Euskal abertzaleen zain gaude oraindik
Euskal abertzaleen zain / Euskal abertzaleen zain
Atzo (2016-06-21) Berrian agertutako elkarrizketa baten harira arrapaladan idatzitako testua da, beharbada erraietatik izkiriatutakoa, baina barruan aspalditik gordetako pentsamendu zein sentimenduen beharrezko kaleratze bat ere bada. Hemen elkarrizketa testua hobe ulertzeko.
Belgikan haurrak izutzeko Albako Dukea duten bezala, Ginea ekuatorialean Pedro Arriola Bengoa dute. Elgorriaga txokolateak bertan zapore mikatza du, guk ezagutzen dugun zapore gozoarekin alderatuta.
Euskal Herriak badu, askoren artean, premiazko eginbehar bat, are gehiago urteetan zehar teoria postkolonialez hornitu eta bertan kokatu ostean bere burua. Kolonialistak izan ginen, suharki parte hartu genuen mundua okerrerako aldatu zuen prozesu higuingarri hartan. Noiz agertuko da hau eskola liburuetan, hiztegi eta entziklopedietan? Askotan gainera historia garaikideenaren nozioan bakarrik erreparatuz, sarriegi egia esateko, Mexikon zehar ikusi ditut euren buruaeuskaldun abertzaletzat dutenak, ni neu ahaztu gabe noski, lezioak emateko jarrera moduko batekin, egungo Euskal Herriko borrokak eta herrialde kolonizatuetan ematen direnak maila berean sortu eta eboluzionatu balute bezala – ETA eta Marcos Subkomandantearen arteko gutunak edo ezagutu dudan Askapenako brigadistaren bat datorzkit gogora. Lotsagorritzen gaituen arren, ezinbestekoa da gure historiaren kritika sakon eta mingarri bat egitea, etorkizun hobe eta kontzienteago bat eraikitzeko bidean. Lotsatu egiten naiz, adibidez, nire mexikar bikotea eta lagunak herrira eraman eta Miguel Lopez de Legazpiren eskultura plaza erdian zergatik dagoen azaldu beharraz (benetan ezin liteke bere etxe parean jarri lekuko historiko gisa?) edo Durangora eraman eta Fray Juan de Zumarragaren estatua ikusteaz.
Honekin ez dut nahi noski Euskal Herritik ateratzen den solidaritate edo borroka grin izugarri hori estaldu nahi, benetan baita mirestekoa, baina batak ez du bestea kentzen. Bertutez betetako herria gara dudarik gabe, baina kanpoan urteetan zehar bizitzeak bizioak ikusten ere lagundu dezake edo barrutik egunerokotasunaren diktadurak atzematen uzten ez dituen prozesuak bederen. Dudarik ez daukat gure akatsetako bat munduan gertatzen dena gure parametroetatik neurtu eta – nola ez! – baloratzean datzala. Beharbada, oraindik ez dugulako ikasi gure burua munduan kokatzen, Euskal Herria globalizaziotik pentsatzen edo Joseba Gabilondok dioen bezala eraiki dugun linbo politiko platoniko baten fantasiapetik ateratzen. Askatasun desiratuak ez gaituela askatuko konturatu gabe gabiltzala, alegia.
Aurrekoan ZuZeuko artikulu batean sortutako galdera batek ematen dit beta gai honetaz zertxobait gehiago luzatzeko. Ea ez-europar izan gaitezkeen galdetzen zaigu bertan. Inor iraindu nahi gabe baina galdera inuzentea iruditzen zait eta inuzentetasun hortan apur bat handiustea ere bai, erantzuna begien bistakoa delako: noski ezetz. Europar kontzientzia eta europar identitatea aski berriak direla esaten da bertan. Identitateak dinamikoak eta moldagarriak direla badakigu eta hortaz hilkorrak. Euskal identitateak egun ezagutzen dugun moduan, mende eskas daukala ere gogoan edukitzekoa da (pentsa paleolitikotik Euskara edo protoeuskararen bat hitz egiten bazen nolakoa den proportzioa). Baina badaude baldintza historiko objektibo batzuk, denboran iraunkorrak, europar egiten gaituztenak, nahi edo nahi ez. Ez naiz ari soilik kokapen geografikoaz, kokapen horretan egoteak ekarri dizkigun pribilegio, bizipen eta eraldaketez baizik. Europa, artikuluan aipatzen den bezala, ez da soilik gaur ezagutzen dugun Europar Batasuna; Europa prozesu historiko bat da, homogeneoa izan ez arren, ezaugarri bertsuak izan dituena grosso modo han eta hemen. Hasteko, kaukasikoak gara gehienak. Erromatar inperioaren erangipean egon ginen lehenik, zeinaren zuzenbidean oinarritzen den gurea hein handi batean. Ondoren, eliza eta moral katoliko zurrunaren menpe egon gara duela bi belaunaldi arte. Euskaldun fededun. Bitartean, izurrite bubonikoa, hiru karabelen iritsiera zazpi bizkaitar eta gipuzkoar bat zeramatzatelarik [1], industrializazioa, ingalaterrarekin elkartruke oparoa, berriro kolonizazioa, Frantziar Iraultza etxe ondoan eta ideia liberalen garapena. Demografikoki ere Europan emandako trantsizio antzekoa izan dugu azken mendeetan. Zer esanik ez teknika eta zientziaren garapenak eragindako onurak profitatzean izan dugun lehentasunaz.
