Martxelo Otamendiren gutuna Bittor Hidalgori
Barkatu lehenago ez erantzuteagatik, baina kanpoan harrapatu nau zure gutun irekiak. Eta zuk zurea argitaratzeko erabili duzun komunikabide berean erantzungo dizut; eta behin bakarrik egingo dut. Balio bezate lerro hauek gure irizpidea zein den publikoan agertzeko.
Kexu zara Berrian zure eskutitz batzuk argitaratu ez ditugulako; nonbait, ezker abertzalearen gustuko edukia ez zeukan testuak ziren, eta hori izan da guk ez argitaratzearen arrazoia.
Jakin ezazu, azkenaldian egin dugun orrialde murrizketagatik, oso mugatua dela gure Iritzia saileko orrialdeetan Zuzendariari atalak daukan lekua. Duela urte batzuk zeukan baino dexente txikiagoa. Horren ondorioz, argitaratu gabe gelditzen dira iristen diren eskutitz asko. Irizpideok erabiltzen ditugu eskutitzak aukeratzeko orduan:
- Interes orokorreko gaia jorratzea. Irizpide erlatiboa da, noski, baina saiatzen gara zintzo jokatzen.
- Sinaduren pluraltasuna. Alegia, ahalik eta sinadura desberdin gehien argitaratzea eta ez izatea Zuzendariari atala dozena erdi eskutitz egileren eremu sasipribatua.
- Eskutitzak ez dira beti kadentzia berarekin iristen. Zergatik gertatzen den ez dakigula, garai batzuetan asko etortzen dira eta beste batzuetan gutxiago. Asko datozenean, dexente gelditzen dira argitaratu gabe, eta gutxi datozenean, errazagoa da lekua egitea.
- Zuk bidalitako eskutitz dexente argitaratu ditugu azkenaldian, 10 iazko abuztutik.
- Gure etxeko aspaldiko araua da ez argitaratzea Euskal Herriko idatzizko beste komunikabideekin kritiko diren eskutitz, iritzi artikulu edo zutabeak. Euskal Herriko idatzizko beste komunikabideei kritika egin nahi dietenek bidal ditzatela eskutitzak kritikatu nahi duten komunikabidera, edo zabal dezatela webgune bat edo blog bat komunikabide horren gainean. Akatsak akats, zorrotz betetzen dugun irizpidea da.
- Berrialagun egin zara. Eskerrik asko, eta estimatzen dizut laguntzea. Horren truke eskutitzak argitaratzeko eskubidea iradokitzen duzu. 24.000 akziodun dauzka Berriak, nekez bermatu ahal izango diegu zuk iradokitzen duzun eskubidea; eta laugarren puntuan zehaztu dudanez, urtebetean zure 10 eskutitz argitaratu ditugu.
- Berriarekin daukazun kexua era publikoan eta beste komunikade batean argitaratzea erabaki duzu, gurekin aurrez harreman zuzen eta pertsonalizatuan jartzeko ahaleginik egin gabe. Zure eskubidea da. Jakizu, hala ere, nire bulegoko atea beti irekita dagoela kexu horiek zuzenan jaso eta erantzuteko.
Adeitasunez.
Martxelo Otamendi
Berriako zuzendaria
—
Bittor Hidalgoren artikulu polemikoa hemen.
RT @zuzeu: Martxelo Otamendiren gutuna Bittor Hidalgori… http://t.co/D8B20Ec7
RT @zuzeu: Martxelo Otamendiren gutuna Bittor Hidalgori… http://t.co/D8B20Ec7
Gazteleraz esaten den bezala, “tocado y hundido”
Euskaraz ezin esan? Espainolez esan behar? Espainolari bide 7 hitzetik hirutan? Ez gaude gaizki.
(‘Ukitu eta hondoratua’?, badaezpada, diot)
Martxelo, gertatutakoa ez da plater gozoa inorentzat, are gutxiago Euskaldunon Egunkaria eta Berria sortze edo ordaintze lanetan ibili ginen ZuZeuko arduradunontzat, eta eskertzen dizugu zure erantzun adeitsua. Hala ere, ZuZeuri dagokiona argitu nahi genizuke zalantzarik gera ez dadin.
“Beste komunikabide” deitu diozu ZuZeuri eta eskertzen dizugu kategoria horretan gu sartu izana, baina, diozuna egia izanik ere, ez daukagu kontua erabat argi. Alegia, ohiko komunikabide edo hedabide ote garen ez dakigu segur.
Azken aldi honetako gure burutazioen artean dabil ez ote garen gehiago aplikazio bat edo zerbitzu moduko bat, hedabide baino. Alegia, gure erabateko horizontaltasun honek dakarrena ez ote den gehiago interneteko euskaldun orori espresiorako aukera ematea beste kontu guztien gainetik. Erran nahi baita, guk ez dugula ildo editorialik ez eta inolako mugarik ere, ez badira euskarak eta jendetasunak ezartzen dituztenak. Eta horrek guztiak alde on asko bezala, zalantzakoak ere badakartza. Hala ere, ez diogu muzin egingo horizontaltasunaren kontzepyuari, ez, behintzat euskaldunok behingoz zutitzen gareino.
Ez dakigu ulertzen zaigun: gu ez gaude inoren kontra, are gutiago Berria bezalako bizkarrezur ezinbesteko baten aurka, soilik gaude euskararen alde eta euskaldunok Interneten geure espresabide egokiak gara ditzagun lanean. C’est tout.
Besarkada handia jaso ezazu, beraz, eta animatu Berriako langile, lagun eta kide guztiak euren lanean ahalik eta finen jarrai dezaten, ZuZeuren izenean. Kritikak kritika, bai baitakigu, zuen ahalegina gabe, deus gutxi geneukakeela kontatzeko gainerakook euskaraz egiten den kazetaritzatik.
Benetan eskertzen dizuet jarrera ZuZeukoei, eta zuek bezala ere EEgunkaria eta Berria egiten lagundu eta laguntzen duten guztiei.
Osasuntsu segi
Bittor
RT @zuzeu: Martxelo Otamendiren gutuna Bittor Hidalgori… http://t.co/D8B20Ec7
Martxelo beti bezela chapeau
Honelako gauza lotsemangarriak gertatzen dira nork bere kontrako konspirazioak ikusi uste dituenean alde guztietan, nork bere buruari duena baino garrantzi handixeagoa ematen dionean… Negargarria.
Ez du amore emango gure Bittorrek.
Hain erantzun txukunaren aurrean zer esan? (nik uste dut Bittorrek ez zuela merezi halako erantzunik, baina tira, hori beste kontu bat da)
Amorrua sentitzen dut Bittorrek egin dituen kritika absurdo, neurrigabe, injustuen aurrean.
Lotsa sentitzen dut bere argumentazioa irakurtzean, auzo-lotsa.
Bittor: horrela ez duzu euskara laguntzen, egin gogoeta sakona, zu ez zara munduaren zilborra.
Mila esker Martxelo.
Ez horregatik
Bittor
… edo nola bidali norbait, modu dotorean, antzarrak `lerratzera´…
Ni ere hamorratzen nago. Duela aste pare bat gutun bat bidali nuen Berriara, euskara hagitz txukunean idatzia gainera, azken aldi honetan Zaldieroaren zintek lerratze politiko nabarmena dutela salatzeko. Ez da nitaz paso egiten duzuen lehenengo aldia: Iraila aldean ere karta bat idatzi nizuen, egunkariko azalean futbolak maiz leku gehiegixko daukala seinalatuz. Bai kasu batean bai bestean besterik gabe nire iritzia ematen ari nintzela jakinarazi dizuet, umilki, ez dezazuen pentsatu nire uste soilei inportantzia handiegia ematen diedala.
.
Eta ez bata ez bestea, ez dizkidazue argitaratu. NIRI.
Agian edizio berezia “atera” beharko dute bidaltzen dizkioten gutun guztiak argitaratzeko. Horrela inor ezingo zan kexatu .
Ba dirudi gutun guztiak argitaratu behar dituztela.
