NATO > WETO
NATO > WETO –
Ukrainako Guda aldaketa garrantzitsuak iragartzen ari zen Europan. Eta Zelenski eta Trumpen arteko ostiraleko bilerak geratzen ziren zalantza gehienak nahiko ongi argitu ditu. Adibidez, bien arteko haustura osoa eta betirako dela. Trumpek Zelenskiri ez dizkio erakutsitako harropuzkeria eta errespetu falta barkatuko eta aurrerantzean berarentzat ez da mintzakide izanen. Gudari dagokionez, Zelenskik gudari kosta ahala kosta eutsiko dio eta Trump lehenbailehen amaitzen saiatuko da.
Arreta eman du zeinen azkar bildu zen Zelenski Erresuma Batuko Lehen Ministro Keir Starmerrekin, Trumpekin istilua izan eta gero. Ostiralean bilera Washingtonen eta igandean Londresen egin izanak oso garrantzitsua den zerbait erakusten du. Erresuma Batuak bi bilera hauen aurretik diseinatua zuela Trumpen estrategiarekin talka egiten duen beste estrategia bat eta Zelenski britainiarren bozemalea dela.
Deigarria egin zen Starmerrek Zelenskiri egin zion harrera beroa, diplomazian oso gutxitan ikusten diren harrerak eta besarkadak eskainiz. Deigarria ere Erresuma Batuko Errege Karlos III.ak Ukrainako presidente ilegitimoarekin bilera egin izana. Gutxitan ikusten den beste zerbait. Gogoratu behar dugu Zelenskiri 2024ko maiatzean amaitu zitzaiola agintaldia eta, Ukrainako Konstituzioaren arabera, Zelenskik ezin zuen inola ere presidente izaten jarraitu. Presidentetza parlamentuko buruari baidagokio hauteskunde berriak egin bitartean. Horrek esan nahi du 2024ko maiatza ezkero Ruslán Stefanchuk Parlamentuko presidente hautatuari dagokiola Ukrainako presidente kargua. Egunen batean argitu beharko digute zergatik Mendebalde deitua eta Ukrainako agintariak ere ez diren bertako konstituzioa eta legeria betetzen ari.
AEBek guda bukatu nahi dute eta Europako herrialde askok bere horretan gudari eutsi. Nola liteke hori? NATOren dirutzaren %70 eta gudarako gainerako baliabideen %80 estatubatuarrenak dira. Zertan ari dira, ba, Europako agintariak? Garbi dago Europak ezin diola inola ere Ukrainako Gudari eutsi AEBen inplikaziorik gabe. Zein da, ba, beren helburua? Von der Leyenen adierazpenek ematen digute lehen pista: “europarren diruaren milaka milioi euro gastatuko ditugu Defentsan“. Zertarako gastatu dirutza erraldoia armatan, Ukrainako Gudan xahutzeko ez bada? Erantzuna beste adierazpen hauetan dugu: “2029rako, gerrarako prest egon behar dugu“, esan zuen Alemaniako Kanpo Harremanetarako ministro Boris Pistoriusek Alemaniako Parlamentuan, 2024ko ekainean. Hortxe gakoa: Ukrainakoa galdutzat emanda, Europako gudazaleak 2029an Errusiari guda berri bat egiteko prestaketan hasiak dira.
Frantziako Macronek eman zuen lehen urratsa. Eta igande honetan Starmer britainiarrak hartu dio txanda prestatzen hasi diren gerra berriaren lidertzan. Europan denak ez datoz bat horretan. Dirudienez, Alemania, Italia eta España ez daude ados. Hortaz, egoera hau izan liteke: 1) AEBek ez dute Errusiaren aurkako gudarik nahi eta epe motzean Ukrainakoa amaitu eginen da. 2) Erresuma Batuak eta Frantziak 2029rako gerra berri bat antolatu nahi diote Errusiari. Epe motzean ezin dute armategiak hutsik dituztelako eta AEBek gerrarik nahi ez dutelako. 3) Europako agintariek milaka milioi ugari desbideratu beharko dituzte osasungintzatik, hezkuntzatik eta gainerako zerbitzu publikoetatik armak erruz erosi eta 2029rako Errusiaren aurkako gudari berriz ekin ahal izateko armada edukitzeko.