2009an zorte paregabea eduki genuen ikastera etorri ginen euskaldun kuadrillak, Betty Cariño borrokalari mixteka eta bere familiarekin egun batzuk pasatzeko eta oroitan dut oraindik nola bere aitak halako batean nork daki zergatik Alemania atera zelarik eztabaidara, galdetu zuen ea hori ez zen erdibituta zegoen herrialdea. Ezjakintasuna dela esango du norbaitek, baina ez da hala. Bizitzeko beste era bat zuten, beste espazio-denbora ulerkera bat guri arrotz askoa egiten zitzaiguna; europear kanonetatik urrun, gailu gutxi zuten etxean eta nago gaztelaniaz ez zutela egingo euren artean bakarrik zeudenean. Horiek bai ez-europarrak.
Euskal Herriak azken bi mendeetan jasandako momentu traumatiko latzek halabeharrez geure burua bizilagunengandik desberdintzen gaituzten ezaugarriak goraipatzera eraman gaituzte bizirauteko borrokan, baina desberdintze prozesu horretan euskaldun izateak suposatzen duen loria moduko bat zabaldu dela iruditzen zait, euskalduna idealizatuz eta juduen antzera “aukeratutako herri” bat bagina bezala jokatuz. Zaila egiten zaigu onartzea gure herriak ere guri egiten digutenaren antzera, beste herrialde eta pertsona batzuei berdina egin izana, hain zuzen gure imaginarioan hori ez delako posible. Hain noblea baita euskalduna. Desberdintze hontan ahaztu zaigu, europarrak garela, onerako edo txarrerako, eta beraz, munduko pribilegiatuenen artean gaudela. Egitate honek egun mundua antolatuta dagoen moduan zera esan nahi du: bizi garen moduan bizitzeko, beste asko zanpatu behar ditugula. Kolonialismotik probetxua atera genuen eta egun ere neoliberalismopean etekina ateratzen jarraitzen dugu, nahi edo nahi ez. Europa antolatuta dagoen moduaren kontra egon gaitezke (egon beharko genuke nire ustez), edo europar identitate eraiki berriarekin bat ez egin, baina horrek ez du Euskal Herria espazio eta denboratik at dagoen irla batean bihurtzen, ez gaitu ez-europar bihurtzen. Horregatik deritzot handiustea dela galdera termino horietan planteatu ezkero.
Bestalde, ezin dut testua amaitu artikuluko aipu bat erakutsi gabe euskalzentrismoak eragin dakigukeen itsutasuna argitan jartzeko:
“Zergatik ezin dira parean jarri frantses sentitzea eta europar sentitzea? Frantzia, Euskal Herria bezala, herri bat da; Europa ez da herri bat. Frantziak bere inguruko herriak irentsi zituen eta herri haien hizkuntza, kultura eta identitatea indargabetzeko ahalegin guztiak egin zituen. Europa ez da hizkuntza, kultura eta identitate propio bat duen herri bat, ingurukoak irentsi nahi dituena [Eskerrak!].”
Euskal abertzaletasunak koherentzia hutsagatik (ez dut PNV zaku honetan sartzen beraien koherentzia ez baitago ezbaian beste herrialdeak zanpatzean eta abertzaletzat ere ez ditudalako), begirada kritiko bat eman beharko lioke bai gure historiari, bai gure egunerokotasunari, dauzkagun aurreiritzi eta handiuste guzti hauek behin betiko gainditzeko eta datorren euskal estatuan benetako subjektu euskaldun kontziente eta artatsu bat eraikitzeko.
