Izan ere, orain nerabea den neskatilak berak ere iritzia aldatu du, adineko pertsonen edo gaixoen beste errealitate batzuk ezagutu ondoren, errealitate askoz gordinagoak baitira. Pandemiaren etorrerarekin horrek okerrera egin duela da sentsazioa, eta agerian utzi dituela adineko eta mendeko pertsonen zainketen munduan arrakala larriak eta sakonak daudela. Ados, Covid-19ak dena kutsatu du, baina aitortu behar da ahulenekin askoz ere gogorragoa izan dela. Orain norbaitek neska gazte honi handitan zer izan nahi duen galdetzen diotenean, hala erantzuten du: “Handitan… txikia izan nahi dut”.

Adineko pertsonak, horietako asko bakarrik bizi direnak, gehiegi sufritzen ari dira beldurra, familiarekin eta lagunekin ezin egotea, kontakturik ez izatea, eurentzako jarduera falta, arreta mediku presentzialik ez izatea… Zahar egoitzetan ere egoera ez da onena. Horietan sartzea edonoren esku ez egoteaz gainera (plaza publiko gutxi eskaintzen dira, eta pribatuek edo itunpekoek edozein soldata edo aurrezki xahutzen dute), agerian uzten dute bezeroei behar bezala erantzuteko giza baliabideen eta baliabide materialen falta nabarmena dagoela.

Anabasa horren erdian, pertsona horiek bakarrik uzten ari dira, maite dituztenengandik bananduta, bizitza osoan zaindu dituztenak, hain zuzen ere haiei dagokienean zaintzea, mimatzea eta arretaz artatzea. Ezin da onartu bakardadearen larritasuna, kasu batzuetan, tortura psikologikoa ere badena. Etxeak eta logelak presazko espetxe bihurtu dira, eta su-eten uneak egon arren bisitatzeko aukera izanik, asko dago aldatzeko haien ongizatearen mesedetan.

Inork ez du ukatzen arreta zuzena eta afektua funtsezkoak direla edozein gaixotasunen tratamenduan, baita larrienetan ere. Zaharrek, botikak eta janaria ez ezik, arimarako beste elikagai batzuk ere behar dituzte, hala nola kariñoa eta lagunak. Gaur egun, nahikoa ezagutza eta segurtasun-baliabide ditugu inor ez isolatzeko, eta, hala ere, pertsona maiteen hurbiltasuna debekatzen jarraitzen da kasu askotan. Ulertezina. Hain garatuta ez dauden gizarteak daude, non adinekoak edo mendekoak gurtu, zaindu eta artatzen diren beren nahien arabera. “Lehen mundu” honek, berriz, dirua gurtzen du nagusiki. Zoritxarrez, zikoizkeriak edozein birusek baino gehiago pozoitu eta hiltzen du.

.

Dekretu-dekrepituak

Bitartean, gure bizitzei buruz erabakitzen duten pertsonek partxisean jokatzen jarraitzen dute, bat jaten dute, behar dena etxera bidaltzen dute (eguneko arretako erabiltzaileak, adibidez), eta hogei kontatzen dute (harro). Erakusleiho publikoaren VIP eremuan agertzen dira (komunikabideak, agertoki politikoak), hitz politez betetako hitzaldiak ematen dituzte, eta luzarora bete gabe geratuko diren promesa itxaropentsuak aldarrikatzen dituzte, eta gu zaintzeko ahal duten guztia egiten dutela konbentzitzen saiatzen dira. Ez da egia! Esperientziak hala esaten du. Zorionez, gero eta pertsona gehiago konturatzen ari gara horretaz eta kalera irtengo gara protesta egitera. Horrela gertatuko da, beste behin ere, datorren urriaren 31n, Gasteizen, Bilbon eta Iruñean egingo diren manifestazioetan (Donostian protesta atzeratu egingo dute pandemiaren egoera larria dela eta). Mesedez, utzi hainbeste azpiegitura erraldoi eta inbertitu gehiago Osasun, Hezkuntza eta Gizarte Gaietan! Edo, bestela, ez erabili alferrik demokrazia hitza!

