arma irautzaile bezala erabiltzen duten ideologien alde dabilenak , ez du faltsukeriaz hitzegiteko zilegitasunik.
2. Baina gustura ekingo diot eztabaida zabaltzeari. Gaizki egingo genuke gure arteko diferentzia , indarkeriaren bidegabekeria eztabaidatzera mugatuko bagenuke.
3. Herrigile historikoen estrategi iturriak 1956ko Euskal Mundu Biltzarrak garaiko euskal indar eta eragile guztien babesa jaso zuen eta bertako konklusio nagusia, izan zen askatuna zetorrenarako prestatu egin behar zutela herria. Biltzarrean hartutako erabakiak, ondorengo urteetan kulturan hezkuntzan eta ekonomian, gertatutako gizarte susperketarekin zer ikusi zuzena izan zuen.
4. ENAMen Iturri estrategikoak. ETA sortu ( hasieran ala ez bazen ere) eta urte gutxira indarkeriaria erabiltzeari ekin zion. Geroztik, aski ezaguna da ETAk besarkatu zuen ideologikoa. Nazio Askapen Mugimendu iraultzaileen teoria bereganatu zuen. Independentzia eta sozialismoa lortzeko, herria zegoen egoeratik ateratzeko, astinketa gogor bat eragin behar zen. Berak hartuko zuten abangoardia kontzientearen papera.
5. Haustura. Hortik aurrera ,Agirre lehendakariaren EMBn azaldutako teoriarekin , “Garaipen haundienak esfortzu txikien koordinazioarekin lortzen dira”, bi mundue hauen arteko haustura etorri zen.
6. Ikastolak. Garaiko klase independentistak ikastolak euskal burgesia nazionala eta elizaren menpe ikusten zituzten ( Zutik, 50;1968), klaseen integrazioaren alde ari zirela eta euskal iraultzaren aldeko irakaskuntzarik ez ematea onargarria ez zela iruditzen zitzaien (Hautsi, 1973ko urtarrila).
7. Kooperatibagintza, berriz, burgesia txikiak sortua zela zioten, goi mailako langileak eta tekonakratak sortzeko bidea. Konfrotaziozko behar zuten produkzio harremanak lokartzen zituen dinamika sustatuz (ETAren Agiria, 1974. azaroan).
8. Imaginazioa. Beraz, imaginazio hundia behar da klase independentistak paradigma horien motore bezela aurkezteko. Ikastola edo kooperatibetako erroetan ez zegoen ETAren ideologi horren arrastorik. Ikastoletan, ezkerreko independentisten mundu horren etorrera beranduago izan zen. Sarrera, kritikoa eta apurtzailea izan zen; kriston borroka ideologikoan jarri zituzten, ikastola askotako giroa gaiztotzea eraman zutelarik.
9. ENAMen Jarduera. Ezker independistak ekintza ugari bultzatu ditu hori inork ez du ukaezen. Beren proiektuaren inguruan talde indartsuak antolatu ditu . Baina hoien zer egina ez da eraiktzailea izan, bere baita ez zirenak etsai bezala hartzen zituzten. Ikastolak eta kooperatibak, bere nahiaren kontra , zubigile gizartea amankomunean zutitzen lagundu dute. Arizmendiarrietak deitutako konbergentzia osagarriak praktikatu dute.
10. Gaizki egindakoak zuzentzeko asmoz idatzi ditut hamar puntu hauek, berriro errepika ez daitezen eta etorkizunean gizarte lanean denek elkarrekin aritzeko desioarekin.
Hara zelako dekalogoa paratu diguzun Joxe Martin! Atzo emandako hitza jan egingo dut. Esan dezakezu ez dudala emandako hitza betetzen, baina tolestu duzun dekalogoa hain da gustagarri eta ezin utzia!
“Engainua arma irautzaile bezala erabiltzen duten ideologien alde dabilenak, ez du faltsukeriaz hitzegiteko zilegitasunik.” Nire ezker gibelaren behealdera, hortxe giltzurrun inguru horretara jaurtitako crocheta. Eskerrak azken unean zirkin egoki bat egin dudan, kolpea ez jasotzeko; bestela, lurrera ziplo! Beste delako esapide hura datorkit gogora: ez duela minik ematen nahi duenak, baizik eta ahal duenak.