[1] Alejo Carpentierren el Arpa y la Sombran esaten direnen egiazkotasuna ez dakit froga daitekeen, baina gutxienez kuriosoa da nola erretratatzen dituen bidaian joandako euskaldun zein galiziarrak Kolonen ahotan:
-“A sabiendas de que si me resolvía a ordenar que ahorcaran a alguno, nadie me hubiese obedecido —y menos los malditos gallegos y vizcaínos que para desgracia mía llevaba conmigo”
-“[…]como los malditos vizcaínos, díscolos, tozudos, irrespetuosos, que formaban la camarilla de Juan de la Cosa”
-“Juan de la Cosa, que había vuelto a rodearse de una camarilla de vizcaínos cuya lengua no entendía yo, y de gallegos cazurros y murmuradores, afirmaba que esos indios me tenían engañado”
-“Cinco, seis, siete reyes de esta isla habían venido a rendirme pleitesía (o al menos, así lo interpretaba yo, aunque los malditos vizcaínos de Juan de la Cosa dijeran que sólo venían para verme la cara…)”
-“Todos los españoles —sin olvidar a los gallegos y vizcaínos a quienes siempre vi como gente diferente— me juraron y volvieron a jurar, pensando que con ello habrían de conservar lo que, según Esopo, es lo mejor y lo peor que en el mundo existe”.
Euskal abertzaleen zain / Euskal abertzaleen zain / Euskal abertzaleen zain / Euskal abertzaleen zain
Bai konkistatzaile ankerrak izan ginen. Eta baita pirata, esklabista, mertzenatioak eta abar.
Herri biolentoa izan gara. Aymeric Picaud ederki konturatu zen.
Santa Kruz apaizak krudelki akatu zituen etsai asko.
Baina orain izan garenaz eta garenaz lotsatzen gara euskaldunok. Pena sentitu behar dugu betidanik ezkertiar, internatzionalista, bakezale, feminista edota beganoak izan ez garelako.
Abertzale izatea txolin eta melengaren sinonimo bihurtu nahi duzue (inkluso PNV zakarregia da zuen ikuspegi beratzetik).
Gero ez harritu gure folkloreaz lotsatzen garela irakurtzean. Ez harritu azken urtetako errelatoa espainiolek nahi duten bezala idazten denean.
Ez harritu azukre koxkor bat uretan bezala disolbatzen garenean.
Kaixo Borono,
Ez naiz ari esaten etengabeko lotsa sentitu behar dugunik, inondik inora. Ni behintzat harro asko sentitzen naiz euskalduna izateaz, baina hobetzeko bidean, ikusi edo sentitzen ditudan hutsegiteak azpimarratzea garrantzitsua dela deritzot. Kritikak hobetzeko egiten badira, eta zentzu horrekin saiatu naiz egiten, ez dut ulertzen zergatik bultzatzen gaituzten, sarritan, biktimismo jarrera bat hartzera.
Bestalde, ez dakit testu osoa ere irukurri duzun ere iritzia eman aurretik, PNVz diozunagatik.
Ta amaitzeko, abertzaletasunak eta abertzaleak zure ustez ez du txolin, melenga edo beratz izan behar guztiz kontrakoa baizik. Izenorde hauek (eta beraien aurkakoak) ez dakit zergatik, baina ez al daude erlazionatuta nagusi den maskulinitate ereduarekin?
Ongi izan.
“Ez daude kolono onak eta gaiztoak, hobeak edo txarragoak. Kolonoak daude, eta aski da horrekin.”
Zuk aipatu duzun elkarrizketatik hartua. Nire inguruan %90a kolonoak dira, eta inork ez dit barkamenik eskatu, inor ez da integratzen saiatzen, eta nire askatasuna gainontzekoek bozkatu ahal dezakete.
Nire askatasuna madrilen eta parisen bozkatzen da, eta orain Gure Esku Dagok nahi du hemen ere bozkatu ahal izatea. Klasean ere akoso eta biolentziaren biktima den ume baten bizitzeko eskubidea klasekideen bozkaren arabera erabakiko dut.