Nik aspalditxotik badut galdera bat, burutan, eta aukera probestuko dut hemen egiteko, ea kitatzen dudan, behingoz. Aurretik barkamena eskatuz, erantzuna begi bistakoa balitz.
Hau da galdera: zerk eragozten dio Berria bezalako egunkari bati bere EDIZIO DIGITALEAN gutun guztiak argitaratzea?
Erran nahi baita -Berriaren kasuan-, euskara txukunean badaude, edukiaren aldetik baldintza minimo eta ulergarri batzuk betetzen badituzte, eta bidalketa masiboak edota klonikoak mugatzeko iragazki sinple batzuk jarriz gero.
Uste det Berrian sartzen bazea, gauz asko jarri ditzazkezula,eztabaidatu, ideiak jarri… Baita iiruzkinetan nahi dezuna jarri.
Gutun guztiak argitaratzeko gune bat? Idei bat da. Posible bazaie proposaiezu.
Iritzi zuhurra dirudi zureak. Egingo diote kasu. Pentsatzen dut.
Ondo izan
Bittor
Azken hitz hauek KUGEMAri zuzenduak zeuden, baina hemen sartu zaizkit, ez hala ere gaizki sartuak.
Ondo izan
Bittor
Nik ez dudana ulertu da Zuzeukoen posta. Agian nire moztadea izango da, baina ez dakit zertara datorren hau:
“Ez dakigu ulertzen zaigun: gu ez gaude inoren kontra, are gutiago Berria bezalako bizkarrezur ezinbesteko baten aurka…”
Esan al du -edo iradoki- Martxelok, Zuzeu Berriaren aurka dagoela? Non? Bere gutunean behintzat ez dut halakorik ikusi inon… Zertara dator Zuzeuk bere jardunaren inguruan egiten duen justifikazio hori, Martxeloren aurrean horren otzan (are kokilduta) agertze hori eta amaierako gehiegizko laudorio horiek?
Nik uste dut hori jarri badute izanen dela Martxelok bere gutunean aipatzen duelako haiek ez dutela beste komunikabideen aurkako iritzirik argitaratzen. Eta kasu honetan zuzeu-n argitaratu da Berriaren inguruko hau. Hala ere nahiko garbi geratzen da zuzeu-ren kriterioa eta biak egokiak dira, beno, neri behintzat iruditzen zait bi kriterioak zilegi direla komunikabide ezberdinetan. Ez dut uste kokilduta agertzen direnik, baizik eta haien posizioa markatzen dutela, argi utziz zein den zuzeu-ren filosofia
Bai, horrela ulertuzen dut neuk ere, baita ZUZEU horizontala dela ere gogoratu ere: edonork aurre kontrolik gabe nahi duena argitaratu dezake, artikuluetan zein iruzkinetan, beti ere etxeko arauak betez gero, baina hori geroko kontrola da. Eta kasu honetan, nire ustez, etxeko arauak betetzen ziren, artikuluaz edo irukinez norberak izan zezakeen iritzia gorabehera. Alde horretatik, ZUZEU ez da komunikabidea berez, bere baitan sortzen dena izan arren (nire ustez), eta horixe esan da iruzkinean. Agian sobera iruditu zaizu ZUZEUren azalpena, baina labanak zein zorrotz dauden ikusita, hobe da gaitzak saihestea.
Kategoriako erantzuna. Ea zer egunkaritan zuzendariak holako lanak hartzen dituen. Eta Bittorri… bada ez pentsatzeko munduaren zentroa denik.
Ez horregatik zuri ere
Bittor
Ulerbera irakurtzen ari nintzen Martxeloren adierazpenak interes orokorra, pluraltasuna eta leku eskasiari buruz, hurrengo arrazoiak zur eta lur utzi nauenean: “Gure etxeko aspaldiko araua da ez argitaratzea Euskal Herriko idatzizko beste komunikabideekin kritiko diren eskutitz, iritzi artikulu edo zutabeak”. “Gure etxeko” araua baldin bada, akziodunen zein batzarretan onartu da adierazpen eskubidearen murrizketa larri hori? Ez dut horrelakorik gogoan. Nork erabaki du orduan irakurleon kritika eskubidea mugatzea? Ze eskubidez? Nork emandako agintepidez? Araua bitxia izateaz aparte (EITB edo SER kritika daitezke baina DV ez, esate baterako), larriena irakurleon kritika eskubidea mugatzea iruditzen zait. Gutun bat gizabidez idatzia badago, inor iraintzen edo mehatxatzen ez badu, inork ez du hori zentsuratzeko eskubiderik askatasun esparru batean bagaude. Norbaitek bere burua zentsuratzeko eskubideaz janzten badu, une berean etxe hori ez da gehiago denon etxea neurri berean izango. Eta burura datorkidan hurrena: Ba ote daude kritika eskubidetik kanpo geratzen diren eremu gehiago? Hala balitz, ez legoke gaizki zerrenda argitaratzea irakurleok jakinaren gainean egon gaitezen eta “Elizarekin topo” egiten dugunero gure gutunak zuzenean beste norabaitera bidal ditzagun han argitara diezazkiguten, alferreko lanetan jardun gabe. Euskarak eta euskaldunok plaza librea merezi dugu norkbere ideiak eta usteak errespetuz eta askatasunez adierazteko. Bestetikan zoritxarrez sobera izan dugu eta.
Ni ere horretan nago zure antzera.
Ondo izan
Bittor
Zurekin eztabaidan jardun nintzen, BESTELA, sorrerako Egunkariakoek eta ondoren Egunkarian zein Berrian jardundakoek egindakoa kontrajartzen zenuelako, esanez hasieran ez zegoela inolako lerratzerik eta gerora bai. Ezker abertzaleruntz, jakina.
.
Hemeroteka jarri zenuen lekuko gisa inongo datu zehatzik eman gabe. Erantzun nizun aski izan nuela hemerotekari begirada azkar bat ematea Jexuxmari Zalakainen lan bat aurkitzeko.
Lotura eman nizun, http://www.ueu.org/download/artikulua/uztaro45_2.pdf, eta bertan dioen hau aipatu: “hanka sartzeko batere beldurrik gabe esan baitezaket, Jaurlaritza bera izan dela –edo hobeto esanda garaian garaiko kideak izan direla– Euskaldunon Egunkaria zenak sortu aurretik eta jaio berritan –lehen hiru urtetan– izandako etsairik zitalena.”
.
Ondoren zera esan nizun: “orduan kritika zital gehiago zegoela dirudi, Zalakainen arabera. Orduko jeltzaleen kritikak zeharo itxuragabeak iruditzen zitzaizkizun nonbait. Gaur egungoak ez, ordea. Gaur egun bat egiten duzu haien kritikekin. Zein da hemen aldatu dena Egunkaria/Berria edo zu?”
.
Zure erantzuna hau izan zen: “Saiatu naiz eztabaida datuen eremura eramaten, nonbait arrakasta handirik gabe. Izan ondo.” Bada, eztabaida piztu zuen artikulua kendu egin dutenez, iruzkin guztiekin batera (nik behintzat ez dut topatu ahaleginak eta bi egin arren), eztabaida hemen jarraitu nahiko nuke.
.
Eztabaida datuen eremura eramaten saiatu omen zinen eta nonbait niri aurpegiratzen didazu eremu horretatik ihes egitea. Zein datu eman zenituen? Ene iritziz, batere ez, hemeroteka lekuko gisa jartzeak, besterik gabe, ez baitu ezertarako balio ez badituzu adibide zehatzak ematen.
.
Nik Zalakainen lan hori jarri nuen mahai gainean. Hori bai dela datu zehatza, bertan dioena egia galanta baita, zuk eta beste edozeinek oso ederki dakizuen bezala. Ez al dizu zer pentsatu ematen zuretzat inongo lerratzerik ez zegoen garaian gaur egun baino kritika askoz ere gogorragoak jaso izana Egunkariak?
.
Eta orain aipatzen duzun horri buruz, berriz, hara zer iruzkin idatzi nuen zurekin eztabaidan jardun nintzen bitartean eta artikulu berean (ez zenuen irakurri nonbait):
.
