Besteekiko enpatia
Besteekiko enpatia –
Gaztelaniaren eta euskararen arteko borrokak markatu du, debora luzean, gure ibilbide soziolinguistikoa.
Azken urteotan, ordea, tira-bira horiek leundu dira, eta pragmatismoz edo, hizkuntza biak uztargarriak izan behar dutela pentsatzera igaro gara. Batzuk, gogo onez, eta beste batzuk, halabeharrez.
Beraz, kontrajarriak ziren hizkuntza-jarrerak hurbildu dira oro har, eta mudantza horretan hizkuntza-ekologiaren teoriak eragin handia izan du. Planteamendu horrek munduko hizkuntza oro ekosistema bereko urrezko aletzat hartu eta bakan bat ere galdu ez dadin denok ahalegindu behar dugula aldarrikatzen du.
Ideia horrekin bat, euskararen biziraupen osasuntsua, beste hizkuntzena bezala, guztion kezka eta ardura litzateke.
Baina, zer gertatzen da gure herrira etorri berriak direnen hizkuntzekin? Etorkinek ekarri dizkiguten hizkuntzekin? Horiek ere sistema linguistiko unibertsaleko ale preziatuak diren arren, guk, euskaltzaleok, oraindik ez diegu gure kezka eta planteamendu soziolinguistikoetan lekurik egin; ez dugu arreta handirik jarri gurean bizi diren beste hizkuntza-komunitate horiengan.
Geure buruari egin behar diogun galdera hauxe da: nola erakarriko ditugun bizilagun berri horiek gure hizkuntzara, guk haiei ?beren hizkuntzei? bizkar emanda bizi bagara? Izan ere, zaila baino zailagoa izango da euskararekiko interesa haiengan piztea, aldez aurretik guk geuk hizkuntza-komunitate horiei erreparatu ere egiten ez badiegu.
Azken buruan, beti gure zilborrari begira izan ordez, oso lagungarria litzateke –bai elkarbizitzarentzat bai gure hizkuntzarentzat? besteekiko enpatia pixka bat ere inoiz adieraziko bagenu.
Besteekiko enpatia
Bat-bateko lau ohar artikuluaren lehen zatiaz.
1.- Gaztelaniaren eta euskararen arteko borrokak gure Herriaren/Nazioaren ibilbidea markatu badu, gizartean kolonizazio eta glotofagiaren eskemak garbi zeudelako izan da, ez bestegatik.
2.- Tira-bira horiek azken urteotan leundu direla uste izan arren, benetako egia da bi planteamendu teoriko kontrajarri nagusitzen ari direla gurean: batetik, zapalkuntzaren eskemei helduz, hizkuntza hegemonikoen borondate glotofago sendoa ezin ahantz dezaketenena, eta bestetik, auskalo zer-nolako pragmatismoaren edo etsipenaren eraginez, hizkuntzen arteko talka giza-elkarbizitzaren eskemetara makurtu nahi dutenena.
3.- Ez dira, beraz, inondik ere hurbildu kontrajarriak ziren hizkuntza-jarrerak. Baina gertatu da, bai, hizkuntza-ekologiaren sasi-interpretazioez baliatuta, planteamendu magiko-erlijiosoaren hedapena gurean, hau da, arrain handi aseezinak arrain txikiarekin bakean bizi nahi duela sinetsarazi gura duena. Eta horrela, gurean bultzaturiko hizkuntza-politikak eta teorizazioak oinarri, hemen ari gara orain egoera paradisiako zoriontsuan murgiltzera goazelakoan.
4.- Ezin hobeto, nahiz eta fede gehiegiz, jarria dago “litzateke” adizkia lehen atalaren amaierako esaldian: “euskararen biziraupen osasuntsua, beste hizkuntzena bezala, guztion kezka eta ardura litzateke”. Agidanez, ez gara begien aurrean gertatzen ari zaigunaz ere ohartzen: gure lan apostolikoa gorabehera, “guztion” delako horren azpian dagoen asmo ona ez da hizkuntza hegemonikoen atarira ere iristen. Ez zaie interesatzen, ez dute nahi. Arrain handiak dira.
