Nire aitaren etxea
Nire aitaren –
NIRE AITAREN ETXEA
Gabriel Aresti , 1963
Nire aitaren etxea
defendituko dut.
Otsoen kontra,
sikatearen kontra,
lukurreriaren kontra,
justiziaren kontra,
defenditu
eginen dut
nire aitaren etxea.
Galduko ditut
aziendak,
soloak,
pinudiak;
galduko ditut
korrituak,
errentak,
interesak,
baina nire aitaren etxea defendituko dut.
Harmak kenduko dizkidate,
eta eskuarekin defendituko dut
nire aitaren etxea;
eskuak ebakiko dizkidate,
eta besoarekin defendituko dut
nire aitaren etxea;
besorik gabe,
sorbaldik gabe,
bularrik gabe
utziko naute,
eta arimarekin defendituko dut
nire aitaren etxea.
Ni hilen naiz,
nire arima galduko da,
nire askazia galduko da,
baina nire aitaren etxeak
iraunen du
zutik.
etxea
aitarenetxea
NIRE AITAREN ETCHEA
Gabriel Aresti , 1963
Nire aitaren etchea defendituco dut. Otsoen contra, sicatearen contra, lucurreriaren contra, justiciaren contra, defenditu eguinen dut nire aitaren etchea. Galduco ditut aciendac, soloac, pinudiac; galduco ditut corrituac, rentac, interessac, baina nire aitaren etchea defendituco dut. Harmac kenduco derauzquidate, eta escuarequin defendituco dut nire aitaren etchea; escuac ebaquico derauzquidate, eta bessoarequin defendituco dut nire aitaren etchea; bessoric gabe, sorbaldic gabe, bulharric gabe utzico naute, eta arimarequin defendituco dut nire aitaren etchea. Ni hilen naiz, nire arima galduco da, nire ascacia galduco da, baina nire aitaren etcheac iraunen du çutic.
Naffarrerazco versionea.
Adeitsuqui
Orain arte 741 versione.
Munduan guehien itzuli den poema da hau. Bibliaren ostean itzulpen guehien eçagutu duen obra.
Gabriel Aresti, gogoan çaitugu!
Adeitsuqui
Euskaltzaindiaren Hiztegia:
defenditu, defendi, defenditzen
du ad. Lgart. Norbaiten edo zerbaiten alde egin; babestu. Ik. aldeztu; defendatu.
Eta hau ere bai:
defendatu, defenda, defendatzen
1 du ad. Norbaiten edo zerbaiten alde egin; babestu. Ik. aldeztu; defenditu. Salatariaren aurrean bere burua defendatzeko aukerarik ez du izan. Azken eguna arte zaindu eta defendatu dute beren etxea.
2 ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, defendatu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ‘debekatu’ adieran ez erabiltzea gomendatzen du; ik. debekatu].
Bigarren adiera hau Orotaricoan:
2. (Sc ap. Lrq; Volt 25, Gèze), defendiatu. Prohibir. (Si va acompañado de una oración subordinada, ésta puede ir con verbo en subjuntivo o con sustantivo verbal (-t(z)ea o -t(z)etik)). “Vedando, en defendant, defendatzean” Volt 25. v. debekatu. Tr. Sólo septentrional, sobre todo bajo-navarro y suletino. Apenas hay ejs. posteriores a la primera mitad del s. XIX. Hay defendiatu en Tartas, Bordel (154), en textos de Valcarlos y, junto a defenda- en CatLan y López.