Berriak ez ditu argitaratzen beste egunkari batzuei zuzenduriko kritikak eta Garak ere ez. Eta berdin-berdin dio kritika horiek erabat sendoak, argudiatuak eta munduko froga guztiak izanik eginak izatea.
.
Berriki hala baieztatu dut berriro ere. Garan beti argitaratzen dizkidate iritzi artikukuluak. Hau ez, ordea: “Vocento censura datos irrefutables”
http://www.izaronews.info/euskadi/2012/opinion/13559
Beste toki batzuetan, sarean, argitaratu zidaten. Garan ez. Berriak horri buruz irizpide berberari jarraitzen dio.
Arrazoi duzu datu gutxi eman nituela aurpegiratzerakoan. Izan ere, Jarraiko udako kanpalekuei azala ematea baino ez nuen aipatu, gauza txikiak ahaztu eta nabarmenenak geratzen direlako gogoan. Ez zu eta ez ni ez gabiltza BERRIAren balizko lerratze ideololikoaz tesi bat egiten, eta nekez bildu dezakegu demostrazio batek eskatuko lukeen behar hainbat froga. Inpresioen eremuan gabiltza, norkberea adierazteko adibideren bat edo beste emanez. Zinez uste dut hemerotekara jo ezkero nik aipatutakoa bezalako dezente gehiago aurki daitezkeela neke handirik gabe, baina aitortzen dizut ezin dizudala esteka zerrenda bat oraintxe bertan bidali. Bakar bakarrik esan diezazuket zintzoki adierazten dudala nire inpresio hori.
Egurra emateaz diozuna berriz oso interesgarria da. EUSKALDUNON EGUNKARIAk krtika zital ugari izan zuen, zitalak eta gezurtiak, proiektua hondoratzeko asmo gaiztoz eta etsaikeriaz egindakoak. Zer ikusi gutxi, nire ustez, hemen entzuten direnekin. Hemen entzun ditudan kritikak etxe barnekoek egin dituzte, ez kanpoko etsaiek; hobe beharrez egindakoak iruditu zaizkit, ez proiektua hondoratzeko asmo gaiztoz jaurtiak. Barrutik eta hobe beharrez kritika egiten denean aspaldiko etsaikeria horien gogorapena egiteak, edozein kritika egiteko eskubidea bera zalantzan jartzen du, edo hala iruditzen zait niri behinik behin. Kritika zintzoei buruz gogoeta egitea beti da lagungarri gauzak hobetzeko, eta besterik gabe ukatu eta arbuiatzeak ez dakar ezer onik.
Zentsurari dagokionez, berdin zait zeinen errotua edo zabaldua dagoen zentsura-usadio bat. Espainiako komunikabideak ez dira eredu onak ikasteko lekurik aproposena eta mundua ez da zorionez Espainian amaitzen. Bada zer ikasi eredugarriagorik urruti joan gabe. Zentsura, definizioz, onartezina da eremu libre batean, eta inoiz edo behin beharrezkoa dela erabaki beharko balitz, – zalantzan jartzen dudana-, hori ezin dute lau lagunek erabaki, Batzar Nagusiak baino ezin du horrelako oinarrizko erabaki bat hartu. “Besteek ere egiten dutela”, Historian zehar sarritan erabilitako argudioa da, (esklabu trafikoan, balea ehizan, diru publikoekiko iruzurretan, …) benetan pobrea eta arbuiagarria nire ustez. Inoiz ezertan hobetzera eramango ez gaituena. Eta hori izan beharko litzateke gu guztion helburukidetza: gauzak gero eta hobeto egitea.
Ez ditut inolaz ere parekatzen zuk egindako kritikak jeltzaleek Egunkariaren sorreran oso zitalki egindakoekin. Ezta hurrik eman ere! Bai, zure kritikak barrutik egindakoak dira, baina zuri desegokia iruditu zaizun bezala orduko kritika zital haiek aipamenera ekartzea, niri berdin gertatu zitzaidan zure aipamen batekin non Joxemi eta hasierakoak ondorengoekin kontrajartzen zenituen, ene ustez.
.
Horrek haserretu ninduen eta aitor dut, haserre naizenean, batzuetan idazten ditudanak ez direla batere goxoak izaten. Zuk esan bezala, “inpresioen eremuan gabiltza”eta eremu horretan bakoitzak bere antiojuekin ikusten ditu gauzak. Nekez konbentzituko dugu elkar eta herenegun esan nuena errepikatu nahiko nuke. Lasaitu gaitezen denok, eta saia gaitezen eztabaida eraikitzaile bat egiten. Izan ere, askoz ere garrantzitsuagoak baitira batzen gaituzten gauzak banatzen gaituztenak baino.
.
Bukatzeko, esan ez nagoela batere ados zuk zentsura gisa zalatzen duzun horri buruz esan dituzunekin, baina nahiago dut horri buruzko eztabaidan ez hastea. Aldez aurretik ikusten baitut guztiz alferrikakoa izango dela. Hori bai, ene gomendioa da hori dena Berriako arduradunekin zuzenean hitz egiteko. Eta haien azalean ipintzen saiatzeko erabaki horri dagokionez.
Pozten naiz entzunda gehiago dela batzen gaituena bereizten gaituena baino. Horrela uste dut nik ere. Halere nire azken desadostasuna azalduko dizut. Nik ez dut uste eztabaida alferrekoa denik. Adostasun berrietara eramaten ez duenean ere ariketa sanoa da eztabaidan natural jardutea, besterik ez bada bistatik ez galtzeko gu ez bezalako jendez inguraturik gaudela eta denak elkarren errespetuan bizi behar garela. Eta adostasun berrietara eraman gaitzakeenean zer esanik ez. Horretarako ordea denok egon behar dugu bestea komentzitzeko bezain prest, besteak komentzi gaitzan ere, eta hori zail gertatzen zaigu, berez ez delako erraza eta gainetik ez gaudelako eztabaida mota horretan ohituta. Eztabaida hitza bera nahiko iradokigarria da: ez eta bai jardutea da nonbait, soka-tira baten antzera, adostasunerako aukera handirik gabe … Hitz berria sortu beharko dugu agian.
Guztiz ados, BESTELA. Herenegun ere azpimarratu nuen batzen gaituena askoz ere garrantzitsuagoa dela banatzen gaituena baino (eta nola!), gero eztabaidaren beroan batzuetan besterik eman badezake ere. Eta eztabaidatzearen onuraz ere, ados, gero askotan eztabaida eraikitzaileak egin beharrean hika-mika hutsean jausten bagara ere. Soilik zuk zentsura gisa hartu duzun horretaz esan dut alferrikakoa iruditzen zaidala eztabaidatzea, beste ezertaz ez. Eta ideia polita iruditu zait “eztabaida” ordez, edo batera, beste hitz bat asmatzearena. Ea norbaiti hitz egokiren bat bururatzen zaion. Hitzak berak bere garrantzia baitu.
Adeitasunez.
Haserretu gabe eztabaidatzeko gauza izango bagara, pozik entzungo ditut orduan zure argudioak nik zentsura deitu dudan hori zuritzeko. Oinarri-oinarrizko gaia iruditzen zait.
“Arrazoiketa”? Jej
Oso argi urzi nuen guztiz alferrikakoa iruditzen zaidala gai horri buruz hemen eztabaidatzea, BESTELA, eta gehitu nuen “ene gomendioa da hori dena Berriako arduradunekin zuzenean hitz egiteko. Eta haien azalean ipintzen saiatzeko erabaki horri dagokionez”. Bada, esandakoari eusten diot. Nik erabateko konfiantza egiten diet bai Garakoei bai Berriakoei gai horri dagokionez. Ez da zure kasua. Bada, haiei zuzenean galdetu.
.
“Arrazoiketa” hitza, bat-batean behintzat, ez dut gogoko. “Arrazoi izan” gogoko ez dudan bezalaxe. Ea besteren bat bururatzen zaigun.
Bertan behera utziko dugu ba. Zer moduz “gogobieta”?
Eskerrik asko, BERRIAko zuzendari, zure erantzunagatik.