Inaki, jubilatua eta zoriontsu bezala aurkezten duzu zeure burua eta bai, zure artikulua irakurrita oso zoriontsua zarela nabari da! Errealitatetik at bizi zara. Euskararen erabilera: Gipuzkoan %31, Bizkaian %8, Araban %5, Nafarroan %6 eta Iparraldean %5. Eta orain esaten didazu gainera kanpotik datozen hizkuntzei tokia egin behar diegula, gu hurbildu behar garela beraietara bestela haiek ez omen dira geurera hurbilduko. Ba zer esango dizut… euskaldunak asko hurbildu ginen espanolera (geure egiteraino) baina ordainetan etorkin espanolak ez ziren asko hurbildu gure hizkuntzara. Gainera, zer ari zara esaten?! Gurera hurbiltzen ari diren hizkuntzak milioika hiztun dituzten hizkuntzak dira (arabiera…) eta! Ez dute zertan gurera hurbildu beharrik, hona etorri direnean ez dira Euskal Herrira etorri ere, Espainiara eta Frantziara etorri dira. Beraz, ze mundu koloretsuan bizi zara?! Jehobaren lekukoen aldizkarietako argazkiak ere gainditu egiten dituzu artikulu honekin.
“Izan arerioa gertuago” ideiaren esanahiaz jabetzen ez direnei kasurik ez. Jendea gurera erakartzea ezinezko egiten dute betiko artaburuek, 50 urte demokrazian eta oraindik berdinetan gaude! Ikas ezazue apur bat politikaz, jendea bildu eta influentziatzearen arteaz.
Erakutsi diezaiegun haien hizkuntza eta geurea erabiltzen ditugula, haiek baino hobeto. Erakutsi diezaiegun zein aberatsa den gure kultura. Betiko bazterkoikeria eta amorruaren aurrean irribarre eta atsegin denak irabaziko du. Hortarako, baina, bestea gorrotatzearen bide errexa eta geure ego hauskorrak gainditu behar dira eta badirudi euskaldunok honekin zailtasunak ditugula.
Bai, Olgetari, ulertzen dizut zer esan nahi duzun. Beraz, estrategi aldaketa horretan adibidez euskaldunok arabiera ikasi beharko genuke… pentsa! Musulman guztiak liluratuta utziko genituzke! Hain liluratuta non erabat maiteminduta euskara ikasiko duten. Gero, sedukzio teknikekin jarraituz, komenigarria litzateke hezkuntzan beste hizki batekin (a, b, d okupatuta daude, adibidez, “g” erabil dezakegu) beste eredu bat sortzea, espainiar etorkinekin hain ondo funtzionatu zigunez teknika horrek. G ereduan arabieraz klaseak eta euskara irakasgai bat bezala. Gero, telebista kate bat ere sor dezakegu, horrek ere asko balio izan zigun espainiarrekin euskal kulturara hurbiltzerakoan. Adibidez ETB 5 izena eman diezaiokegu. Ze demontre! Euren etxeetan bezala sentiarazten baditugu, orduan eta aguroago ikasiko dute euskara. Gero, Munillarekin adostuta, herri guztietako elizak, aldi berean mezkita izateko ere aprobetsatuko ditugu, ideia bikaina! Zer demontre! Bi jainkoei aldi berean errezatuta euskaldunok paradisura iristeko aukera gehiago izango ditugu! Zure profil-irudiarekin moderno-modernoa zarela ikusten da Olgetari! Zu bezalako jendea behar dugu, ez orain arteko bonba jartzaile artaburu ezjakin horiek. Zurekin, euskararen erabilera % 80 era pasako zen! Nire bozka zuretzat, Olgetari!
