“Lehendakarigai batek ez du euskaraz jakin behar”
Lehendakarigai batek ez du euskaraz jakin behar
.
Irailaren 25erako hauteskunde kanpainaren testuinguruan , Kirmen Uribe idazlea Carles Francinorekin solastu zen SER irrati kateko La Ventana saioan.
Esatariak ondarroarrari galdera bota -Alfonso Alonsok ETB1eko debatean parte hartu ezin izan zuela-eta-, eta Jaurlaritzaren Euskararen Aholku Batzordeko kideak erantzun:
.
“Lehendakarigai batek euskaraz jakin beharko luke?”
.
.
“Uste dut ez lukeela euskaraz jakin behar, ez du euskaraz jakin edo hitz egin beharrik. Euskadin bizi den edonor aurkez daiteke, Parlamentuak aukeratu behar ditu Lehendakari izateko, hori bai, baina ez dut uste euskara hitz egin beharra duenik. Aholku Batzordetik azken urteetan egin den lanak begirune handia izan dio beti bakoitzaren aukera linguistikoari, eta akordio zabalak bilatu izan ditugu, ez bakarrik pentsakera nazionalista, baizik eta pentsakera politiko guztiak aintzat hartzen dituztenak. Hori bai, gaur egun (…), detaile bat litzateke“.
.
* Audioa gurera ekartzeko, moztu behar izan dugu, eta komenigarria da jatorrizkoa entzutea -hemen esteka-, hamar minutuko elkarrizketan badira beste esan polemiko batzuk-eta.
.
Kirmen Uriberen adierazpenek hilabete inguru duten arren, irailaren 13koa baita elkarrizketa, hautsak harrotu dituzte, eta ondarroarrak erantzuna izan du Twitter-eko euskal komunitatean:
@boligorria "los tres alcaldes de las tres capitales vascas" #BertzeDetaileBat
— Santi Leoné (@ororostorm) October 5, 2016
@ororostorm Pentsa, ez nintzen horraino heldu, “todas las sensibilidades, incluidas las no nacionalistas”-en lehertu nintzen @boligorria
— Ana I. Morales (@AnaisNi) 2016(e)ko urriak 5
@AnaisNi @boligorria @ororostorm Aber, zer nahi duzue, lehendakari euskaldun bat ala lehendakari on bat?
— jaio arretxe (@jaioarretxe) October 5, 2016
@josebagabilondo @AnaisNi @boligorria @ororostorm Kirmen Uribek elebakarrekiko erakusten duen generosidadeak ez du mugarik
— jaio arretxe (@jaioarretxe) 2016(e)ko urriak 5
@boligorria ostia! Eta "Laura Garrido habla muy bien".
— Katixa Agirre (@katixagirre) October 5, 2016
@joxe @AnaisNi @katixagirre @boligorria heroi batzuk zarete, nik zatitxo bat baino ezin izan dut entzun…
— Iban Zaldua (@IbanZ) October 5, 2016
@boligorria Aldare espainolera igotzeko bidean esan behar diren lerdokeriak #KirtenUribe #alaporai Lantzoi, akuli o kaka arteko lasune?
— Garbiñe Larrea (@Gar2Larrea) 2016(e)ko urriak 5
@BorjaXomorro72 @boligorria @ihitzek krimen uribe pic.twitter.com/P3nacghFDZ
— ACLI (@aclimateos) October 4, 2016
@boligorria intxaur batek joko zuen buruan edo… #wtf pic.twitter.com/DqtazyUQ1k
— Iñaki Bengoetxea (@I_Bengoetxea) 2016(e)ko urriak 4
Lehendakarigai batek ez du euskaraz jakin behar
Que asesore a su p. madre. En español, con apertura.
Detaile bat litzateke? !!!!!
Arrazoia du Kirmenek. Lehendakaria deitzen zaionari espainako koronaren funtzionario ordinarioa da. Hori da benetazko definizioa. Espainako erregearen izenez gestionatzen du egoera koloniala gure lurralde okupatuetan.
