Barazkien iraultza
Barazkien iraultza –
*irailaren 10ean eguneratua
Haragijaleen errua?
Azken egun hauetan hedabideetan askotan entzun izan ditugu aldaketa klimatikoari buruzko albisteak: glaziarrak desagertzen ari direla, artikoa urtzen ari dela, edota inoiz baino euri gutxiago izan dugula Euskadin. Gainera, Munduko Osasun Elkarteak ere haragi gutxiago jan dezagun proposatu digu, produkzio handiko abeltegiek -txerrienek eta behienek batez ere- amoniako eta metano kopuru handia jariatzen baitute ingurugirora. Bi hauek berotegi-efektua areagotzen duten gasak dira, gure atmosferan pilatuta geratzen baitira. Horrela, atmosferan harrapatuta geratzen diren gas hauek lurrazalera iritsi ostean isladatzen diren argi infragorriak harrapatuta geratzen dira, Lurraren tenperatura igoz. Udan gainera arazoa areagotu egin da izan ditugun suteengatik. Ildo honetan, asko dira beganoak edo begetarianoak bihurtzen ari direnak, animalien sufrimenduaren kontra ez ezik aldaketa klimatikoa areagotu ez dadin. Antza denez landareek ingurugirora gas toxiko gutxiago isurtzeaz gain, atmosferako karbono dioxidoa ere erabiltzen dute. Badirudi, hortaz, landareak direla berotegi-efektua ekiditeko erantzuna…baina nola biziraun dezakete landareek jasaten ari garen aldaketa klimatikoan?
.
Landareak aldaketa klimatikoaren aurka erabiltzeko tresna
Aldaketa klimatikoa ez da gizakiontzat bakarrik kaltegarrria baizik eta izaki bizidun guztiontzat. Hortan, landareek asko dute esateko. Landareak klima konkretu bakoitzera egokitu egin dira, eta beraien guneetan duten tenperatura eta inguruarekin bat egiten dute (tenperatura, argitasuna, lur mota, ura, hezetasuna…). Landareek urteak behar izan dituzte ingurugirora moldatzeko, eta datorkigun aldaketa honekin asko ari dira jasaten. Aldiz, nekazaritza masiborako baliabideak behar dira landareez elikatu nahi badugu, baina ez hori bakarrik, baizik eta muturreko klimetan edota aldaketa handiko klimetan bizirauteko gaitasuna duten landareak ere behar dira. Bizitzen ari garen aldaketen aurrean landareak izan daitezke gakoa, baina hortarako beste aliatu bat ere beharko dugu: landare transgenikoa. Eztabaida handiak sortu dituzte landare transgenikoek batez ere biodibertsitateari buruzkoak direnak.
Horrela, bioetikak ere pisu handia du gen edizioei dagokienez gizakietan. Teknologia berri bat erabiltzen ari dira azken urteetan zientzilariak, teknologia hau CRISPR deitzen da, eta honen bidez, gen konkretu bat kendu eta beste bat sartu dezakegu ADNan. Hau egiteak oso zaila badirudi ere, mikroorganismo batzuek askotik erabiltzen duten metodologia bat da, eta gizakiok naturan dugun tresna hau erabiltzen hasi gara nahi ditugun aldaketak egin ahal izateko. Teknologia berri honen bidez errazagoa eta merkeagoa izaten ari da geneen aldaketa landareetan. Honek aukera handiak ematen dizkigu aldaketa klimatikoak eragiten ari zaizkigun galera handien aurka: tenperatura aldaketa handiak jasaten duten landareak landatu ahalko genituzke, haragietan ditugun proteinak jateko gai izan gaitezke landareen bidez edota atmosferatik berotegi efektuko gasak “jaten” dituzten landareak hazi ditzakegu.
Aldiz, landare transgenikoek ez dituzte onurak bakarrik ekartzen, bioetikaren aldetik arazo eta iskanbila asko sortzen ditu, biodiertsitatearen galeraz ez ezik baizik eta honen segurtasunari buruzkoak. Ikerketek aurrera jarraitzen duten heinean, aldaketa klimatikoak ere aurrera egiten du, baina lasterketa hortan, nor izango da garaile?
.
Eta zuk, zer diozu arazo honi buruz?
Interesgarria litzateke arazo honen aurrean gizarteak pentsatzen duena. Hona emen inkesta anonimo labur bat -edonork erantzuteko modukoa 30 segundutan-. Animatu, eta parte hartu!
