#U21 2012 Hauteskunde azterketa
#U21 hauteskunde azterketarako tresnak –
#U21 biharamuneko gomendioa abertzaleentzat: kanpainan bezain moderatuak izan ospakizunean
…
Kito, bukatu da. Orain hasten da interesgarriena: emaitzak hartu eta poliki aztertzeko garaia da, presarik gabe. Halere, analisi sakonago batentzako lehen zirriborroa aurkeztu nahi dut gaur:
a) Parte hartzea: %63,7koa izan da, gutxi gorabehera espero nuena, batez ere jasan dugun kanpaina aspergarria eta moderatuagatik. Ondorioz, Eusko Legebiltzarra osatzeko ospatu diren hamar hauteskundeetatik, hauek izan dira laugarren abstentzionistenak; bakarrik 1980, 1990 eta 1994an egon zen parte hartze txikiagoa.
1. grafikoa: hauteskunde erroldako portzentajeak erabilita botoaren eta abstentzioaren garapen historikoa
b) Sorpresa: Hauteskunde guztietan egon ohi da ezusteko bat edo beste. Horren zain nengoen, baina ez nuen uste Gipuzkoatik etorriko zenik. Kanpainaren azken egunean egin nuen nire apustua Beranduegik antolatutako porran, behin argi nuenean parte hartzea txikia izango zela. Kasu honetan, atzo esplikatu nuen bezala, gero eta parte hartze baxuagoa, orduan eta aukera gehiago EH Bilduk eserleku gehiago lortzeko. Logika honek funtzionatu behar zuen, baldin eta EH Bilduk Gipuzkoako eta Arabako bere posizioak sendo mantentzen bazituen. Horrela gauzak, nire apustua honakoa izan zen: EAJ 24, EH Bildu 23, PSE 15, PP 10, Ezker Anitza 2, UPyD 1. Bide batez, parte hartze txikiak beti laguntzen du alderdi txikien ordezkatzea, horregatik, Ezker Anitzari bi eserleku esleitu nizkion, jakinik baten batek ihes egin ziezaiokeela Ezker Batuarekin sor zitekeen boto nahasteagatik eta garbi ikusten nuelako Equok boto asko eskuratuko zituela Araban. Azkenean nahasketa edota boto zatitze hau pentsatutakoa baino garrantzitsua suertatu da.
c) Eserlekuen banaketa: Igandean honako galdera egiten nuen, “zein eskenatokira bueltatu gara (abertzale eta espainolisten) indar harremanenen jokoan? 80. Hamarkadara? 90. Hamarkadara? Tarteko bide batetara?” Nire apustua garbia zen, aurretik aipatu dudan parte hartze txikia kontutan izanik, tarteko bide batetara gindoazela uste nuen, 47 diputatu esleitzen nizkien indar abertzaleei eta azkenean 48 izan dituzte (parlamentuko ordezkarien %64), nahiz eta hein handi batean hau posible izan da Ezker Anitza, Ezker Batua eta Equoren artean sakabanatutako boto federalista eta ezkertiarra ez delako ordezkatu parlamentuan. Hirurek bat egin izan balute, orain ezker federalista horrek lau diputatu eskuratzeko modua izango luke. Ondorioz, EAJk bi parlamentari galdu eta, orotara, abertzaleek 46 eserleku izango lituzkete. Edonola ere, azkenean abertzaleek beraien botoak oso ondo maximizatu dituzte bi zerrenda bakarrik aurkezten dituztelako. Horri esker, 10 legegintzaldietatik hau izango da bosgarren abertzaleena (1980, 1984, 1986 eta 1990ko hauteskundeetatik irten ziren legebiltzarrak ordezkaritza abertzale zabalagoa zuten), edo bestela esanda, abertzaleek aldatu egin dute azken 18 urteetako joera.
d) Baliozko botoen portzentajea: abertzaleek botoen %59,6a atera dute, hau da, aurreko bederatzi deialdietako batez bestekoaren berdina. Beraz, honako hauteskunde hauek boto erlatiboan ez dira abertzaleen emaitza hoberenen artean aurkitzen. Halere, kasu honetan, diputatuen esleipenean bezala, emaitza historikoak dira 1990 urtea ez geroztik lortu dituzten portzentaje erlatibo hoberenak direlako.
e) Hauteskunde erroldako botoa: abertzaleak hauteskunde erroldaren %37,2a lortu dute; nazionalista espainolek %20,5; eta federalistek (EA, EB, Equo) %3,3. Hiru esparru politikoen kasuan, aurreko deialdietako batez bestekoaren azpitik daude, abertzaleen batez bestekoa %38,7 zen; nazionalista espainolena %23,2; eta, azkenik, federalistena %3,8. Hau horrela izatea normala da parte hartzea txikiagatik. Baina, hausnarketa ezin du izan berdina esparru politiko guztientzako. Abertzaleen kasuan, urteetan espainiar nazionalistei ateratzen zieten distantzia nola joan zen murriztuz ikusi ostean, orain joera aldaketa inportante bat eman da. Baina talde arteko konparazioak alboratuko bagenitu, abertzaleek adierazle honetan lortu dituzten emaitzak historiako laugarren txarrenak dira (hamarretik).
2. grafikoa: Abertzale eta espainiar nazionalisten arteko distantzia hauteskunde erroldako ehunekotan
Datu hau sakonki hausnartzeko modukoa da. Izan ere, abertzaleentzat aurre baldintza ezin hobeagoetan ospatu dira hauteskunde hauek. Gogoratu ditzagun zein pizgarri zituzten hauteskundeetara gerturatzeko: 1) Ezker abertzaleko jarraitzaileen botoa legala izango zen, beraz, hori bazen estimulu bat hauek botoa emateko; 2) ETAk indarkeria betirako utzi duenez, azkeneko urteetan ezker abertzalearen periferian lekutu zen hautesleria mobilizatuko zela espero zitekeen (fenomeno hau azkeneko bi hauteskundeetan ikusi genuen); 3) EAJ inguruko hautesleriak mobilizatu beharra zuen abertzaleen arteko borroka estuagatik; eta 4) sozialistek ordezkatu zuten gobernu nazionalista espainolarekin bukatzea bazen pizgarri nahikoa abertzale guztientzat. Hauei erantsi Kataluniako edo Eskoziako prozesuak eta nork esango zukeen baldintza hobeagorik topatu zitzaketenik abertzaleek? Ba bai, bazeuden, Espainia marka lur jota dago eta krisi ekonomikoa Ebrotik behera dezente gogorragoa da gurean baino. Eta halere, guztia alde izanda, 660.554 izan dira abertzaleek jasotako boto-uzta, zenbakien objektibotasunean emaitza onak (nahiz eta urruti 1986 edo 2001eko datuetatik), baina koiunturaren subjektibotasunetik ez hain onak.