Arrazoi duzu noski zuek erabaki behar duzuela zer argitaratu, eta nik beti ‘eskatu’ edo ‘iradoki’ baino ez dizuet egin nirerik argitaratzea. Eta baita eskertu ere argitaratu didazuen bakoitzean, bihotzez ez ezik, zuenera idatziz ere, jakinik ez duzuela inolako konpromisorik nirekin, eta espero dut inorekin.
Agian utzi duzue nire beste gutunik argitaratu gabe urteotan, oraintxe ez dut gogoan (artikuluren bat bai luzeegi zelako, eta nik biderik aurkitzen ez nuelako zuek eskainitako neurritara ekartzeko, baina ez naiz horregatik kexatu. Azken urte eta erdian nonbait atera dizkidazue 10 eskutitz, kalakari txaplata honi, eta zuen eskubide osoan bi ez dizkidazue argitaratu azken hilabeteotan. Bat “NAIZ espainol” izenburukoa -gero hemen ZUZEUn argitaratua- eta bestea oraingo gutun irekia -orain berriro hemen ZuZeun argitaratua-. Oso ondo. Ordea, zuek ez argitaratzeko eskubide osoa baldin baduzue, baita ere nik hori esatekoa eta ezagutarazteko nire iritzirekin batera. Eta hori egin nuen “NAIZ espainol” gutunaren kasuan eta hori egin dut orain ere.
Diozu: “Gure etxeko aspaldiko araua da ez argitaratzea Euskal Herriko idatzizko beste komunikabideekin kritiko diren eskutitz, iritzi artikulu edo zutabeak. Euskal Herriko idatzizko beste komunikabideei kritika egin nahi dietenek bidal ditzatela eskutitzak kritikatu nahi duten komunikabidera, edo zabal dezatela webgune bat edo blog bat komunikabide horren gainean. Akatsak akats, zorrotz betetzen dugun irizpidea da.” Eta horregatik ez omen zenuten argitaratu “NAIZ espainol” gutuna. Niri ondo iruditu edo ez, ordukoan nik eztabaida, ZUZEUko loturan ikusi litekeen bezala, NAIZekin piztu nahi nuen eta NAIZekoekin izan nuen. Bide batez zuen ukoa gogoratuz.
Oraingoan berriz zuk zure erantzunean iradoki bezala egin nuen (“komunikabideei kritika egin nahi dietenek bidal ditzatela eskutitzak kritikatu nahi duten komunikabidera”), eta zuei bidali kritika baino nire 4 lerroko ‘iritzia’, berriro noski eztabaida piztu nahian, baina kasuan zuekin edo zuetaz, eta ‘gure’ eta orain arte beti ‘nire’ egunkaritzat jotzen dudanaren inguruan, ni ere kezkatuta nagoelako honen egoera ekonomikoaz eta iraupenaz, eta oro har BERRIA TALDEAk komunitate euskaldunean jokatu duen / jokatu lezakeen / jokatu beharko lukeen paper indartzaileaz.
Eta kezka nirea da eta azalarazi nahi nuen eta nahi dut ‘gureen’ artean. Horregatik, egunotan hain eztabaida ‘airean’ zebilen KUTXAren euskaldunekiko ardura eskasiaz kexu 5 aldiz luzeagoa zen eskutitza, bai argitaratu zenidatenean, baina ez aurreko 4 lerrokoa, pentsatu nuen leku falta baino gehiago ote zen zuek, zuzendaritzak, iritzi taldeak, ez argitaratu nahi izatea ‘zuen’ jarduera eztabaidatzen zuen eskutitz laburrik ere. Nahiz eta jakin, kasuan ‘etxe barruko’ batek egiten zuela, nik beti sentitu baititut EEGUNKARIA eta BERRIA nire etxe (eta horren ezagugarri aipatzen nituen nire harpidetzak, akziotzak eta laguntzak), adierazi nahian ‘etxe barrutik’ eta ‘etxeko mesedetan’ emaniko iritzia zela eta nire ustez ‘etxeko mesedetan’ iriki beharreko eztabaidaren lagungarri izan zitekeelakoan.
‘Interes orokorreko gaia’ izatea edo ez, irizgarria da beti noski, baina KUTXAren jarrera euskaldunekin interesekoa jo baliteke BERRIAzaleontzat, nola ez da izango BERRIAzaleon interes orokorrekoa BERRIAzaleon geron eztabaida BERRIAren lerroen gainean? Horregatik ez zait ondo iruditzen nire ‘etxekoei buruzko’ iritzi labur hori ezkutatzea -ez argitaratzea-, nahiz zuek noski zuen eskubidean zaudeten, ni nire iritziak azaltzeko dudan eskubide berean. Eta zuek, eskatuta, egiten ez baduzue, nik hilabete ondoren ZUZEUn eman ahal izan dut nire iritzia (eskerrik asko bide batez behin berriro ZUZEUk eskaintzen digun aukera eskuzabalarengatik), pentsatuaz izan zitekeela hau gehiagoren interesekoa ere, alde izan edo kontra.
Eta hori zure hilabeteko isiltasunaren ondoan. Ze baldin badiozu ere “[j]akizu, hala ere, nire bulegoko atea beti irekita dagoela kexu horiek zuzenean jaso eta erantzuteko”, nik ez dut hilabete oso honetan inongo erantzunik jaso, aurreko udan ere batere jaso ez nuen bezala “NAIZ espainol” eskutitzaren inguruan nik kalaka ematen hasi arte.
Eta orain bertan ere ez pribatuan, ez publikoan ez dut oraindik zure/zuen batere hitzik jaso nik orain hilabete bidalitako gutunarekin zihoan ‘iritziaren’ gainean. Noski, zuen eskubide osoan. Baina aukera izan duzu hilabete osoan.
Eta aukera duzu oraindik erantzuteko edota beste nolanahi eztabaidari bide emateko, jakinik gainera ‘gaiak’ baduela interesik gure artean. Ez dakit ZUZEUko nire abiadako artikuluaren gunean zenbat bisita jaso dituen, baina une honetan erantzunak 117 ditu, asko jende berdintsuarenak, baina ez dut uste asko direnik halako erantzun multzoa jasotzen duten sarrerak. Gainera ni ez naiz bakarrik sentitu nire ‘iritzietan’ eta beste hainbat parte hartzailek ere antzeko kezkak azaldu ditu, eta ez dakit zergatik ez diozun adarretik heltzen zezenari, eta horretaz ere hitz egin, edo ‘hainbaten intereseko behintzat’ izan litekeen eztabaida hori bideratzeko.
Hori litzateke denon mesedeko. Horregatik nioen eta diot eztabaidari ihes egitea, kontrakoak izan litezkeen iritziak ezkutatzea, ez argitaratzea, “ez dela bidea, bide argia, bide demokratikoa”.
Eta oraindik ez ditut irakurri zure erantzun honi momentu honetan egin zaizkion 18 ekarriak (eta gehiago etorriko dira ziur), baina gaiak zeresana ematen duela dirudi.
Ea denok hausnartzen dugun gehiago ere gure kontuez, ahal izanez gero etsaitasunik gabe eta eredu eraikitzaileetan.
Bestelakoan sentitu orain ere nire besarkada, berotasuna, solidaritatea eta batez ere esker ona bere garaian EEGUNKARIA bideratu zenuten guztiok, eta orain BERRIA bideratzen duzuenok.
Ondo izan
Bittor
Bittor, adeitasunez galdetzen dizut: benetan, ez al daukazu zeregin hoberik?
Zoaz pikutara (adeitasun guztiz).
Bittor
Hori bere simetrikoaz erantzuten da: Eta zerorrek?
Eta beste galdera: Ba al dakizu ze izen duten besteen iritziak sobera daudela uste dutenak?
Luze idazteak ez dizu arrazoi gehiago emango. Uneoro gauza berdinari bueltaka. Eskertuko litzake sintesi ahalmen pixkatxo bat…
Zure kritikari helduz, hau da, Berriaren lerrotzea dela edo ez dela, eta zilegi den hala ez… nere iritzia (iruzkin guztiak irakurri ondoren), gonzalorenaren antzekoa da.