.
.
.
.
Barazkien iraultza
*Hona hemen 40 zuzeutar inguruk diotenaren emaitzak
Zuzeutar barazkijale eta haragijaleak
Iturria: egileak osatua (abuztuak 26 eta irailak 10 bitartean eginiko inkestaren emaitzak zuzeu.eus-en)
Azkenaldian beganismoak eta begetarianismoak indar handia hartu dute, batez ere gizartea geroz eta kontzientiatua dagoelako aldaketa klimatikoa eta izaki bizidunen sufrimenduarekiko. Aldiz, esan daiteke moda ere bihurtu dela. Emaitzek irabazle uzten dute barazkiak eta fruituak, %53,66arekin, ez oso urrun haragia nahiago dutenengandik. Fruitu eta barazkien testura eta zaporeak nahiago dutelako izango al da hau? Edo izan al liteke guzti hauek animali sufrimendua ekiditeko barazkiak eta fruituak nahiago izatea? Honek hurrengo galderaren erantzunera eramaten gaitu.
Zuzeutar kontzienteak?
Iturria: egileak osatua (abuztuak 26 eta irailak 10 bitartean eginiko inkestaren emaitzak zuzeu.eus-en)
“Sufritu duen animali haragia jan al duzu inoiz” galderaren aurrean, %73,68ak zera erantzun du: baietz. Honek erakusten digu, argi eta garbi parte hartzaileak kontziente direla jan duten haragia sufimendua jasan duen animali batetik datorrelaz. Kontziente izateak aldiz, ez du gehiengoak barazki eta fruituak nahiago izaterik egin, baina baliteke aurreko emaitzen erantzule izatea.
.
Iturria: egileak osatua (abuztuak 26 eta irailak 10 bitartean eginiko inkestaren emaitzak zuzeu.eus-en)
Hala ere, jaten ditugun barazki eta fruitu batzuk transgenikoak dira (adibidez dugun arto gehiena hain zuzen). Aldiz, ea inoiz transgenikorik jan duen galdetzean, 2tik 1ek ez dakiela dio. Ezjakintasun hau ez da harritzekoa, supermerkatutan edo etxe ondoko fruitudendan ez baitugu inolako kartelik aurkitzen transgenikoa den edo ez esanez. Egun garrantzia handiagoa ematen zaio platanoak Kanariar Uharteetakoak badira edota ditugun tomateak era ekologikoan heziak izan diren edo ez jakiteari. Horrela, “transgenikoen beldurrik ba al duzu?” galdetzean, parte hartzaileen erdiak baino gehiagok baietz dio. Honek agerian uzten du gizartea jaten duenarekiko desinformatuta dagoela. Gizarteak momentuz nahiago du sufrimendua jasan duten animalirik ez jan, baina zer gertatzen da transgenikoekin? Nahiago al du sufritu duen animalia jan edo transgeniko bat jan? Azken emaitz honek galdera asko sortarazten dizkit, baina nabariena dena hau da: informatuta dagoen gizartea norantza joango da: begetarianismora edo ez?
Eskerrak eman nahi dizuet inkesta labur hontan parte hartu duzuen zuzeutar guztioi, aupa zuek!!
Oso artikulu interesgarria. Nere iritziz, gaur egungo izaera kapitalistak ez du haragia alde batera utziko, baina barazkiek aurrera jarrai dezaten, transgenikoak erabili behar, ez baidago mutazio naturaletarako denborarik. Gaur egun transgenikoak edonon jaten ditugu.
Guzti ados Mikel zure laburpenarekin. Lehen pixkanaka pixkanaka selekzio naturalaren bidez landareak aldaketetara moldatzen ziren. Aldiz, diozun bezala, hau prozesu luzea da, eta urte asko pasa ondoren, mutazio bat landare batean agertzen zenean, berauk zuen bizirauteko lortasuna. Jasaten ari garen aldaketa latz hauetan, naturalki agertzen den mutazio bat itxaron beharrean, gizakiaren eskuhartzea behar da. Teknologia jada garata fugu (CRISPR), orain segurtasuna eta bioetika arazoak konpondu behar ditugu….Gainera, geroz eta kointzientzia handiagoa dugu aldaketa klimatikoari dagokionez, izango al gara landareetan erantzuna aurkitzeko gai?
