Espazioaren Sektorea Euskal Herrian –

Euskal Herriko espazio sektorearen hainbat erakundek garrantzizko eginkizunak betetzen dituzte teknologia aurreratuak garatu eta eraikitzeko. Beste hainbat herrirekin alderatuz espazioko sektoreak leku gutxi duen arren gurean, hainbat unibertsitatek eta enpresek espazioko hainbat sektoretan (propultsioa, zundak, sateliteak, ikerketa oinarrizkoa…) parte hartzen dute:

SENER: Ingeniaritza-enpresa honek teknologia handiko irtenbideak eskaintzen ditu espazioko misioetarako, satelite-sistemak, espazio-ontzien mekanismoak eta misioen laguntza-zerbitzuak barne, nazioko zein nazioarteko proiektu espazialetan nabarmen lagunduz. Getxon du egoitza. SENER Enrique de Sendagorta Aramburuk 1956an sortu zuen. Hasieran itsas ingeniaritzan zentratuta, ordutik aeroespazialera hedatu da.

Zientzia planetarioak-EHU: Erakunde honek espazio zientzien hezkuntzan eta ikerkuntzan oinarritzen da, programa akademikoak eskainiz, astronomia eta espazio zientzien inguruko ikerketak eginez eta publikoa planetarioko ikuskizunekin eta dibulgazio hezigarriarekin erakartzen du. Bere master eta doktoretza programa propioak ditu. Bilbon kokatua, 1980an sortu zen Euskal Herriko Unibertsitatearen (EHU/UPV) parte da.

CFAA: Aeronautikako Fabrikazio Aurreratuko Zentroa konpainia aeroespazialekin lankidetzan aritzen da fabrikazio-teknologi aurreratuak garatzeko, doitasun handiko osagai aeroespazialak ekoizteko ezinbestekoak, horrela espazio-sektorean berrikuntzari laguntzeko. Bilbon du egoitza Euskal Herriko Unibertsitatearen eta tokiko enpresa aeroespazialen arteko lankidetzaren bidez sortu zen.

Indra: Indra-k sistema eta zerbitzu aeroespazial aurreratuak eskaintzen ditu, satelite bidezko komunikazioak, nabigazioa eta radar sistemak barne, gaitasun teknologikoak hobetuz eta espazio-misio ezberdinetarako laguntza ezinbestekoa eskainiz. Hainbat egoitza ditu Gipuzkoan eta Bizkaian. 1993an sortu zen Espainiako hainbat enpresa teknologikoren bat-egitearen ondorioz, eta orduz geroztik mundu mailako liderra bihurtu da sistema aeroespazialean eta zerbitzuetan.

AVS: espazio-tresneria eta azpisistemetan espezializatua, AVS-k espazio-ontzietarako eta sateliteetarako osagai kritikoak diseinatzen eta fabrikatzen ditu, espazio-misioen garapenean eta arrakastan konponbide berritzaileen bidez lagunduz. 2006an sortu zen Elgoibarren sektore aeroespazialeko ingeniari talde baten eskutik. Konpainia espazioko tresneria eta azpisistema berritzaileak garatzen espezializatuta dago.

Mondragon Unibertsitatea – Fluidoen Mekanika Taldea: Ikerketa talde honek fluidoen mekanikan ikerketa aurreratua egiten du, eta aplikazioak ditu espazio-teknologietan, hala nola propultsio-sistemetan eta fluido-dinamikan mikrograbitate inguruneetan. Talde hau 1997an sortu zen. Taldeak fluidoen mekanikan ikerketak egiten ditu espazio-teknologietan aplikazioekin.

ITP Aero: Enpresa honek aireko propultsio-sistemen eta turbinadunen garapenean espezializatzen da, espazio misioetan ere parte hartuz. Espazio-propultsioaren arloan, turbinadun motoreen eta sateliteentzako propultsio-sistemen garapenetan dihardu, misio espazialak aurrera eramateko ezinbestekoak diren teknologia berritzaileak eskainiz. Zamudioko egoitzatik, proiektu nazional eta nazioartekoetan dihardute, sektore aeroespazialerako ekarpen garrantzitsuak eginez. ITP Aero 1989an sortu zen eta 2016tik Rolls-Royce enpresaren parte da.

