John Fante (1909-1983)

Nire lanbidea ederra da, ez dut uste munduan niretzako hoberik egon litekeenik, itsas-portu batean sardinak txingarretan erretzen ez bada. Baina, egia, kokoteraino amaitzen dut euskaraz irakurtzeaz. Ito bezala egiten naiz hainbeste irakurri beharraz eta opor garaia profitatzen dut gazteleraz irakurtzeko edo, bederen, ohikoa baino dosi handiagoetan aritzeko. Ez dago ezer niretzat arbolapean etzan eta eleberri batean ordu batzuk pasatzea bezalakorik. Alla cuidaos, irakurleak gero eta gutxiago badira munduan. Euren kaltean, nire ustez. Eta horrela iritsi zitzaidan esku artera liburu hau, Anagramakoek igorrita, Sautrelak amaitu baino apur bat lehenago:

Bi kontakizun dira AL OESTE DE ROMA honetan, eta bietan lehenengoa MI PERRO IDIOTA izenekoa, aparta iruditu zait. A ze gozamena! 60ko hamarkadan, Molise izeneko aita amerikar baten gora beherak kontatzen ditu. Gidoilaria da Hollywooden. A ze grazia! A ze gizarte erretratua! A ze algarak egin nituenak! Errukia eta egoismoaren arteko mugak, ironiaz kontatuak… Putakume galanta Fante, artista ikaragarria, indarrez eta ahalmenez gainezka beti. Bigarren kontakizunak, LA ORGIA izenekoak, ez zidan txintik egin. Eta liburua irakurri berritan, Justo Navarro idazlearekin hizketan, (FINALMUSIK bere eleberri ederraren karietara), harriturik aitortu nion entzuterik ere ez neukala FANTEri buruzkorik, eta barkatzeko inorantzia, baina izugarria iruditu zitzaidala MI PERRO IDIOTA delakoa. Eta berak: “Fante, el ecritor favorito de mi epoza”, esan zidan grazia handiz. Hala ba, herenegun erosi eta gaur bukatu dut PREGUNTALE AL POLVO (Compactos) patrikako liburua, hau ere Fanterena, Bukowski-ren aitzin solas eta guzti. Bukowski zaharrak aitortzen du bertan, berarentzat liburururik eraginkorrena izan zela Fanteren hau.

Ziztu batean irakurri dut eta ulertu dudala, uste dut, Bukowskik esan nahi duena: bizitza literatura egitearena, indarrarena… Ulertu dut, halaber, Fantek garai hartan ekarri zuen berritasuna, baina, zer nahi duzue esatea, ez zait gehiegi gustatu eleberria. Ongi dago pertsonaia, Arturo Bandini izeneko idazle makarronia, primerakoa da. Baina ez zait batere interesatu liburuan ardatz diren emakumeekiko harremanak. Idatzi zuen urtean irakurri izan banu (1939), segur elektrokutatuko ninduela, baina 2007an, zaharregi gaude kontu batzuetarako. Hala ere, zin dagit, kristoren idazlea dagoela Fanterengan, eta bere lan pare hau ezagutu eta gero, askoz ipotxagoak iruditzen zaizkidala Carver eta konpainia. Baita Capote bera ere.