Azken urteotan frogatua geratu da haragi eta barazki transgenikoek gizakiaren ADN aldatu ala modifikatu dezaketela. Zer gerta liteke era orokor eta irekian prosezu hau industrializatu egingo balitz eta gizaki guztiengan eragin?
“Azken urteotan frogatuta geratu da”? Arrain bat jateagatik ezkatak garatuko al ditut? Badakit konparaketa sinplea egin dudala, baina mesedez, erakutsizkidazu adierazpen hoiek baieztatzen dituzten iturriak. Agian ezjakina ni izango naiz, baina “frogatuta” dagoelaren zalantzak ditut. Beste kontu bat da transgenikoen erabilpenaren inguruan gutxi batzuk bereganatzen duten monopolioa eta hauen inguruan sustatzen duten ekoizpen sistema ez-iraunkorra. Espezie, barietate eta ekoizpen sistemen aniztasuna sustatu beharrean, elikadura uniforme eta kolore bakarrekora bideratuta dagoen sistema bat hornitzeko diseinatu dira.
Momentuz nik dakidala ere ez da transgenikoek gizakion ADNan aldaketarik eragiten duten frogarik agertu. Jaten omen dugun artoa transgenikoa da, eta momentuz ez dut honen kalteez eta berau ez jateaz hitz egiten entzun inor ez etxean ez hedabideetan. Bestalde, poluzioaren eta atmosferako gas toxikoen eragina gizakiongan ikusten ari gara, batez ere asma jasaten duten pertsonetan. Ados gaude bada, transgenikoen monopolio eta sistema kapitalista baten arrean gaudela gaur egun, baize baliteke ikertzaileek garatzen ari diren metodologia berriekin hau bei betiko bukatzea. Adibidez, CRISPR metodologiari esker 30 euroren truke ikerlari batek nahi duen gena sar dezake espezie konkretu batean, ez al gaude iraultza baten aurrean? Bestalde, gustiz bat nator Euskahaldun zurekin, gaur egungo sistema ez da jasangarria, barazki eta fruitu “politak” bakarrik saldu eta erosten ditugu, “itxusiak” direnak zakarrera botaz. Bada, elikadura jasangarriaz hitz egiten hasi beharko genuke: lekuko eta garaiko elikadura jateaz hain zuzen.
CRISPR metologia zihurta dezake transgenikoek gizakiari kalterik sor ez diezaiokela? Nere iritzi positiboa ala negatiboa horren araberako da.
Bada kasuan hontan oso zaila da erantzun kategoriko bat emote. Berrikuntza teknologikoak maiz azkarregi doaz eta beren segurtasuna guztiz neurtzea zaila da, askotan urteak behar dira honi erantzun bat emateko. Halere, momentuz ez dakalterik nabari gizakietan; aldiz honek eragiten dituen biotikarekiko eztabaidak bai direla handiak!
Horiek eta hauek baldin badira Geronen Unibitsitarteko Irakaleak, nerau , neronek ez dkit zer egin. Zer gerta liteke era orokor eta irekian prosezu hau industrializatu egingo balitz eta gizaki guztiengan eragin? Pues que kagatxen zara, goitik behera kagatu ere! Yo me borro.
Egun on berriz,
Datu kuriosoak dira hauek, transgenikoei beldurra bai, baina badakigu jaten ditugula. Horrek zer esan nahi du beldurra izan harren ez direla informatzen ahalegintzen? hau da beldurra kentzeko ala etorkizunean “kontuz ibiltzeko”.
Bestalde, prest gaude sufritu duten animaliak jatera, jakinda sufritu dutela. Gizakiok jainkotuta omen gaude eta nahi duguna egin dezakegu. Oso izaera berekoia erakusten dugu lurrarekiko. Honek oso argi erakusten du! Berotegi efektua azeleratu(eta zuzentzeko ardura ala prisa gabe), lurreko animaliak “torturatu” guk jateko(eta honen jakinean izanda)….jainkotuta sentitzen gara. Bana argi gera dadila, guk sortutako ondorioei “aurre egiteko” transgenikoak behar ditugula jakinean, hauen beldur gara.
Agian “jainko” lerdoak gara: Gizakiak.
Ez naiz pesimista eta uste dut arazo guzti hauei buelta eman diezaiokegula!!