Zergaitik eta zertarako espainako funtzionario batek, eta parlamentu espainol batean, euskaraz jakin beharko luke? Guri hobeto engainatzeko…
Ez zaio arrazoirik falta, euskara Euskal Herrian DETAILE bat da
Kirmen idazlea da, poeta eta narratzailea, antza denez; baina ez, derrigorrez, pentsalaria.
Eta ez da hau kalifikazio gutxieslea, deskribatzailea baizik
Harrigarriagoa dena da nola eta zertarako dagoen Euskararen Aholku Bazordean. Poemak egiteko? Fikzioa asmatzeko?
Kirmen Uribe? Bai zera, Krimen Uribe, ez da ba izango?
Sinistuta nago Kirmenek ez duela sentitzen duena esan. Espaniako hedabide indartsu horrekin “way-a” izan nahiak lausotu dio pentsamendua. Larria akatsa pentsamendua paperean jartzea ofizio duen batentzat. Euskal komunitateak barkatuko dio hala ere.Hala bedi.
Ez du lehenengo akatsa, zoritxarrez…
Nola akatsa? Iritzia da.
Noski iritzia dela. Ganbaratxotikek erabili duelako jarri deut. Ez duela benetan hori pentsatzen eta akats bat egin duela esan du. Akatsa behin eta berriz egiten denean ez da akatsa eta Kirmenek Madril aldetik elkarrizketaren bat egiten dioten bakoitzean holakoak botatzen ditu. Benetan hori pentsatzen duen? Liburuak saltzen laguntzen dion? Idearik ez baina ematen duen mina haundia da
Osaba Tom… Osaba Kirmen…
Nolako kideak, halako Aholku Batzordea. Eta hemendik aurrera zer?
Bada, orain artekoa: KK,
Franco bere mausoleotik irabazten jarraitzen du. Totalitarismoaren laguntzailerik onena kolonizatuaren burmuinean dagoela bazekien gailegoak: Kirmen lekuko on bat da.
Egun on, Kirmen!
Zer ustekabe! Benetan ez dut ulertzen zure ikuspuntu, asaltzen iesadazu mesedez! Zergaitik ez?
Ni lituaniako naiz eta urte batean euskaraz ikasi nuen, ez dakit euskara oso ondo, baina ibili da, bai. Berlinen bizi naiz eta ez daukat egunero praktika. Nire experienziatik oso zaila da Euskera naturalki ikasteko – bakarrik Ondarroan eta Mutrikun dena euskeraz hitz egiten dute, baina beste lekuan ez, euskera nahastuta da. Estatistika ez da egia – euskaldunak asko ez dute hitz egiten egunero kalean. Baina euskera – hizkuntza beste bezela da, dena hizkuntzak pixkat zaila daude, arabe, turko! Eta ez dut ulertzen, zergaitik Euskal Herriko lehendakari euskera jakin ez du behar?
Euskera asko guztatzen zait eta benetan pentsatsen dut Euskera Euskal Herriko etorkisuna da. Ikastaroa bat online bliubliu.com rekin antolatzen dut eta pensatzen dut, interessgaria munduan, baina ere Nafarroan, Gazteizen, Iparalden izango da.
Espero dut gaixki ulertu nuen. Uriben ikuspegia Euskeran hiltzaile? Ez da posiblea! Baldin bada posible – aldatzen ere posible.
Beste arlo batzuetan bezala, neuk ere ez dut ikusten eragozpenik hizkuntzan inkopetentea dena lehendakari izan dadin. Hori bai, konpetentea izatea… detailea litzateke. Aholku Batzorde hori nortzuek osatzen duten bilatzera nindoan, baina ez dut nahikoa adorerik izan.
Koldo Izagirrek ez du faltan izango “Autopsiarako frogak 2” idazteko materialik; eta orduan bai, eskerrak eman beharko dizkiogu euskaldunok Kirmeni.