Nafarroako erresuma ahultzeko nahian, espainiak, euskaldun batzuei lurrak eta ondareak eman zizkien, bere alde egin zezaten. Horrela, espainiari interesatzen zitzaion, euskaldunen arteko barne gudak sorrarazi zituen. Beranduago, Nafarroako erresuma, agramondar eta beaumondarren liskarren ondorioz, ahul zegoenez, espainiak, militarrak elizkoia eta zibilak sartuaz, kolonizatzea lortu zuen. Kolonizazioaren ondoren, indarra eta erabakia ez zuten euskaldunak, espainiarrak baizik. Guden ondoren, Nafarroako birrindua geratu zen, izurriteak zeuden eta jendeak ez zuen jatekorik. Askorentzat aukera bakarra espainiarekin amerika kolonizatzea izan zen, baina espainiaren izenean ez euskaldunen izenean. Amerika konkistatu zutenak, euskal akonplejatu subordinatuak ziren, espainiaren menpe zeudenak, espainiaren mesedetan lan egin zuten, ez gure herri zapalduaren izenean. Guk ez genuen horretarako indarrik. Hizkuntza ere galdu egin zuten, espainiar inperialista totalitarioa gailendu zen. Norbaitek pentsatzen al du, Juan de Garay edo beste fundatzaile batzuk, euskara erabili zutela Buenos Aires sortzeko?. Konkista espainiaren mesedetan izan zen eta ez euskal herriaren edo nafarroako erresumaren izenean. Nahiz eta abizen euskaldunak eduki, euskaldun subordinatuak dira. Espainiarrak alegia. Beraz, ez dezatela gure izena kolonizazioarekin zikindu, gu europako indigenak gara, eta mundu guztiko indigenak bezalaxe, badaude inperialisten mesedetan eta beraien herriaren aurka eta hizkuntzaren aurka lan egiten duten akonplejatu subordinatuak edo herria defendatzen dugun antiinperialistak. Herria, hizkuntza eta kultura defendatzen dugunak, euskaldunak gara, besteak ordea, euskal akonplejatu subordinatuak, beste inperio totalitario baten mesedetan lan egiten dutenak, beraz, euskaldun izateari utzi egin diotenak. Amerikako konkistan, euskaldun abizenak egon daitezke, baina ez ziren euskaldunak, nafarroako konkistaren ondoren, euskaldun izateari uko egin zioten. Ondoren, euskaldun batzuk bizitza hobeago baten bila, ameriketara joan behar izan zuten. Ez kolonizatzera baizik eta bizitza hobeago baten bila. Demagogia gutxiago, beti euskaldunak gure akatsak bilatzen gabiltza. konplejo gutxiago eta harrotasun gehiago.
Sorginekiko izan dugun mesfidantza ere nere honetik atetzen nau. Espainiako inkisidoreak izan ziren sorginak erre eta kartzeleratu zituztenak. Sorgin (hacedora de la vida, belarrak erabiltzen zituztenak, gaixoak sendatzen zituztenak). Gure kultura oso barneratua dugu “sorgin gaito bat zara”. Hemen ere nabari da herri akonplejatua garela, subordinatua. Espainiako inkisidoreak onak al ziren? Mendez mende herri honek jasan duen mesfidantza sekulakoa izan da. Gure herriaz lotsatzen al gara? gure europako altxorra den hizkuntza indigena zaharraz lotsatzen al gara? gure kulturaz lotsatzen al gara? Azaldu gure benetako historioa zein den, espainiako historialari interesatuen gainetik gure eskubideak daude. Onartezina da, “en la colonización de amerika había mucho vasco”. Abizen euskalduna edukitzeak ez du euskalduna zarela bermatzen eta gutxiago indarrez hartutako herri baten ondoren inperioaren alde egin zutenen abizen horiek. Nere herriaren izena ez dute zikinduko. kolonizatuak eta suntsituak baina inola ere kolonizatzaileak, bestela amerika erdia euskalduna izanen zen eta ez da kasua, ezta lan bila ondoren joan direnak ere, ez dute euskara mantendu.
Irlandarrak antzeko bizipenak izan zituzten.
Paddy´s lamentation
https://www.youtube.com/watch?v=_tP7Lsv1QeA
Arrangura gutxiago eta harrotasun gehiago
https://www.youtube.com/watch?v=NbXrBPSAyDM
Aitzitik, bazen, bada eta izango da euskaldun anker, makur, zuri, diruzale eta ezin gaiztoagorik. Nahi beste adibide baditugu… Guztiak ere, esan bezala, euskaldunak.
Bai, baina Espainiar ta Frantziaren izenean, arras ezberdina da. Ankerrak leku oron daude baina euskal nazioa ez du inor kolonizatu, esterminatu….. Beraz artikulua ez du ez hanka ez bururik. Ez zuten EHren izenean egiten, beraien izenean ta Espainia ta Frantziaren izenean baizik.
Zenbat denbora du hitz egiten ari zaren euskal nazio horrek? Perspektiba historiko piska bat arren. Noski euskal nazioak ez zuela inor bere izenean kolonizatu halakorik existitzen ez zelako.