Bada, momentuz, gizakiok zer ez egin behar dugunarekin murgilduta jarraitzen dugun bitartean horrela jarraituko dugu: haragirik ez, kotxerik ez…baina zer bai?Haragirik jaten ez badugu, barazkiak eta landareak jan beharko ditugu, baina nondik atera hauek transgenikoen kontra eta beldur bagaude? Aldaketa klimatikoaren aurrean nondik lortuko dugu janaria?
Barazkien iralultza? Eta Berdurena noizko? Kontua oso erraza da, eta oso latza, aldi berean. Bigarren Mundu Gerla bukatu arte eta amerikarrek beren Marshall idarrean jarri arte ez baitzen Europan orain bezala jaten. Esnekiak direla,okela, laboreak; hori guzia amerikarrek inposatutako elikadura eredua dira, gaur egun Txinan eta Indian zabaltzen ari dena; eta bertako klase ertain zorionekoa Europakoa baino handiagoa puskaz. Eta gainera hemengo kontsumo ereduak imitatzen hasiak dira, esneari alergia badiote ere. Barazkien iraultza: hori zer den nire arbasoek, nire gurasoek eta neronek zer den bazekiten eta badakigu. Arront erreza da.
Maite, nik uste dut transgenikoak bai ala bai onartu behar ditugula diozula. Zergatik? Goiko horiek (Monsanto…) hori nahi dute, bai, negozioa hor dute eta. Harrigarriena da kaleko jendea horiek diotenarekin lerratuta egotea da. Eta kontua ez da besterik gabe Monsantok dioenaren aurka egotea. Aurka nago arrazoiak ditudalako. Zer dira behin bakarrik erein daitezkeen hazi horiek? Hau da, uztaren parte bat ezin dela erabili hurrena ereiteko, haziak antzuak direlako. Hori normala iruditzen zaizu? Hori da aldaketa klimatikoari aurre egitea? Mesedez… Milaka hazi barietate pikutara hala interesatzen zaielako.Transgenikoekin pestizida gutxiago beharko ditugunaren gezurra sinestarazi nahi digute. Informatikarekin paper gutxiago gastatuko genuenaren teoria bezalakoa da hori. Edo bideokonferentziei esker gutxiago bidaiatuko zenaren teoria bezalakoa da. Gezurra.
Eta auto elektrikoekin gutxiago kutsatzen denaren teoria bezalakoa. Gezurra.
Guztiz ados nago transgenikoen erabilera kaltegarria izan daitekeela ere. Diozun bezala arriskutusak dira gure naturako biodibertsitatea eta ditugun espezie barietate guztiak mantentzeko. Bestalde, sortzen zaizkigun arazoak konpontzeko beti erantzunak bilatzen ditugu (fertilizante eta pestizida gehiegi erabiltzen ari garela gure lurretan? ba goazen ekologiko egitera). Modu hontan, sortzen ari zaigun arazo bati ernatzuna bilatzen saiatzen ari naiz, argi dago haragia kentzen badugu gure elikaduratik, barazki eta fruituetara jo beharko dugula, baina aldaketa klimatikoarekin eta demografia geroz eta handiagoarekin, Lurreko biztanelak erronka berri baten aurrean gaude. Nola ikusten gaituzu 30 urte barru Euskaldun Bat? Haragijaleak izaten jarraituko dugu? Begetarianoak izango gara? Beste elikadura mota bat asmatuko dugu gure biziraupenarako?
Transgenikoak izan daitezkeela erantzuna? Ba ez dakit.
Nik momentuz, ez dakit nora goazen erez!
Inork ez daki nora goazen. Gezurra dirudien arren, geroz eta zientzia eta teknologia gehiago dagoen honetan inoiz baino galduago gaudela somatzen dut. Alderantziz izan behar luke baina.Nik uste dut transgenikoak inoiz ezin daitezkeela soluzio izan, inoiz ez. Gizakia Jainkoarena egiten ikusteak beldurra ematen du. Transgenikoak noski izan daitezkeela soluzio, eta agian soluzio azkarra, baina bizitzak berak behin baino gehiagotan erakusten digu normalean soluzio azkarrenak okerrenak izaten direla. Populazioa hazten ari dela eta sekulako beldurrak sartzen dizkigute transgenikoak (beraien negozioa) bai ala bai onar ditzagun baina hori ez da egia. Edonork daki transgenikorik gabe ere denontzat dagoela. Arazoa beste nonbaiten dago, ekonomia eta antolakuntza ereduan etab. Uste al duzu eredu hori aldatu gabe transgenikoak soluzioa izango direla?Zuk ere badakizu ezetz. Eta esperientziak berak esaten digu horrelako soluzio batekin are eta okerrago egongo garela. Nora zoaz behin bakarrik erein daitezkeen haziekin,adibidez? Sinestarazi nahi digute baietz baina nik ezetz diot, arazoa beste nonbait dagoela. Negozioa eta negozioa besterik ikusten ez duten bitartean hori ezin da izan soluzioa. Gainera geneak zuzenean aldatzearena desastrerako biderik zuzenena ikusten dut. Zuk diozun bezala CRISP delako teknikarekin 30 eurorekin geneak aldatzen ibiltzea gustu txarreko broma iruditzen zait. Zer? Hemendik gutxira nerabeak beraien gustuko maskotak sortzen nahi ditugu ikusi ala?