“Herrigile historikoen estrategi iturriak 1956ko Euskal Mundu Biltzarrak garaiko euskal indar eta eragile guztien babesa jaso zuen eta bertako konklusio nagusia, izan zen askatuna zetorrenarako prestatu egin behar zutela herria. Biltzarrean hartutako erabakiak, ondorengo urteetan kulturan hezkuntzan eta ekonomian, gertatutako gizarte susperketarekin zer ikusi zuzena izan zuen.” Hau Sabin Etxean erakusten al da? Nik horri doktrinamendu jeltzalea esanen nioke konbentzimendu guztiz.
“ENAMen Iturri estrategikoak. ETA sortu ( hasieran ala ez bazen ere) eta urte gutxira indarkeriaria erabiltzeari ekin zion. Geroztik, aski ezaguna da ETAk besarkatu zuen ideologikoa. Nazio Askapen Mugimendu iraultzaileen teoria bereganatu zuen. Independentzia eta sozialismoa lortzeko, herria zegoen egoeratik ateratzeko, astinketa gogor bat eragin behar zen. Berak hartuko zuten abangoardia kontzientearen papera.”
Txillardegi bakarrik irakurrita, Txillardegi bakarrik, jabetuko zara Benito del Valle, Manu Arregi eta Imaz eta horiek EAJren gerraurreko ideologia zaharkitutzat jorik hura egoera historiko berrira egokitzen hasi zirela (arrazakeriarik ez, klerikalismorik ez, euskararen garrantzia, kristaudemokrazia bazterturik sozialismo humanista), eta bai 1967an, V. Biltzarrean, ETAk marxismo-leninismo independentista edo onartu zuen. Baina bilakaera luzea eta konplexua izan da. Eta horren berri eman gabe horrelako jeneralizazioak egitea ez da zilegi. Horretaz, serioak izanda, liburuak irakurrri behar dira, eta aztertu eta bakoitzak ahal duen egia apurra idatzi ahal duen modurik egiazaleenean, baina ez ikuspegi sinplista horiekin ibili, gure azken historia hurbila zure dekalogoan laburbildua balego bezala. Ez dago. Hori baino askoz konplexuagoa da. Eta ikastolez eta kooperatibez diozunaz beste horrenbeste diotsut. Badakigu istilu ugari egon zela ikastoeln inguruan; ideologia eta era askotako jendeak hartu zuela parte. Ikastolak burgesak ziren batzuentzat (Txillardegirentzat, esaterako, inoiz ez, eta zuk adierazitako familiakoa izan da) edo askorentzat bolada batean, eta, bai, EAJko jendea ibili zen, baina baita bestekoak ere; eta, kooperatiben munduan berdin. Begira Arrasatek zenbat etar (famatu eta ez famatu) eman duen.
Azkenik, Dekalogoko hamargarren agindu honek merezi du zerbait esatea: “Gaizki egindakoak zuzentzeko asmoz idatzi ditut hamar puntu hauek, berriro errepika ez daitezen eta etorkizunean gizarte lanean denek elkarrekin aritzeko desioarekin.”
Zure ustez, azken historia hurbilaren nondik norako orokorrak adierazi dituzu; badakizu nortzuk jokatu duten gaizki eta nortzuk ondo, eta nahi zenuke zure egia horiek beste denek hala ikustea (ebidenteak baitira kontxo, adimena hondatua edo itsutua ez duenarentzat!), eta gogo-jardun horien ondoren okerrak zuzentzeko asmo sendoa adieraztea -penitentzia ondo letorke, arima xahu gera dadin, zuri-zuri, bekatuen orban zikinetatik arazturik!-, bakeak egin eta elkarrekin gizartegintzan hasteko, 1978ko Konstituzio eta handik eratorria den autonomi estatutu harmoniatsuaren lanketan, gizarte jatorrean elkarlanean, politikakeria subiranistak alde batera utzita. Bejondeizula!
Ez nuen nahi, benetan ez nuen nahi, baina azken iruzkin bat egin behar dut. Ni ere, goian aipatu den bezala, herriko jaietan nabil eta.
Bentazar, benetan, benetan sinesten duzu Espainiarekin adostu ahalko dugula status berririk? Benetan sinesten duzu hori gerta daitekeela? Benetan pentsatzen duzu estatuak negoziatzeko gogoa izango duela? Katalunyan 7 urtez egon ziren galdeketa negoziatu nahian, eta azkenean CDC bera (marxismo–leninismo internazionalistatik gutxi duena, “gente de bien” expresioaren paradigma, ez ezker abertzaleko kabroi malapartatuak, prezisamente) konturatu zen ezinezkoa izango zela estatuarekin hori adostea, eta 2014ko herri galdeketa proposatu zuten (Artur Mas marxista-leninista ezaguna kondenatu berri dute horrengatik).