Kontua ez da egungo Euskal Herriak ze erantzukizun izan zuen duela 500 urte, termino horietan pentsatzeak ez baitu ezer argitan jartzen uzten, baizik eta ulertzea Euskal Herriak nolabaiteko probetxua atera zuela prozesu hartatik (ez nazio bezala baina bai estrukturalki). Gainera, beste estatu batzuen izenean egiteak erantzukizun guztiak zuritzen al ditu? Dena murrizten du norbanakoen erantzukizunera?
Testuan argi utzi nahi dudana da askotan Euskal Herria eta euskal nazioa historiatik kanpo bezala ulertzen ditugula da; dauden kontextu sozioekonomikotik at, alegia. Estatu biren zapalkuntza bizitzeak zuzenean esan al nahi du zu ez zarela zapaltzailea?
Komodo asko bizi gara biktimaren papelean, erraz askoa baita bakoitzaren erantzukizunak besteek egindako injustiapean kokatzea, baina horrek benetan pertsona eta nazioa hazten laguntzen al du edo gizarte-eraldaketari begira guztiz antzua da?
Ez dut ukatzen Euskal Herria herri zapaldua dela, herri kolonizatua, baina haratago joateko beharra daukagula sentitzen dut. Galdetu behar diogu gure buruari ea egungo Euskal Herriko bizi baldintzak, hezkuntza maila etabar posible izango liratekeen Europarrak ez bagina, beste herrialde batzuk zapaldu(ko) ez bagenitu edo ea ze paper jokatzen duten euskal enpresa multinazionalak beste herrialdeetan eta honek zer nolako onurak profitatzen dizkigun guri (eta esango didazu biktimaren papelean hau ez dela euskal nazioaren erantzukizuna, kapitalaren inperioarena baino). Esperientzia propioz esango dizut, Mexikon egon naizela Euskal Herrian nahiko estimatua den euskal enpresa baten lanean, baina mexikar baten baldintzekin. Amigo! Etorri eta gozatu zazu 12 ordu gauez lan egiteaz inongo plusik gabe, 48 orduko lan asteez (legearen arabera), hirurehun eurotara iristen ez diren soldata miserableez eta lanera bi ordu egiteaz egunero. Subkontratatuta eta sindikatzeko aukera gabe, noski. Gero noizean behin euskal jendea etortzen zen (jator askoak denak egia esateko) eta ikusten dituzu kanpoan lan egiteagatik sekulako plusekin, hiriko lekurik garestienean etxea zein kotxea ordainduta eta asko nik izandako lankideen erantzukizun berberarekin. Posible dira euskal langileak hemen dituen baldintzak (edo pribilegioak esan beharko genuke?) mexikar langilea esplotatu gabe? Ezetz esango nuke.
Amaitzeko, gehiegi luzatzen ari naiz eta, bi hitzetan esan nahi dudana zera da: Euskal Herriak pairatzen duen zapalkuntzak munduan dugun paperaz begiak estaltzen dizkigula argitan utzi nahi nuen testuan eta jaso ditudan iruzkinen arabera ideia hori sendotu besterik ez duzue egin.
Izan huntsa
P.D.: Ergatiboa txotxo!
Euskaldunok baskoniako dukerritik, inbasioetatik babesteko iruñeako erresuma osatzearen beharrean aurkitu ginen, Iruña baita euskaldunontzat Palestinoen Jerusalem. Gure errege zen Antso VIak izena aldatu eta Nafarroako erresuma eta lingua vasconum lingua navarrorum zela idatzi zuen. Mendi Ñabarra (planicie entre las montañas) Iruña izan da euskaldunontzat hiriburu sakratua. Etnia euskalduna betidanik existitu da, ez dugu ezer asmatu, bakarrik herriaren sujetu politikoa. Cristobal Colon ameriketara iritsi baino 300 urte lehenago, euskal balezaleak terranoban jarduten ziren. Guk dakigula ez zen kolonizaziorik egon, eta bertakoekin harremanak edukitzen zituzten. Arazoa noiz sortzen da?, espainiak Nafarroako jende batzuk bereganatzen hasten denean, lurrak oparituz, dirua erabiliz, nafarroako euskaldun batzuk bereganatzen ditu. Honek Nafarroan 2 bando sortzen ditu, agremondarrak eta beaumondarrak, batzuk kolonizatzileen alde, beste batzuk berriz herriaren alde. Barne guda honek, nafarroaren ahultzea dakar eta behin ahulduta, espainiak kolonizatzeko aprobetxatzen du. Euskal akonplejatu surbordinatua den del Burgo inpresentable horrek, analisi interesatu bat egiten du eta gipuzkoari botatzen dio erru guztia, bere aburuz, gipuzkoarrak izan ziren kolonizatzaileak. Eta horrek UPNren dinamika eta kolonizatzaileen dinamika jarraitzen du, helburua CAV eta Nafarroa, politikoki ahalik eta urrunen mantetzea. Baina, 1200 urtean gipuzkoa ere espainiarrek kolonizatu zuten eta nafarroan bezalaxe, 2 bando zeuden. Nafarroaren aldekoak eta kolonizatzaileen aldekoak. Beraz, gipuzkoar espainolizatu batzuek errua izan zuten baina nafarroako espainolizatu beaumondarrak bezalaxe. Eta del burgo presiski hor kokatzen da, euskal akonplejatu espainolizatuen bandoan. Nafarroak hitzik eta erakirik gabe geratu ondoren, 2 aukera zauden. Matxinada ahul bat inperioaren aurka, herrian geratu eta gosez eta izurriteak jota biziraun edo espainiaren izenean edo pertsona bakoitzaren izenean espainiaren kolonizazioarekin jarraitu.
