Hamabi arrazoi hirietan zuhaitz gehiago egon dadin –

Josu Goikok Sustatun.

Gaur txio bat sartu da nire TLan. Hauxe: 12 Reasons Why Cities Need More Trees. Azken aldian albiste asko ari da ateratzen hirietako zuhaitz mozketei buruz (Bilbo, Donostia, Iruñea…) eta gai garrantzitsua dela iruditzen zait.

Testuaren itzulpena Elhuyarren Elia itzultzailearen laguntzarekin egin dut.

.

12 arrazoi hirietan zuhaitz gehiago egon dadin:

1. Tenperaturaren kontrola

Zuhaitz handi batek 10 aire girotu makinak beste freskatzen du, eta zuhaitzek ematen duten itzalak % 30 baino gehiago jaits dezake kaleko tenperatura.

2. Zarata murriztea

Zuhaitzek % 50 murriztu dezakete zarata. Autoen soinuaz, eraikuntzaz, sirenez, hegazkinez eta musikaz betetako hiriguneetan, zuhaitzak dira, funtsean, zarata blokeatzeko eta hiriak —etxeak eta lantokiak— isilago mantentzeko modurik onena.

3. Airearen garbitasuna

Zuhaitzek kutsatzaile kaltegarriak eta toxina ugari kanporatzen dituzte airetik. Hiriguneetan, airearen kalitatea oso txarra da maiz, eta ondorio larriak ditu gure osasunean. Zuhaitzei esker, arnasten dugun airea askoz garbiagoa da.

4. Oxigenoa

Kutsatzaile horiek guztiak xurgatzean, zuhaitzek oxigeno gehiago ere itzultzen diote hiri-inguruneari. Oxigeno-maila askoz txikiagoa da hirietan landan baino; zuhaitzek arazo hori konpontzen laguntzen dute.

5. Uraren kudeaketa

Zuhaitzek gu eta gure eraikinak euritik babesten gaituzte, eta hori oso garrantzitsua da, baina, horrez gain, ur-kantitate handiak xurgatzen dituzte, ur-isuriak murrizten dituzte eta uholdeen larritasuna eta haien arriskua txikitzen dute. Ez dezagun ahaztu zuhaitzen sustraiek kutsatzaileak xurgatzen dituztela eta horiek hiriko ur-horniduran sartzea eragozten dutela.

6. Osasun psikologikoa

Ikerketek frogatu dute egia zela uste genuena: gizakiak hirigune mortuetan baino askoz zoriontsuagoak dira naturak inguratuta daudenean. Tokiek gure emozioak, portaerak eta pentsamenduak moldatzen dituzte, eta zuhaitzek eragin guztiz positiboa dute gure psikologian. Zoriontsuago eta baketsuago izatearen onurak, gizabanako eta gizarte gisa, ikaragarriak dira.

7. Osasun fisikoa

Zuhaitzek airearen kalitatea eta hiriko ingurumena hobetzeaz gain, mesede egiten diote gure osasunari, jendea kanpora ateratzera animatzen dutelako. Bizikletan ateratzea, korrika egitea eta oinez ibiltzea arruntagoak dira zuhaitz asko dituzten hiriguneetan. Kalean denbora pasatzearen ondorioa dira gizarte-integrazioa eta komunitate indartsuagoak eratzea.

8. Pribatutasuna

Puntu sinple bat, baina ez gutxiesgarria, da zuhaitzek pribatutasuna ematen dutela.

9. Ekonomia

Zaila da kalkulatzea hiriko zuhaitzen etekin ekonomiko osoa. Jakina, kostuak daude, sustraiek kaltetutako azpiegiturak konpontzea eta zuhaitzak mantentzea barne. Baina onura ekonomiko osoak —zerrenda honetako gainerako guztiaren eta gehiagoren ondorio— nabarmen gainditzen du gastua. Zuhaitzei esker, hiriak aberatsagoak dira.

10. Basa bizitza

Zuhaitzak miniaturazko hiriak dira, eta ehunka espezieren habitat dira, hegaztiak, ugaztunak eta intsektuak barne.

11. Argi-kutsadura

Zuhaitzek, beheranzko argia blokatzeaz gain, gu eta gure hiriak freskoago mantenduz, kaleko argia, autoena, etxeetakoa eta publizitate-hesietakoa indargabetzen dute. Zeruak gabiagoak dira zuhaitz gehiago dituzten hirietan.

12. Estetika

Eta, azkenik, zuhaitzak ederrak dira. Hiri-inguruneen monotonia —geometria garbia, eskala handiko errepideak eta eraikinak, autoen ilara amaigabeak— puskatzen dute, haien enbor, adar, adaburu eta lorez. Irudikatu udazkenean eroritako hostoen kolore nabarrak, udaberriko loreen kolore zuri eta arrosak, udako adaburu berde handiak eta neguan antzigarrez estalitako adarrak. Zuhaitz bakoitza ikuskizun bat da, konplexutasun eta testura handikoa, koloreduna eta usainduna, argiz zipriztindua oinarrian, azal zimurrekoa, sustrai korapilatsukoa; orri multzoak, petalo finak eta adar zurrunak dauzkana. Kale gutxi daude hobetuko ez liratekeenak zuhaitz baten estetika kaleidoskopikoarekin. Mundu osoko zuhaitz-espezie desberdin asko ez aipatzearren: sahatsa, haritza, limondoa, gerezia, makala, astigarra, urkia, gaztainondoa, lizarra… zerrenda luzea da. Eragozpen batzuk daude hiriko zuhaitzentzat, gehienak inguruari lotutakoak, eta, jakina, ez dira guztiak egokiak. Baina bidezkoa dirudi esatea hiri askok onura jasoko luketela, gutxienez, han eta hemen zuhaitz batzuk izateagatik.

.

(Irudia, Agirre lehendakariaren Etorbidea, Zarateman – Wikimedia Commons cc-by-sa, Bilbon, non zuhaitzak moztearen inguruko protestak izan diren duela gutxi).

Hamabi arrazoi hirietan zuhaitz gehiago egon dadin