Nik ez dut berria erosten, aseptikotasunak ez zaizkidalako gehiegi gustatzen. Guztiekin ondo geratu nahiak, gauza asko ezkutuan uzten ditu. “Arrazoiak eduki arren, ezin PNV-rekin asko sartu, bestela ezker abertzalekotzat joko naute”, “euskaldun guztien iritziak errespetatu behar ditudanez, ezin sektore bat kritikatu”… gisa honetakoak. Kazetaritzan datu objetibo eta horietatik ondorio zintzoetara iristeak (hau da, manipulaziorik gabe etb.) ez du esan nahi kazetaritza objetiboa denik. Objetibotasun osoa ia ezinezkoa da, albisteak aukeratzea bakarrik subjetiboa baita.
Nere egunkari batek ideologia jakin batekoa izatea garrantzitsua da, eremu horretan “libre” joka dezan. Erderaz esaten den moduan “Quien mucho abarca, poco aprieta”.
Azken parrafuan… akatsa.
Nere iritziz, egunkari batek ideologia…..
Oso ondo Kateak_Apurtu, baina zure hautuarekin euskarazko egunkaririk gabe geundeke 1937tik. Agian etorkizunean ez da horrela izango, denok euskaldun garenean eta abar, baina euskarazko egunkariaren aldeko hautua hautu ideolojiko-politikoa da. Zergatik? Txikiak, hots, euskarak, bere baitan dituelako hainbat eduki ideolojiko (onartuta edo ez, ukaezina da horrela dela). Era berean, gazteleraren alde egiteak (kontsumoan, produkzioan) badu ere bere baitan hainbat eduki ideolojiko. Zein adibidez? Ba erraza, 500 miloi laguneko kultura inperial baten alde egitea milioi eskaseko kultura baten kaltetan. Jarri kulturaren ordez ekonomia, mundukidetasun, ikuspegi, herri-eraikitze, txikiarekiko-errespetua, merkatu legeei erresistentzia.. nahi dituzun guztiak. Beraz zuzenago litzateke esatea: “hautu ideolojiko bat hobesten dut beste hautu ideolojiko baten gainetik eta horregatik ez dut erosten Berria”. Zuk aukeratu, baina ez dut uste Berria erostea aseptikotasunean erortzea dela esatea oso defendigarria denik.
Nere iruzkina berriro irakurrita apur bat gogorra izan naizela ikusi dut Berriarekin. Hala ere, merkatuan dagoenetan aseptikoenetakoa badela uste dut. Honekin ez dut esan nahi gutxien gogoko dudan komunikabidea denik, gehienak baino lan txukunagoa eta zintzoagoa egiten baitute.
Benetan poztuko nintzateke euskarazko egunkari gehiago eta kritikoagoak egongo balira, baina zoritxarrez gaur egun ez ditugu. Honen aurrean Berria erosi behar al dut, euskara bultzatzeko? Nik albisteetan hizkuntza baino edukiak bilatzen ditut eta interesgarrien iritzi ditudan edukietara joko dut.
Euskara bultzatzea bada helburua, badaude beste modu batzuk horretarako. Hitz egitea, administrazioetan etb. exigitzea, euskarazko liburuak eta aldizkariak erostea…
Eusakarazko egunkari bat ez erostea ez da ez dudalako euskarazko egunkaririk irakurri nahi, ezta gaztelaniaren alde egin nahi dudalako ere, bilatzen dudana ez dudalako baizik.
Oso ondo Kateak_Apurtu, baina zure hautuarekin euskarazko egunkaririk gabe geundeke 1937tik. Agian etorkizunean ez da horrela izango, denok euskaldun garenean eta abar, baina euskarazko egunkariaren aldeko hautua hautu ideolojiko-politikoa da. Zergatik? Txikiak, hots, euskarak, bere baitan dituelako hainbat eduki ideolojiko (onartuta edo ez, ukaezina da horrela dela). Era berean, gazteleraren alde egiteak (kontsumoan, produkzioan) badu ere bere baitan hainbat eduki ideolojiko. Zein adibidez? Ba erraza, 500 miloi laguneko kultura inperial baten alde egitea milioi eskaseko kultura baten kaltetan. Jarri kulturaren ordez ekonomia, mundukidetasun, ikuspegi, herri-eraikitze, txikiarekiko-errespetua, merkatu legeei erresistentzia.. nahi dituzun guztiak. Beraz zuzenago litzateke esatea: “hautu ideolojiko bat hobesten dut beste hautu ideolojiko baten gainetik eta horregatik ez dut erosten Berria”. Zuk aukeratu, baina ez dut uste Berria erostea aseptikotasunean erortzea dela esatea oso defendigarria denik.
Zure laguntzarik gabe badugu nahikoa espainol bestela ere. Gotzon Garatek:
Sobera hartzen duenak, gaizki tinkatzen (hersten, estutzen). 12091
Nork sobera besarkatzen baitu, gutti hersten du. 12099
Zazpi amorraiñ batera artu nai eta denak irristalatu. 13879
Nik: Asko nahi eta gutxi ahal.
Nolanahi euskaldunok eskertuko genizuke BERRIA erostea, edo erosten ez baduzu ere, norbaiti HARPIDETZA oparitzea, edota BARRIA LAGUN bihurtzea, edo AKZIODUN… Edo agian aurkitu zenitzake beste modu batzuk ere.
Ondo izan
Bittor
Begira, orain eskertuko nuke ba, atez atekoari buruzko mezuren bat.
Aldatzeko edo…
Animo Bittor, zer arraio! arrazoirik ez zaizu falta. Deia edo Bizkaia irratia kritikatu izan bazenitu (eta merezi, merezi dute) dena izango zen biba eta txaloa!
Kaixo, Bittor. Ez nuen zuren lehen gutuna irakurri, eta Martxeloren erantzuna irakurrita nator iritzia ematera. Ez nekien zure gutunetako bat Naizen kontrakoa zenik, eta orain ulertu dut Martxelo horri buruz ari zela beste komunikabideen kontrako gutunik ez argitaratzeko politika dutela dioenean; ez dut uste ari zenik Zuzeu-ren kontra, beste batzuk dioten moduan. Ez dakit zertara etorri den horregatik Zuzeuren erantzun hori, nik ere ez.
Bittor ni ez nago zurekin ados, eta mingarria iruditu zait zure gutuna. Martxeloren erantzuna, dotorea. Berria beti izan dut egunkari Euskal Herrikoa (abertzale baino gehiago) eta progresista. Esan nahi dut Euskal Herria duela bere eremu euskararen lurra delako. Ziurrenik PNVko askorentzat (zer esanik ez UPN, PSN, PP…) askorentzat ezker abertzalekoa izango da horregatik bakarrik (Zuberoa, Garazi, Erriberri… zer da hori?), baina hori horrela da. Progresista diot ez delako kontserbadorea, gizarte balioetan. Homosexualen arteko ezkontza defenditzeagatik ere ezker abertzalekoa irudituko zaio bati bainio gehiagori ere.
Euskarazkoa izatea zirkunstantziala dela iruditzen zait, alegia, zuzendari eta kazetari horiek Errusian jaio izan balira, errusierazko egunkari batean ariko lirateke, Madrilen jaio izan balira gaztelerazkoan eta Estatu Batuetan jaio balira, ingeleraz. Nik irakurtzen dut Berria euskarazkoa delako, euskaraz bizi nahi dudalako, normaltasunez, ez akzio erreboluzionario gisara. Zure arazoa uste dut ez dela Berria, baizik eta beste egunkari guztiak (ideologia anitz duzu horietan aukeratzeko) gaztelerazkoak izatea. Diario Navarra, Deia, DV, Naiz… euskarazkoak balira akabo zure arazoa.
Guzti hori argi utzita ezer askorik ezin da esan Bittor, Kutxaz diozun kontu horretan. Arazoa ez da, nire ustetan, Berria ezker abertzalearekin lerratu den, baizik eta beste egunkari guztiak PNVrekin lerratu direla, beste gai askotan bezala. Batzuek uste dute boterea euren kortijo haundi bat dela, eta normala zaie boterea kudeatzea (beti euren interesetan) euren eskubidea balitz bezala jokatzea. Egingo du salto beste batek leihotik hipoteka ezin duelako pagatu, eta aztoratuko dira denak, baina Kutxak, hori bai, segi dezala etxeak husten eta negozioa egiten Gipuzkoan, horretarako baita gure Kutxa.