f) Eusko Alderdi Jeltzalea: hauteskundeetako eta hegemonia abertzalearen inguruko borrokan garaile argia izan da. Azkeneko bi deialdietan izan zuen gainbeherari buelta eman dio nabarmen. Foru-hauteskundeetan baino 50.000 boto gehiago eta Espainiako kongresurako hauteskundeetan baino 60.000 boto gehiago eskuratu ditu. Bere alde duen beste emaitza azpimarragarri bat da lortutako homogeneotasun gradu altu samarra hiru lurralde historikoetan. Gutxigatik ez du irabazi Gipuzkoan (9 eserleku), baina oraingoan Araban (7 eserleku) nagusitu egin da Bizkaian (11 eserleku) bezala. Nabarmentzeko beste datu bat da bere nagusitasuna Ezkerraldean (herri guztietan irabazi du, Portugaleten izan ezik). Ildo horretan, EAEko lurralde erdaldunenetan bere indarra irmoki zabaltzen ari da. Guzti honek ez du kentzen EAJk dituen zenbait arazo, baina horiei buruz beharbada beste batean hitz egingo dut edota bestela Ion Ansaren analisiari itxoingo diogu .
g) EH Bildu: Emaitza onak izan ditu, noski. Dena den, espektatibak altuak ziren. Irabaztea espero zuten askok, besteak beste, euskal nazionalismoaren hegemonia jeltzalea zalantzan jartzeko. Baina, azkenean Amaiur baino babes txikiagoa lortu du EH Bilduk (nahiko urruti 300.000ko markatik). Gipuzkoan 15.000 boto inguru jaitsi da, baina hauek ez dira konpentsatu Bizkaiko (6000 inguru) eta Arabako (1500 inguru) boto kopuru hobekuntzarekin. Horren ondorioz, uka ezina da bere hautesleriaren parte batean behintzat frustrazio pixka bat sortu dela. Gai honi buruz sakonki idatziko dut hurrengo hilabeteetan, baina orain izan dituen bi arazo aipatuko ditut gainetik. Lehenengoa, koiuntura arazo bat izan dute Gipuzkoan, garrantzitsua izan daitekeena hiru aspektu diagnostikatzeko: 1) Komunikazio politikoa; 2) Kudeaketaren balorazio kritikoa (aspektu negatibo eta positiboak detektatuz); eta, 3) Gobernugintza eta hauteskundeen dinamikaren arteko dialektika ulertzeko. Esperientzia honetatik alderdi batek ikasi egin behar du, EH Bilduren kasuan gainera, ez da hain kezkagarria Gipuzkoan gertatutakoa. Normaltasunez hartu beharko lirateke gorabehera txiki hauek, zuzentzeko modukoak diren artean behintzat. Arazo potoloagoa da bigarrena. EH Bildu alternatiba bilakatu behar bada, ezinbestean lehenago edo beranduago konpondu beharko du Bilbo Handian duen arazo estrukturala. Hauteskunde hauetan bere posizioak hobetu ditu, baina halere, ezkerreko independentismoa sendotu behar bada, halabeharrez babes handiagoa lortu behar du Euskal Herriko metropoli bakarrean. %15aren bueltan dabil eta ezin du izan nahikoa, gutxienez %20-25era iritsi beharko luke, batez ere, begiratzen badugu zein izan den ibilbide historikoa eskualde honetan. Ez dut orain azterketa zehatz bat egingo, baina adibide bezala Portugaleteko datuak emango ditut (Barakaldokoak izan zitezkeen edo beste edozein herrikoak):
1986: parte hartzea %67,25; HB 4.114 (%13,84); EE 3.939 (%13,25); EA 2.250 (%7,57).
2012: parte hartzea %63,68; EH Bildu 3.635 (%14,8).
h) Prozesu independentista bati begira: parte hartze txikiarekin egiten den nazioa eraikitzeko ibilbidea motza da, oso motza. Egia da une honetan Eusko Legebiltzarrean gehiengo abertzale garbi bat dagoela eta honek balio dezake kudeaketa hutsean oinarrituriko politikagintza garatzeko, normaltasuna deitzen zioten Gabriel Almond-ek eta Sidney Verba-k. Zilegi da hautu hori egitea, baina garbi izan behar da gurera etorrita normaltasunak esanahi duela Espainian jarraitzea. Prozesu soberanista bat martxan jarri behar bada, prozesu independentista bat martxan jarri behar bada, ezinbestekoa da hauteskunde mobilizazio handiagoa.
#U21 hauteskunde azterketarako tresnak
Oso interesgarria era orokorrean ados. Nik egia esan alderdi abertzaleen emaitza hobeagoak espero nituen, baina tira, ez dirá txarrak izan. Hori bai, independentziaren idea oraindik urrun ikusten dut, gizartearen kohesio handiagoa behar da, baita hizkuntzan. Lan asko dago egiteke oraindik
Zoritxarrez ados nago zurekin, independentziaren ideai urrun ikusten dut nik ere bai. Baina askotan gauzak oso azkar alda daitezke eta hori gertatzeko neurriak hartu behar dira era proaktiboan… beste batzuetan aldiz, aldaketa handietarako aukera emango bada prestatuak egon behar gara aprobetxatzeko. Eskerrik asko iruzkinagatik!
Klabea gauza batetan asmatzen du artikulugileak; agian ez dugula hain aukera garbirik izango dugula dioenean.
Hori bai, 80ko hamarkadarekiko konparaketak egitea ez dut hain baliagarri ikusten, garai horiek itzultzea oso zaila bait da. Garai haietan, abertzaleak ez ziren askok bozka ahal zuten EAJ edo EA, berez “autonomiaren alderdia” z(ir)elako. Hauteskundetik hauteskundera EAJ-PSOE trasbasea badago, baina garai horietan are handiagoa zen (agian 2008ko salbuespenarekin). PSOEk 86an puskatzen du pixka bat jarrera hori, baina 90an berriz 14 jarlekutara erortzen da. 90ko hamarkadan hasten da espainolismoa konplexu gabe azalerazten, batez ere PP Madrilen gobernura iristen denean, hainbat arrazoiengatik (bale, agian 94an, baina batez ere Aznarrek sendotzen du joera hori).
Honi jarraituz, askotan EE sartzen da aukera abertzale gisa, eta nik ez dakit hain zuzena den hori. EE nik gehiago jarriko nuke “federalista” bezala (94an EE ohi ia denak EBra joan ziren), eta badakit 90an autodeterminazioa babestu zutela, biana garai horretan EEko buruak gehiago zeuden pentsatzen Madrilen ondo erortzen Euskal herrian zer egin baino.
Nire iritzia hauxe da.
Barkatu, aurreko mezuan, 80an hauteskunde autonomikoetan gertatzen zen espainolismotik EAJrako trasbasea PSOErekin lotu dut. Ez da zuzena, eskuineko alderdiak ere kontutan izan ebhar dira horretan (oso emaitza txarrak ateratzen zituzten EAEko hauteskundeetarako).
Baina nik uste garai horretan bazegoela halako “sentimendu bat” zeinek “hauek dira autonomiaren alderdia” esaten zuena.
