Uztailaren 20an heldu da berria, hau da urtearen erdian baino gehiago iragana delarik, urte honetako helburuak eta plangintzak hamar hilabete hauetan finkaturik dituztelarik eragile gehienek, data estrategiko batean (eragileak oporretan eta preseski Filippetti komisioak bere txostena itzultzen dueneko berri onaren biharamunean). Gainera, aurreikus zitekeen bezala, diru laguntzak ez dira emendatu hainbeste, “poxiño” bat batzuen kasuan, batere ez besteenean.

Bizkitartean, euskalgintzak daraman lana, egin beharrekoa eta bereganako ukan daitekeen exijentzia maila, profesionaltasun maila, kooperazioa, ez da den mendreena ttipitu.

Euskalduntzea, euskararen erabilpena, euskarazko argitalpena, aisialdia, sustapena, komunikabideak… hauek guziek betetzen dutena, gaurko egunean hainbat lekutan mehatxatua da, ez iraunkortua. Haatik, zerbitzu publikoaren heinekoa da, maila bat baino gehiagotan, Paxkal Indo Seaskako lehendakariak duela zenbait aste azpimarratzen zuen bezala.

Beste adibide baten emateko, gaia ongi ezagutzeagatik, helduen euskalduntzeak iparraldean, gutxienik, zerbitzu publiko laukoitza betetzen du eta hori helduen euskalduntzearen arloan bakarrik, beste eragileek beste hainbeste egiten baitukete dudarik gabe.

Lehenik, hizkuntzaren transmisioan dihardu, Estatuak berak betebehar dukeen lurraldeko hizkuntzen biziraupena burutzen dute anitzetan elkarte motako egiturek, jada urte pare honetan Estatuaren patrimonio gisa kontsideratua den horren beraren perenizazioa.

Bigarrenik, hizkuntzatik hara kultura baten transmisioa, dibulgazioa eta aberastea ere burutzen ditu, horretarako egiazko aitorpen, ezagupenik gabe eta lehen funtzioaren betetzeko dituen baliabide ber-berekin. Gure hizkuntza diren baliabide eskasez, askotan ikasleak berak eraman behar izaten ditugu sortzaile izatera, onerako nolabait sortzaile bihurtzen ditugulako, baina ez du erantzuten egon behar lukeenaren laurdenari.

Hirugarrenik, hizkuntzaren normalizazioko eragile nagusietarik bat da, konkretuki jorratzen dituen bi frenterengatik: administrazioko langileen euskalduntzea eta euskararen presentzia eta erabilera bultzatzean. Administrazioak duen hutsune nabarmenetarik bat da langilegoaren kontratatzeko orduan ez duela orain arte politika argirik ukan hizkuntz gaitasunari buruz, ondorioz langileak ikasgeletara igorri behar eta hauentzat modulo eta programa bereziak moldatu behar. Bestalde administrazioak duen beste hutsune handia da gaurko egunean bere egituretan ez duela euskararen integratzeko politikarik, ez duela definiturik ipar argi eta koerenterik, eta zerbait badenean martxan jendartearen zati bakarrari doakiola (haur eta gazteak batez ere), hortik euskalduntzean ari diren egituren aholkularitza batetik eta bestetik etengabeko militantzia eskatzen da. Ildo berean ere, aitzin aipatu baliabide eta soporte eskasa dela eta, administrazioko langile horiei beraiei doakie lanerako balaibideen sortzea (animazioetarako soporteak, gutunak, txostenak, …), ondorioz klaseen bitartez lantzen dena ere da hau. Haratago oraino, hizkuntz kalitatea eta hizkuntz gaitasunaren egiaztatze dispositiborik ez denez oraindik martxan, helduen euskalduntzean dihardutenei zaie eskatzen maiz langilego baten lanerako hizkuntz gaitasunaren neurketa eta baieztapena, horretarako behar diren tresna, gogoeta eta abar guziak eramatearena beste behin ere elkarteen gain utziz.

Azkenik, bada ere beste alde bat: sentsibilizazioarena. Nehork ez daki urte batetik bestera ea ikasle kopuruak norantz eginen ote duen eta kanpainaz-kanpaina, urtez urte, euskara ikasteko deialdiak zentzu bakarrean hedatzen dira, hots elkarteenganik (sartze kanpainak eta korrikak lekuko). Ez da, nire iduriko, neholako engaiamendu argirik podere publiko eta batez ere kargudun eta hautetsienganik zentzu horretan. Alta, denek dakigu nolako pisua lukeen azken hauek hitza hartuko balute jendartea akuilatzeko euskara ikasi eta erabiltzera: guhaurk hunkitzen ez ditugun publiko batzuengana heltzea batetik eta bestetik gure lanaren balorizazio publikoa.

Bada beraz zerbitzu publiko laukoitza betetzen dugula, gutxienik, euskalgintzako erakunde desberdinen kolaborazioan. Horrela jarri ditut, ordena eskasean edo gehiegi zehaztu gabe agian, baina horiek dira.

Horiei gaineratu beharko genizkieke gure euskalduntze lanaren egiteko bitartekorik ez ukana. Hain zuzen ere, gure erakasleen formakuntza anitzetan autoformakuntza da, guhaurk emana, autodidaktak gara, gure tresna eta gogoeten sortzaile izatera behartuak, beti ikuspegi kritiko batekin bistan dena (gure lanarekiko kritikoak izaten ere badakigulako), maila honetan ongi etorria litzateke unibertsitate sail batean helduen erakaskuntzari buruzko ikastaro edo cursus bat balego, honek lagunduko bailiguke erakaslegoaren prestatzen lanen parte baterako bederen. Luza gaitezke.

Gaurko egunean, eskaintzen duguna kalitatezkoa da baina galdetzen digun lana demasa da, batez ere urte honetarako ukanen dugun gutun azalaren argira.