Bai gure aurrekoek, bai geronek ere, geure zilborrari gehixeago begiratu izan bagenio, bestela geundeke. Euskaldunoi gertatu zaigu, bazterreko bazterrean egonik, ugazaben (españolen eta frantsesen) zilborrei begira egotea eokitu zaigula aspaldidanik, euren zilborrak geureak zirela sinistu arte. Izan ere, euskaldun gehienak enpatikoagoak dira erdaldunekin mintzakideekin baino. Erdaldunen bat daukaten koadrillen jarrerak ikusi besterik ez dago. Edota aita edo ama erdalduna duten familia gehienetan zer gertatzen den, eta abar. Nire irudiko, euskaldun gehienak oso enpatikoak gara kanpotarrekin. Gertatu ohi da, kanpotar-ez espainiar/frantsesek badakitelako etorri aurretik ere, hemen (h)agintzen dutenak espainolak / frantsesak direla, eta hizkuntza horiek ikastera jotzen dutela astirik galdu barik, salbuespen bakanak salbuespen. Besteak beste, espainiera / frantsesa ikastea erabat dohain delako, gero eta herri gutxiagotan ez bada, kaleko hizkuntza (oso) nagusiak espainiera eta frantssea direlako, eta abar.
Ez da enpatia edo sinpatia kontua (bietan saiatzen gara gehienak), BOTERE kontua baizik.
2018ko lehen hiruhilekoan EAEn jaiotako haurren %28 espainiaz kanpoko atzerritarren seme-alaba da. Etxean euskaraz bakarrik egiten duten familiak %15en inguruan dabiltza, eta joerarekin jarraitzen bada laster gara %10etik behera. Gogoratu espainiar erresuman 35 urteko emakumeen %70ak ez duela haurrik. Beste euskal lurraldeetan datuak antzeratsu. DESAGERTZEN ARI GARA jaun-andereok. Enpatia? Hemendik 50 urtera euskara oroitzapen triste bat izan daiteke leku askotan norabidea aldatzen ez badugu. Eta ez dut onartuko beste inoren interesak gure biziraupenaren aurretik jartzea.
Euskaldunok lehenengo, euskara lehenengo
Euskaraz eta euskaldunez ari garelarik, zertara dator etorkin “atzerritarrak” baino ez zenbatzea? Etorkin espainiarrak euskaldunak dira?
Etorkin espainiarren seme-alabak euskaldunak dira?
Espainiarrek ezarritako irizpideak eta markoa irentsi ditugu neurri harrigarrian.
Etorkinak etorkin dira, Burgoskoak edo Rabatekoak izan.
Estadistika ofizialetan ez dira espainiako herritartasuna dutenak atzerritartzat hartzen, beraz oso zaila da (ezinezkoa ez esateagatik) esandakoa datuetan jartzea. Pertsonalki horiek atzerritarrak izaten jarraitzen dute niretzat, are gehiago hain ohikoa den kolono jarrera badute. Gure lurrean maizter izatearen beste aje bat. Bestean zurekin adoa
Espainiatik datozenen datuak lortzea badago (Espainia barneko mugimendu gisa, “desplazatuak” esaten zaie, lehengo “emigrante” ordezkatuz), baina gure erakunde “autonomoek” ez dituzte publiko egiten (ez dira ausartzen edo ez zaie interesatzen?) eta bestelako eragile abertzaleek ere ez dute datu horietan murgiltzeko lanik hartzen. Kolonizatzaileek emandako datuen eta irizpideen morroi gara.
Ondoko galderak gure agintari eta adituentzat:
Oportotik datorrena, Palenciatik datorrena baino “etorkinagoa” da?
Zein irizpideren arabera?
Iragazki nacionalista aplikatzen zaie? Arrazarena? Zein?
Nire amona bat Extremaduratik etorri zen Euskal Herrira. “Emigrantea” zen orduan, itzulingururik gabe. Egun Extremaduratik, Andaluziatik, edo Espainiako beste edozein bazterretatik datozenak ez dira “emigrante”, baizik eta “desplazatu”, zer dela eta?
Ene, zelako saltsa daukagun!!
Kanpotarrek -izan Gineakoak nahiz Extremadurakoak- modu bakarrean ikasiko dute euskara (gutxi batzuen ahalegin indibidual txalogarria gorabehera): LEGEZ BEHARTUTA. Horrelaxe ikasi dute erdara euskaldunen %100ek.
Hori ulertu eta zerbait egiten ez badugu, historiaren komunzuloan behera goaz ziztu bizian, eta irribarrea ahoan.