Litekeena da NATO desagertzea. AEBetan bertan ugaritzen ari da NATOtik ateratzeko aldarria politikoen artean. Trumpek era maiz azaldu ditu zalantzak egitura horrekin. 2025eko urtarrilean egin zituen adierazpenen arabera, Europatik 20.000 soldadu ateratzeko asmoa du. NATOrekin bukatzeko lehen urratsa izan liteke? Bere logika badu, zeren zer zentzu du NATOri eusteak Errusiari aurre egiteko sortu bazen eta orain Errusiarekin bakea sinatu behar badu? NATO desagertzea gerta litekeen zerbait da. Hortaz, zertarako europarroi poltsikotik kenduko dizkiguten Von der Leyenek iragarri dituen milaka milioi euro horiek guztiak? Galdera horrek erantzun bakarra du: armada berri bat egiteko. Lehengo NATO (North Atlantic Treaty Organization) aurrerantzean WETO (Western Europe Treaty Organization) bihurtzeko, Europako mendebaldeko gerrazaleen aliantza armatua alegia.
Gutxi barru zera gerta liteke Iberiar Penintsulan: estatubatuarrek, NATOtik ateratzearen ondorioz, penintsulako base yankiak itxi ditzaten eta penintsula osoa armada yankirik gabe geratzea (txalo beroak!) baina, aldi berean Gibraltarren, guda berrirako prestaketen ondorioz, base britainiarra edukitzea urpekontzi nuklear eta guzti.
Europa kaos egoeran da. Ukrainako Guda amaituko da Trumpek hala nahi duelako. Baina Europako mendebaldean askok guda nahi dute -britainiarrek eta frantsesek bereziki- eta lauzpabost urtetarako beste guda bat antolatu nahian dabiltza. Europako mendebaldeko elite ekonomikoek guda nahi dute eta ez dute etsiko dena galdua izan arte. Herritarrok mugitzen ez bagara triskantza ziurra dirudi. Besteak beste, Boris Pistoriusek 2024ko hitzaldian azaldu zuen bezala, litekeena delako gazteak soldaduskara joan behar izatea Errusiaren aurkako gudarako prestatzeko. Litekeena da gure gazteek intsumisioaren konpromisoa berritu behar izan dezaten. Bada ezpada, hobe dugu beteranook ongi azaldu intsumisioaren atal historikoa gure gazteei eta geure buruak prestatu haiei babes osoa emateko.
NATO > WETO
Lehen kontraesana: Europak, zure aburuz, (besterik gabe) gerra egin nahi dio Errusiari, baina orain arte (begira Suedia, Finlandia, Ukraina bera eta beste) AEBk zuzendutako eta elikatutako NATO izan du babes… Nola liteke, babesari uko egin eta Errusiari gerra egin laster?
Bigarren kontraesana: zertarako mantendu du orain arte NATO delakoa AEBk, gainerakoak morroi izanik, orain Errusiari, etsaia izan denari hain zuzen (gogoan Kubako misilak…?), erraz bide eman eta dirudienez, NATO desegiteko prest badago?
Kontraesanak lotuz: Europak gerra eginen dio Errusiari (ez duzu esan zergatik edo zertarako; Errusia desnazifikatzeko, desmilitarizatzeko? Geopolitika konturen bat?), noiz eta AEBk bere babesa kendu behar dionean, NATO deseginez?
Egia esan behar bada, esan behar da Trumpek ez duela “gerra bukatu nahi”. Bost axola zaio gerra. Nahi ez duena da diru gehiago eman, etekin materialik aterako ez badu. Nahi duena negozioa da, eta mozkinak Putinekin banatu. Biak ere delinkuente izanik, ez da harritzekoa.
Putin inteligentea balitz, itxarongo zuen 2029 arte, “Europak hari gerra egingo badio”, eta ez armada erdia Ukrainan xahutu hiru urtez. Gainera, Trumpek lehenago edo errazago desegingo zuen NATO, baliorik gabe egonen baitzen 2029 arteko tarte horretan. Suedia eta Finlandia ez ziren sartuak izanen. Biden ez zen Ukrainaren alde lerratu izanen, eta Trumpek negozioak egin ahal izanen zituen Ukrainarekin, baina baita Putinekin ere.
Bidenabar, uste dut 3) puntua erabat ustela dela: milioiak desbideratu, Europak, osasungintzatik, hezkuntzatik, zerbitzu publikoetatik? Alajainkoa! Ez al dute hamarkadatan zehar horixe bera egin Putinek Errusian, eta buruek AEBetan… eta orain Trumpek ez du gerrarik nahi? Eta Putinek bakea nahi du?
Mesedez… Serio ari zara?
Benetan? Nola onartzen duzue horrelakoak tartekatzea.
Joan ze nolako fascista berria.