Bestalde, gaur egungo abertzaleak ordukoak baino independentistagoak dira, dudipe (bai EH Bilduk daukan pisuagatik eta bai EAJren diskurtsua halaxekoa delako).
Ulertzen dut EEko botoa federalisten segmentuan sartzeko aukera. Hau, eta beste aukera batzuk, zilegi dira. Orain nireak argudio asko ditu bere alde.
Lehenengoa: alderdiaren autodefinizioa.
Bigarrena: 1990 arte nahiko garbi dago Euskadiko Ezkerraren abertzale izaera. Egia da 1990ean beste norabide bat hartzen hasia zela bere zuzendaritzatik eta asko jota militantziatik. Ez horrela bere hautesleriaren partetik.
Hirugarrena: orduan egindako lanen arabera (inkestak etab. EEko militante famatu batek egina, denok ezagutzen duguna eta ordurako bere burua ez nazionalistatzat zuena), 1990. urte inguruan, EEko boto emaileen gutxi gorabehera bi herenek euskal nazionalistatzat zuten euren burua eta besteak herenak ez. Hori bai, kontutan izan garai horretan zenbait abertzalek gaitzetsi egiten zutela (orain baino maizago) “nazionalista” hitza autodefinitzeko, eskumakoa izango balitz bezala, horren isla ere bazen HBko botoemaileen artean ez nazionalista bezala definitzen zirenen ehuneko esanguratsua.
Laugarrena: buruzagi eta militanteen artean ere saltsa handia zegoen 1990eko legegintzaldian, azkenekoan gogoratu bere sei parlamentarietatik bostek EuE osatu zutela…nazinoalista. Eta halere, boto emaileen arteko dinamika desberdina zen. Halere, 1980, 1984 eta 1986an duda gutxi dago militante eta buruzagien artean sentimentu nazionalista nagusi zela.
Bosgarrena: gure gizartea soziopolitikoa oso segmentatuta dago aspalditik, horregatik, EEko botante askok eta askok… gaur egungo abertzaleei ematen diete bozka, badira izen ospetsuak ere… baina ez ditut hemen jarriko. Begiratu baita ere gure bizilagunen artean… hori bai, askori buruz zaila izango da jakitea ze seguruenik gorde egingo dute EEri izaniko sinpatia iraganean… Horrek ez du kentzen Ezker Batua EEko boto emaile izandakoen kontura elikatu izana eta baita ere PSE.
Oro har, gai hauetan sartzen bagara zaila da hemen taxuzko tratamentu bat egitea. Lan mardulagoak eta azterketa enpirikoagoa erabili beharko genuke, ez halabearrez akademikoa. Baina bai artikulutik haratagoa joan beharko ginatekeela eta ez dut horretarako denborarik eta hori ez da post honen asmoa. Bakarrik gauza bat azpimarratuko dut:
Trasbaseetaz oso arinki hitz egiten da. Egon badaude baina pentsatzen direnak baino gutxiago dira. Enpirikoki (ez %100 konfiantza mailarekin noski) frogatu daitezke. Horretarako hiru tresna nagusi (ez bakarrik) erabili eta konbinatu behar dira: parte hartzea + hauteskunde mahaien azterketa + hauteskunde osteko inkestak (CISek egiten dituenaren modukoak, serie oso dago 1984tik, ez egin kasu gehiegi maiztasunei, matrizeak erabiltzea komeni da ustiaketa estatistikoa egin ahal izateko: erregresioak, osagai nagusien faktore analisiak etab). Berriz diot, euskal gizartea oso segmentatuta dago, trasbaseak oso txikiak dira (segmentu soziopolitikoen artean -abertzale, espainolista…-, alderdien artean gehiago). Gertatzen diren aldaketa kuantitatibo asko esplika daitezke abstentzioarekin: botoa aktibatu/desaktibatu. Eta gero, zeresanik ez, ez da komeni inondik inora konfunditzea botoa eta horren isla diputatutan. Adibidetxo bat eta bukatzen dut (ze hau ez da postak planteatzen duen gaia, trasbaseena):
memoriaz ari naiz, beraz datuak ez dira zehatzak: eskuin espainolistak oso emaitza txarrak izan zituen 1986an diputatutan… bi zerrenda zituzten AP eta CDS, bakoitzak gutxi gorabehera indar bera lortu zuten, 50.000 boto eskas esta bi parlamentario. Orotara lau baino ez ia 100.000 botorekin. 1990ean PPk boto gutxiago eskuratu zituen, 80.000 inguru, baina 6 eserleku eskuratu zituen. 1994an PPk 140.000 ta pikorekin 11 parlamentario lortu zituen. Bototan igoera ez da hainbestekoa, baina bere isla parlamentarietan bai… parte hartzeak asko esplikatzen du eta boto trasladoak zer edo zer, baina askoz ere gutxiago… aktibatu/desaktibatu logikak garrantzia gehiago dauka eta trasbasea PPren alde gainera… leku desberdinetatik dator, besteak beste, sozialistetatik (segmentu soziopolitiko berdina)… nahikoa gaurkoz 🙂
Beno, parte batetan arrazoia duzu, agian nire arazo pertsonala da EErekin.
Baina beno, ez dakit EE “abertzale” ebzala definitzen zen (eta autodefinizioa garrantzitsua bada ere, kontuz hartezko zerbait ere bada), ze uste dut 1981ko Kongresuan, Aketegi ponentziaren arabera, “EE langileen bloke historiko” egin nahi omen zuten “langile abertzaleak eta ez abrtzaleak batuz”, “eskuinari aurre egiteko” eta Estatutuan sakondu, hala “aurreko denboretako herentzia diren anomaliak (HB, zein “poulistatzat” deskribatzen zuten eta ezkerrekoa edo langileena zenik ukatu egiten zuten) desagertu daitezen eta klase borrokan sakontzeko”. (Gero badakigu, ez langilen bloke historiko ez krixto). Badakit, hori esan eta “abertzale” definitzea gauza bateragarriak direla, (Egiguren ere abertzalea omen da), baina ez gaur egun ezagutzen dugun kasuan gisa (independentista, Euskal Herriaren herri eta nazio karakteristiken aldekoa…). EEren “abertzaletasun zibiko” kategorizazio hori (zein 1981tik aurrea oso present egongo den), beste abertzaleengandikm nahiko urruntzen zen (eta nire ustez ez dauka “nazionalismo” bezala definitzea edo ez, zuk esan ebzala Ezk. AB.-n asko ez bait dira “nazionalistatzat” definitzen, eta zuk esan duzun horregatik da) eta nahiko “berezia” zen. Hau hurrengoarekin lotuz, zuk esan duzu EEko bozka-emaile asko abertzaleak zirela, eta ados nago (badago ahalko sektore bat, zei zentro-ezkerrekoa den, pixka bat abertzalea baina gehiegi izan gabe… EEko bozka-emailea zena, eta hau desagertu ondoren EAJ (atzerakoia, eskuinekoa) eta HB (antisistema, erradikala) tarteko indarretan atterpea bilatu diena: EA, EB, Aralar… eta agian Ibarretxere garaietan EAJri ere bai, zapia sudurrean bazen ere); baina ere egia da PSOEn sartu ziren EEko ohiak, PSOEko espainolistetan espainolistenak zirela (asko “mugimendu zibikoetan” sartu ziren). Hori hala da ere bai.