Nola lortuko dugu guk estatuak galdeketa onartzea? San Martziali kandela piztuta, akaso? Estatuarekin akordioa egin daitekeela adieraztea eta horren zai egotea herri hau engainatzea da (Ibarretxe plana gogoan, EAJk berak arbuiatu duena, bidenabar), eta pixkanaka, historiari lana egiten utziz, herri hau koman murgiltzea, euskara desagertzen denean hiltzen garen arte.
Horren zai al dago EAJ? Zuk planteatzen duzunaren arabera, kolonialistek onartu behar badute gure burujabetza, jai dugu. (Bolibar, egon lasai, negoziatuko dugu eta Fernando VII-arekin ea noiz lor dezakegun independentzia).
Horren zai bagaude, hobe genuke behin betiko herri honen heriotza onartu, euskarari uko egin eta urtean behin “festival de bailes y cánticos regionales vascos” antolatzeari ekin, turista eta kolonoen gozagarri.
Bentazar, nik “konponduko” zaitut zu, eta esango dizut nola:
Hemen ezker aldean, Portugaleteko nautikoan pote batzuk hartuko ditugu biok (nik gonbidatuko zaitut) bertso batzuk kantatuz, eta han ikusiko eta agurtuko dituzu zure EAJko kide maiteak. Ea zer aurpegi jartzen diguten bioi “esos baskos” kantatzen entzuten digutenean.
Zergatik zabiltza Patxi bezalako euskaldunei egurra ematen? Zergatik ez dituzu astintzen zure alderdikideak?
Gu ez gaituzu konbentzitu behar, Bentazar. Guk ulertzen zaitugu. Zure alderdiko erdaldun horiek konbentzitu behar dituzu.
Ikusiko duzu zenbat kasu egiten dizuten…
Nazio konkistatuak, zapalduak, …. Edozer moduan defendatzeko eskubidea du, asmatu edo ez.Beraiek gu konkistatu, gure hizkuntza , kultura ta legeak birrindu ta gu desagerrarazten saiatzen dira egunero. Mendeetan zehar. Beraz edozein moduan gure herria defendatzeko eskubidea dugu.. Ta horrela da mundua osoan zehar. Baina badirudi, batuzek hori bakarrik ikusten dutela estatua baduzu. Ahulagoak gara ta ezin garela askatu? Ondo, baina norbaitek bere tankeak Espainia ta Frantzian sartuko balitu, bi herrialde hauek ahalko bazuten, beraien botere militar osoarekin erantzungo zuten. Nahiz ta milioiak hil. Gurean gaizki dago, berdin du konkistatu gintuztenetik, Espainia ta Frantziaren erruz, milioi bat edo euskaldun bizia galdu badute. Bai, konkistak, erbesteak, herria berreskuratzeko saiakerak, Espainia ta Frantziak sartu ginztuzten gudetan erahildakoak, mendeetan hamarnaka mila preso, torturatuak…..
Baina noski, mina espainiar errugabei eragiten bazaie… Espainiar soilak direla guzti hori mantendu dutenak? Beraien gudaroste ta indar armatuetan pozik ibili direnak gu jasartzen? Berdin du errugabeak dira. Konkista probesten dutela PP edo UMP bozkatzeko gu kartzelaratu, erahil ta desagerrarazteko? Berdin du. PPko bozkatzaileak, PPk zure aurka egin dezan bozkatzen du, zure aurka guztiarekin. Baina kalean agurtzen baziatu errugabea da? Bera pertsonalki egiten badu errugabea da? Ez.
Ta ez da ezeren justifikazioa, da munduan zehar beti gertatu dena.
Benetako gudarostea izango bagenu. Misilekin, Tankeekin, arma nuklearrekin…. Jendeak argiago ikusiko zuen.
Edo agian nola aspaldi konkistatu gintuzten ta gure herria kolonoz beterik dagoen, ba zilegia da.
Gure nazioak ahal duen moduan defendatzeko eskubidea du. Ezin dugula? Ondo, baina eskubidea dugu.