Iker2, ni serio ari naiz egoera serioa delako. Analisi egitea datuak hartu eta horien interpretazioa egitea da. Zuk nola interpretatzen duzu Von der Leyenek eta Macronek esana, 800.000 edo 900.000 milioi euro gastatu beharko direla hurrengo urteetan armatan? Dirutza hori Europak inoiz ez du gastatu armatan. Zertarako, ba, orain hainbeste arma? Erabiltzeko, ziur. Noren kontra?
Eta nondik aterako da dirutza hori? Mark Rutterrek garbi esan zuen: “hurrengo urteetan gizarte-zerbitzuetan diru gutxiago gastatu beharko da eta horretara ohitu beharko gara”. Nola interpretatzen dituzu NATOren buru den gizon honen hitzak?
Trumpek gudarekin bukatu egin nahi du eta hortik Zelenskirekin talka egin izana. Zergatik besarkatu zuen Zelenski Starmerrek gerra bultzatzeko bere jarreragatik ez bada? Eta zergatik hartu zuen errege Karlos III.ak gerrara topera bultzatzeko prest daudela adierazteko ez bada?
Besteak beste, honelako loreak eskaini zizkigun Mark Rutter NATOko buruak:
“Herritarrek sakrifizioak egitea onartu behar dute, hala nola, pentsioetan murrizketak, osasuna… Defentsan gastua handitzeko. Esan herritarrei Defentsan gehiago gastatu behar dela… segurtasunak beste ezerk baino gehiago inporta duela. Aliantza gerraren pentsamoldera egokitu Defentsako ekoizpena eta gastua bizkortzeko. NATOko aliatu gehienek Defentsan gastatzen duten BPGaren %2 ez da nahikoa”.
Adierazpen hauek ileak tente jartzeko modukoak dira, inondik ere.
Barkatu Joan Mari baina idazten duzuna nazkagarria da. Ikusi zenuen Trump eta Zelenskyren arteko bilera? Ikusi zenuen dena ingelesaz ulertuta a la bakarrik berrietako 20 segunduak? Esaten duzuna arrigarria delako.
Gainera Zelenksy gauza txar asko izan ahal ditu, baina ez dituztela auteskundeak izan, diktadorea bat dela Trump esan zuen bezala. Egitan? Nola egingo dituzte auteskundeak gerra erdian? populazio erdia errefuxiatua eta beste guduzelaian izanda bozkatzeko aukera duina dutela uste duzu?
Irakurri zenuen AEB Ukraniari eskatzen zuena? Alemania nazia bigarren mundu gerra galdu eta gero baina zigor handiagoa eskatzen diote.
Uste duzu Stammer gerrazalea dela? Europako ‘ia ezkertiar’ presidente bakarra?
Bakearako bidea lortu behar da noski, baina Trump-en poltsiko eta mesedeetara EZ.
Konspirazioetan eta informazioari buelta emanez Trumpismoa goraipatzen ari zara, faszismo berri hau normalitatea bihurtzen…
Hau irakur daiteke gaurko egunkarietan:
Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidenteak gaur bertan iragarri du 800.000 milioi euroko plan bat abiatuko duela berriz armatzeko, Europako estatuek Ameriketako Estatu Batuekiko autonomia militarra berreskura dezaten. “Europak bere disuasio- eta segurtasun-ahalmenaren ardura hartu behar du”.
Gure hitz arruntekin esanda, “AEBek gerra bukatu nahi dutenez, guk Europako armada berria sortu beharra dugu gerrari gogor eusteko”.
Maite2, moralaren inguruko planteamenduak orain bigarren mailakoak dira. Gaur mahai gainean duguna zera da: gerra ala bakea. Gerra hau oso urruti ikusten duzula iruditzen zait, zuri zipriztinik inoiz iritsiko ez zaizula uste izanda. Starmer eta Macronen planak gauzatzen badira, Europako mendebaldeko soldaduak Ukrainan sartuko dira eta akabo bakea Europa osoan! Orduan oso litekeena izanen da gu denoi zipriztin latzak iristea. Eta geroko negarrak ustelak izanen dira. Orain hartu behar dira gudazaleek antolatua duten gerra hori geldiarazteko neurriak.
Aitor, ez al zaik iruditzen desberdin pentsatzen duenaren ahotsa isilarazteak faxismotik oso gertu jartzen hauela?
Nik zera ikusten dut; Putin eta Trump, abilidade asko edo gutxirekin, beren herrialdeen interesak defenditzen ari direla. Zer defenditzen ari dira Europar Batasuneko buruak? Europaren interesak? Ez dut uste… Noren interesekoa da gerrak jarraitzea?
Ba nik ikusten dudana da mundua Putin eta Trumpen moduko nazkagarrien esku dagoen bitartean (eta hala dago), konponbiderik ez dagoela.