Eztrauzuegu manamendu expresez defendatu etzinezaten irakats izen horretan? Lç Act 5, 28. Defendatzen dutelarik ezkonzea eta biandetarik iatea. Lç 1 Tim 4, 3. Ezta defendiatzen orazionia elizati kanpoan. Tt Arima 13. Ez baita defendatua duda egitea, baiñan bai yuiatzea. He Phil 351 (SP 349 debekatu). Defendatzen deikü gure kiristi lagünaren erhaitia, zaflatzia eta hari gaizki egitia. CatOlo (ed. 1743) 58. Haietarik bizi litian / gizonak zejen prometitu / Salbu batetarik jatia / Betzeien defendatu. StJul 109. Aditzerat emaiten darozuet nola herri hunek ezkurra defendatzen duen bere oihanetan. (Sara, 1776). ETZ 134. Jinkuak defendatü zakon frütü batetarik janik. CatLan 32. Elizaz defendatü profesioniak. Mercy 19. Medisenzia defendiatu behar dien batek medisentari behatuz bekatu mortal egiten dizi. AR 443. (420 defendatu) Enzün diat hiletarik / izan dela piztü / eta minzazetik / hik [Satan] diala defendatü. Xarlem 929. Hori eztizu legiak defendatzen. AstLas 53. Garrazki defendatua da gure erregelamenduez deus ere saririk galdegitea. JesBih 473. Elizak bekhatü mortalen phenaren pian defendatzen beteizü. UskLiB 94. Jakile falsu ginak han etxezain bathü, / ene bortan sartzeti haiek defendatü. Etch 186. Gobernamendutikan / Ein dute pidaya / Defendiatu nahiz / Libertimendia. (1929). LuzKant 98.
v. tbn. ChantP 172. Defendiatu: ETZ 278 (Valcarlos, 1869).
(Part. en función de ad..
Aita familiazkoak emaiten badu auharia edo bianda defendiaturik iatera bere haurrer. Tt Arima 74 (más abajo bianda debetuzkorik). Nork sinhetsaazi zakon Ebari frütü defendiatütik jatia? CatLan 32.
Neuc:
Ez erabilcea gommendatzen? Cergatic?
Adeitsuqui
DEFENDATU
*DEUS-EIÑ-BE-EN-AN-TUI–>DES-EN-BENDATU–>DEDENDATU
“zeozer egin (DEUS-EIÑ, egokiro (en-an-TUI) defendatu ahal izateko (EIÑ-BE-EN)
DES- hasiera duten hitz pila bat dago, latinàtik ez datozenak, eta gazleleraz, kalalanez eta abarrez ageri direnak.
Horiek EZ DIRA “ERROMANTZE” ospetsuak, baizik eta IBERIERAZKO DIALEKTO
DEBEKATU beste gauza diferente bat da
GEBENDU//DEBEKU metonimiatik dator
Bada, “Aste Santuan” ere bagarenez, DES- horietariko bakoitza azaltze jarri gaitezke “Aitaren Etxean”
DIFENDITU…
Noski, AITA kontzeptuak ez zitean, euskeraz, genero markarik. Leinuari doilik egiten dio erreferentzia, AIT- berbereen kontzeptua: “tribua”
*DEUS-EIÑ-BE-EN-AN-TUI–>DES-EN-BENDATU–>DEDENDATU
Hizquera hau ez da ez euscara ez eta ibericoa ere. Çuc asmaturico sasi hizquera berceric ez da.
Defendatu edota defenditu hitz romanicoac dira euscarari egoquituac.
Aita eta ama: aita da arra, ama, ordea, emea. Animaliequin ere erabilcen dirade, euscaldun guztioc ederto daquigunez.
Ez dadila heda Panikoa, Lavin jauna
DES-errotik hasten diren berbak ez dituk inondik ere “hitz romaniko”, Kiaa
Dialekto iberiko dituk. DIALEKKO IBERIKO. Ba al dakik zer den hori?
Ala ez duk uste uste “iberiera” existitzen denik ere?
Ze horixe egiten ditek “ofiziokoek..”IBERIERA” entzun orduko , lurrera etzan eta hilarena egiten ditek.
eta aski eskarmentu diat inoren irainak entzuten, lasai. Segi horrela izkinak irainez bedeinkatzen, intzentzuz eta hisopoz ere, “AsteSantuan” ere bagaudek eta.
Ba ez tokaiez, ez dituk ene haluzinazioak, baizik eta egiazko euskal erroak.
Eta lasai hik ez badituk ezagutzen eta hire euskerarekiko errespetu faltatzat hartu.