Enpin, blokeka sailkatzearen arazoak…
Hala ere, zure tesi orokorarekin bat nago, ez dago euforiarako arrazoi handirik, emaitzak ez dira saltzen diren bezain “historikoak” (GARAk hala titulatu zuen), baina ez dira hain txarrak ere, ze 84koa eta 86koa, esan bezala, beste kontestu bat zen). Ezker Abertzalearen puntutik soilik irakurtzen badugu, emaitzak badira “historikoak”, baina kontutan hartuz ere bai gaur eguneko Ezker Abertzalea ez dela aspaldikoa (baina hau ez da eztabaida honen gai printzipala). Hori ere alde horretatik ona da.
bestalde, trasbasearen asuntuan esan duzu ez direla konfunditu behar bozkak eta horren isla diputatutan, arrazoi a duzu, baina eskuin espainolistak 80ko ahamrkadan ere emaitza nahiko kaxkarrak zituen bozka kopuruetan (1980 urtea izan ezik, besteetan nekez gainditzen zuten 100.000 bozka emaileen maila eta %10aren langa) izan ere nik trasbaseena aipatu dudanean ez nintzen diputatuez ari (1990an UA agertu zela era kontutan izan behar dugu, jada garai horertnan hasten da eskuina despegatzen, eta gero Aznarren garaian egingo zuen nabarmen gora).
Bestalde, ados nago zure tesi nagusiarekin, ez PSOE ez PP ez dira hondoratu (PSOEk Redondo Terrerosen garaian baino emaitza hobeak ateratzen ditu oraindik, eta PPk jarleku bat soilik galdu du, bahiz eta egia den 94ko zenbakietara itzuli den eta ez dakien desgasteari aurre egiten), eta abertzaleek nekez izango dituzte hain aukera garbiak gehiegon zabalak lortzeko.
Aio, ondo erranak aintzat hartu eta gaizki erranak barkatu!!
Esan dudan bezala EEren kontuan dena da defendagarria, nik nire argudioak eman ditut. Dena den, garrantzitsua da kontutan izatea garaiko hizkera “ezkertiarra” + militante / buruzagi / hautesleriaren arteko desberdintzea. Hautesleria errepikatzen dut, dauzkagun datuen artean 1990ean oraindik gehiengo zabal batetan “euskal nazionalistatzat” zeukan bere burua, eta kontutan izan sektore horretan eta garai horretan ezkerrekoen artean hitzak zuen estigmatxoa. Bestalde, ahazten dituzu HBra joan ziren boto emaileak, egon bazeuden eta ez ziren hain gutxi. Egia da 1990a baino lehen egin zutela trantsizioa.
Gainontzekoan, segmentu arteko trasbaseetaz. Esan bezala zientifikoki neurtu egin daiteke eta neurtu egiten dugu fidagarritasun maila altu samarrekin. Konjeturak eta lehen begiratuko datuak ez dute balio, sentitzen dut, ez behintzat diagnostiko on bat egin behar bada. Tresnak errepikatzen ditut: parte hartzea + hauteskunde mahaien azterketa + hauteskunde osteko inkestak. Eta frogatuta dago gurean segmentu arteko boto trasbasea oso txikia dela eta benetan garrantzia handiago duela beste logika batek: aktiba/deskatibatu botoa.
80. hamarkadan nazionalista espainolen artean botoa autonomikoetan nahiko desaktibatuta zegoen (besteak beste, ez zituztelako oso propio bezala sentitzen hauteskunde mota hauek eta espainolismoa estigmatizatua zegoelako, frankismoaren ondorioz). 90. hamarkadan boto abertzalea desaktibatzen eta espainolista aktibatzen hasten da, eta karta guztiak mahai gainean jarri behar badira, horren ardura, besteak beste ETAren jarduera armatuak du. 2001ean, biak aktibatuak egon ziren eta hor lortu zen argazkia erreferentzia bezala erabiltzea komenigarria da konparaketa asko egiteko. Dena den, gai hau oso teknikoa da horretan jarduteko, aldagai asko hartu behar dira analisian, besteak beste, hauteskunde erroldan… urtez urte sartzen diren gazteak… luzeegi joko luke, benetan. Matrikulatu zientzia politikoetan! 😛
EEren kontuan bakoitzak gure iritzia dugu. Baina zientzia politikoak ikasi ordez historia ikasi dugunok badakigu kategorizazio historikoekin. Izan er kategorizazio hhoriek markatzen dituzten baldintzak, subjektiboak izateaz gain askotan aldakorrak izaten ohi dira, eta hori gertatzen da eztabaida honetan “abertzale” hitzarekin (zein beste kategorizazio bat den). Nik esaten dudana da 86ko abertzaletasunaren konposizioa eta gaur egungoarena nahi ezberdinak direla eta ezin direla absolutizatu. Baina honek ere luzeegi joko luke. Nire ideia nagusia da egiua dela euforikoak ezin gaitezkeela izan, baina garai horretakoak mitifikatzera ere ez (erreferentziatzat hartu bai, hainbat gauzetan, baina mitifikatu ere ez). Izan ere, EE nire ustez, “apurketa faktore” gisa, erregresioan zegoen alderdi bat zen, hau da ez zihoan apurketarantza, integrazioratz baizik. EAJ orain agian (eta agian bakarrik) beste alderantz doa.
Espainolismoaren estigmatizatze/legitimatzean ados egon naiteke zurekin, egia da ez ditudala hainbeste zenbaki ez inkesta ikusi, baina funtsean esplikatu nahi nuena zen garai hartan ez zela pentsatzen EAJ ez beste alderdirik ezin zitekela Jaurlaritzan egon (ideia hori 86an apurtuko zen, noski). Bestalde ETAren jardun armatuarenean arrazoi duzu, beste hitz batzuekin saiatu naiz esaten (“Aznarren garaia” adiera erabili du; izan ere Aznar eta berak montatutako talde “pazifista” kontra-iraultzaileen sarea argia izan zen paradigma aldaketa emateko: ETA vs Estatua ikusia zegoena, ETA vs Euskal gizartea ikustera pasatu zen. Noski, hori ez dator zerutik, eta ETAk ere egin izan ditu akatsak. HAlere, ETA ere ez da eztabaidagai orain).
Zientzia Politikoak ikastearena trasbaseen kontuagatik nioen, ez EEko eztabaidaren ingurukoari buruz. Horretarako ez da behar ikasketa teknikorik, bestean igual ezta, baina komeni da behintzat. Izan ere, kontu hori ondo tratuz gero teknikoki tratatu behar da, txukun.