Beste parlamentu bat posible da: http://parlantzua.eus/
Bravo! Next step – lehendakari can live anywhere in the world and be a company! 🙂
That’s right! Next Spanish president must not speak Spanish, it will be….Germany!!
Txilardegik esan zuenez: “Hizkuntza bat beharrezkoa ez bada, galdu egiten da”.
Euskara akabatuta dago eta ez da Kirmenen erruz. 40 urte dira euskararen hizkuntza-politika euskaldunen esku dagoela eta gure hizkuntzaren egoera orduan baino askoz ere okerrago dago.
Euskararen heriotzaren errudunak salatu egin behar dira eta argi dago zein diren, hauxek behinik behin: hizkuntza-politikaz arduratu diren euskal politiko koldarrak eta Euskaltzaindian inozokeriez baino arduratu ez diren euskaltzain inutilak eta haien astakeriei eta kapritxoei inolako senik eta irizpiderik gabe buru-belarri jaramon egiten dieten (diegun) idazle, kazetari, irakasle eta tontolapiko abarrei.
Jakina lehendakariak ez daukala zertan euskaraz jakin eta ez da Kirmenek dioelako, egia delako baizik; izerdiz, odolez eta negarrez irabazi dugun egia.
Kirmenek euskaragaitik zuek baino 100 aldiz gauza gehiago egin ditu eta horrela ordaintzen diezue. Gezurra da esaten duena? Nire aita euskerarik ez dakiena ezin da lehendakaria izan? Ez da euskalduna? Batzuk txapela buruan eta ibili munduan kamisetan apainduta eramaten duzuelarik, ez zarete zuen herritik irten. Eta irten bazarete txapela buruan izan ezik, begietan zeneukaten jarrita.
Zure aitak, euskalduna ez bada, ez luke lehendakari izan behar, ez jauna.
Kirmenek hain modu okerrean aipatzen duen “hizkuntza aukera askatasuna” bermatzearren hain zuzen ere. Zeren eta euskaraz ez dakien lehendakari batek gazteleradun elebakarren hizkuntza askatasuna bermatzen du, baina euskaldunak bazterrera uzten ditu.
Kirmenek asko egin du euskararen alde, bsai. Baina horrelako aderazpenekin kalte handia eragiten digu. Biak ala biak.
Oso ondo azaldu du Mikel Asurmendik lehendakari elebakar “kosmopoliten” auzia, Pepe. Edonork ulertzeko moduan. Pasa Kirmeni ere.
“Hots, urlia Euskal Herriko bi edo hiru hizkuntza mintzo da, hizkuntza hauen guztien aniztasunez osatuta dago. Berendiak hizkuntza bakarra daki, bakarra darabil. Patxi Lopez, kasurako. Alabaina bera da, herri honen aniztasunaren (osotasunaren) ezaugarria eta eredua. Edo hala diote berak eta Espainiako Konstituzioak. Horren araberako demokrazia bizi dugu.”
Euskalduna ez al den? Ez, ez da euskalduna. Euskal herritarra edo baskoa izango da, baino euskalduna ez. Adarra jotzeko makina, Astigarragan.
Ezin ditugu gure jendeak botatzen dituenak baloratu eta kritikatu, Pepe? Txapelarekin ala gabe, hemendik atera behar al dugu akaso gure hizkuntzarekin zer egiten ari garen eta diren ikusteko? Nora? Madrilera, beti bezala? Ala Al Sur nahiago, oraingo modan bezala?
Inork ez dio Kirmeni euskaraz eta euskararen alde egindakoa kritikatzen. Memorizatua daukagu GURE ESKU DAGOko kanta ere.
Hemen kritikatu zaiona beste gauza bat izan da: EUSKARA, haren hitzeen arabera, EZ DAGOELA GURE ESKU. HEMEN, munduko beste herrialdeetan ez bezala, bertako hizkuntza OPTATIBOA dela guztiontzat, baita guztion LEHENDAKARI izan nahi duenarentzat ere.