Zuri iruditzen zaizu hori kritikatzeagatik ezker abertzalekoa dela Berria? Tira, nire ustez ez, nire iritziz eskertzekoa da kontrapuntua Berriak ematea. Gehiago eskertuko nuke PNVrekin lerratzen direnek ere euskaraz egingo balute, are eta gehiagok herritar xumeen interesen defentsari gehituko balira. Nire aitona nekazaria zen, eta zenbait gauzetan kontserbadorea izanik ere, beti defendatzen zuen herritarra boterearen gainetik, izan nekazariak, kooperatibistak edo beste edozein herritar. Orain gizarte progresista batean bizi garela uste dugu, baina boterean daudenei men egin besterk ez dakigu. Komunikabideen manipulazioa agian? Tira, hori beste eztabaida bat da.
Bi marka.
Lehenengo marka: 117 iruzkin. Zorionak, Bittor.
Bigarren marka: Marka da, gero, BERRIAko akziodun, harpidedun eta irakurle batek eskubide osoz eta errespetu guztiarekin, izen-abizenak ipinita, kritika egitea bere egunkariari, eta BERRIA erosten ez duen jendeak, edo ezinez baliatzen denak, Bittor Hidalgo gurutzifikatzea, nahiko era iraingarrian. El mundo al revés, “erdaraz esaten den bezala” (Aggg…!)
Iparlazaleek are “marka” hobeak lortu izan dituzte hemen behin baino gehiagotan. Sekulako ekarpenak eginez, jakina. Batzuek oso ekarpentsuak baitira benetan. Bejondeiela!
Eskerrik asko, Martin.
Eta itzultzaileak, hizkuntza teknikariak, nola emango likek ba hori euskaraz espinolaren beharrik gabe?
Mundua azpikoz gora, iruntzitara… Ziur askoz gehiago ezagutzen dituzuela. Goiz on.
Bittor
Ez dakit nir zaren Kepa Barandano, ezta ere hori den zure izena edo ezizena (seguru asko), baina eskertzen dizut benetan zure idatziaren tonua. Oraintxe uste dut aurrenekoa dela nirekin bat etorri gabe arrazoiketan sartzen dena deskalifikazioetan erori gabe, eta eskertzekoa da, inor ez garenez gero, seguru asko, egia osoen jabe.
Eta hona iritsita, aipatu nahi dut lotsagarria iruditzen zaidala, lotsagarria eta guztiz espainolista, NOTICIAS taldeak (EAJri lotua uste dudanez) lau egunkari espainolez ateratzea (agian besterik ere) eta ez ateratzea gutxienez bat euskaraz. Guztiz lotsagarria eta espainolista iruditzen zaidala ONDA VASCA irrati katea espainolez sortu berri izana. Denak euskara printzaren bat inon zintzilik. Azken 50 urtea Hego Euskal Herrian ezer aldatu izan ez balitz bezala, edota okerrago ezer aldatzea nahi ez balute bezala.
Lotsagarria da ere noski VOCENTO taldearen espainoltasuna Euskal Herrian, espainola etengabe zabaltzeaz gain ideologia espainol inperialistaren hedatzaile.
Zer esanik ez etxeko azken bazterreraino itotzen gaituzten irrati eta telebista kate espainoldun guztiak, guk zuzenean ordaintzen ditugunak ere, euskarazkoen kaltean.
Eta oso lotsagarria iruditzen zait, berriro esango dut, GARA taldeak (ezker abertzale bati lotua uste dudanez), euskal egunkaririk ez ateratzea 35 urte eta gero, eta orain urtebete NAIZ.info webgunea sortu berri izana espainolez. Azken 50 urtea Hego Euskal Herrian ezer aldatu izan ez balitz bezala, edota okerrago ezer aldatzea nahi ez balute bezala.
Eta beldur naiz GARA taldekoek ez ote duten hala jokatzen, aldi berean bereganatu nahi dutelako, bereganatu dutelako, edo euskaldun guztioi lapurtu nahi digutelako, guztiona-edo izan nahi zuen EEGUNKARIA, BERRIA, honen webgunea…
Zertarako sortu euskarazko beste kazeta bat, beste webgune bat, jada BERRIAkoa baldin badaukagu. Hala pentsatuz uste dut sortu zutela NAIZ.info webgunea espainol (ia) hutsez batere lotsarik eta kontzientzia kargurik gabe. Bururatu ere ez zitzaien egin euskaraz egitea. Bururatu ere egiten ez zaien bezala GARA edo GARAren edizio bat behintzat euskaraz ateratzea. Nahiago bide dute seguru asko BERRIA kontrolatzen saiatu, nahiz ez horren lerratua ageri.
Noski azken hau guztia nire burutazioak baino ez dira, nire ‘gaizki’ pentsatzeak. Eta agian ez dut arrazoi. Baina hipotesi bat da. Eta hausnartzekoa ea halakorik komeni zaigun, lortzen ez dugun bitartean beste komunikazio taldeek ere euskaraz sortu ditzaten bere hedabideak.
Nik jarraitu nahi nuke BERRIA TALDE oso plural baten alde egiten. Nahiz goragoko KATEAK APURTU bezalako euskaldun identifikatu gabeek lasai asko aitortu eztabaida honetan ez dutela BERRIA irakurri nahi eta ez dutela erosten (eta pentsatzen dut, ezta ere, laguntzen, diru ematen…). Bejoandeiela! Bejoandeigula!
Lehenik eta behin, barkatu ez identifikatzeagatik, baino identifikatuz gero ez nuke iritzirik emango.
Ezkutatu egin behar al dut ez dudala Berria erosten? Batzuen ustez Berria ez erostea euskararen kontra egitea dela uste duzue… nik berriz ez dut hala uste, baino tira. Lehen esan bezala, edukiei hizkuntzari baino garrantzia handiagoa ematen diet. Ni elebiduna naiz, hemengo denok bezela pentsatzen dut, eta ez dut lotsarik hau onartzeko. Zergatik izan behar dut ba? Errealitatea onartzea besterik ez da nire ustez. Ama hizkuntza euskara dut, baino euskaraz bezain ondo moldatze naiz gaztelaniaz. Honekin ez dut esan nahi vasco-español edo delakoa sentitzen naizenik. Euskalduna naiz, soilik euskalduna, eta euskara bultzatzeko nere esku dagoen guztia egingo dut. Ezta berria ez erosteak ez du azken hau kentzen.
Gararen erabakia hizkuntzarekiko, Iñaki Sotok azaltzen du ZuZeun eginiko elkarrizzketa batetan (https://zuzeu.eus/2012/09/07/inaki-soto-gara-rik-gabe-gaur-egungo-eszenatoki-politikoa-ezinezkoa-litzateke/), 8. eta 9. galderetan.
Segitzen zait gustatu gabe jendea ez identifikatzea iritziak ematerakoan, jakinda gainera maiz identifikatze ez horretan babesten dela iritziak eman ordez iraintzeko eta deskalifikatzeko, eta hori ere pena da. Ez dut uste zure kasua denik oraingoan.
Nahiz pena pixka bat ematen didan soilik elebiduna izatea zu, eta espainol ‘ezerazaren’ menpe egon behar izatea ‘munduko berri izateko’. Eskerrak gure gazteek gero eta gehiago ezagutzen duten ingelesa espainolaren morrointza glotozidatik libratu ahal izateko. Gaur egun elebidun izatea euskaldun-espainol ez da nahikoa. Espainolak beti irabaziko gaitu horrela. Espainola baino hizkuntza indartsuago bat behar dugu konturatzeko espainola ze ezdeusa den munduan, eta zenbat atzeratzen gaituen munduaren ezagutzan espainolaren mende izateak. Nolanahi beti dago denbora ikasteko eta konturatzeko zenbat irabazi litekeen eta zanaldu litekeen gure ikuspegia beste hizkuntza / gizarte horien ikuspuntutik.