Mexiko herria aipatu duzunez, ba Mexiko herriarekin jarraituko dut. Mexikon milioi batetik gora dira euskal jatorria dutenak. Bertan kolonoen ondorengo espainiarrak egongo dira, beraz ez euskaldunak. Izurriteen ondorioz eta bizitza hobeagoren baten bila eta beraz ez kolonizatzera joan diran euskaldunak (hor ere inperio espainiarra gailendu da, euskal hizkuntza eta kultura konplejuaz edo hitz egiteko aukera ezagatik galdu dutenak). Beraz, euskaldunen izenean ezin dute jardun, kontaktu eta izakera guztia galdu dutelako, izan daitezke folklorikoak bai, baina beste gizarte baten eragina dute. Euskal jatorria duten milioi horien artean, egon daitezke bai euskaldun aberatsak, negozio gizonak baina bait ere euskal jatorria eta abizen euskaldunak dituzten txiroak, euskal herria txiro utzi eta mexikon txiro izaten jarraitu dutenak.
Espainiar kolonizatzaileak, mexiko kolonizatu zutenean, ez zen mexiko osoaren aurka izan, estrategia berdina erabili zuten. Bertan indegena kolaboratzaileak bilatu zituen, Nafarroako erresuman bezalaxe. Indigena askok mexikak erail nahi izan zituzten eta horretarako indigena horiek espainiarren alde jarri ziren. Beraz, hemen ere Nafarroako erresuman bezalaxe, indigena traidoreak daude, inperioaren alde egin zutenak alegia.
Euskaldun gaiztoak eta onak egongo dira, leku guztietan bezalaxe, baina euskaldunak ameriketako indigenak bezalaxe kolonizatuak izan ginen, beraz gu gara galtzaileak, indigenak bezalaxe diruaren truke, gure herria saldu zuten traidoreak egon dira. Euskal abizenak daude kolonoen izenetan, baina inoiz euskal herria edo nafarroaren izenean, espainiako inperioren izenean baizik. Euskal herriaren izenean izango balitz, hego amerika osoa euskalduna litzateke. Euskaldunak iaioak gara gure herria akonplejatzen, espainiaren kolonizazioaren ondorioa pairatzen ari baikara. Gure herria nozbait berriro askatu nahi badugu konplejo guzti hauek alde batetara usten hasi beharko gara. Euskal liburuek ez dute kolono horien bizitza kontatu behar, euskal liburuek Nafarroako historio gehiego kontatu behar dute, nahikoa dugu espainiar inperialismoa kontsumitzeaz. Eraikuntza nazionalerako liburuak behar dira, eta ez espainiar mesedetan akonplejatu nahi diguten historio manipulatuak.
Erantzunkizuna? Espainiaren aginduz ejerzitua bidaltzen da, nahi ez duna hil zigorra jaso dezake, dirua jartzera derrigortuak dira gainera (hori askotan gertatu zaigu) baina etekina gu atera genun? Herriak ez zun etekinik atera, herri xumeaz ari naiz, ta etekin askoz haundiagoak izango genituzke, kolonizatu ordez gurean gelditu izan bagina edo beste herriekin negoziatuz. Baina horretarako ahalmenik ez dugunez izan….
