Caminho longe [trailerra] –

Alfonso Etxegarai ETAko militante ohiak etxera itzultzeko bideari ekingo dio, hamarkadak eman ondoren Sao Tome eta Principe uharte-estatu afrikarrean erbesteratuta, Frantzia eta Espainiak deportatu egin baitzuten 1986an. Kristiane Etxaluze adiskide nekaezinarekin egingo du bidaia …

Josu Martinez eta Txaber Larreategi zuzendariek deportazioa testuingurutzat duen filma ekarri dute Zinemirara: Caminho longe. Hau ez da erbesteratzearen errealitatera gerturatzen diren lehen aldia, izan ere, 2010eko Zinemaldian Sagarren denbora izeneko lana aurkeztu zuten, ETAko militante ohi Alfonso Etxegarai eta bere adiskide Kristiane Etxaluzen bizipenak jasotzen zituen filma.

Oraingo honetan, berriz, 33 urte ondoren Etxegaraik Sao Tome eta Principe uharte-estatu afrikarretik Euskal Herrira itzultzea erabakitzen duenean hasten da kontakizuna. Prozesu intimo hura dokumental batean jasotzea erabaki zuten zuzendariek. “Normalean proiektua daukazu, finantziazioa bilatzen duzu eta gero garatzen duzu; guk kontrakoa egin genuen: albistea jakin orduko Sao Tomera joan, grabatu eta ondoren finantziazio fasea abiatu”, dio Larreategik. Crowdfunding bidez finantziatu dute filma. Ekoizpen txikia zen eta berehala iritsi ziren behar zuten kopurura. “Bien istorioa kontatu nahi izan dugu oraingoan”, adierazi du Txaber Larreategik, “pertsonaien film bat egin nahi izan dugu, ez deportazioaren ingurukoa”. Helburu hori gogoan, egileek artxibo lanari uko egin zioten, Alfonsori eta Kristianeri eman zieten hitza eta, testuingurua ahaztu gabe, haien gogoeta eta bizipenetan jarri zuten fokua. Eguneroko une intimoen, emozioen, beldurren eta itxaropenen kontakizun intimoa bihurtzen da dokumentala. “Bi pertsonaiak oso ezberdinak dira eta bakoitzak bere ikuspegitik bizi du egoera, irakurketa oso desberdinak eginez”, gehitu du Larreategik.

Txaber Larreategi eta Josu Martinezen lan berria memoria berreskuratzearen inguruko hausnarketa ere bada. Erabaki konplexu eta arriskutsu baten egunerokotasunean murgiltzen du ikuslea. “Hau ez da Sagarren denbora filmaren bigarren zatia, hark ‘puntu suspentsiboak’ uzten zituen airean bikotearen istorioari dagokionez; orain, etenaldi hori bertan behera utzi eta itzulerako abentura kontatu nahi izan dugu”.

Josu Martínez (Bilbo, 1986) Euskal Herriko Unibertsitateko irakasle, Ikus-entzunezko Komunikazioan doktore eta euskal zinemaren historialaria da. Txaber Larreategi (Donostia, 1986) Ikus-entzunezko Komunikazioan lizentziadun eta Errigora elkarteko komunikazio-arduraduna da. Elkarrekin zuzendu dituzte Sagarren denbora (2010) eta Prohibido recordar (2010) dokumentalak, Zinemiran aurkeztuak, eta Barrura begiratzeko leihoak (2012) dokumental kolektiboan ere parte hartu zuten. Martínezek Itsasoaren alaba (2009) –zeinaren muntaketaz Larreategi arduratu zen–, Gure Sorlekuaren bila (2015) eta Jainkoak ez dit barkatzen (2018) dokumentalak zuzendu ditu (guztiak Donostian aurkeztuak), baita film laburrak ere, hala nola Ama (2018), Kimuaken katalogoaren parte izan zena. Adabaki Ekoizpenak, Mikel Arredondo Bilbao, Gastibeltza Filmak, argazkia Hibai Castro Egia, muntaketa Raul Lopez eta musika Joserra Senperena.

Zinemaldiaren Egunkaria

Caminho longe [trailerra]