Asteburu honetako kontua da, Suitzako kantoi batean bozketa egin dute eta burka publikoan erabiltzea debekatu dute. Olgetari?! Zer diozu? Ez didazu orain esango Suitza modernoa ez denik, ez? AEBetan espainolaren erabilera lehenengo aldiz beheraka hasi omen da. Zergatik? Ba, anglosajoiak kontuak ateratzen hasi direlako eta gizartean zabaldu den atmosfera berri horretan, hispanoak espainola uzteko presioa sentitzen hasi dira. Espainola itsusia dela etab esaten hasi omen dira eta lehenengo aldiz hispanoetan espoinalen belaunaldiz belaunaldiko transmisioa eten omen da famili askotan. Zer diozu Olgetari?! Haiek ez direla bromatan ibiltzen eh!? Txorakeri gutxi haiekin eta haien banderarekin, pickup-aren guanteratik errekortada bat ateratzeko ezer gutxi behar dute eta. Baina hala ere nola miresten dituzuen, profil-iruditik hasita! Baina etxerako beste errezeta batzuk dituzue.
Iñakiren gogoetaz zer esan? Borondate onez ari da eta bego! Egin duena eta oraindik ere jo eta su ari dena ez nuke mindu nahi.
Baina, baina, ziztu bizian zulora goazen honetan ez dut aingerukerietan erori nahi. Nire inguruko herrietan azken 15 urte honetan euskara karriketatik desagertu da. Akabo!!! Eta etxe gehinetako sukaldeetatik ere bai.
Harritu naiz Iñakiren artikulu hau irakurtzean!
“Hemendik 50 urtetara… leku askotan oroitzapen triste izan daiteke” dio Mikelatsek.
Daiteke ez, DA, Nafarroako herri ttiki gehinetan.
Eta zuk 50 urteko kontu horrekin eta gainera leku batzuetan?
Mikelats maitea, nik uste dut 20 urteko kontua dela hau. Estrategia berria, indar metaketa… zer ez dugu behar amildegirako ibilbide honi galga jarri eta eusteko adinako zerbait egiteko?
Eusko Jaurlaritzan eta bere inguruan joera handia dago euskaldunon bizkar jartzeko euskararen gainbeheraren ardura. Aditzera ematen digute gehiago egiten ez badugu, gure borondate eta ardurarik ezaren ondorio dela. Agintariek garatutako politika azaleko merkeak arazoaren muinean ez baleude bezala. Orain ez ei zaizkigu etorkinak hurbiltzen, enpatiaz ere urri omen gabiltzalako.
Hau da hau.
Laster esango digute langileek dutela ekonomiaren gainbeheraren ardura, lan duinik aurkitzen ez badugu, gure lanerako gogorik ezaren ondorioz dela, eta enpresariek ez digutela lanik eskaintzen ez diegulako abegi behar bezala egiten. Industria-politiken noraezaz aipamenik ere ez.
Hemen denak balio du azken aldian, dirudienez.
“Azken urteotan gaztelaniaren eta euskararen arteko tira-birak leundu dira”
Azpeitiko tren museoa ikustera joan den familia ez da horretaz konturatu eta salatu egin dute euskaraz egiteko eskatzeagatik izan duten erantzun oldarkorra.
https://www.argia.eus/albistea/euskaraz-egiteko-eskatzeagatik-erantzun-oldarkorra-salatu-dute-azpeitiko-tren-museoan
Non eta Azpeitian, gainera!
Gure izana eta gure ondare preziatuena lorez apainduak aurkeztea, dibertigarri agertzea, irribarrea, ulerkortasuna, masail ubeldua behin eta berriz eskaintzea, besterena gure egitea… omen ditugu gutaz gu irenstea beste interesik ez duen zezen oldarkorra otzan bihurtzeko baliabide eraginkor bakar.
Desmemoria eta desideologizazioaren garaia nonbait.
Gatazka (b)ukatuta, guztia da elkarbizitza eta borondate ona. Eta guztiok anai.
Dena konpontzen da zeru-urdin koloreko aldebakarreko estrategiekin.
Ahulezia gorrian dagoenaren aldebatekotasuna, beraz, gakoa.
Eta bereziki hizkuntza eta kulturaren arloan.
Jokabideak aldatu ezean, hogeita hamar urteren buruan euskara bera folklore hutsezko zerbaitera murrizturik.