Mendekotasuna duten pertsonen zaintzaren arazoari heltzeko benetako asmoa balute, arreta handiagoz entzungo lituzkete gizarte-eragileak, gizarte-zerbitzuetako langileak, egoitzetako langileak eta, jakina, urte asko zerbitzu duinagoak eskatzen daramatzaten familien eskaerak! Bizi-itxaropena eskatzen diren laguntzak baino askoz ere azkarrago luzatzen den bitartean, diru-laguntzak arautzen dituzten araudiak ez dira behar bezala eguneratzen, eta foru-dekretuak… besterik gabe, zaharkituta geratu dira. Bonba lehertu egin da, eta aurrekontuen arduradunen esku dago hedatze-uhinaren kaltea handiagoa edo txikiagoa izatea.

Seguru indarrak batu daitezkeela politikarien, eragile instituzional eta sozialen, familien, lan-kontratuko langileen eta abarren artean, eta egoera aldatuko duten plan praktikoak ezar daitezkeela, Ramiro Gonzalez diputatu nagusiak bere egunean proposatutakoaz harago doazen hobekuntza-planak, haren adierazpenek itxaropen handia sortu baitzuten… plana iragarri eta desengainu handi bat zela konturatu arte. Mendekotasuna duten pertsonak etxean ahalik eta denbora gehien egotea proposatzen zuen, egoitzak azken baliabide bihurtuz. Hori berritasuna balitz bezala eta diru-laguntza ekonomikoak izango balira bezala!

Benetan, diputatu nagusi jauna, planik onena iruditzen zaizu une honetan prestazio ekonomikoak handitu eta zergak arintzea? Pertsona nagusiei egoitzetan eta egoitzetatik kanpo zaintzen ditugunoi iruditzen zaigu plan zoragarri horrek ez duela ezer konponduko. Areagotu dezakeen gauza bakarra,  eta kezka dugu, paper gehiago egin beharko ditugula. Pentsa mundu guztiak ez duela idazkaririk etxean, ezta paperak eramango dizkion gestoriarik ere (ia inork ez). Burokrazia-bide bakoitzak energia eta denbora izugarria kentzen ditu, eta ondasun horiek ez ditugu soberan, hain zuzen ere, gertatzen zaigun egoerak eragindako familia hauetan. Hainbeste inprimaki gogaikarri, errepikakor eta, kasu askotan, garesti izapidetzeak asko desanimatzen du, are gehiago ebazpenen atzerapenagatik eta, kasu askotan, nahi diren erantzunak ez lortzeagatik.

Tsunami burokratikoaren aurrean laguntzarik ez dugun bezala, etxean ere ez dugu behar adina espazio, ez eta behar diren baliabide profesionalak ere mendekotasun handia duten lagunak zaintzeko. Susmoa dut gure ohiko etxebizitzak ez dituela zurearen tamaina eta baldintzak.

Familiek benetan zer nahi duten hausnartzera gonbidatzen zaitut. Egoitzen aldeko hautua egin dugun gehienok aurretik agortu egin dugu etxean zaintzak egiteko aukera. Urte zailak dira, eta batzuetan zaila da orekari eta elkarbizitzari eustea modu batera edo bestera lehertu ez dadin. Beraz, logikoa dirudi zentro publiko gehiago sortu eta behar bezala hornitu behar direla, bai maila ekonomikoan, bai materialean, bai pertsonalean ere, eta, ahal den neurrian, enpresa pribatu eta itunduen irabazi garestiak saihestu behar direla. Bide batez, zergatik ez dago gardentasun eta argitasun handiagorik graduak esleitzeko kudeaketan eta egoitzetako plazak ematerakoan?

Badirudi asko dagoela hobetzeko. Pertsona zaharrenak eta behar handiena dutenak behar bezala baloratu arte, ez dugu gizarte gisa aurrera egingo. Horregatik, eskubide horiek eskatzen jarraitu beharko dugu kalean, foro politikoetan edo behar den tokian.

Gizartea esnatzen hasi da, sentsibilitate handiagoa eta norabide aldaketa erradikala eskatzen hasi da. Lehenago edo geroago, zuzenean edo zeharka, gaiak mundu guztiari eragiten dio. Hori dela eta, dei egiten dut datorren larunbateko manifestazioan parte hartzera, maila pertsonalean edo siglaren baten babespean, norbera hobekien sentitzen den lekuan.

Agur bero bat!

“Nik handitan… txikia izan nahi dut” “Nik handitan… txikia izan nahi dut”