Bestela, oro har zure komentarioarekin ados nago, eta hasieratik esan dut EE abertzale bezala hartzea nire hautua da, argudiatu dut eta badakit beste hautu batzuk posible direla ere bai. Dena den, Ezker Abertzaleaz hitz egingo badugu, garbi dago espazioa federalista transizioko espazioa dela eta horretatik edaten saiatu da ere bai, ez da kasualitatea EH Bildun, Bildun eta Amaiurren Alternatiba egotea presente. Hau adierazle garbi bat da esateko Ezker Abertzalea bere “ehiza eremua” horra ere zabaldu nahi izan duela. + gaiztokeria bat: koalizio horietan Alternatiba dagoenez, hauek ez ditugu kontatu behar boto abertzalea bezala?
#U21 biharamuneko gomendioa: 2013koak preparatzen hasi!
Jejejeje ona!
Asier Blas Mendozari erantzuna (ez dakit nola txertatu elkarrizketa horretan)
Bai. Izan ere niretzat abertzaletasuna eta ez-abertzaletasuna funtsean identidade politikoa dira, proiektu politikoari lotuta, eta proiektuari baino gehiago, ibilbideari nora eramaten ari direnEuskal Herria, askapen nazionalarekin konprometituak egon hala ez. Nahiz eta Alternatibaren tradizio politikoa ez den abertzalea argi eta garbi askapen nazionalarekin eta hemendik eratorritako borrokekin konprometitua dago (heri mugimendua, presoei sostengua eta abar, erretolikoki bada ere).
EE garai horretan errefluxoan zegoen, adibidez amnistiaren borrokaz paso egiten zuen (1981ean baztertua),autodeterminazio eskubidea “lau urtean behin autodeterminatzen gara” esaten zuen esaldiaz ordeztu zuen, Estatutua su ta gar defendatzen zuen, 1988an Konstituzioa defendatzera pasa zen…
Horregatik sartzen dut nik federalisten barruan. (Gainera, autodefinizioa aipatu duzu lehen, baina hori bezain garrantzitsua izan daiteke besteek “Nola” definitzen/ikusten zuten: HBk 1986an Gobernu eraketarako “fronte abertzalea” proposatu zuen eta EAJri eta EAri egin zien gonbita, ez EEri). Hau da, orain EB den bezala.
Ez da hainbeste zenbat federalistek bozkatzen dute EH Bildu, HB, EE edo EAJ (ze EMKk, PCPEk, LKIk… ere dfase ezberdinetan bozka eskatu zuten HB edota EZK-ABrentzat) baizik eta zertarako diren bozka horiek (“ehiza eremuei buruz”). Luzeago azal daiteke, badakit, baina uste dut funtsean ulertzen dela…
Bai ulertzen dut zure posizioa. Dena den, gogoratu ez dudala argumentu bakarra eman EE abertzale bezala definitzeko, lau eman ditut. Besteek nola ikusten dute garrantzitsua da, baina, hauteskunde “ehizaz” ari garenean, garrantzitsuago da hauteslea nola sentitzen den, bere nortasunaren arabera egiten baitu hautua. Eta adierazpenak ateratzearena kontuz, Arzaullusek ere esan zuen independienteak bagina azak bakarrik jango genituela, horrelakoak nahi beste topatu daitezke adierazpen politikoetan…bereziki jeltzaleen artean eta, horregatik, ez dugu esaten EAJ ez dela abertzalea. Bestalde, 88ko gobernu eskaintza hori badakigu ez zela benetan serioa. Baina tira, dena den horrela eskatzea logikoa zen. Eskari hori adibide bezala hartzen badugu, bitxia da ikustea nola koalizioen ia teoria guztiek markatzen dituzten printzipioak betetzen ditu, famatuena aipatuko du:
Koalizio irabazle minimoa: Tamainaren printzipioak dio bakarrik parte hartuko dutela gobernuan beharrezkoak diren alderdiak gehiengoa izateko (gehiengo osoa, ulertzen da). Boterea nahi dute maximizatu, botere ahalik eta gehien bildu, ahalik eta gutxien konpartitu. Hau da, EE ez zen beharrezkoa gehiengo osoa edukitzeko, soberan zegoen… berriz beste hirurak ezinbestekoak ziren gehiengo hori izateko, logikoki koalizio honen arabera ez dauka zentzurik gaindimentsionatutako gobernu bat osatzea EEren parte hartzea barne hartzen zuena…
Baina horrez gain, badira beste teoria batzuk: “nire ondoko ideologikoarekin ez dut nahi koalizioa osatu konpetitzen dudalako”… EE, egia da geroz eta gutxiago, HBren zuzeneko konpetidorea zen eta jatorri berdinarekin lotura historikoak zituzten: ETA. Aldiz, kultura politiko oso desberdinekoak ziren EA eta EAJ, beraien artean zuzeneko konpetidoreak, horregatik EAJk PSOErekin egin zuen koalizioa… teoria ugari daude eta hauek ez dira unibertsalak, baizik eta esplikatzen dutena da nola funtzionatzen duten koalizio desberdinak…kasu guztiak, edo ia guztiak azaldu ahal izateko, sei teoria famatuenekin egin daiteke gutxi gorabehera. Txapa hau esplikatzeko jarri duzun adibidea erraz justifikatzen dela… “ez zaitut abertzale bezala aitortzen…eta horrela deskalifikatu egiten zaitut “konpartitu” genezaken hautesleri baten aurrean” (egia da bere bidea horretan ari zela egiten EE, parte batean “anaien” arteko borroka horretan, bi bide oso desberdin hautatu izanak sortzen duen tentsioa tarteko… posizioak zentrifugazioagatu eta irmotu egiten zituen -antzeko prozesua ikusi genuen momentu batetan Aralarrekin, ETAri baldintzak jartzeko eta abar… más papista que el papa bihurtu zen une batean-).
Kategorizaio historikoen arazoek, fanomenoen transformazioa… honek eztabaida historiografiko bat ematen du.
Aralarren puntuan arrazoia duzu, izan ere baziren mas papistaas que el Papa, denok ezagutzen dugu sistemak Aralar integratzeko egiten zituen keinuak, askotan Aralarretik hain gaizki ikusten ez zirenak, edota Estatuareneta ETAren biolentziaren artean zuten ikuspegi ezberdinan (bigarrena dudarik gabe kondenatzen zuten, lehenengoa “ba beno, gaizki dago, baina ETAk ere elikatu egiten du”… eta abar). Bada EEk 80ko hamarkadan berdina baina “a lo bestia” egiten zuen, izan ere birinsertazio programa batetik zetozen, eta jada insertatuta, “a los teroristas ni agua” politika eramaten zuten. Izan ere, “demokratak versus biolentoak” estrategia sozializatzeko gehien egin zuena EE izan zen (agian asmatuta egongo zen, baina EE 80an estrategia horretan sartzeak sinesgarritasun handia eman zion horri). Izan ere, badago tesi bat, Ortzik bere liburuetan defendatzen zuena, esanaz Ajuria Eneako Ituna izan zela EEren bukaera, azken finean “demokraten batasun” hori EEren helburu izaten bukatu zen, eta behin “demokretek” batasun hori lortuta ez ziotela EEri zerrtan “keinu” gehiago egin behar.
