Estatu konfederal baten utopiarantz? – 

Kaos ordenatuaren loturarik gabeko puzzlea René Thom zientzialari frantsesaren “Hondamendien Teoria” delakoaren bidez azal daiteke, eta bi kontzeptu antinomikotan oinarrituko litzateke “konplexutasun biologikoaren ordena hierarkikoa ulertzen” saiatzeko. Horrela, egonkortasunaren edo orekaren kontzeptuak egonkor dirauen sistema bati egiten dio erreferentzia, nahiz eta aldaketa bat erregistratu. Printzipio hori esparru politikora eramanez gero, 78ko Erregimenaren Erreforma ekarriko luke, haren funtsezko printzipioak aldatu gabe (monarkikoa, jakobinoa eta neoliberala). Tesi horiek Espainiako Estatuko establishment nagusiaren alderdiek defendatuko lituzkete (PP eta PSOE).

Ertz antonimoan, aldaketa kualitatiboaren edo etenaren kontzeptua aurkitzen dugu, aldaketa kuantitatibo hutsak beste gauza desberdin bat bihurtzen direnean gertatzen dena, eta sistema barnetik errotik errealitate berri bihurtzen denean, barne-orekaren egoera aldatzen duena eta egoera berri bat sortzen duena (Erregimen Berria). Tesi hori talde independentista periferikoek defendatzen dute (EH Bildu, JpCat, ERC eta CUP), eta sistema nagusiaren aparatu mediatikoak (mass media) kaosaren etorrerarekin lotzen du.

Estatu konfederal baterantz?

Lyan Watson biologoak 1979an argitaratutako “Lifetide” lanean dioenez, “pertsona kopuru handi batek ezagutza edo gauzak ikusteko modu berri bat bereganatzen badu, hori gizateria osoan zehar hedatuko da”. Horretarako, beharrezkoa da pertsona kopuru jakin batek (Masa Kritikoa) kontzientzia handiagoa lortzea, eta une horretan gizabanakoa gai da jauzi ebolutibo bat egiteko eta pentsamoldea aldatzeko, “Ehungarren Monoaren Teoria” izenez ezagutzen den tesia.

Horrela, Katalunian gizabanako berri baten agerpenean ikusi dugu (Dimentsio Anitzeko Gizabanakoa), kontzientzia kritiko sendo batean eta Nazio sentimenduan oinarritua. Gizabanako hori prest egongo da Espainiako Estatuko “ilunpeetako monarkiak” ezarritako arauak eta legeak hausteko, eta ez du etsiko Kataluniako Errepublikaren utopia lortzeko ahaleginean, garai traumatiko baten ondoren.

Krisi ekonomikoa eta Kataluniako endemismoa direla eta, 78ko Konstituzioaren indarraldia berrikusiko da. Bertan, egungo status quo-a oinarritzen da, eta Espainiako Estatu osoan katarsia eta ondorengo metanoia kolektiboa izatea saihestezina den prozesu baten ondoren, ezin da baztertu 2030erako Espainiako Estatuaren kartografia berria ezartzea, Estatu Konfederala sortuz.

Germán Gorraiz – Analista

Estatu konfederal baten utopiarantz?