Bada, kasu hortan, espero dugu puntu hortara ez iristerik. Momentuz bioetikak freno handiak jarri dizkio teknologia berri hauei, betiere etikaz joka dezagun bermatuz. Kasuak kasu, laborategietan eratutako barazkiak eta fruituak jaten bukatuko dugulakoan nago (transgenikoak izan edo ez)….
Baina hori da arazoa. Esperientziak esaten digu, zerbait egin badaiteke, egin egingo dela. Eta nik ez dut bioetikan sinesten. Gizakiak beti erakutsi digu zerbait egin badaiteke, azkenean egingo dela. Eta normalean gainera batek egin egingo du, berak egiten ez badu besteak egingo duela uste duelako. Eta pentsaera horrekin egin dira astakeririk handienak. Hor dugu bonba atomikoa: Hitler-ek egingo ote zuen beldurrez AEBek egin zuten eta azkenean baita erabili ere baina gero ikusi genuen Hitler-ek ez zuela egin. Pelikulako txintxoak egin zuen guztia: berak gisatu zuen eta berak jan zuen. Eta hori gauza guztiekin gertatzen da: gaiztoak egingo duenaren beldurrez azkenean txintxoak egiten ditu gaiztakeri handienak. Eta transgenikoen gaian ere antzeratsu gertatuko da. Eta hor ez dago balio duen bioetikarik. Zer gertatu da oraintsu? AEBak armen kontrolerako tratatu batzuk bertan behera utzi dituela. Zergatik? Txina arma horiek garatzen egon daitekeela uste duelako. Betiko istorioa. Ez dago balio duen trataturik ez bioetikarik. Eta hori da gure ajea.
Hausnarketa honek Mikelek dioenarena eramaten gaitu: gizakiok Jainkotuta gaudela eta nahi duguna egiten dugula hain zuzen ere. Arrazoi osoa duzu, askotan nahi duguna egin ondoren honen ondorioak jasan behar ditugula…momentuz gizabanakakook dugu aukera: haragijana murriztu (bai etikoagoa delako animali sufrimendua ekiditeko, bai poluzioa ekiditeko) edo berdin jarraitu. Mundu jasangarriago baten biziko garen edo ez 30 urte barru denborak esango du.