Bentazar, imajinatzen dut ulertu duzula nire goiko adierazpen ironikoa nondik nora zihoan. Zu, Oarsoaldeko euskaldun jeltzale moduan, onar zaitzaket batere problemarik gabe. Hemengo Sestao eta Barakaldoko EAJko jendearekin, berriz, ulertzen duzun bezala, ezin naiteke konpondu maila berean. Nik haiei gauza pare bat esaten hasiko banintz, berehala emango lidateke bizkarra, eta beren gauzetara jarraituko lukete, ez baita atsegina egunerokotasun patxadatsutik ateratzea.
horregatik niotsun, zu mintzatu beharko zinateke zure alderdikideekin, ea jaramonik edo egiten dizuten. Nire zalantzak ditut.
Sugaar-en goiko testu honi dagokionez, puf, zer esan? Kasu honetan izena zure izanarekin oso erara dator, adiskide! Mein Kempf oso apal utzi duzu esandako hauekin
Ene Peru, Euskal Herria oso lurralde zabala da eta oraindik Espainiatik datorren jende hori guztiak, batetik, euskaltzaletasuna ezagutu eta berekotu egin behar du eta, bestetik, guk gure nortasunaren kate-maila bihurtu beharko ditugu. Euskal Herriko espainolak ez baitira jada Espainiako espainolak, bestelakoak baizik. Gogoan dut nik Chesterton-ek Irlandari buruz zioena: Irlanda konkistatutako herrialde guztiak irlandartu zituela Irlandak berak. Guk gainera gure hizkuntza eta gure hizkuntzarekin dagoen estiloa eta nortasun politiko-historikoa jakinarazi eta maite-arazi behar dugu. Nire alderdikideak hango ibar-ezkerreko intxaurretan horretan tematu daitezela da nire gogoa eta asmoa. Era berean, euskaldunak eta abertzaleak kausa eraikitzaileetan dabiltzanak (eta euskara eta euskal nortasuna gure herriaren azken puntaraino eramaten dutenak) horiek ditut nik nire anai eta lankide ere. Besarkada bat.
Barraketatik bueltan, lagunek afaria prestatzen duten bitartean begirada bat zuzeun idatzitako komentarioei.
Patxi zorrotz ikusten dut. Konturatu da nirea “doktrinamendu jeltzalea”ren ondorioa dela ?????
Nire gabezia ere garbi detektatu du “liburuak irakurri behar dira, eta aztertu eta bakoitzak ahal duen egia apurra idatzi”.
Txillardegiren ezaguera nahikorik ere ez dit ikusten eta horrek, noski, ETAren historia ulertzeko ezgaitu egiten dit.
Beno oraingoz utzi egingo dut, etxeko lana asko jarri bai dizkit.
Bitartean Raul Zelik (*) “La izquierda abertzale acertó” liburuaren tesiarekin geldituko naiz Ikastola eta kooperatibetako ezker abertzalearen XXI mendeko sozialismoa izan da eragile nagusia.
(*) orain arte pentsatzen nuena “imajinazioa handia eduki behar dela ezker abertzalearen paradigma ekintza horien motor gisa ikusteko” hozkailuan sartuko dut.
Nire aldetik amaituko nuke esanez Demokrazia bai manifestua interesgarria iruditzen zaidala, bultzatu beharrekoa.
Kezkagarria da Espainiako estatuko atzerakada prozesuak eta erregimen monarkiko espainolaren joera inboluzionistak Europaren partetik duen babesa. Garrantzizkoa da euskal herritarrok “axolagabekeria eta hoztasuna” alde batera uztea eta “kontzientzia kritikoaren eta itxaropenarekiko konpromisoaren arrastoa berreskuratzea”. Garaia da proiektu bati heltzeko, “emantzipatua den herri eta gizarte baten” ikuspegitik. “Gure esku dago beste ziklo politiko luze baten aurrean etsi eta iragarritako jazarpen aldietan amore ematea, ala gure asmoei uko egin gabe egoerari gogor eustea”. Ezkortasunerako arrazoi ugari egonagatik, gure asmoei gogor eustea.
Gainera, beharrezkoa da “oinarrizko kontzeptuak berreskuratzea”, hala nola “askatasuna, demokrazia eta berdintasuna, eta, halaber, justizia zein ongizate soziala herri honentzat, gizarte honentzat”.
Hor falta dena euskararen agenda da.
Eskerrik asko parte hartu duzuen guztioi, hala pentsamendu idazle gisa nola irakurle moduan.