Europa militarizatzea, eta diru kopuru hori horretan gastatzea eromena da arrazionala omen den izaki batek eratutako zibilizazioaren pelikularen altuera hauetan. Zoramen totala.
Baina klaro, petrolioagatik, edo lur arraroengatik, edo geopolitikako auskalo zer kapritxorengatik matoi horietako bati okurritzen bazaio Europako herri bat inbaditzea edo gerra zibilean amai dezakeen dinamika bat inposatzea, ZER EGIN BEHAR DUGU EUROPARREK, gerra nahi ez dugula esateaz aparte. Ni zure bizkatzaina naiz, eta ixo esan izan digute amerikarrek. Eta orain ikusi dugu zer ordain izan duen Ukraniak.
Egin dudan galderari emandako batzuen erantzuna da matoi horiengandik hurbilago jarriko gaituen potentzia militarra sendotzea dela irtenbidea. Nik ez dut erantzun argirik. Ez dakit ez ote den berandu europarrentzat.
Agian datu ekonomikoei begiratzea egokia da, Europari komeni zaion bidea zein den erabakitzeko. Gerrak iraun duen hiru urteotan, Europako ekonomiak nozitu du gehien, arazo estruktural larriak azaltzeraino. Eta orain Europako Batzordeak proposatzen duena da apustu horretan sakontzea, letozkeen ondorio kaltegarri guztiak onartuz: Industriari azken sastada ematea, ongizate estatua murrizten hastea, … Guztia, bide diplomatikoei aukerarik ñimiñoena emateko zipitzik ere aipatu gabe. Inork hautatu gabeak izateko ezin esan ausardia ments dutenik.
Zer tristea den gure inguruan jende gehiena gerraren alde eta bakearen kontra dagoela ikustea. Berriz ere ekarriko dut hona gerra bertatik ezagutu zuen XENPELARren bertso bat:
“Ez naiz ni gerraren zale,
baizik bakearen alde,
zeinek nahi duen galde,
berari tira, dale,
bala bat sartu buruan,
aspertuko da orduan”.
Gerra bertatik ezagutu duenak ez du sekula halako izugarrikeriarik nahi izaten. Gerra hau hemen gertatzen ari balitz, denok buka zedin gogoz egonen ginateke. Baina nola urrutikoak diren hiltzen ari direnak… bost axola guri!
2022an, OMB hasi berria zelarik, Errusia eta Ukrainako ordezkariek bake-akordioa sinatu zuten eta ukrainarrek txanpainarekin ospatu zuten hitzarmena lortu izana. Biharamunean Boris Johnson Kievera joan eta gudari eustera behartu zuen Zelenski. Johnsonek ukrainar guztien poza zapuztu zuen egun hartan. Errusia ados zegoen Ukrainako lurretatik milimetro bakarra hartu gabe. Zergatik ez dira Johnsonen aurkako kritika zorrotzak entzuten guda honen erantzule nagusi bezala?
Ez da ain erraza bakea a la gerra. Bakea eskubide guztiak salduta bakea ahal da? A la bortzattaileari egin nahi duena egiten ustea.
Ez zait urrun geratzen. Kontrakoa esango nuke. Guk inbadituta egongo bagina ez dut uste lur guztiak inbaditzaileari eta AEB gure PIB parte handia oparitzea dela defendatuko zenukeena. Bakea bai, baina zer baldintzatara?
Europa NATOtik kanpo indarra izan behar du bere kabuz eta horrelako proposamenak beharbada ez dira ain eroak. Bestela NATO AEBk zuzendari, AEBetako interesetara egongo gara beti.
Putinek bai, Putinek halako izugarrikeriak nahi ditu, eta egin egiten ditu. Egin ditu Ukrainan, asko gainera, eta egiten jarraitzeko prest dago, arerioa txikitu arte ala hura errenditzen ez bada.
Joan Mari, gastu militarra eskandalagarria iruditzen zaizu, baina inoiz ez duzu aipatu ere egiten Putinek zenbat eta zenbat diru gastau duen, eta gastatzeko prest dagoen. Oreshnik direlakoen bertuteak kantatu bai, gerra amaitzeko tresna omen zena, baina ez duzu pentsatu ere egiten zenbat kostatzen duen “Urritz” ale bakoitzak. Hori ez al da gerra arma batez bukatu nahia, suntsipen handiko gerra egin nahia? Zertarako egin ditu Errusiak oreshnik misilak, gerrarako ez bada?
“Gerra nahi duen guztia, berari kendu bizia”, hala bukatzen zen Xenpelarren lahen bertsoa. Ez zenuen kantatu Errusiaren armada Ukraina inbaditzen hasi zenean, ezta? 65 kilometroko armada lerroa sartu zen. Nork bilatu du gerra?