Gudak batzuei mesede egingo die baina milaka hiritarren bizitza galtzea ustezko onura ekonomiko batzuengatik ez da inolako onurarik ateratzea.
Herri baten PIBa igotzea herriak etekinak ateratzen ari dela erran nahi du? Ez, izan like herria gero ta txiroagoa ta PIBa igotzea, nola? Gaur egun bezala, onurak batzuen esku gelditzen direlako.
Erantzunkizuna? Herri bezala ez dugu erantzunkizunik,Herri bezala ez degulako inolako kolonizazio edo konkistarik agindu, norbanakoan bakoitzak jakingo du.
Ea europarrak konkista gabe hain ondo bizi ahalko zuten? Askoz hobeto, guda izugarrizko diru xahuketa da, zure herria berreraikitzea guda batean sartu zaituztelako ere (gudak gurean ere izan zirelako) garestia da….. Guda gabe negoziatuz (negozioak eginez diot) askoz gehiago lortuko genun, herri xumea noski, guden gastuak herri xumeak ordaintzen bait ditu ta ez onurak ateratzen dituzten enpresak.
Ba al dakizu zenbat Estatu, nazio… ta zenbat aldiz jo dute kiebra gudengatik?
Espainiak azkeneko 2 mendeetan 5 aldiz , beraz bai, ondo baino hobeto bizi ahalko ziran (baita gu ere) inor konkistatu gabe.
Bengoa zergatik egin zan aberatsa? Espainiaren ahalmenarengatik, beraz Espainiari egotzi baina ez bota errua ez duen Nazioari (Nazioa bagara ta ginen), ta horko biztanleei.
Europako edozein herri mantendu daiteke ta bizitza duina izan inori lurrak kendu gabe, ekonomia da.
Ta edonor gosez hil daiteke konkistatuz edo ez konkistatuz gauzak gaizki ateratzen bazaizkio, baina posible da oso.
Errua botaiezu dutenei, asko dutela.
Esperanza Aguirre, euskal jatorria du, baita Aznar (zorro erderaratuta), bere attona euskaltzalea, euskal federazioaren aldekoa eta abertzalea zen etxalartarra zen. Abizen euskalduna eduki arren Irakeko kolonizazioan parte hartzea erabaki zuen, espainiako agintari bezala. Euskal abizena edukitzeagatik Aznarrek hartutako erabakiak euskaldunen erantzunkizun izan al ziren? Ameriketako kolonizazioan espainiarrekin zoaztenek edukiko zuten karga hori, euskal herri zapalduak ordea ez.
Nork dio, baina, azken mendeetako euskaldunen ekintza gaitzesgarriak geure egin behar ditugunik? Barkamena eskatu behar dugunik? Egindakoak ezkutatu edota ukatu beharrean, ezagutu eta aztertzearen aldekoak besterik ez gaituzu.
Harrotasuna eta lotsa, biak ala biak saihestu eta fede onez jardutea ezin daiteke lotsagarri izan, inolaz ere ez. Hausnarketa da bidea.
PS Aznarrena ez da adibide onargarria (euskalduna balitz, bederen!), ongi asko dakizu.
PS 2. Euskara euren hizkuntzetako bat izanik zapaltzaile direnak ez omen dira euskaldunak, Carlos V.aren edota Frantzisko I.aren mendeko zikinak baizik… Ternuara iritsi ziren itsasgizonak, noski, euskal estatu burujabe eta feminista baten aldeko gizaseme zintzoak.
Kaixo, Mikel!
Miguel Lopez Legazpikoaren eskultura ez da haren oroigarri soil bat; plazaren erdian egoteak badu arrazoirik. Oker ez banago (ez baititut eskura noizbait horri buruz gordetakoak), 1898an eraiki zuten*, Espainiaren eta EEBB eta kubatarren arteko gerran. Zergatik ote? Bada garai hartako olerki argigarri bat: Serafin Barojaren “Viva España” (hemen irakurgai: http://www.basquepoetry.eus/?i=poemak&b=1269).
*Harrian bertan dago zizelkaturik data (gaztelaniaz zein euskaraz), gogoan ez dudan deskribapen birekin batera.
P.S. Argazkiko eskulturan, Lopez Legazpikoak sasijainkoen ikur den maskara du oinazpian.
Kaixo Aranburu!
Oroitzen dut bai, behin eskolatik plazara joan ta irakasle batek komentatu zigula eskultura propaganda modura eraiki zutela, espainiaren loria galdua goraipatzeko edo. Arrazoi gehiago dagoen lekutik mugitzeko.