“Gaztelaniaren eta euskararen arteko borrokak markatu du, debora luzean, gure ibilbide soziolinguistikoa”. Euskara ordezkatzeko prozesu antolatua izendatzeko era eufemistikoa.
“Frantsesaren eta euskararen arteko borroka” ere bukatzear da. Euskara ia guztiz ordezkatua izan da dagoeneko. Nafarroa “Garaian” bezalatsu.
“Azken urteotan tira-bira horiek leundu dira, eta pragmatismoz edo, hizkuntza biak uztargarriak izan behar dutela pentsatzera igaro gara. Batzuk, gogo onez, eta beste batzuk, halabeharrez”. Eufemistika goreneko ariketa.
Azken urteotan hizkuntza gatazka agerian jartzen zuten eragileak isildu, apaldu, makurtu, domestikatu… egin dira. Biziraun beharraren, nekearen, agintari-diruzainen txantaiaren eraginez, eta erakunde politikoen babes faltaz, talka egiteari utzi eta “adostasunaren” teoriari lotu dira, zeinaren arabera ia guztiok baikara euskaltzale edo dagoeneko inor ez baitago euskararen aurka, PPn hasi eta Sortun buka.
Pragmatismoz edo, ikastolakumeak gero eta gehiago aritzen dira erdaraz, eta gutxiago euskañolez. Euskaraz, gutxi batzuk baino ez.
Hizkuntza biak uztartu, euskaldun guztiok uztartu behar izan ditugu, nahi eta nahi ez.
Zenbat erdaldun uztartu dira euskaraz?
Artikulu hau sinpleki txepelkeria bat iruditzen zait. Oso “guaia” orain, baina benetan erabat alienatzailea.
Apatxeek eta Txerokiek “enpatia” izan balute…ezta?
Hizkuntza harremanak botere-harremanak ebazten ditu, ez enpatiak . Iraingarria da bere herrian arrotz bihurtu dutenari berea defendatu nahi izateagatik besteekiko “enpatia” eza leporatzea. Zapaldua zapaltzeko ideologia besterik ez.
Baina hemen txepelkeriak utzita, botere harremanari begiratu behar diogu. Indarrari.
Euskaldunok komunitate nazional gisa ahultzen ari gara. Gutxiagotzen, zahartzen, aburgesatzen… Arazo estruktural latz bat dugu: oso gutxi garela. Eta arazo estruktural horrek guztia baldintzatzen du.
Indar gehiago genuenean erdalduntzea gelditu eta berreuskalduntze prozesu bat abiatzeko gai izan ginen. 1998an Bai Euskarari kanpainarekin bost estadioak bete eta hortik aurrera dena aurrerantzakoa izango zela pentsatzen zen… 20 urte geroago euskara gainbeheran doa.
Zer gertatu da? Gauza asko, baina sozio-linguistikoki bat funtsean. 2000.urtetik ehundaka milaka erdaldun iritsi direla gurera ( 400 mila, 500 mila edo hortik gora ). Eta horrek sekulako eragina izan du, gu estaturik gabeko komunitate txiki bat garelako.
Kontseiluan, Euskaltzaindian etb. hau edozein euskaldun xumek bezain ongi edo hobeki dakite. Euskarak jai du masa sozialik ez badu. Horregatik gure etorkizuna ORAIN ditugun umeen araberakoa izango da eta ORAIN umerik ez badugu, sinpleki ez dugu etorkizunik izango.
2004an argi adierazi zuen horixe bera euskaltzain batek. Beste gauza askotan oker zebilen, baina arazo estruktural larriaz konsziente zen eta horretan egia borobila bota zuen: “Geroa umeak egitean datza”.
https://www.berria.eus/albisteak/83348/geroa_haurrak_egitean_datza_berria_2004_10_07.htm
En el vuelo de vuelta a Roma tras concluir su viaje a los países bálticos, [el papa Francisco] apuesta por acoger a los inmigrantes siempre que no sean «una amenaza contra la propia identidad» [El Correo 2018-09-26; barkatu iturriagatik, ez dut beste inon aurkitu, are gutxiago euskaraz]
“Euskaldunok komunitate nazional gisa ahultzen ari gara. Gutxiagotzen, zahartzen, aburgesatzen… Arazo estruktural latz bat dugu: oso gutxi garela. Eta arazo estruktural horrek guztia baldintzatzen du”
Egoera Nolak ondo laburbildua dago hitz gutitan.