Zure propaganda ustela da; berriki arte, Trumpek berak xaxatu ditu NATOn “lagun” dituen Europako estatuak diru gehiago jar dezaten, zeren eta hark ez baitu gehiago jarri nahi, asko jarri du-eta orain arte. Ez Trumpek, AEBk jarri dutena urtetan zehar. Bera da, AEB, NATOn nagusi eta jabe. Eta orain konbentzitu nahi gaituzu Trumpen bakezaletasunaz eta gerra bukatu nahiaz?
Ez zuk, ez German Gorraizek, ez Adrian Zelaiak, ez gaituzue engainatuko hain erraz. Utikan Errusiar propaganda.
NATO izugarri txarra da, baina multipolo gerrazalea antolatzeak ez du desegingo; Putin aspertuko den ordua iristen ari den itxaropena daukat, literarioki jakina…
Barack Obama eta John Biden bezalakoak maiteago dituzue, beharbada. Libia eta Siriako gizarteak deuseztu, Maidango estatu kolpea hauspotu eta Ukrainan gerra zibila sustatu zutenak, besteak beste.
Ulertzekoa da Trumpen Alderdi Errepublikanoaren ezaugarri asko ez gustatzea, hala nola hidrokarburoen erabilerari jo ta su eustea, moral sexualarekin lotutako haien sinesmenak, hainbat gaitan negazionismo antizientifikoa praktikatzea… Bestalde, Estatu Batuetako errepublikazaleen artean ba omen da sektore bat, ez txikia, nazioarte-politikan nahiko isolazionista dena. Kanpo interbentzionismoari dagokionez, Trump aukera hobea bide zen Hillary Clinton baino, eta baita Biden baino ere (Palestinari buruz, bi alderdiak dira txar-txarrak).
Von der Leyen eta gainerako europsikopatek altxatu nahi duten Europar Armadaz, gogorarazi beharko da industria militarraren jabe nagusiak ESTATU BATUETAKO inbertsio-funtsak direla, Black Rock bezalakoak.
Europa mendebaldeko armadek armak eta teknologia berria ESTATU BATUETAKO makroindustria militarrari erosi beharko dizkiote; Europar estatuek ESTATU BATUEI erosi beharko diete fracking bidez ateratako gas garestia, nahitaez, Errusiarekiko zubi guztiak erre ondoren; Europak mantenduko du, hamarkada batzuk gehiago, Estatu Batuetako ekonomia zonbia. Beraz, espero ezazue Trump Etxe Zuriko apopilo denbora puska batez egotea, gauzak ongi xamar joango zaizkio eta.
Eta horren onuragarria izanen bazaio AEBri -negozio jendea, inon bada- Europak armak eta teknologia militarra erosi behar izatea, zertaz esaten du Trumpek gerra bukatu beharra dagoela, eta Ukraina errenditu behar dela? Ez du negoziorik nahi, Black Rocken edo beste inoren bitartez, bere ekonomia zonbia horri esker mantenduko bada? Gerra hau urte batzuez luzatzea pagotxa izan liteke Trumpentzat… Ala, nahiago du lur arraro tona batzuk ekonomia mantendu baino?
Ukrainako gerra buka litekeelako (Errusiak irabazita, bistan dena), baina europar buruzagien ergelkeria eta zipaiokeria infinituak dira.
Hori zuk diozu, Errusiazaleek bezalaxe, Errusiak irabazi duela. 2025ean bakarra, 88.000 lagun zafratuta geratu dira Errusiarren artean (hilak, zaurituak…). Iparkorearrak zeuden ia guztiak. Gaur bertan, Errusiak Zaporizhian eraso egin du -Errusiatzat jotzen duena-, petrolio birfindegi pare bat sutan ditu, Ukrainak droneez erasotua, eta gainera, Zelenskyk sueten baterako proposamena egin du, gaur bertan. Balizko mahai baterako lehen urrats. Putinek, aldiz, ez du Ukrainarekin, antza denez, ezer jakin nahi; Trumpen “errealismoa” goraipatzen du (zuek bezala). Baina errealismo horrek hankaz gora jartzen du bakean oinarrituriko harreman bidezko nazioartekotasuna: harentzat, indarrak du arrazoia.
Baina ez didazu erantzun; “Ukrainako gerra buka litekeelako” horrek ez dit esplikatzen zergatik uko egiten dion AEBk Europaren bizkar ekonomia salbatzeari, baldin eta gerrak jarraitzeak onurak badakarzkio.