Bestalde, ez nuen ezagutzen Serafin Barojaren olerki hori, mil esker konopartitzearren. Beldur piskat ematen du irakurtzeak eh!!
Hori al da Mexikon zabaltzen duzun mezua? Mesedez kendu espainiako zama hori buru gainetik, espainiako inperialismoan pentsatu ordez pentsatu euskal herrian. Hobeto sentituko zara. Egizu froga. Eta hobeto sentiarazten dizun mezu hori zabaldu mexikar herriari, berreraikuntza nazionalean begirune gehiago edukiko dugu eta. Hasi espainiar eta euskaldunen arteko desberdintasunak zabaltzen, asko dira eta. Arazoa, saku berdinean sartzen gaituztela da.
Kaixo Harkaitz,
Bai, egia esateko, igandero elizan zabaltzen nuen mezua horixe bera zen. Nola ez naiz konturatu egia-berdaderotik urrun nengoela? Baina zure hitz liluragarriek begiak ireki dizkidate. Ze ondo sentitzen naizen! Epifania!
Apaitzen duzun mezua mexikar herriari helaraziko diot, hain baita lehentasunezkoa hemen: “Hobeto sentiarazten dizun [sic] mezu hori zabaldu mexikar herriari, berreraikuntza nazionalean begirune gehiago edukiko dugu eta.”
Banoa lotara apur bat luzatu den ostiral hontan. Pozik noa amets goxoak edukitzera euskaldun-espainiartuaren-gizon-zuriaren zama profeta batek kendu ostean. Ez dakizu nolako lasaitasuna.
Gabon
Eta zertarako joaten zinen elizara ez bazaude indigenen kolonizarioaren alde? Espainiarren zama hori baldin baduzu, herce abizena ere kolonizatua duzu, euskal abizena espainieraz idatzita. Euskaraz hertze. Ez gaizki hartu, espainiar inperialismoaren zama kentzearren besterik ez dizut esaten. Animo!
Harkaitzek esaten duenarekin guztiz ados. Okupatuak, bortxatuak, erahilak eta kolonizatuak gu izan gara eta ez alderantziz. Emaitzak, gaur egun, han daude: inperialismoaren menpe bizi gara eta ez dugu esagutzen zer den askatasuna.
http://hamabost.net/
Halako baieztapen kategorikoekin zalantza gutxi izango dituzulakoan nago, baina nik nahiago dut begirada ñabarduretan jarri, mundu txuri-beltz batean bizitzea baino.
Ze nabarduran? Espainia ta Frantziaren izenean euskaldun batzuk munstruoak bezala jardun zutela? Kontuan izanda munstruoak leku oron bizitzen direla, hori ez du zerikusirik Euskaldunak etnia ta nazio modun egin ez ditugunak guri egozteko.
Alemaniaren izenean , Alemaniaren botereak lagunduta ta aginduta Espainiar bat zerbait egingo bazun, Espainia izango zan erantzule?
Baina euskaldunak bai? Ze nabardura? Mundu guztiak daki jende ankerrra edonun dagoela.
Akaso frantsesek hartu dute gainean naziekiko kolaborazionismoa (Vichy) edo Arjeliako basakeriak? Ez. Euren relatoan Frantzia inbaditua, herbaildurik eta erreakzio ahalmenik gabe zegoen, eta edozein frantsesek nazien aldekoak egindakoak frantsestasunaren kanpo geratzen da atoan, berdin Quisling Norvegian edo SS tropa holandar edo daniarrak. Herriek beren zaborra jaurtitzeko praktika dute, herritartasunetik at kokatzen dute, ez dute bizkar gainean karreiatzen. Ezta alemanek ere. Eta orain herri xume ahaztu honen azken seme-alaba kikildu-erkinduek inperio espainolaren historia osoko zama bizkarreratu behar du, erabakitzeko ahalmen osoa izan balu lez? Hori besterik ez genuen behar!!
Herri xume ahaztu honen azken seme-alaba kikil-erkinduok hobe genuke iraganeko ekintzak, onak zein txarrak, gogoratuko bagenitu. Hori da zintzoa, zapalkuntza, edozein dela ere zapaltzaile, ez ukatzea. Bestela, kikil eta erkindu izateaz gain, gezurti ere baginateke.
Euskaldunen gaitz denak Espainia, Frantzia nahiz Aita Santuari leporatuz gero, zergatik ez aitortu Espainia, Frantzia zein Aita Santuari euskaldunen lorpen guztiak?
Gezurra oinarri duen herri gehiegi dago, izan gaitezen berritzaile…