Haragiaren kontsumoari buruz berriz nik uste dut ideiak muturrera eramaten ari garela. Eboluzio guztian zehar ia oraintsu arte gizakiak haragi gutxi jan du. Aurrehistoriako Neandertalak kobazuloan haragia janez irudikatu dizkigute telebistan baina ez da egia. Zientzialariek garbi esaten digute: garai hartan haragia jatea luxua zen, oso noizbehinkako kontua, ehiza ez zen batere erraza. Antropologoek beraiek diote gure anatomia aztertuta, barazki-jaleak gehiago garela haragijaleak baino. Gure gertuko arbasoek ere baserrian haragi gutxi jaten zuten, haragia jatea luxua zen, jaiegunetako kontua gutxi gorabehera. Horrexegatik nobleziak jaten zuen hainbeste haragi, luxua zelako, eta horregatik izaten zuten hainbeste arazo azido urikoarekin. Beraz, gaur egunean gure arbasoen ohiturak jarraitzea egokiena iruditzen zait. Haragia jan baina noizbehinka. Ez dago ezer asmatu beharrik, gure aurrekoek dena asmatuta zuten. Orain haragiaren kontuarekin dena muturrera eraman eta badirudi ezin dela haragia jan. Eta galdera bat daukat: haragiaren kontrako mugimendu hau, klimaren aitzakian, naturala da edo hor goiko interes batzuei lotuta dago? Eta beste kontu bat: tokian tokiko ohiturak errespetatzearen garrantzia. Agian kostaldeko jendeak arrain gehiago jango du, baina ez da normala mundu guztia mariskoak jatea. Ez da normala urtezahar-gauan bazter guztietan mariskoak jatea. Agian beste toki batzuetan arrazoi naturalak tarteko haragi gehiago jango dute, beste batzuetan esneki gehiago kontsumituko dituzte baina haragirik apenas ez edo arrainik ere ez. Baina beharbada ez da normala ere izango desertukoek barazki klase guztiak jatea. Hau da, tokian tokiko dieta, ez dugu ezer asmatzen ibili beharrik. Orain ez dezagun haragia gure desgrazi guztien errudun egin. Haragia abereetatik datorrelako eta abereek larreak mantentzen dituzte, basoak garbitzen dituzte eta horrela suteak ekidin, ongarriztatu egiten dute… gauza on asko. Dena bere neurrian eta tokian tokikoa, gure arbasoek bezala. Gertatzen dena da goitik sekulako presioak egiten dituztela dena kontrolatu eta negozioa egin nahi dutelako. Ez gaituzte ezta sukaldatzen ikusi ere egin nahi, hor ere sekulako negozioa dutelako. Aurki esango dute norberak bere etxean sukaldatzea ez dela energetikoki efizientea eta kutsatu egiten duela. Eta orduan denak borregitoak bezala Amazoni eskatuko diogu bazkaria 15 minutu lehenago eta Amazonek bere sukalde erraldoi efizienteetan sukaldatutako janaria ekarriko digu, hori bai, ibilgailu elektriko batean. Eta hori izango da munduko jasangarriena eta beste guztia terrorismo ekologikoa izango da. Nekazal ekoizpen txikiei buruz gauza bera ari dira esaten, ez direla ekologikoki bideragarriak. Eta dena irensten dugu.
Euskaldun bat, nik uste hor dagoela gakoa, elikadura jasangarrian. Tokian tokikoa eta denboraldikoa. Aldiz, bizi garen globalizazio hontan Australiatik datozen kiwiak edo Chinatik datozen pinaburuak nahi dugun urtarotan jateari uko egitea oso zaila ikusten dut. Antzinako janari ohiturak berreskuratu ez ezik, ekozpein handiagorako metodologia berriak erabiltzea ere beharrezkoa da. Burura etorri zait aurrreko egunean lankide bati entzun nionak: baratza hidroponikoak. Hauek lurrik gabeko baratzak dira eta ur eta mineralartean landatzen dira. Metodo honen bidez bai letxugak, bai tipulak eta askotako hainbat barazki landatu daitezke. Hidroponia Euskadin ekoizpen masiborako dugun Lur gabeziaren erantzuna izan daiteke. Gainera, transgenikoek duten arazoak ekidingo genituzke honela.
Hidroponikoak?! Baina zergatik? Niri horrelako asmakizun artifizialek ez didate konfidantzarik ematen. Horien beharra dagoela lurrik ez dagoelako? Eta lehen bazuten ba nahiko lur? Ez dakit zergatik sartu zaigun bapatean apokalipsi eguneko larrialdi egoerako soluzioetan pentsatzeko joera. Nik garbi daukat hidroponia bidezko uraza eta lurrean hazitakoa ez direla gauza bera. Hidroponia esaten duzu eta ni jada hasi naiz irudikatzen pisu askoko mailatan jarritako barazkiak eta argi artifizialarekin leku itxi batean argiztatutako instalazioak. Eta ez dakit zergatik dugun telebistan jarri dizkiguten zientzia fikziozko muturreko eredu horiek geure egiteko joera. Amazonek bai, horrek horrelako soluzioak proposatuko ditu negozioa maximizatzeko. Gero gainera genea aldatu eta 2 ordutan hazten den uraza. 10metro karratutan 100 pisuko altueran milioi bat uraza eguneko eta urazak biltzeko robotek zuzenean dronea kargatzen dutelarik gero drone bidez banatzeko. Horrelako subnormalekeriak zabaltzen ibiltzen dira etengabe. Eta jendeak sinestu egiten du, hori da okerrena.
