“Lasai egon. No vamos a abandonaros a vuestra suerte. (…) ETA pervivirá siempre entre nosotros”. Komatxoen artean idatzitako esaldia El Pais egunkarian argitaratu da, “Bildu, o cómo triunfar sin condenar a ETA” artikuluan. Inoren ahotik ez da atera esaldi hori. Nondik ba? Kazetariak berak “Batasuna-Bildu”-ren izenean jartzen du adierazpena, besterik gabe. “Lasai egon” euskaraz idatzi du kazetariak. Ez inork halakorik esan duelako, bere argudioari itxura sinesgarriagoa emateko baizik. Informazioa helarazteko kazetaritzako irizpide oinarrizkoenak bihurritzeak, sinesgarritasun gabe uzten du  “Bildu, o cómo triunfar sin condenar a ETA” artikulua. Aipuak, galderak eta erantzunak kazetariak sortzen ditu erreportaje osoan barrena.

Adierazpen askatasuna muinean, kazetaritza ikuspegitik egindako erreportajearen kritika da honakoa. Lerroburuetatik hasten den kritika.

“Izquierda Radical ‘Abertzale‘” gisa aurkezten du Bildu, Batasuna, edo dena delakoa. RAEra joz erredundantzia agerian da: “abertzale” hitzak “nacionalista radical” esan nahi du. Hortaz, soberan da “Radical” hitza. Zatarkeria literario hau barkatu dakioke, gehiago baita RAEren akatsa. Hasiera honek datorrena iragartzen du.

El Mundo bailitzan  azaltzen da El Pais eta azalpenen zehaztasun eta egiaztasunetik alde egin du oraingoan. “Herederos de Batasuna” omen da Bildu. Ederki jakingo du kazetariak halakorik izatekotan oraindik legez kanpo dagoen Sortu alderdia dela. Baina, antza, bere azalpenez konfiantza gutxi izan eta hitz saltsan jokatzea erabakitzen du: “Batasuna-Bildu”, irakurlea inozoa izan eta ez baleki bezala Bildu identifikatzen.

Hortik aurrera fikziozko aipuei ekiten dio, “Bildu-Batasunak” ETAri bidaltzen dizkion mezuak omen dira:

“¿Habéis visto? El silencio de las armas nos ha permitido legalizarnos y tomar el poder institucional de la mano del propio sistema. Con vosotros en acción, jamás habríamos ganado la Diputación de Gipuzkoa, el Ayuntamiento de San Sebastián y el centenar de municipios que ahora gobernamos”

“Lasai egon [estad tranquilos]. No vamos a abandonaros a vuestra suerte. ETA pervivirá siempre entre nosotros”

Mezu horiek benetakoak balira bezala komatxo artean jartzeak ez dirudi egiazkotasunaren aldeko erabakia. Fikzioa errealago egiteko esaldi bakarrean euskara erabiltzea ere objektibotasunetik urrun dagoen kazetaritza malabarismoa da.

Ustezko adierazpenen bildumara beste hau gehitu daiteke: “La lucha armada está acabada, solo falta que la dirección de ETA se decida a echar la persiana”, asegura un antiguo dirigente de Batasuna”. Adierazpenaren iturria ezkutatzeak hitz horien jatorria eta egiaztasuna frogatu ezin duela pentsaratzen du. Horren aurrean, lerro batzuk aurrerago, PPko Ramon Gomez zinegotziaren aipuak zuzen identifikatuta ageri dira erreportajean.

Behin kazetaritzaren marra gorrietako batzuk igarota ausardia pizten zaio egileari: “(…) los electos de Bildu dan muestras de estar mucho más ocupados en (…) la extensión-imposición del euskera (…)“. Tori hirukoa! Euskararen inposizioan ari omen dira. Zertaz ari da? Auskalo, baina hain begi bistakotzat jotzen du ez duela azalpen txikienik ere eransten.

Oraindik ere biolentzia ekintzak existitzen direla azpimarratzeko ETAk hildako Juan Mari Jauregiren oroitarriaren aurkako erasoa aipatzen du kazetariak. Gertaera hori aipatzea esanguratsua izan badaiteke ere, Bilduk horren aurrean hartu zuen jarrera ezkutatzea sinestezina da. Andoaingo udalak erasoa arbuiatu egin zuen eta konponketaz arduratuko dela jakinarazi. Beste hainbeste Gipuzkoako Foru Aldundiak. Horrez gain, Maixabel Lasa Jauregiren alargunak “Bildu bide onetik” doala esan zuen. Kazetariak ez du ordea garrantzisko jotzen hau guztia. Iritzia ematea guztiz zilegia izanda ere, ezaugarri funtsezkoa falta zaio erreportajeari, zintzotasuna.

Erreportajeak editorial kutsua hartu ahala Rubalcabaren moduan berak mahai gainean jarritako galderei erantzuten dio kazetariak:

“¿Batasuna ha roto con ETA, como da a entender ante los jueces su líder Arnaldo Otegi, o la ha arrastrado al terreno posibilista y ambos sincronizan sus movimientos formando el tándem de siempre, tal y como cabría deducir del comunicado en el que los terroristas se jactan de haber vencido al Estado con la legalización de la marca electoral Bildu?”

Testua amaitze aldera euskal herritarrek zer egin eta zer ez esaten du kazetariak. Arrazoi ala ez, orojakiletasun eta handinahi kiratsa dario horrelako esaldiei:

“¿Hay que tomarles la palabra y pensar que si han dado los pasos que han dado es solo porque piensan que el terrorismo ha dejado de ser rentable y ahora resulta contraproducente? “Los vascos no pueden resignarse a una explicación tan decepcionante moralmente“.

Idatzizkoan ez ezik, irudietan ere manipulazioaren marrara hurbiltzen da El País erreportaje nagusiaren ondoko testuan: “Doble objetivo: anular a Aralar y desbancar al PNV“. Argazkian Juan Karlos Izagirre Donostiako alkatea ageri da dantzan. Bere atzean presoen argazkiak ikus daitezke. Azpititulua: “Izagirre baila en San Sebastian ante familiares de presos“. Argazkia eta azalpena ikusita badirudi Izagirre presoen aldeko ekitaldiren batean edo ari dela dantzan. Egia da Donostiako jaietan Konstituzio plazan beste zinegotziekin batera egin zuela dantzan eta ikusleen artean bazeudela batzuk presoen argazkiekin.

Argazki horren antzekoa lehenago ere argitaratu zuen El Paisek. Azpititulua orduan aski ezberdina: “Izagirre baila la Gizon Dantza ayer en la Plaza de la Constitución donostiarra.“. Atera kontuak nork moldatu duen zer, eta zein asmorekin.