Azaroan, arazorik ez

Azaroan, arazorik ez –

Azaroan, arazorik ez
Arg: Daniel Frank

Larunbat honetan, San Simon eta San Juda, urriaren ondarrean azaroaren alartzean, eta Xabier Leteren abestiak dioenez,  “San Simon eta San Juda, joan zen uda eta negua heldu da”.  San Simon eta San Juda mugarri izaten da ordu-aldaketa dela kausa: egunak joan, egunak jin, eguzki-orduak gero eta murritzagoak, gero eta argitasun motelagoa eta etxeko horman eskegirik duzun egutegian agertzen den azaro arazo bilakatzen da. Azaroan, arazo, bere egun laburragoekin eta gau luzeagoekin. Eta ohartu gaberik ere malenkonia,  goibeltasuna gailentzen zaizu, bere gain hartzen zaituen atsekabea. Sentsazio deserosoa da, eta nahi gabe bada ere, erdi depresio erdi hondoratuta sentitzen zara eta marmarrean aritzen zara etengabe, haserrekor, zeren eta  ez dakizu zer egin ustezko zulo horretatik ateratzeko.

Honezkero jakin beharko zenuke subjektiboa dela, sentsazio engainagarria baita, ez duzula zertan triste, goibel eta atsekabeturik egon: ez dago arrazoi objektiborik. Gakoa da asmatu egin behar dela sentsazio hori lasaitasun eta alaitasun bihurtzen, azaroan arazorik ez izateko.

Kontuan har dezagun Desertuan behatxuloa liburuan Andu Lertxundik idatzitakoa: “Udako arintasunaren hostoa laster da udazkeneko orbel”; nekez esan daiteke hainbeste horren hitz gutxirekin…! Gonbit egiten dizut, entzule hori, paseo bat emateko Arga ibaiaren inguruan orbela zapaltzen duzuelarik, urratsen soinuari erreparatuz, zure barneko sistema berrabiarazteko, eguneraketak nahierara ezarri  eta, berrindarturik, zeure buruarekin pozik eta uros sentitzeko, orbelak zure burmuinean ekoitzitako dopaminari esker.  Bai erraza dela, aitzina begiratzea egutegiari arazorik gabeko azaroan, ondorengo hitzei esker: “Udako arintasunaren hostoa laster da udazkeneko orbel”.

[Euskalerria Irratiko Metropoli Forala saioa, ‘Minutu bateko manifestua’, 2023ko urriaren 24koa]
Azaroan, arazorik ez

Iruñean sortua, 1967an, baina aspaldi Berriozarkotua. Ingeles irakaslea —erretreta hartuta baina ez erretiratuta— poeta, idazlea eta artikulugilea. Narratiban, hainbat ipuin ditu sarituak eta argitaratuak, bertzeak bertze, Tene Mujika lehiaketa, Orixe saria, Iparragirre saria eta Atarrabiako Petri saria. Haur eta Gazte literaturan, Johanes, Bargotako Aztia liburua, (Txalaparta) eta Hiru Miru album ilustratua (Denonartean). Olerkigintzan, bi haiku-bilduma, Gerezi garaiko haikuak liburua (Maiatz) eta Orbel Azpiko Haikuak (Denonartean), Aingurak eta Arrangurak (Pamiela, 2018) eta Hitzen hasperenak (Maiatz, 2019). Zuihitsua saikaera da bere azken liburua (Dakit, 2022. Ohiko kolaboratzailea Euskalerria Irratian, Maiatz aldizkarian eta baita Hatsa olerki bilduman ere. Artikuluak ere, berrehun baino gehiago ditu argitaratuak han-hemenka. Noriko Matsui-ren How to perform kamishibai eta Ryookanen 101 haikuak liburuen itzultzailea da, eta, orobat, euskarara itzuli ditu Idea Vilariño, Wislawa Szymborska, Paco Urondo, Joan Margarit eta Ernest Hemingway-en poemak, Euskal Idazleen Elkarteko idazkari (2010-2014) eta Nafar Ateneoaren Euskara eleduna (2017-2020) izan da.