Egoerak eta bizimoduak, garena egiten gaituzte, alegia, beherekadari buelta emaiteko ezgai. Gurpil zoro edo zirkulu bizios klasikoa, hautsi behar dena gostarik gosta.
Horrek ez ote luke erran nahi bi mailatan ( bederen) arrazoinkatu eta jokatu behar ginukeela? hau da luzean eta laburrean.
Maila edo epe luzean: “Arazo estrukturalek” ere ahulaldiak badituzte noiztenka eta hoietaz baliatzeko biziki aurretik politikoki preparatu behar gara: lan politiko klasikoa, propaganda, formakuntza, antolaketa…
Maila edo epe laburrean: gune jakin batzuetan, ahalegindu blokatzen eguneroko endekapen hilkor hura, bestenaz ez du merezi espero izaitea ezer eginen dugula plazo luzean, lehenagotik desagertuak izanen gara eta…
Maila horretan koka daiteke ume gehiago egite kontua, arnasguneak, kooperatibak eta antzeko enpresa herrikoiak, baserri zabalduak, kibutzak eta abar….Behintzat peligro haundienean diren eskualdetan, erreskateko ugarte euskaldunak nolazpait sortu.
Eredua ez eiki zaie denei gustatuko bainan Izraelen independentziaren protagonista asko kibutzetan sortu ziren giro militante judutar batean.
Kibutz euskaldunak sortzea? Hego EHn behintzat zaila, lurraren prezioa ikusita. Bestalde, botere frankoespainolek ia seguru oldartuko litzaizkieke. Ideia, ordea, kitzikagarria da oso: euskaraz funtzionatzea, ugalketa sustatzea (berdintasuna bermatuz eta emakumeen esplotazio reproduktiboa galaraziz)… Eredu ekonomiko rural batean oinarrituta? Eta antolamendu politikoa? Galdera larregi, agian.
Kaixo garrett, ez dakit lehen sektorearen alde egiten duen Iparraldeko Lurzaindia ekimena ezagutzen duzun baina laburbilduz hau egiten dute: Norbanakoak gutxienez 20€ren truke akzioak eros dezake Laborantza lurrak eta bastimenduak kolektiboki erosteko eta lurra laborari anitzen esku uzteko epe luzerako alokairuen bitartez. (informazio gehiago: http://www.lurzaindia.eu/index.php/ek/zer-da-lurzaindia ). Bestalde, badirudi Gipuzkoan ere baserria erostekotan zeudela https://www.argia.eus/albistea/lurzaindiak-lehenbiziko-baserria-erosiko-du-gipuzkoan-ezkio-itsasoko-hariztizabal-mitikoa
Beraz, lurraren prezio altua dela eta etxaldea erosteko hoberena litzateke horrelako ekimen bati denon artean dirua ematea edo crowdfunding-ren bidez etxaldea erosteko dirua jartzea. Horrelako ekimenak aurrera egin dezaten ezinbestekoa da euskaldunen arteko elkartasuna. Askotan ikusi izan dugu nola era korporatibo batean aurrera egitea lortu den, esaterako Errigora, Gabezia ekonomikoa zela eta Lodosako ikastolaren aldeko diru-bilketa, euria egin zuela eta Zizur Txikian ospatu zen Nafarroa oinezeko festaren aldeko diru-bilketa, eta abar.
Hego, lehen begiratuan interesgarria dirudi proiektuak. Dena den, ez dut argi ikusten zer-nolako garrantzia ematen zaion hor euskarari. Alde horretatik, sekulakoa iruditzen zitzaidan orain dela pare bat urte hil zen Bizi-toki proiektua (Ipar EHn ere).
Izenburuak krak egin dit…. Sikiera “elkarrekiko enpatia” balitza.