Nafarroa ere konkistatua izan zen, eta jakina, gaur arte, errealismoa izan da argumentu sendoa… konkistatzaileentzat. Besteak beste, Nafarren arteko liskarrak amaitu behar zirela… Donbassen bezalatsu.
Zein abertzalek esango luke Pedro I Mariskalak gaizki egin zuela Gaztela.-Aragoi tandemari aurre eginez? Argi baitago, egun, Espainiak eta Frantziak irabazi dutela, bistan dena.
Ergelkeria… Trumpena eta Muskena baino handiagoa?
Joxe Mari: Aurreko batean esan nizun ezin niola erantzun zeuk idatzitakoa baino iruzkin luzeagoa merezi zuen idazki bati. Oraingoan, baina, saiatuko naiz laburrago egiten.
Trunpek aspaldian iragarri du ez duela esku hartuko Europako gatazketan (hau da, Errusiari ateak irekitzen dizkiola nahi duena egiteari).
Putinek bere agintaldi “guztiz demokratiko” osoan SESB ohiko herrialdeen kontrola berreskuratzeko mota guztietako saioak piztu ditu, gerrak (zibernetikoak zein fisikoak) eta inbasioak barne (Txetxenia, Armenia, Azerbaian, Krimea, Donbas…), eta mehatxuak egin dizkio, ageri-agerikoak, beste batzuei (Estonia, Letonia, Lituania…). Hori nahikoa ez, eta bere eldarnioan SESBren eta baita tsarren garaiko Errusiaren eraginpean egondako herrialdeei mehatxu egin die (Moldavia, Finlandia, Polonia…). Eta inork ezin baztertu, logika horri jarraiki, beste batzuei egingo ez dienik (Romania, Bulgaria, Kroazia, Txekia, Eslovakia…).
Eta hori guztia jakinda (eta jakina da), zure ondorioa da Errusiak (Putinek) eta AEBk (Trunpek) bakea nahi dutela eta Ukrainak eta Europak gerra: dementzial!
3 urte era basatian Ukrainia basatiki erasotzen eta errendiziorik nahi ez dugunak nahi gerrazaleak omen. Gerra eragin eta egin dutenak zuk zeuk babestu eta babesten dituzu.
Hau ez da onen eta gaiztoen arteko gerra (kasu honetan, bi aldeek dituzte beren arrazoiak, ez dut uste guri ezer galdu zaigunik han), eta ez da Ukraniaren eta Errusiaren artekoa soilik. Hemen OTAN dago bete-betean sartuta (Trumpek hori kolokan jarri duen arte), eta nazioarteko elite korporatiboen interesa, Errusia kosta ala kosta menperatzeko (ahuldu, zatitu, hango aberastasun guztiez jabetu…), haien kontroletik kanpo dagoen herrialde nagusietako bat baita, Txinarekin eta Brics-ekin batera. Ahaztu ahal zaizkigu OTANEK eta haien lagunek mundu osoan zehar aurreko hamarkadetan egindako izugarrikeriak? (Irak, Yugoslavia, Afganistan, Libia, Siria, Palestina…), haien alde lerratu behar dugu euskaldunok, gure gazteak haiek eragindako gerran hiltzera bidaltzeraino? (edo ez, bakarrik “azken ukraniartarreraino” hauspotu behar dugu gerra?)
Axe, oso mezu argigarria idatzi duzu. Jende batzuek ez dute bereizten datutan oinarritutako analisia eta norberaren iritzia ematea. Artikulu honetan gertakizunak eta egindako adierazpenak aipatu ditut lehenik, eta horien interpretazioa egin dut ondoren. Analisi horretan, elementu batzuk gustuko ditut eta beste batzuk ez. Eztabaida politikoa egiten ohitura falta zaigula uste dut. Iritzi politikoak datuen interpretazioan oinarritu beharko genituzke, ez erraietatik ateratako txinpartetan.