Adibideak besterik ez dira, baina adibide hauek adierazten dute zergatik nik nire posizioa horrela azaltzen dudan. Gaur egun EAJ-EH Bildu elkarlan bat independentziaren alde posible da, edo behintzat imaginagarria (beste gauza bat da Ezker Abertzalearentzat komenigarria den ala ez), garai horretan EAJ-HB-EA-EE aliantzarik ez zen ikusten.
EAJri buruz esandakoa Izan ere EAJ eta EE ezin dira (nire ustez berdin analizatu). EE, agian ezker iraultzailetik datorrelako edo, alderdi dinamikoago bat zen, intelektualei lotuta edo, posizio askoz ere aldakorrak izan zitzakeena (ze egie esan, 80ko hamarkadan EE praktikoki intelektualen alderdi bat zen, ez zuen herri mugimenduarekin batere loturarik). EAJ alderdi “Kontserbakor” bat da, eta “kontserbakor” esaten dudanean ez naiz ari ideologiaz hitz egiten, baizik eta mentalitateaz. Hau da, bere bozka-emaileak ez daude hain politizatuak, ez dira iritziz hain erraz aldatzen., Eurek euren buruak nazionalista gisa ikusten dituzte, eta azken finean Arzalluzek esaten zuena gora-behera, zentroko edota zentro-eskuineko espazio hori norbaitek kubrituko zuen. EAJ horri emandako erantzuna zen.
Ez dakit ondo azaldu dudan, izan ere nahiko berandu da.
Portzierto, Pablo Iglesias ere nire alde; “Euskadiko Ezkerrak “bosgarren espazioari” atea zabaldu zion, ezin da Ezker Batua zer den ulertu EE zer zen ulertzen ez badugu”
42:30 minututik aurrera
http://www.youtube.com/watch?v=WgmFKh–u6Y
Eta zer? Por tzierto troskisten jarraitzailea bilakatu zinenik ez nekien jejejeje 😛
Zein da Pablo Iglesias kontu hauetan? Txomin Ziluaga “zientzia politikotako” irakaslea zela esan duen pertsona berdina? (ez da sekula horrela izan) Begira Pablo gustuko dut politologo bezala baina bere espezializazio politologikoak ez du zerikusirik gai hauekin, adibidez, horrelako kontuetaz ez du inoiz ez artikulu zientifiko bat ez eta ponentziarik/komunikaziorik aurkeztu. Bera oso urrun dago horrelako gai akademikoetatik, berea, besteak beste, Zizek eta berriki komunikazio politikoa dira. Dena den, gure eztabaida ez da teknikoa eta noski edonork hitz egin dezake, baina Pablok hemen tertulian gabiltzan edonor baino gutxiago ezagutzen du EAEko hautesle soziologia, are gehiago, 80. hamarkadako hauteskunde soziologiaz arituko bagara. Halere, Pablok esaten duen apurrarekin ados nago, oraindik ez dudana ikusten da non nahi duzun eztabaidatu.
Noski EE-k bidea ireki ziola “bosgarren” espazioari, eta? Ni ez naiz mahaiak dituen hanketaz berba egiten. Segmentu soziopolitikoez ari naiz, baina zu tematuta zaude ideologiaz hitz egiten, alderdiek dituzten helburuetaz etab. Bost esparruez ari baldin bagara, argi uzten ari gara ez gaudelako agregazioen logika bat erabiltzen une horretan. Horregatik, hasieran nioen bezala agregazioak modu desberdinetara egitea zilegia da. Zurea ez didazu mila aldiz esplikatu behar, badakit zein den eta aurreko iruzkinak irakurtzen badituzu ikusiko duzu behin eta berriro esan dudala ulertzen dudala zure logika. Neronek erabiltzen dut maiz lan akademikoetan. Normalean hauek luzeak izan daitezkeenez, agregazio mota desberdinak egiten ditut eta kito, akabo eztabaida, norberak aukera dezala gustukoen duena. Berriz errepikatzen dut, agregazio desberdinak eta bereizketa desberdinak defendagarriak dira, hor ez dago arazoa, arazoa dago zertarako agregatuko ditugu eta zein helbururekin, zer da esplikatu nahi duguna.
Eta nire kasuan egin dudana ez da lan akademiko bat, artikulu bat baino ez da, gainera probokatzeko asmoz egindakoa. Halere, probokazioaren neurria moderatze aldera, federalista kategoria erabiltzen duen sailkapena erabili dut, erabil nezakeen zuzenean abertzale-espainolistak sailkapena eta kito. Zergatik? Nire helburua segmentu soziopolitikoen arteko indarrak neurtzea delako, besterik ez. Segmentu soziopolitiko baten barnean hautu desberdinak egon daitezke, abertzaleen kasuan autonomismotik independentismora, eta segmentu soziopolitiko baten baitan posizio desberdinak borrokan egon daitezke, noski baietz. Segmentu soziopolitiko bateko kide izateak ez du esanahi zure segmentuko kide guztiekin helburuak eta estrategiak konpartitu behar dituzunik eta zure helburu eta estrategiak aldagaitzak direnik. Hau esplikatzea luze joko lidake eta benetan ez dut nahi pedante itxura gehiago eman eta klasea bat eman horri buruz hemen, hau ez zelako nire artikuluaren xedea, askoz ere apalagoa zen.
Dena den, zuk galde dezakezu: “eta orduan zergatik nahastu analisian segmetu soziopolitikoak eta proiektu independentista?” Ez litzateke hobeto independentismoaz aritzea zuk egin duzun moduan? Ez dut uste. Kontua da bi neurgailu dauzkagula hemen, alde batetik segmentu soziopolitikoen tamaina autodeterminatua (hau batez ere gertatzen da segmentu hauen eraketan elementu subjektiboek garrantzia handiagoa dutenean objektiboek baino, ikus Lijphart autodeterminación vs. pretederminación edo McGarry eta O’Leary-ren edozein lan ipar Irlandari buruz); eta beste alde batetik, helburu politikoen neurgailua. Ze ehuneko da independentziaren aldeko botoa? Ez dago jakiterik, hori ez delago galdetzen eta aurkezten diren alderdiek ez dutelako horren inguruko proposamen garbirik egiten. Beraz, zure kalkuluak gora eta behera ezin dira erabat objektibatu. Abertzale kategoriak horretarako ez du balio, ez baitakigu zehazki zertaz ari garen bere trataera bada helburu politiko edota estrategikoen araberako agregazio bat egiteko. Horrek ez du funtzionatzen. Horregatik, erabilgarriagoa da autodeterminazioaren aldeko indar politikoak eta autodeterminazioaren kontrakoak. Hau da nire lan akademikoetan erabiltzen dudana maizago, objektibatzea errazagoa delako.
