Bentanak –

Leire Narbaizak Gipuzkoako Hitzan.

Bentanak nahi ditut aitatu gaurkoan. Bentanak ezeren gainetik, bentana-egunak bizi ditugulako. Bat baino gehiago harrituko zen berba hori aukeratu izanaz, zatar eta erdarakada iritzita. Hala leporatu digute geuri, euskara kaskarra darabilgula “bentana” esanda. Guk, lotsatuta, men egin izan dugu. Baina liberatu garenez, aldarrikatu eta erabili beharko genukeelakoan nago. Harro. Bentana ez delako leihoa, leihoa ez delako bentana.

Bentana-egunak bizi ditugula esan berri dut. Bai, balkoiaren kontrapuntu. Nonahi aipatzen direlako balkoiak eta terrazak, baina denek ez dute pribilegio hori. Herri eta hirietan etxe barruko aterabideek markatzen dute gure estatusa konfinamenduan: goi maila, terraza; erdi maila, balkoia; eta behe maila, bentana (edo leihoa, bale, tira). Orain konturatu gara —lehen inori oharkabean pasatu bazitzaion— zein garrantzitsuak diren fatxadako zulo horiek: zenbat eta nolakoak diren, zein orientazio duten. Orain jakin dugu metro koadroko balkoia zelako arnasgunea den. Bizitza eta zeruertza, hegal baten.

Bentana-egunak dira, ez soilik aurrerago esandakoagatik. Etxezuloan sartuta, sofatik badugu modua munduari begiratzeko: telebista. Gailu hori da etengabe zabalik dugun leihoa. Antza denez, egunotan aspaldian baino audientzia handiagoak dituzte telebista kateek, ETB 1ek izan ezik. Ia zero izan da pantaila kuota. Eta normala begitantzen zait; izan ere, erreposizioak baino ez dituzte jartzen. Hori, printzipioz, ez da txarra berriro ere jartzen diren saioak onak eta askotakoak badira. Baina aurreko asteburuan, esaterako, jarri duten bakarra izan dira antzinako kirol probak. Ostiral Santuan txirrindularitza, 2012ko Itzuliko etapa bat (2012koa!), ostean meza eta ondoren estropadak! Gauean, pilota partida. Partida hori hain zen zaharra, ezen frontoiko hormak zuriak ziren! Pasa den mendeko partida! Batzuek begi onez ikusiko dute kirol emankizun zaharrak berrematea. Kontua da euskaraz dugun kate publiko bakarrak askoz bideoteka handiagoa duela, eta era askotako saioak emititu litzakeela, ahalik eta euskaldun gehienengana iristeko. Ez da fikzioa versus kirola, ez. Jende gehien aseko duen eskaintza ematea da, ikusleak kontuan izango dituena, eta euskara helburu ere baduena. Bentana hori, ETB 1ena, gero eta itxiago, gero eta alferrik galduago; tapiatuta.

Bentana-egunak dira, telebistako pantailak ez ezik telefono, tablet eta ordenagailuetakoek sekulako garrantzia hartu dute gure artean. Lanerako, ikasteko, munduaren berri izateko. Windows egunak bataia ditzakegu apple, ubuntu edo android erabili arren. Bentana horiek ere nabarmen laga dute gure klase soziala eta estatus ekonomikoa zein den. Zenbat gailu eta nolakoak ditugun, zelako wifia, zenbat datu gasta genitzakeen, zein prestakuntza dugun teknologia hori guztiori erabiltzeko… Argi ikusi dugu telelanean gabiltzan irakasleok: egoera honek arrakala soziala handitu baino ez du egingo. Baina segi dezagun berba egiten streaming bidez ikusi beharreko serieez, ezer gertatuko ez balitz bezala, denon eskura balego lez.

Bentana-egunak dira. Ahalik eta ondoen eman ditzagun, ate-irekien egunak etorri eta gozatu arte! Zaindu zeuen burua, zaindu elkar!

Bentanak