Ezaguna dugu guztiok Kirmen Pattxi Lopezen begi-ninitxoa izan zela monolingue perpetuo hura (bai, euskara ikasteko diru publiko mordoa gastatu zuen hura bera), iruzur “demokratiko” batez baliatuz (gogoratzen, ezta? ezker abertzale guztia kanpo utzitza), lehendakari egin zutenean.
Inork ez dio horretaz ezer esan.
Esaten zaiona da Euskararen normalkuntzarako montatua dagoen Aholku Batzorde instituzional horretan egoteko, irizpide hoberik ere izan lezakeela. Horretan egiten omen den hizkuntza politikak gauza serioagoa behako lukeela. Enteratu dadila behingoagatik zertan ari den horrelakoak botatzen dituenean. Irudi ezagunegia eta ospetsuegia duela botatzen dituen horiek duten efektuaz ez ohartzeko.
Eta euskaldunon lehendakaria izateko, ez bada oraindik enteratu, gutxien-gutxienez, Pepe, zuek bezalakoek hain sakonki ezagutzen dituzuen hainbeste eta hainbeste herrialdeetako lehendakariak izateko baldintza linguistikoak bezalakoxeak nahi eta behar ditugula hemen ere.
Asko eskatzea da, ezta?
enuen besterik espero! bere hitzegiteko modu “agresibo, zakar eta lakarrak” argi erakusten du probokaziotarako jaioa dela!
komunera noa…
Bidaitzea ona omen da Nazionalismoa usatzeko ta txapela burutik kentzeko, horrexegatik zoazen lekura zoazela, Nazionalistaz beterik dago mundua, bere hizkuntza ezinbestekoa dela beraien lurretan bizitzeko ia mundu guztiak pentsatzen du, hori bai gehienbat beraien hizkuntzak besteei inposatzen dietenak (besteak leku guztietan ere burua janda izango bait dute hemen bezala) betikoak dira, ta beraien hizkuntzak izugarri osasuntxu daude.
Baina bidaiatzen gure euskaduntasuna edo sendatuko dugu?Indartuko zukeen edonork, beste herrialde guztietan bakoitzak bere herrialdekoa sentitzen bait da, bere hizkuntza erabili nahi du…Hori bai, menderatuak izan ezik, hor txapela dute buruan, txarra da bere lurrekoa sentitzea ta bere hizkuntza erabiltzea…
Kaixo,
Nire ustetan, gure herrian (hau da Euskal Herrian, eta bakoitzak jakingo du zer den hau), lan publiko bat hartzen duen pertsona batek, gutxienezko baliabide linguistikoak izan beharko lituzke ofizial diren 2 (eta beharko luketen 3) hizkuntzatan minimo batzuk emateko…
Bestela, oinarrizko hizkuntza eskubideak (guztionak direnak, elebakar eta elebidunenak (3?) edo izan beharko luketenak) guztiz urratutak gertatuko dira… eta izaten dira.
Eta kontua ez da bakarrik bezero edo erabiltzaileena, baizik eta kargu publiko duten horiekin lan egin behar dutenen eskubideena. Hau da, zergatik egin behar dut hezkuntza delegaritzako langile batekin edota lakuako funtzionario batekin gazteleraz?
Gertatzen da, eta uste baino gehiagotan…. lotsagarria.
Agur bat.