Orain, independentismoaz ari baldin bagara, komunikazio eta hauteskunde ehizaz ari bagara, interesgarriena, lehen mugimendu politiko batean segmentuena da, ze zure segmentua “handituko” bada, zure segmentua gehiengoa izango bada…orduan bai independentismoa nagusitu daitekeela uneren batean, baina gehiengoa ez bada, salbuespen egoeretan soilik lortuko dezakezu independentzia: erreximena erortzen bada, krisi sakon batean… baina egoera normalizatu batean ia ezinezkoa da. Uler gaitezen, adibide erraz bat:
Kataluniako eredua hartzen badugu, Convergencia autonomista (eta espainiar konstituzionalista) izan da urteetan eta orain ez, eta? Segmentu soziopolitiko berdineko partea zen lehen eta orain, aldatu dena da bere estrategia eta helburu esplizitua. Kataluniako gizartearen segmentazio maila gurea baina askoz ere baxuagoa da (eta benetan zaila da termino hauetan hitz egitea), baina tira, gertu dagoen adibide bat da eta azaldu dudan logika azkar ulertzeko balio dezake, tabernako elkarrizketa batetan egongo bagina bezala. Katalanismoa urteetan ez da independentista izan, baina segmentua nabarmenki gizartea soziopolitikoaren gehiengo zabal bat zen, horri esker, segmentu horrek egin duen helburu eta estrategia aldaketa batek suposatzen du gehiengo baten nahia. Imagina dezagun, katalanismoa hain zabalduta egon beharrean gutxiengo bat zela, demagun, gizartearen %40 eta guztiak independentistak, bai eta zer, ze ibilbide dauka horrek… daukana. Berriz kalanismoa %80a bada eta bertan independentismoa gutxiengoa bada, demagun %10 (urteetan izan den moduan)… borroka segmentu barnekoa da nolabait, segmentuak alda dezan bere estrategia eta helburua… Independentismoak hazkunderako lekua du. Niri, lehenengo interesantzen zaidana segmentuen “autodeterminatze” horretan nola dauden gure posizioak, are gehiago ikusita zein den alderdi abertzaleek planteatzen duten uneko estrategia. Gero, etorriko da bestea… baina aldez aurretik lehenengoa behar da.
Azkenik, autodeterminaturiko gizarte segmentatuetan grisak errazago topa daitezke. Hori da espazio federalista, hitza konfusoa da (ez delako abertzale eta espainiar nazionalismoarekin eskluientea den kategoria bat), besteren bat erabili beharko nuke, baina… kontua da espazio horretan bi segmentuetako kideek bat egiten dutela segmentazio irizpideen gaineko beste batzuetan oinarrituz (ezker-eskuin ardatza), baina hori ere modu desberdinetara egin daiteke eta sinbolikoki ez da inuxentea, indar handia du. Egin dezakezu alderdi estatal bateko federazio gisa, IU-Ezker Anitza edo alderdi propio baten antzera, EE edo… ICV. Por tzierto, Rafael Ribok (ICV) EEaren aldeko kanpaina egiten zuen Hego EHn…eta ez Ezker Batuaren alde… Kontua da desberdintasuna handia dagoela, historikoki ICV (eta orain ICV eta EUiA) eta EB-IUren arteko desberdintasuna helburuetan oso txikiak edo ez daudela esan genezake…baina antolaketa modua garbi adierazten du segmentu bereizketan nola kokatzen diren, are gehiago, tamaina txikiagoan berdina esan daiteke PSC eta PSEren arteko desberdintzeaz…. Finito oraingoz 😉
Aupa Asier!
Gozatzen ari naiz zuen elkarrizketarekin, ikasten ari naizen adina! Euskadiko Ezkerra fenomenoa aztergarria da oso. Analisi politiko hutsetik, bere eboluzioa abertzaletasunaren lastai izan da, baina boto kopuru absolutu hutsari begiratuta ez dirudi EEren ibilbide ideolojikoak hautesleri-trasbaseetan eragina izan duenik abertzale/ez abertzale ardatzean (Ojo! Igual zientzia politikoetan matrikulatuko naiz ta!:-))
Bestalde, trasbaseen kontuak aipatu dituzu, Asier, modu ezin interesgarriagoan. Azkenean, nire kasuan interprestazio hutsa zena baieztatzen da. Erabili ohi den datu bat trasbaseak hauteskundero %30-40 inguruan dutela topea da. Euskal Herriaren kasuan, harrigarria da benetan nola orain hamarkadetako tarta-banaketak traslada daitezkeen orainaldira, ardatz bakoitzaren gorabeherekin, baina ardatzak hor izanda. Hau da trasbase topea ohikoa baino askoz ere txikiagoa dela hemen.
Nik bi gauzatxo jarriko dizkizut mahai gainean, ea zer iruditzen zaizun. Bata: boto-trasbasea hain zaila baldin bada, nola ondorioztatu da hain erraz Amaiur-EAJ trasbasea izan dela (eta urte baten barruan) Gipuzkoan? Nola ikusten duzu hori? Ez al da sinesgarriagoa kasu honetan aktibazioaren aukera? (Joan-etorriko botoak baztertu gabe) Eta igual honekin kontraesankorra izan daitekeena: EAJk ez al du Bilduren kontrako botoa konzentratu? (PSEtik datorrena batik bat) ikusita zein herritan igo diren, eta batez ere Donostian?
Komunikazio politikoaren ikuspegitik, (horretan bai matrikula egin nuela bere garaian ;-)) zail egiten zait EAJk Ezker Abertzalearen kontra erabilitako estrategiak Amaiurren botoak lortzeko balio izateak. Gehiago ikusi dut bi helbururekin: norbereak aktibatzea eta Amaiurren periferikoak desaktibatzearena.
Eta bigarrena. Zergatik konparatzen dira hain gutxi EAJren datuak 2009koekin? 2007tik 2011ra botoak igo zituen; 2008tik 2011ra ere bai. Hain arraroa da 2009tik 2012ra ere igotzea? Hor ñabardura piloa dago egiteko, jakina, baina Aldundiko eta Orokorretako igoerak frogatzen du EAJk ez duela Bilduren eraginik jaso elektoralki ez baita jaitsi… eta ondorioz Bildu/Amaiur ez direla EAJren bizkar hazi.
Kaixo Ion! Ez egin kasurik Oxan eta niri, antzeslanean gaude biok, oso ondo ezagutzen dugu elkar eta beste eztabaida batzuetako kontuak ekarri ditugu ona zeharka, jakingo ez bagenu bezala zein diren gure ahuldade eta indarguneak! Jajajaja lagun onak gara XD (off the topic: Por tzierto Oxan, ze ostia, bagoaz Srpska Errepublikara edo zer?)