Aurretik ere aipatu dizudala uste dut, baina BERRIA ez erosi nahiak, ez zaitzala atzendu BERRIA LAGUN edo AKZIODUN izatetik, euskaldunok dugun egunkari bakarra izatetik (eta nik eskatzen dizut, orain BERRIA kritikatzen ausartu naizenak).
GARAri buruz uste dut zuzendariak zuk aipatu elkarrizketan esaten dituenak beraiek bakarrik kalifikatzen direla euskal munduari dagokionean, hainbatek jada lehenago aipatu eta idatzi dioten bezala.
Ongi izan (eta lasaigo egin dezakezu lo BERRIA LAGUN bihurtuta). Erraza da. Klik batean.
Bittor
Ingelesa “ona” da eta “gaztelania” txarra orduan? Gaztelania menperatzailetzat daukazu eta ingelera ez?
Hizkuntza guztiak dira aberasgarri, bata bestearen gainean jartzea da akatsa. Euskal Herrian gaztelania zein frantsesa ditugu hizkuntz zanpatzaile (atzean dakartzaten hizkuntz politika guztian etb.), noski. Baino gaztelania eta frantsesa bezain zanpatzaile da ingelera, mundu mailan.
Honekin ez dut esan nahi hizkuntz hauek jakittea ondo ez dagoenik, geroz eta hizkuntza gehiago jakin, orduan eta aberatsago. Lekuan lekukoak errespetatzea da garrantzitsuena, mundu aberats baten alde bagaude sikieran. Bestela, hitz egin dezagun denok ingelera eta akabo.
Kateak Apurtu:
Ez. Ingelesa ez da “ona” da eta “gaztelania” ez da txarra.
Hegoaldeko euskaldunon arazorik behinena ‘espainol orojalea’ dugu azken mende askoan, eta zaila da horri aurre egitea 500 milioi hiztuneko hizkuntza denean. Gaur egun ordea ‘ingeles orojalea’ da gu jaten gaituen ‘espainolari’ aurre egin liezaiokeen bakarra. Ingelesa baldin badakigu munduan ibiltzeko (lehen espainola -edo frantsesa- behar izan dugun bezala munduratzeko), ez dugu ‘espainolaren -edo frantsesaren- behar ezinbesteko’ hori mundua ezagutzeko, eta libreago izanen gara zuzenean itotzen gaituzten hizkuntza hauen besarkada ‘hashishin-etatik’.
Euskara, gurea. Ingelesa, munduan ibiltzeko. Eta dauzkagun espainola -eta frantsesa-, gaur egun bigarren mailako hizkuntzak munduan, soilik beharko ditugu espainolekin edo frantsesekin mintzatzeko nahi badugu hauen hizkuntzaz mintzatu -eta ez ingelesez, ze egin genezake hori ere, edo euskaraz edo ingelesez, nahi ez diegulako beraiek inposatzen diguten hizkuntzan mintzatu, nahiz eta ezagutu-).
Ingelesa bada gaur ‘espainolaren’ ‘etsai ia bakarra’ -beste hizkuntza askorena den bezala-, guri ez zaigu geratzen ingelesarekin aliatzea baino, gure espainol zapaltzaileari aurre egiteko. Borroka estrategia da. Ez ingelesaren gorespena. Objektibitatea. Eta ‘zure etsaiaren etsai, zure laguna’. Eta gure etsai propioa gaur hemen, ez da ingelesa. Bai espainola -eta frantsesa-.
Errepikakor, baina…
Gabon pasa
Bittor
Iñaki Sotok erantzun horietan bota zituenak, despistearen antologiarakoak dira. Hori bada Garak hizkuntzen kudeaketan darabiltzan irizpideak (edo irizpiderik ezak), orduan bai, orduan Gara bada euskarak duen arazoetako bat.
Zergatik?
Oso ona erantzuna, Kepa, nire mirespena dena hain ongi sintetizatzeagatik.
Ez dago gauza gogaikarriagorik, bere paparreko dominak askatu eta mahai gainean jartzen dizkizun hipermilitantea baino, jabetu zaitezen ze ezdeuskeria zaren bere aldean. Hipermilitante gogaikarriak denon fitxak nahi ditu jakin: gure izenak, zenbat diru ematen dugun kausarako, ea kausan zenbateraino inplikatzen garen… bai baitaki norgehiagoka horretan inork baino domina gehiago pilaturik duela bere ibilbide hipermilitante nekagaitzean. Berak uste du eredugarri dela.
Halako hipermilitante gogaikarriak ugari ezagutua naiz eta ondorioztatu dut, urteen joanean, kausarako mesedegarriak baino kaltegarriagoak direla. Hipermilitateak, kausari mesede egingo badio, lehenik eta behin, umila izaten jakin behar du.
Hasieran, urrunera, halako hipermilitanteak erakargarriak dira beren nabarmentasunean; gero, ondoan jartzen zaizkizunean, atzeraka eragiten dute, botoxak eta silikonak puzturiko emakume pneumatikoek bezala.
Hipermilitantea baino askoz ere kaltegarriagoa da kakaztatzailea. Planteatzen diren auzien muinari heldu eta gizabidez eztabaidatu beharrean, auzia plazaratzen duenaren izena kakaztatzen saiatzen dena. Ofizio mixerablea benetan. Ah, eta gizonezkoek ere jartzen dituzte botoxak eta puzgarri pneumatikoak.
Izen-abizen edo gabe besteak krititzatzen dituenak kritikak onartzeko prest egon behar du. Hemen egin diren kritika guzti-guztiak, den-denak, kritiken ingurukoak edo hemen agertuko jarreren ingurukoak izan baitira. Kontu honekin gaia desbideratu nahi izatea hirugarren lotsagabekeria iruditzen zait.
Birritan irakurri arren, zinez diot ez dudala ulertzen zer demontre dagoen Bittoren hitzetan hainbeste gorroto-haize harrotzeko bazterretan. Ez dut sobera ezagutzen eta ez dakit ezagutzen ez ditudan aitzineko gorabeherak ote dauden. Baina oraingoan idatzi dituenak ikusita, benetan harri eta zur geratzen naiz sor arazten dituzten hainbesteko mespretxu, zirika gaizto eta irainen aurrean. Agian bista eta adimena bajatzen hasiak zaizkit baina ez dut ikusten non dagoen koxka. Estimatuko nuke norbaitek mesedea egin eta erakutsiko balit. Irainari irainaz erantzutea ulertzen dut atsegin ez badut ere, berotu denak berotzen gara eta. Baina kritikari irainaz erantzutea ez dut ulertzen eta ez dut onartzen.
Azkenik, ez naiz lotsagabea eta ez zara inor niri lotsagabe esateko, ezta zeharka ere. Eta ez naiz gaiaz desbideratzen ari. Hari nagusia balizko zentsurari buruzkoa zen eta orain darabilkidana, irainik jaso gabe kritika egin ahal izateari buruzkoa da. Kritikari irainez erantzutea beste zentsura mota da, baina zentsura halere, kritika itotzea duelako helburu. Beraz ez dut uste gai nagusitik asko aldendu naizenik. Aitzitik, zeharo gai berean diraudala esango nuke.