Nekazal eremuko etxaldeak bultzatzearena interesgarria izan daiteke langai bezala, baina gure egungo testuinguru sozio-ekonomiko eta demografikoan etxalde bat itsaso bateko ur tanta bat besterik ez da. 20 etxalde 20 tanta izango lirateke, ezer baino hobeto da, baina idealizazio batean eror gaitezke behar den iraultza hortik etorriko dela uste badugu.
Halako etxaldeetan 1000 euskaldun inplikatzeko urteak beharko lirateke eta hala ere 1000 euskaldunen pisu demografikoa ezereza da.
Nere ustez gakoa mentalitatean dago, kontzientzian eta baita sakrifizioan ere. Gure etorkizuna ORAIN egingo ditugun umeen araberakoa izango da. Zeregin politiko klasikoekin batera, euskaldunok orokorrean eta euskaltzale eta abertzaleok partikularki jabetu eta barneratu behar dugu umeak egitea prioritate nazionala dela. Beraz prioritate nazional horretan inplikatu behar dugu militantziaz eta beraz gure prioritate pertsonal ere izan behar du: umeak eginez, umeak egiteko gogoa dutenak animatuz, ama eta aita gazteak babestuz, umeen zaintza eta heziketan formatuz, haurdunak eta familia ugariak lagunduz, umeen sare familiar eta sozialetan parte hartuz (guraso, osaba-izeba, aiton-amon edota lagun gisa…).
Herriaren behar kolektiboa kokatu behar dugu indibidualismoen gainetik. Betebehar gisa hartu behar dugu umeak izatea eta hori aurrera ateratzeko behar dena egiteko prest egon behar dugu. Gustoko tokian aldaparik ez…ba umeak egiteko aitzakirik ez!
Jakina, baserri eder bat eta egoera ekonomiko on bat berez faktore mesedegarriak dira hortarako joera soziala bultzatzeko, baina mentalitatean dago gako nagusia.
Hain zuzen etorkin berriengandik dexente ikasi dezakegu zentzu horretan. Proportzioan askoz ume gehiago egiten dituzte eta gehienak hirian eta apartamendu txikietan bizi dira. Ez dute lur eta etxalde zabalen beharrik. Beste mentaliate bat dute (ez hain aburgesatua).
Beraz pilak jarri eta ORAIN ekitera. Arlo honetan eta gauden egoeran denbora faktorea hil ala bizikoa da. Gero eta natalitate baxuagoa izateak suposatzen du ondoren gero eta jende gutxiago dagoela umeak izateko eta horrela antzupenaren eta minorizazioaren gurpilak jarraitzen du. Gure esku dago hori gelditu eta ugaritzearen eta indartzearen gurpila abian jartzea. Euskaltzaleak eta abertzaleak bagara EKIN diezaiogun.
Zure determinazioa ederra da bainan iduritzen zaut erruz kontrajartzen duzula ezinbesteko iraultza mentala indibiduala eta berdin ezinbestekoa den ekimen kolektiboa.
Lehena ere oso minoritarioa izango da ez bada neurri jakin bateko komunitate batean garatzen.
Komunitate batean, etxalde, bizitoki edo kibutz, egin daiteke bakarka egin ez daitekeena. Horrek ez du kentzen bakar batzuei egokitzen zaiela hasiera batean lehen urratsa egitea
Sionistek erabili zuten sistema hori lurrak kolonizatzeko, baina kolonizazio hori batez ere mundu osotik Palestinara eramandako migranteen fluxuekin egin zen.
Adibide hortan eredugarriagoa da palestinarren erresistentzia demografikoaren kasua. Sionistek espero zuten erraz nagusitzea, baina palestinarrek guda demografikoa kontrajarri zieten. Arafatek eskaera bat egin zien gazteei: “Egin 2 haur zuentzat eta 8 gehiago aberriarentzat”. Eta palestinarrek betebehartzat hartu zuten hori. FPLPtik indar islamikoetaraino, politika hori bultzatu zuten eta sionisten paseoa eragotzi.
Euskal Herriko abertzaleek natalismo militante hori eredutzat hartu behar dugu eta emakumeok berebiziko rola dugu hor.
Bainan ez dakit zein den eredugarriena guretzat. Herrian egoera esberdinak dira eta..
Azkenean, egunen batean irabazteko soluzioa ez litzatekeia bi populuen estrategia batzea?