Ados Sugaar, askapen borrokaren filosofia labur azalduta:
“Nazio konkistatuak, zapalduak, …. Edozer moduan defendatzeko eskubidea du, asmatu edo ez.Beraiek gu konkistatu, gure hizkuntza , kultura ta legeak birrindu ta gu desagerrarazten saiatzen dira egunero. Mendeetan zehar. Beraz edozein moduan gure herria defendatzeko eskubidea dugu.. Ta horrela da mundua osoan zehar.”
OK. Nik ere honenbestez agur dereyoat mundu guziari. Luzexegi joko luke, hemen agertutako zenbait argudiori kontrarrazoiketan hasteak. Bestaldi baterako utziko dugu hori. Balinba.
Nire azken tiroa Bentazarrentzat: Ez da egia, lagun, Euskal Herria oso lurralde zabala dela, zuk diozun moduan. Ez, ez. Oso txikia da. Sinbolikoki geureari balio handia ermaeko joera daukagu, baina egia berdaderoa justu alderantzizkoa da. Oso-oso-oso txikia da, eta bertan lau katu bizi gara geure kulturaz benetan arduraturik. Hemen eztabaidan jardun duzuen guztiok, salbuespenik gabe, talde horretan zauzkatet. Baina foro honetatik kanpora, inor gutxi.
Ah, eta ezkerralde honetako zure kide eta korrelijionario maite horiek, EAJko parropiano horiek, ez dira gure herriaren esentzietara sekula helduko, Bentazar. Itxaropen faltsu baten bidez zeure burua zuritzen zabiltza. Sinetsidazu, etsia hartzen ahal dezu !
Txao every body
Afal haurretik ‘zuzeu’ri begirada bat botatzeko hartu dudan ohiturak eta nire pasio kontrolaezinak irakurritako ideia bati erantzutera eraman nau. Herri zapalduak “edozein modutan defendatzeko eskubideari” buruzko esaldiaz ari naiz.
Ia, erantzuna testuinguru zuzenean jartzen asmatzen dudan. Ezker independentistak Borroka armatua alde batera utzi zutenean; borroka instituzionala, masa borroka eta ideologi borrokarekin ordezkatzeko asmoa agertu zuen, edo nik behintzat horrela ulertu nuen.
Borroka instituzionalean EAJren hegemonia epe laburrera ordezkatzeko itxaropena bazuen ere gaur egun hori epe luzera pasa beharra daukala iruditzen zait. Masa borroka azken boladan funtzionario eta administrazio zerbitzu inguruko borroka bat bihurtu dela iruditzen zait. Bai badakit, batzuen iritziz, erretiro eta feminismoaren inguruko protestak areagotu egin direla, baina hor nik ikusten dudan jendarte gehienak ez du protesta konfrontazioan bihurtu nahi; gizartea sentsibilizatu eta bati-bat erakundetatik erantzun konpontzaile bat jaso nahi du. Protesta hauek masa borroka kontsideratua izateko altuera gehiago hatu behar dute.
Baina goaz muinera metodoetara alegia. Hor kokatzen baituk ideologi borroka, etika unibertsala eta ideologi partikularraren arteko gatazka. Gizarteak politika konpromiso etikoari atxikitzea nahi du eta hor erabat defentsiban ikusten dut ezker abertzalea. Ezin badio bestei etikoki jokatzeko eskatu, edozein modutara jokatu nahi duenak. Horrela akordioak, txikira izango dira handira ez bai dute jokorik.
Festak eta festekin bukatzera noa!
euskal herriaren egoera politikoaren erradiografia egiten saiatuko naiz:
lehenetik eta bein,nork erabaki zuen euskal herria 7 lurraldez osatua zegoela?zergatik ez zen errioxa sartu?zergatik ez zen frantziako beste eremu batzuk sartu?gaur egungo euskal herria askoz ere mugatuago da,bonapartek XIXmendeko maparen antzekoa.Hegoaldean zentratuz,esan izan da komunitate bakarra garela,identitate desberdinekin,baina errealidadea bi komunite desberdin garela eta ez daukagu destino komun bat.Bata(vasco-espainola)beste komunitate(espainia)baten zati da eta hari lotuta,destino komun batean alegia,sentitzen da.Beste komunitatea(euskalduna),bonaparteren mapa horretan bizi dena(euskal herria alegia).Beraz iruditzen zait antza gehiago daukagula ipar-irlandako edota belgikako(flamencoak-valoiak),chipreko(turko-txipriotak eta griego-txipriotak) egoerari beste edozer gauzari baino eta euskal herri horren independentzia lortzen saiatu beharko ginatekeela moduren batean