Haragiarekin edo gabe, transgenikoekin edo hauek gabe eta baratza hidroponikoekin edo ez…nork jakin! Eskerrikasko zure iritzia partekatzeagatik zuzeutar guztiokin.
Barkatu, benetan, baina edo “kutsatzen delako toria, Nafarroan esango genukeen moduan, edo “kutsatzen den teoria”, beste guztia transhizkuntza da eta.
Aizue! Neronek beti, beti ere, pentsatu izan dut kalekumea izatea oso gauza alua dela. Eta iruzkinak irakurrita ez dut iritzirik aldatuko. Guziok badakigu Munduan ekoizten diren berduren eta fruten erdiak baino gehiago galdu egitendirela tokian bertan, garraioan, dendetan eta etxeetan. Ez dago, bada! ekoizteko arazorik. Badado, hala ere, banatzeko eta gordetzeko arazo handi bat, eta erosleen aldetik nola mudu guziak nahi dituen gauza merkeak, langile merkeak ere, …….
Eta komak zer diren eta non jarri ere ez!
Lur falta? Pinu gehiegi. Zer den kalekume izatea, oso gauza alua. Euskal Herria da, berez, PACik gabe nekazaritza, laborantza emankorrra garatu dezakeen Eurapako herrialde bakanetakoa. Zuk ba al dakizu, ziurrik ez, XIX. mendera arte Euskal Herriko toki askotan hiru urtean sei eta zazpi uzta jasotzen zirela? Non ikusi da Europa osoan halako populazio dentsitatea?
Guztiz arrazoaia duzu Nagore zure azken iruzkinetan. Fruitu eta barazki asko eta asko hondakin bihurtzen dira, askotan inongo erabilerarik eman gabe. Bestalde, diozuna agia bada, benetan harritzen nau guk PAC gabe dugun nekazaritza eredua lehiakorra izatea gainerakoekin, globalizazioak ez baitio mesede egin ustiapen txikiko nekazaritzari. Baliteke, agian Euskadin baserritarrei azoka txikietan barazkiak eta fruituak erosteko dugun ohituragatik izatea, inolako bitartekarik erabili gabe, eta horrela produktuen prezioa asko handitu gabe. Hala al da?
Ez dago Euskadi hitza baino .., ezin dut jasan, ezin dut eraman, zer ostia de Euskadi hori, euskara ere ez da, dijoala zakurraren ipurdirak, Bo, Euskadi, que puta mierda! Jeltzaleez enpo eginda, datxortakizuela!
Euskadi diot PAC dirulaguntzak autonomia erkidegoek kudeatzen dituztelako.
Nagore, ez izan hain gogorra Maiterekin. Ederki ulertu duzu zer esan nahi izan duen eta ez atera testuingurutik.
Euskadi, ederra edo itsusia, zazpi probintziak dira, aspalditik. Gero hitza desbirtualizatu da: batzuekmurriztu dure, beren monopolio egiteko; eta besteek, ongi bereizteko, zapuztu egin dute.
Eta horrela gabitz , denbora guztian hitzen esanahia nork bere apetaren arabera aldatzen, eta ezin elkar ulertuz
Ez , inola ere ez Ez dago zazpi probintziarik. Probintzia bakarra Gipuzkoa izan da beti ere, Nafaroa, Euskaldune estutu bakarra, bakarra, da, eta horrela, izatekotan sei dira, baina Araba eta Bizkai nafarrak izan dira , beti! Zazpi? Zazpi Huribatzar, baina inongo nafarrek ez du hori irensten, ezin.
Naski! Zazpi probintzia eta zazpi probintziak ez dira gauza bera. Nik ez dut ez bata ez bestea entelegatzen. Izan ere, ni ez naiz inongo probintziatan ez jaio ez bizi, nerau nafarra nak, eta nire herrialdea ez da probintzia bat, egia bada ere nafarrok probintziak eduki ditugula, Bizkai besteak beste Jeltzaleez enpo eginda.
Aspaldi hori hire aspaldi izanen juk, ez oso aspaldikoa, desbirtualizatu bezain aspaldikoa, amaren semerik entendituko ez duen “aditza”?
Aldiz, bai Nagore, bai aa, ea ingurugiro hauek beskeekiko barazki eta fruitu salmentan lehiakorrak diren galdetzen naiz, aurrerago esan den bezala edo ez…eskerrikasko zuen iritzia partekatzeagatik, milesker!