Datuetan, Joan Mari? Datuetan? Zelenskyk erakutsitako harropuzkeria eta errespetu falta datua al da ala interpretazio maltzurra? Zelenskyren agintaldi agortuarena gerran daudela kontuan izan gabe datua al da ala analisi abrakadabrantea? 2029ko gerrarena asmoa da ala aurreikuspena, azken urteotako Putinen jokaera ikusita, aurreikuspen baikor samarra da, Putinek, seguruen, lehenago egingo baitu Letonian, Lituanian, Estonian, Polonian, Finlandian edo Moldavian, eta Turmp-en baimenarekin, gainera. Okerrago izan liteke: Groenlandia horietako batzuen truke… Ez al zaizkizu iruditzen nahiko motiborik ejerzito europar bat sortzeko? Bide batez, beste gerra bat montatu Errusiari? Ukrainakoa Europak montatu dion gerra dela datua al da ala zeure interpretazio guztiz lerrokatua? Ez da ohitura falta, Joan Mari, da datu asko ezkutatzen dituzula eta beste batzuk torturatzen dituzula zure interpretazioarekin bat egin arte, eta taxuz erantzuteko, hau da, zeure analisian ezkutatzen dituzun datuak agerrarazteko eta maltzurki eraldatzen dituzunak objektiboki aurkezteko egunak guztiz horretara emanak beharko genituzke… Eta batzuek, behintzat, ez dugu…
Bi aldiz osorik ikusi dut Trump-Zelenky bilerako bideoa, bertsio originalean ( https://www.youtube.com/watch?v=au5wYYPREc4 ), eta zintzoki uste dut lehen hanka sartze diplomatikoa Zelenskyrena izan zela.
Ez naiz ni Trump eta Vanceren alde jarriko, baina xextrara, ika-mikan sartu zena Zelensky izan zen, kazetariekiko galdera-erantzun dinamika zena Vance-ri interpelazio zuzena egiteko baliatu zuenean.
Bileraren lehen 40 minutuak “nahiko lasai” joan ziren. Kazetariek galdetzen zuten, eta erantzunetan, Trumpek zioen mineralen ituna sinatu behar zela lehenik, eta gero gerokoak, bake bidean beti ere, eta Zelensky-k mineralen itun hori ez zela nahikoa eta segurtasun bermeak eman behar zituela AEBk, eta ez zuela bakerik negoziatuko hiltzaile terroristarekin. Tentsioa gorantz, Trump errepikatzen mineralen itunak erraztuko zuela gerokoa, tartean segurtasun bermeena, eta Zelensky esaten ez zegoela bakea negoziatzerik Putinekin, bermerik gabe. Momentu batean, Trumpek Vanceri eman zion hitza kazetari baten galdera erantzuteko, eta Zelenskyk Vanceren erantzunari zuzenean egin zion aurka.
Hortik sortzen da famatu egin den bileraren azken 10 minutuetako eztabaida. Europara Europako eliteek nahi duten analisia iritsi zaigu, bilerako enboskadez eta kontuaz, baina AEBetan hara nola irakurri den kontua, Zelenskyren fan klubeko lehendakaria den eta Errusiari AEBk zuzenean gerra deklaratu behar diola pentsatzen duen Lindsey Graham kongresista errepublikarrak berak Zelenkyren dimisioa eskatu duela.
Aliritziri, sentitu egiten dizkiat hire osasun arazoak. Barruan duan bakterioak eragiten dian mina aise gaindituko duk nire artikuluak irakurri gabe utzita.
Baina hire arazoa bestelakoa duk. Hik nahi huke mundu guztiak hik bezala pentsatzea, eta hori ezinezkoa duk. Ikasi behar duk mundu honetan “zenbat buru, hainbat aburu” dela errealitate gordinaren zati garrantzitsua eta besteena errespetatzen ikasi behar dugula. Besteak beste, askotan besteek izaten dutelako arrazoia.
Eztabaida politikoa lasai egin beharrekoa duk eta hi ez hago horretarako prestatuta oraindik.
Eskertu egiten dizkiat hire kezkak, nire osasunagatik. Aitortu behar diat hireak ere kezkatzen nauela. Eta, era berean, eskertu nahi diat eztabaida politikoa zer den irakasteagatik: hire aldekoak txalotzea eta hire aurkakoei ezentzunarena egitea edota argudio ad hominem erabilita uxatzea. Horregatik ausartuko naiz heuri ere aholku bat ematera: heure buruari aplikatu besteek ere arrazoia izan dezaketelakoa eta askotan izaten dutelakoa. Seguruen, laster, norbaitek gogoraraziko dik…
Kontent egongo zarete zuzeuko NAFOak Macron txikiaren adierazpen guduzaleekin eh? Badirudi guri egokituko zaigula Askatasuna eta Demokraziaren alde sakrifikatzea. Ea gogo berberarekin jarraitzen duzuen oinarrizko zerbitzuentzako dirurik ez denenan, lege martziala ezartzen digutenean edo errekrutamenduak hasten direnean.
Ba ote!, Zelensky ez zen joan Washingtonera ipurdia biluztera. Diplomazia ez da arropaz seinalatzea, hasi aurretik ere. Baina Zelenskyk bere herrialdearen beharraz ari izan zen, eta besteak, ea negozio txit biribila ateratzen zitzaien. Pentsa, Putini arrazoia eman, konkistaz, armaz eskuratu duena gorde dezala, eta “bakearen”truke, mineralak eta beste Amerika Great-entzat. Hauena zer da, diplomazia ala atrako gordin eta huts bat?
