Uholdeak Valentzian: Mediterraneoaren berotzea dinamita da
Mediterraneoaren berotzea dinamita da –
Antonio Aretxabala ek Le Monde-rako antonioaretxabala.blogspot.com
Irakurle maiteok, hondamendi bakoitzaren osteko analisi zientifikoen hoztasunetik abiatuta, gogoeta hauek baliagarriak izan daitezen, lehenik eta behin, gure elkartasun eta laguntza guztia bidaltzeko Valentziako, Gaztela-Mantxako eta Andaluziako uholdeen ondoren bizia utzi duten pertsonen senideei, baita kaltetutako pertsona guztiei ere. Eta, bigarrenik, gertatutakoari buruz hausnartzea, berriz ere akats berberak ez egiteko, ez bakarrik komunitate horietan, edonor egon baitaiteke antzeko egoera batean, baizik eta ikasten eta barneratzen ari garen guztietan, iragana kontrolatzeko formula askok jada ez dutela funtzionatzen, orain beste planeta batean bizi baikara.
Erretiratze estrategikoa da, beste behin ere, arazoa konpontzen duen irtenbide bakarra (errotik), eta Sandrine Morelekin Le Monde-n elkarrizketaren amaieran komentatu genuen. Aurreratuak deitzen ditugun estatu askok, hala nola AEBetako edo Europako batzuek, horien artean baitago beren herrialdea, Frantziak, dagoeneko martxan jarri dituzte konpentsazioak eta erretiratze estrategikoko politikak, eta ez porrot gisa, baizik eta beren komunitateen ongizatea eta lasaitasuna bermatzeko tresnarik onena bezala, interes espekulatiboen alde egiteagatik modu burugabe eta irrazionalean konkistatzen ditugun eremuetatik erretiratuz, eta milaka pertsona gero eta mehatxu bortitzagoen eraginpean jarriz. Hemen ere, Nafarroan, herabeki hasi gara ulertzen ibaiari bere lurraldea itzultzea dela irtenbide bakarra muturreko gertakarien uholdearen aurrean segurtasuna bermatzeko, hasi berria baita.
Bakea eta Ongizatea
Antonio Aretxabala
…
Uholdeak Valentzian, Espainia: Mediterraneoaren berotzea dinamita da
Antonio Aretxabala Zaragozako Unibertsitateko geologian doktore eta hondamendi naturaletan adituaren arabera, Valentziako Erkidegoan urriaren 29an izandako «tanta hotz» edo DANA (gaztelaniaz Depresio Isolatua Maila Altuetan) gertakariak eragindako kalteen magnitudea azaltzen dute Mediterraneo itsasoko tenperaturen gorakadak eta Valentziako Erkidegoko urpean gera daitezkeen eremuen urbanizazio orokortuak.
Euri jasak eta uholdeak ez dira ezer berria Espainiako hego-ekialdean, baina gero eta suntsitzaileagoak dirudite.
Mediterraneo itsasoko tenperaturak gora egiten jarraitzen du berotze globalaren ondorioz. Uda honetan errekorrak hautsi zituen berriro. Beraz, atmosfera beroagoa da eta ur-lurrunez beteta dago. Hala ere, Mediterraneotik datorren ekialdeko haizea, beroa eta hezea, altuera handiko aire hotzaren depresio isolatu batekin aurkitzen denean, asteartean gertatu zen bezala, Ipar Polotik datorren aire hotzeko mihi bati DANA edo «tanta hotza» esaten zaio, eta horrek euri jasak eragiten ditu. Fenomeno meteorologikoa askoz ere muturrekoagoa da, airea milioika tona urekin kargatzen baita tenperaturen igoeraren ondorioz. Hala, Valentzia inguruan, zortzi orduz baino gehiagoz, 500 litro inguru erori ziren metro koadroko, eta, beraz, ez da ohikoa intentsitatea. Hau da, Espainiako ipar-ekialdeko euri-urte arrunt bati dagokio.
Frantziak eta Erdialdeko Europak ere uholde handiak izan dituzte azken asteetan. Fenomeno berari buruz ari gara?
Kasu horietan guztietan, Mediterraneoaren berotzea dinamita da. Tenperaturak zenbat eta gora egin, orduan eta ur-lurrun gehiago betetzen da atmosfera. Eta zenbat eta txikiagoa izan Ipar Poloaren eta Ekuatorearen arteko energia-aldea, orduan eta aire hotzeko korronte gehiago daude elkarrengandik bereizteko, noraezean ibiltzeko, uhintzeko eta gero eta hegoalderago iristeko. Muturreko fenomeno meteorologiko horiek handitzen jarraituko dute, klima-aldaketaren benetako ondorioak bizitzen ari garelako.
Aldi berean, Espainiako Mediterraneoko erriberan lehorte larria izan zen. Ba al dago loturarik bi fenomeno horien artean?
Aire hotzeko mihiak gero eta hegoalderago mugitzen diren bezala, aire beroko masak gero eta iparralderago mugitzen dira. Klima-aldaketarekin, gero eta muturreko gertaera gehiago daude: lehorteak luzeagoak dira, prezipitazioak bortitzagoak. Klima kaos moduko bat da, eta hori ez da ezustekoa. Zientzialariok 30 urte daramatzagu alarma jartzen.
Valentziako kalteak bereziki larriak dira. Nola azaltzen duzu?
Espainia da bere azalerari dagokionez harrapakin gehien dituen herrialdea. Horrek segurtasun sentsazio faltsu bat sortu zuen, uholdeak kontrolatu, gehiegizko euria xurgatu eta deskarga kanaletan bota genezakeelako ideiaren inguruan, arriskurik gabe. 50eko eta 60ko hamarkadaz geroztik, uholde-arriskuko eremuetan eraiki genituen, ibaietatik oso gertu, eta hormigoia isuri genuen norabide guztietara. Horrek lurzoruaren iragazkortasuna galtzea eragin zuen. Valentziako eskualdean, bereziki, alubioi-lautadak oso urbanizatuta egon dira. Hala ere, presak eta ramblak (ur-ibilguak husteko kanal naturalak) ez dira nahikoak egunotan ikusi dugun emariari aurre egiteko.
Zure ustez, litekeena da horrelako gertakariak errepikatzea?
Bai. Izan ere, irtenbide bakarra dago, erretiratze estrategikoa: uholde-arriskuko eremu horietan bizi diren pertsonak konpentsatzea eta beste leku batean ostatua aurkitzea, iraganean egin genituen akatsak zuzentzeko. Kontua ez da pentsatzea naturaren aurkako gerra galdu dugula, batzuek aurkezten duten bezala, baizik eta harekin sinbiosian bizitzeko modu bat bilatzea. Horretarako denbora eta dirua behar dira, baina ez badugu nahi bizitzak galtzen jarraitu eta milioika euro xahutu suntsitakoa berreraikitzen gelditu gabe, ez dago beste irtenbiderik…
Mediterraneoaren berotzea dinamita da Mediterraneoaren berotzea dinamita da Mediterraneoaren berotzea dinamita da