Benetan ez neukan eztabaida antzu honetan jarraitzeko batere asmorik, ezta zu mintzeko edo iraintzekorik ere, batez ere, erantzutea zegokionak erantzun duenez geroztik, Martxelo Otamendik, alegia. Baina bai Bittorrek bai zuk, biok aurrera jarraitu duzue, eta ez gai nagusiaren ildotik, gainera. Eztabaida eremu pertsonalera eraman duzue, hemen akusatua eta salatua Berria ez, Bittor bera balitz bezala. Orduan, Bittor kritikatzea sektarioa eta zentzura totalitariari dagokiona omen da. Baina akusatua eta salatua Berria da. Akusazio bikoitza, eta ez nolanahikoa: Berria Ezker Abertzalearekin elkar hartuta dago eta politika alderdikoia euskaltzaletasunaren gainetik jartzen omen du. Honi buruz luze eta zabal eztabaidatu zen aurreko harian, argudioekin, gehiegikeriak gehigikeria, nireak barne. Arazoa, Bittorri dagokionez, nire ustez, ez da salaketa edo akusazioa bera, plazaratzeko modua baizik, honaino ekarri gaituen modu zatarra, eta orain azalduko dizkizut gaizki interpretatu dituzun hiru lotsagabekeriak (nire erruz zuk gaizki interpretatu ere, esan behar da:
1) Bere krikitak egiteko Bittorrek eremu pertsonala aukeratu du, hau da, bere gutunak argitaratu ez izana eta bere gutunen edukia. Dena “bere” bihurtu du; edo, ikuspuntua aldatuta: “NI”. Gutunak eta edukiak adibide gisa erabil zitzakeen, beste batzuekin batera, adibide gisa bere kritika egiteko, baina “NI”-a aukeratu du. Kritikak hain nabarmenak, hain bidezkoak eta hain salagarriak iruditu zaizkio, non gutunaren amaieran berarekin bat egiteko gonbita egin digun. Eta puntu hau niri funtsezkoa iruditzen zait, azken boladan herri honetan nola gauden ikusteko proportzio ona ematen duelako, maldan behera goazela ikusteko, elkar ulertzetik gero eta urrunago, Baionan Aiteko foruak egindakko bilkurari ministro baten txorakeriei lehentasuna emategatik alderdikeria egiten dela salatzeraino. Akelarrea salatu eta soorginak epaitzeko gonbita. Kezkagarria da oso Bittorrek aukeratutako adibidea hori izatea (baina atez atekoa edo Kutxa izan zitezkeen), kezkagarria da zergatik gogaitu duen Berriaren hautuak, zergatik eraman duen gutuna idaztera, zergatik interpretatu duen lerratze alderdikoitzat. Enfin, kezkagarria da noiz hasi zen Berriarekin deseroso sentitzen. Baina, batez ere, zergatik jantzi duen bere salaketa hori ironia minduaz, maite duzunarekin bateraezina baita hori. Nik neure lubakian sartuta baino ezin dut ulertu, eta horrek esan nahi du Bittorren tiroa beste lubakitik baino ezin dela etorri, bere lubaki pertsonaletik bada ere.
2) Bigarren lotsagabekeria aurrekoaren jarraipena da. Eztabaida zein eremutara iritsia zen ikusita, Bittorrek handik edo hortik bideratu beharrean, egoa areago puzteko erabili nahi izan zuen bere lehen iruzkina, piztutako eztabaidagatik pozten zela esateko, alegia, helburuak lortuak zituela, suak piztutakoak Berriaren orrialdeak baino ez zirela ikusi nahi gabe, inoiz Berria erosi ez duenak inoiz erosiko ez duela aitzakia loditzeko, eta lasai asko jarraitu zuen hurrengoetan, dena erretzen ari zela ikusi nahi gabe, agian erretako larreak datorren urtean emankorragoak direlakoan. Baina, uzta, berea eta denona bestelakoa izan da: kontu honetatik zerbait atera bada, kaka eta ondorengo zimaurra izan delako da, besterik ez. Tamalez esaten dut azken hau, eta tamalez nire erruagatik ere bai, neuk ere aho handia eta ego handia ditudalako, baina aitortu ere egiten dut, behintzat.
3) Martxelok erantzun ondoren, nik ezagutzen ez dudan begirunez eta dotoreriaz erantzun ondoren eta espero zitezkeen kritiak jaso ondoren, Bittorrek kontua bideratzeko aukera izan du berriro, baina zauritutako basurdearen bidea aukeratu du, eta lehen gutunak argitaratzen ez bazizkioten, orain iraindu ere iraintzen omen dituzte, nahiz eta bera inor baino Berria-zaleagoa izan eta aldarrikatu, besteei leporatu.
“Umeak baino okerrago” esaten da, eta egia da, okerrago, kasketa hartutako umeak atzera egiten eta umiltzen dakielako, helduok ez bezala.
Chapeau g.etxague.
Ai barkatu… bejondeizula!
Erdalduntzen hasi ote naiz…
Eztabaida ez da antzua, tonua goxatu eta gaiari heltzen zaionean. Izan ere zure azken erantzunak egoera hobeto ulertzen laguntzen dit. Gauza batzuetan ados nago zurekin, beste batzuetan ez, baina orokorrean hobeto ulertzen dut gertatzen ari dena.
Zure lehen kritikan ez nator bat zurekin. Kexaren arrazoia bere gutun bat ez argitaratzea izan bada, bere gutunaz hitz egitea ez da harrokeria, ezinbestekoa baizik. Ulertzen dut, aldiz, iruditzen zaizula Bittor sistemaz ari dela BERRIA kritikatzen eta gainera kritika horiek bazterrak surtan jar ditzaketela. Badirudi bereziki molestatu dizula Bittorren gonbita jende gehiagok berarekin bat egin dezan. Ondorioztatzen dut Bitorren kritikak BERRIArentzako kalteak ekar ditzakeela pentsatzen duzula, eta horrek ulertarazten dit nolabait hainbat erreakzioen gogortasuna.
Ados nago zurekin ironia eta maitasuna nekez joan daitezkeela batera. Ados baita ere agian Bittorren erantzun guztiak ez direla perfektuak izan, ironiarik eta erreferentzia pertsonalik gabeak, baina hainbeste aldetatik klase guztietako egurra jaso ondoren (ironiazkoa eta pertsonala sarritan) apur bat kutsatzeari ere ez deritzot larriegi. Orokorrean ez dut uste akats horietan lehen harrai bota duena denik.
Deigarri egiten zait berriz bereziki molestatu dizun beste gauza bat: Ez du atzera egin; ez da umildu. Esango dizut nire iritzia. Bere argudioak argi eta garbi goitik behera indargabetu balitu jasotako erantzunetako batek, zeharo ados nengoke zurekin. Tematzea harrokeria litzateke. Baina erantzun arrazoitu gutxi irakurri dut nik eta bai iraina frango. Eta Bittor eraso horien aurrean ez da umildu, hazi egin da. Hori borrokalariaren sena da besterik ez.
Martxeloren erantzunaz berriz ez nuke esango zeharo ironiarik gabekoa zenik (badirudi aspaldiko kontuak dituztela garbitzeko), eta dena den arrazoi ematen zion neurri batean Bittorri, aitortzen baitzuen, Euskal Herriko komunikabide idatziei buruzko kritikak ez direla BERRIAn argitaratzen. Beraz ez nator bat zurekin Bittor isiltzeko moduko erantzun borobila zela irizterakoan.
Orain artekoa honela laburbilduko nuke: Bittor ez dago gustura, bere iritziz BERRIAk duen gehiegizko lerratze partidistarekin, eta kaltegarria deritzo euskaltzaletasunaren ikuspuntutik, BERRIAren zabalpena eta arrakasta mugatzen dituela dela uste duelako. Aitortu behar dut ni nahiko ados nagoela inpresio horrekin. Gero badirudi aspaldi samarreko arazo pertsonalak daudela eztabaidan parte hartzen dutenen artean, eta horrek ia ezinezko bihurtzen duela era objektibo, otzan eta hotzean gaiari heltzea. Berriro esango dut ezin adosago nagoela ironiaz esan duzunarekin. Eta erantsiko dut gainera ironia oztopo gaindiezina izan ohi dela eztabaida batean adostasuna iristeko.
Nire ustez serio saiatu beharko ginateke edozein gairi buruz eztabaida eraikitzaile bat egiteko behar ditugun baldintzak aztertzen. Denok zer ekarria badugula esango nuke eta etsigarria da horren ordez behin eta berriz sokatira antzuan jardutea. Sokatira utzi eta gizon-proban hasteko zer behar dugu? Hari berria hasi genezake agian honen inguruan. Bertan uzten dut gonbita.
Tira ba, Bestela, nik dakidala Karlosek ez du inoren izenik aipatu…
Zuzen zabiltza, Karlos. Segi horrela!