Ez dut entzun elkarrizketa, eta kontestua falta zait. baina lehendakarigai edozein izan daitekeela deritzot. Euskaldun, erdaldun, mormoi edo Donald Trump. Arazoa da zeinek irabazten duen bozka gehien…
Ni ados naiz Kirmenekin. Ez du zertan euskaraz jakin beharrik Ez eta gazteleraz ere. Garrantzizkoa zaiguna lehendakariak komunikatu ahal izatea da. Keinuekin agian. Horrenbeste axola zaionari, mintza dadila euskaraz. Bozka dezala euskaraz dakien bat. Demagun gazteleraz ez dakien lehendakarigai oso trebe bat aurkezten dela, errumanieraz eta indieraz dakiena baina gazteleraz eta euskaraz ez. Atsegin zaizkidan ideiak eta proposamenak aurkezten baditu, nik bozkatuko nuke. Agian indenpendentziara eramango gintuzke. Nik nahiago dut dependentzia (Argelia eta Birmaniarekin) eta gormutuen hizkuntza.
Ez dakit,..agian,..baliteke,..seguraski,.. euskarak (euskaldunok) hizkuntza politikarik ez; politika behar dugu.
Kasu:
politikaldia.blogspot.com/p/egitaraua.html
BETI BERDIN ETA BETI IGUAL?
Lau urte pasatu dira dagoeneko, eta hemen, aurre-aurrean, ditugu berriz ere Lehendakaria hautatzeko hauteskundeak.
Eta baita ere, nola ez, ohiko eztabaidak, besteak beste, lehendakarigai batek euskaraz jakin behar duen ala ez planteatzen duena
Eztabaida ziklikoak eta errepikakorrak dira gureak, baina ez, akaso, jendearen erantzunak eta jarrerak.
Ez dakigu, esate baterako, Kirmen Uribek orain dela lau urte zioena pentsatuko duen oraindik. Baina badakigu orduan bota zuen mezuak ondoriorik utzi duela. Garrantzizkoena: orain ez dira euskaraz jakin gabe aurkezten espainolista huts direnak bakarrik; orain Elkarrekin Ahaldugukoak ere aurkezten dira euskaraz jakin gabe. Edo hori ematen du behintzat lehendakarigai aurkeztu duten Rosa Martinezek. Alegia, bere blogean dioenagatik, ez dirudi euskaraz dakienik. Zeren eta pertsona batek esaten badizu “hablo inglés, francés y tengo un nivel medio de alemán y euskera”, edozeinek ulertzen duena da hizkuntz kurrikulum ona duela pertsona horrek, baina, maila mintzatuari dagokionez, ez dakiela ez alemanez eta ez euskaraz, eta are gutxiago dakiela honako hau eransten badu jarraian: “euskara, idioma que como gran parte de los vascos y vascas trabajo por mejorar y perfeccionar en mi día a día, sobre todo de la mano de mis dos hijos”, zaila baita, oso, seme-alaben eskutik hizkuntza bat ikastea, eta are zailago gobernuko ejekutiboan eztabaida bat bideratzeko mailara iristea.
Segurua dena da “egun on” eta “agur” esateko arazorik ez duela izango. Ez behintzat hizkuntz mailakorik.
Momentuz, halere, ez du bere bloga euskaraz jarri, inork zein den asmatuko ez lukeen hizkuntza hegemoni huts batean baizik.
Ikusi-makusi: zein da hizkuntza hori?
Irrigarria gertatu zait beti “sobre todo de la mano de mis dos hijos” hori norbaiti entzutea.
Gero, noski, kexatu egiten gara herritar askoren euskara-mailaz jabetuta, baina, seme-alabengandik “ikasten” dutenez, dena barkagarri, hitz potoloak dira-eta horiek.
Zorionekoak gu!
Elkarrekin Podemoseko Rosa Martinezek euskaraz egiten duen lehen txioa:
Rosa Martínez @rosa_mr_. 4 h
Elkarrekin Podemoseko lehendakarigai izango banaiz, euskaraz hitz egin beharko dut. Hau badakit, nire helburua da eta erronka onartzen dut.
Eta itzulpena ere bai:
Rosa Martínez@rosa_mr_.4 h
A raíz de del debate abierto sobre si alguien que aspira a ser candidata a Lehendakari debe dominar el euskera o haber nacido aquí, he respondido hoy en @enjakeetb.