Harira, berriz diot post honen helburua ez da trasbaseetaz hitz egitea, benetan, nire ikuspegitik gai teknikoegia da arinki eta motzean hitz egiteko. Halere Ionek beste behin gogoratu duena errepikatuko dut, gurean trasbase jario txikiak ditugu eta segmentu artekoak badira oraindik eta txikiagoak. Normala da gizarte segmentatua delako gurea, ez beste gizarte oso segmentatuak bezala, adibidez, Irlanda, Holanda 60. hamarkadara arte, Zipre batuta zegoenean… baina, bere neurrian segmentatua da ere bai, nahiz eta dinamismo gehiagorekin bere segmentaziorako elementu nagusiak subjektiboak direlako + objektibo bat, gainera gorakada nabarmenean dagoena (hizkuntza). Dena den, zorionez abertzaleentzat elementu subjektiboak funtzionatzen jarraitzen dute, bestela gutxiengoa izango ginateke nabarmen EHko lurralde ia guztietan.
Trasbaseen azterketa beti da interesgarria, baina gurean ez hainbeste, batez ere segmentuetaz ari baldin bagara. Alderdien artekoak interesgarriagoak dira; adibidez, gurean une desberdinetan eskuin espainolista eta sozialisten artekoak eman dira kantitate esanguratsuan. Eta 2001ean esanguratsua izan zen Euskal Herritarroketik EAJ-EA hautagaitzara emandako trasbasea… baina ikusten duzuen moduan segmentu barneko trasbaseak dira hauek. Horregatik, segmentatu gabeko gizarteek boto trasbase handiagoak izan ditzakete, honen adibide perfektutik gertuen dauden adibideak herrialde anglosaxoiak izan ohi dira, nahiz eta hauetan ere gauzak aldatuz joan dira herrialdez herrialde. Hori kultura politikoaren ikerketen aita diren Gabriel Almond eta Sidney Verbak azaldu zuten orain 50 urte inguru. Gero teoria horiei ñabardura eta hobekuntza desberdinak egin dizkiete autoreen artean: Lijphart, Powell eta abar luze samarra.
Oraingo hauteskundeei dagokionez, azterketa zehatz bat egin artean ez nuke ezer esango, baina tira, Ionek proposatzen duen horretan pixka bat sartuz, lanerako hipotesiak bai eratu daitezkeela. Eta horien artean, garbi utzi behar da boto dinamikak lurraldez lurralde asko aldatzen direla, zentzu horretan nire hipotesi bat ere Ionek planteatzen duena da, EAJk boto “abstentzionista” parte bat aktibatu du eta beste bat “sozialista” eskuratu du, berriz, ere zenbaki txikietan ari gara mugitzen, baina noski dugun parte hartze txikiarekin gauza hauek eragin handiago dute. Ion azkeneko lau lerroen hausnarketari heltzeko denbora gehiago beharko nuke eta ez dut topatzen, barkatu. Ondo segi…eta eztabaidari helduko natzaio ahal dudan moduan, gaizki samar izango dut hurrengo egunetan!
Analisi interesgarria artikuluan egin duzuna, eta orokorrean ados, baina kontu batekin ez nator bat: hauteskunde hauetan gehiena abertzaleen alde egon arren, dena ez, eta are gutxiago Bilduren alde. Ezin dugu ahaztu urte eta erdian hirugarren hauteskundeak izan direla hauek eta aurrekoetan indar abertzaleek oso emaitza onak lortu zituztela. Horregatik, hirugarrenean PPren eta PSEren iruzurrari erantzun irmoa emateko kemena (eta beharra) ahulagoa izatea normala ere bada. Besterik gabe, bozkatzeko gogoa bera ahulagoa izatea ere normala da. Gainera, ez dugu ahaztu behar, Jaularitza “lapurtu” arte, EAJ denbora luzez Ezker Abertzalearen ilegalizazioaz baliatu zela bere probetxurako; baina, noski, zor hori nolabait foru eta udal hauteskundeetan kitatu zuen, eta interesak Espaniako hauteskundeetan. Orain, ordea, Ezker Abertzaleak espanolistei eta jeltzalei kalte-ordainaren zati handi bat hartuta, errazago zuen EAJk biktimaren rola hartzea Bilduk baino, hain zuen ere, “lapurtu” zioten Jaularitza desiratua berreskuratzeko. Eta “desiratu” adjektiboa ere bada eragile bat, EAJk desiratzen duenari abertzale ezkertiarrek mizkin begiratzen diotelako, Bilduren diskurtso ofiziala gorabehera: Jaularitza, zertako? Ez dut uste Bilduren diskurtso moderatua mesedegarri izan zaionik, EAJri kendu beharrean bere baitatik galdu duelako. Baina Gipuzkoan Bilduk galdutako botoak EAJra joan dira? Agian batzuk bai (erraz irudikatu ditzaket, adibidez, HABEko funtzionario asko aurrekoan Bilduri botoa ematen eta orain EAJri, ez bata ez bestea zigortzeko asmo handirik gabe, gainera), baina gehienak etxean geratu zirelakoan nago, arestian esandakoagatik eta beste arrazoi batzuengatik, noski, baina beste horiek aipatuak dira dagoeneko. Tira, analisi gehiago egin litezke eta egin egingo ditugu, ziur.
Eskerrik asko ekarpenengatik. Orain arte ez dut erantzun kanpoan egon naizelako. Oro har, egiten dituzun ñabardura guztiak oso interesgarriak iruditu zaizkit: neurri handi batean ados nago esaten duzunarekin. Egia da era borobilegian azaldu dudala abertzaleen aldeko baldintzen kontua (artikuluaren xedea bada pixka bat probokatzea) eta ez da dudarik baldintza horiek hein handi batean interpretazio subjektiboen bidez egiten direla… Horrela bada, zure iruzkina irakurrita, asmatu duzu nire esaldia epeltzen. Halere, gauza bat ez dut behar bezala zehaztu, nire interpretazioa abertzaleentzat zen oro har, ez zehazki talde batentzat edo beste batentzat, nahiz eta horrela azaldu ditudan “baldintza onak”. Are gehiago, artikulu osoaren irakurketa klabe horretatik egitea komeni da. Izan ere, ikuspegi partidista batetik ulertzen dut EAJ eta EH Bildu pozik izatea emaitzekin. Baina alderdien analisia alde batera utzita eta nazio ikuspegian zentratuz, ez dut uste hain onak direnik emaitzak.
Bestalde, zure ekarpenak gogoan edukita horrela birpentsatuko nuke orain:
– Baldintza objektiboetan ia dena abertzaleen alde zegoen (seguruenik oso gutxitan egon diren moduan).
– Badakigu objektiboak politikan garrantzia galtzen duela baldin eta subjektiboki horrela interpretatzen ez badira. Zuk egin dituzun ekarpen gehienak (ez denak) interpretazio subjektiboen aldetik uler daitezke eta egia da hor kontua ez dagoela horren garbi, behintzat abertzaleen aldeko egoerak baditu pitzadura batzuk.
– Ondorioz, esango nuke alderdi abertzaleek ez dutela jakin/asmatu baldintza objektiboez baliatzen edo hauen bidez ez dutela aldatu nahi izan subjektiboen egoera. Egia esan azken honek ez nau harritzen, azken batetan beraien agendan ez da egon lehentasun moduan hurrengo legegintzaldian ibilbide-orri soberanista bat martxan jartzea (motibo oso desberdinak tarteko bi kasutan).