Tecnalia: Zentro teknologiko honek berrikuntzan eta ikerkuntzan dihardu, eta espazioaren arloa ez da salbuespena. Espazio-ikerketan, material aurreratuak, nanoelektronika, eta satelite eta espazio-ontzietarako soluzio adimentsuak garatzen dituzte, sektore espazialean eraginkortasuna eta fidagarritasuna bermatzeko. Derion kokatutako egoitzatik, Tecnaliak proiektu askotan parte hartzen du, europar nahiz nazioarteko misio espazialak bultzatuz. 2010ean sortu zen, euskal zentro teknologiko ezberdinen bat-egitearen ondorioz.

CIDETEC: Materialen eta energia biltegiratzearen ikerketan espezializatutako zentro teknologiko honek, espazio-ikerketan ere nabarmen laguntzen du. Espazio-misioetarako bateria aurreratuak, energia biltegiratze-sistemak, eta materialen berrikuntza garatzen dituzte, espazioko baldintza zorrotzei aurre egiteko. Donostiako egoitzatik, CIDETECek nazioarteko proiektu espazialetan parte hartzen du, espazio-ontzien eta sateliteen fidagarritasuna eta eraginkortasuna hobetuz. 1997an sortu zen zentro hau.

Iruñeko Planetarioa: Planetarioak espazio-zientzia eta astronomia sustatzen ditu jendaurrean, erakusketa interaktiboen, hezkuntza-programaren eta planetarioen ikuskizunen bidez, komunitatearen artean espazioarekiko ulermen eta interes handiagoa sustatuz. 1993an inauguratu zen Iruñeko Planetarioa.

Hegan Clusterra: Aeroespazio-kluster gisa, Hegan-ek Euskadiko enpresa aeroespazialen eta ikerketa-erakundeen arteko ahaleginak koordinatzen ditu, lankidetza, berrikuntza eta eskualdeko sektore aeroespazialen garapena erraztuz. Bilboko enpresa hau 1997an sortu zen, Euskadiko enpresa aeroespazialen eta ikerketa-erakundeen arteko ahaleginak koordinatzeko, eskualdeko sektore aeroespazialean lankidetza eta berrikuntza sustatuz.

Satlantis: Lurraren behaketa sateliteetarako bereizmen handiko karga optikoetan espezializatuta dago, Satlantis-ek sateliteen teknologia aurreratua garatzen du eta ingurumena kontrolatzeko, hirigintzarako eta hondamendien kudeaketarako datu erabakigarriak eskaintzen ditu. 2013an sortu zen Satlantis EHUren spin-off gisa.

Safran: errendimendu handiko aeroespazial propultsio sistemak eta ekipamenduak diseinatzen eta ekoizten dihardu, espazioko hainbat aplikaziotarako funtsezkoak, suziri motorrak eta satelite bidezko propultsio sistemak barne. Tarnosen du bere instalazioa, Baionatik gertu. Konpainia 2005ean sortu zen Snecma eta Sagem-en bat-egitearen bidez.

Aerospace Valley: berrikuntzarako eskualdeko gune gisa jarduten du, tokiko konpainia aeroespazialen, ikerketa-erakundeen eta unibertsitateen arteko lankidetza sustatuz espazio-teknologiak aurrera egiteko eta sektore aeroespazialeko lehiakortasuna hobetzeko. Baionan kokatuta, Aerospace Valley 2005ean sortu zen eskualdeko sektore aeroespazialeko lehiakortasuna sustatzeko.

Dassault: Diseinu aeroespazialean eta fabrikazioan duen esperientziagatik ezaguna, Dassault-ek hegazkin eta defentsa sistema aurreratuak eskaintzen ditu espazio-esplorazioan, sateliteen teknologian eta misioen laguntzarekin. Angelun kokatzen da. Konpainia 1929an Marcel Dassault-ek sortu zuen eta orduz geroztik diseinu eta fabrikazio aeroespazialean jokalari nabarmena bihurtu da, espazioaren esplorazioan eta sateliteen teknologian lagunduz.

Espazioaren Sektorea Euskal Herrian