Esekita zeuzkeat Academia.edu digitalean, nik ez baitut ezer ezkutatzekorik.
Bada, euskera dituk,bai, euskerazko errojatorrizkoak (33 silaba-bakar, eta 450 ing. bisilabazko). Barka orain arte ez badiat lehenago abixatu, zeini eta hiri.
Ba baai, kostatuta baina lortu nian azkenean erro horiek isolatzea (20 bat urteko lanaren porasuz).
Baina isolatzea lortu nian, eta ez noa ene metodologia azaltzera, pertsonala ez aspertzeko.
Baina sentitzen diat esatea perfektuki funtzionatzen dutela, hor ageri diren moduan.
“DES-” dialekto iberierazko hitzak dituk (“nihil ex lingua romana”), baizik eta DEUS errotik zetozek. Ezagutzen DEUS hitza?
Bada, nik dakidala ez du “lingua romana”, baizik euskera lingua “autentikoa”.
DEUS (izord eta iz. 1545. Ipar eta Naf edo Goi)
DEUS: ZER EDO ZER, ZEOZER
DEUS EZ: EZER
DEUS ERE: EZER ERE EZ
DEUS GUTXI: EZER GUTXI
DEUSEZA. EZEREZA
Kukuak baino habia gehiago daukaanez Zuzeu honetako gaztainadian (ni bakar baten bila nabilen artean, zuri ahalik eta enbarazu gutxien egitearren), ba ez dakit zein habiatan erakutsi eta aldarrikatu duk ezen AITA “arra” dala, eta AMA “emea”.
Gogoan hartu behar heunke, euskerak (eta iberierak) ez dutela berez GENERO-MARKARIK.
Oraingo populuak hori uste badu ere, hik dioan hori, Kristianismoak hala genero-marka inposatu eta ezarri duelako dok, besterik gabe. Punto.
Baina BEREZ, “ama” ABA duk (LEINUA)
eta “aita” (TRIBUA), AIT berebereen zentzuan: “TRIBUA, etnia”.
eta ATXA (guantxera) eta AYTE georgieraren zentzuan,.
Zer egin behar diagu/dinagu orduan.
Kristianismoak ezarritako pentsaera patriarkala irentsi, besterik gabe”
Beno, azkenean irentsi beharko diagu/dinagu, Baina ez inkontzientki, iñozoki et ardurabageki. Ez horixe.
Academiaren Hizteguian:
defendatu, defenda, defendatzen
1 du ad. Norbaiten edo zerbaiten alde egin; babestu. Ik. aldeztu; defenditu. Salatariaren aurrean bere burua defendatzeko aukerarik ez du izan. Azken eguna arte zaindu eta defendatu dute beren etxea.
2 ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, defendatu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ‘debekatu’ adieran ez erabiltzea gomendatzen du; ik. debekatu].
DEFENDITU aditza ere badakar, lehen adieraren synonymo, lagun artean edo erabilcecotz.
defenditu, defendi, defenditzen
du ad. Lgart. Norbaiten edo zerbaiten alde egin; babestu. Ik. aldeztu; defendatu.
Latineratic dathor hitz hau: defendere
nondic baitathoz:
en: defend
fr: défendre
es: defender
gascoineraz: defénder, non adiera biac baititu, francesez beçala.
Leiçarragac ere bi adiera hauec atchiquitzen ditu (aldeztu eta debecatu). Arraçoin soil honengatic Academiac bigarren adiera ere onçat eman behar luque.
defenditu eta defendatu-requin batera,
offenditu eta offensatu ere contutan harcecoa da.
Lehenengo forman DE (-co, -tic) prepositionea aguercen çaiçu preverbio modura.
Bigarrenean OB prepositionea, contra edo aurka erran nahi duena.
Bi aditzon erroac, [-fend-/-fens-], jo, colpatu, bulçatu adiarazten du.
Adeitsuqui
aita: ume bat edo gehiago sorrarazi dituen gizona edo animalia arra.
ama: ume bat edo gehiago sorarrazi dituen emakumea edo animalia emea.