Gaur argazki bat ikusi dut: Winston Churchill Etxe Zurira joana, gerra garaian, militar uniformez jantzita. Inork ez zion ezer esango, ziur…
Axe, hemen (sic) ez da NATO bete betean sartuta. NATOko herrialde askok laguntza eman diote Ukrainari, beren aburuz, eta ez NATOk hala erabaki duelako. Ukrainak erabaki zuen Errusiaren erasoari aurre egitea, eta ondoren etorri ziren laguntzak, zalantzan egon eta ondoren.
Hala balitz ere, berriz, NATO sartu dela bete betean, Errusiak eman dio aukera paregabea, eta Errusiarrek mehatxatzen dute Europa osoa, Lisboaraino iristeko ahoberokeriak noiznahi botaz.
Errusia ahuldu, menperatu, zatikatu, aberastasunez jabetu? Putinek jakinen du zertan sartu zen…
Patxi Zabaletak zioen Errusiak ez zuela gerra hau galduko; neronek erantzun nion Ukrainak bakarrik ez zuela Errusia menperatzerik, baina ingurukoek ez zutela aukera paregabe hau galduko Errusia ahultzeko (militarki). Gainerakoa, kontuak atera ditzatela Moskutik kanpo ere, ea zertarako den baitezpadakoa Ukraina NATOn ez egotea edo Errusiaren txontxongilo bilakatzea…
Mikel, ez naiz Trump eta Vanceren defentsan hasiko. Baina hau gertatuko zela duela hiru urte ikus ziteken. Azken aldian etengabe dabilzkit buruan Txirritaren bertsoak:
“Lehen ere Kuba saldu ziteken,
hainbeste gizon hil gabe”.
Ukrainak sekula ez du deus pintatu.
“Ukrainak sekula ez du deus pintatu”.
AEBren aldetik begiratzen baduzu, TrumpVancek diote inbertsio handiegia egin dutela oraino, egin egin omen baitute, eta etekinak ateratzeko ordua iritsi zaiela, lantanidoak eta beste (buruargi batzuk zioten Ukrainan hogeita piko arma kimiko laborategi zituela AEBk-edo… baina horiek ez dituzte aurkitu…). Haserrealdiak darakusa zerbait ere pintatzen duela; bestela, ez ziren horrela ibiliko, haiek liskarretan eta mundua haiei begira. Txarrenean, NATOk Ukraina erabili du Errusia kaltetzeko, baina orduan, bi teoria erortzen dira: bata, NATOk Errusia erasotzeko asmotan zebilela, zuzenki egin beharrean Ukrainak aurre egiteko erabakia hartu arte itxaron baitzuen, eta horretarako eszenatokia Errusiak berak prestatu baitio, alfonbra gorri gisa.
Bestea, Europak Errusia erasotzeko asmoa duela, NATOk gerra egiten badio, ez baitu zentzurik Europak erasotzea NATO kilikolo dagoen unean edo geroago, bakarka.
Errusiaren aldetik begiratzen baduzu, aldiz, zerbait ere pintatzen du, edo bestela, ez zuen armada erdia horretara galbidean jarriko, gehi Wagner telegerra, gehi kartzeletatik atera 50.000 lagun hilkor, gehi Iparkorrearrak… Errusiarentzat NATO eta NATOn sartzea arazoa bazen, errazago, zuzenago, ausartago eta zentzuzkoagoa izango zen zuzenki NATO erasotzea.
Betikoa: NATO eta tar, tar, tar, baina bestetik Donbass, autodeterminazioa eta tar, tar, tar.
Argituko al gara behingoz?
Esandakoa, Ukrainak (eta demokraziak eta giza eskubidea eta beste zenbait pitokeriak) ez du deus pintatu. AEB (NATO) eta Errusia ziren eta dira hemen protagonista.
Nik oso argi dut hasieratik. 2022ko maiatzean utzi nuen idatzia: bi inperio inperiogintzan.
Ez zen ulertu nahi ordea, eta hori esatea Putinzale izatea zen. Orainik ere bai antza.
Hortaz, ez zaizu gaizki irudituko inperiogintzan inolako errurik ez duen biktima laguntzea, ezta? Ala, inperioen gauzak direnez, guri bost axola zaigu…?
Biktima laguntzea, zalantzarik ez. Orain, biktimaz baliatzea etsaia kaltetzeko proxy gerra batean sartuta, ez noski.
Ez zaigu deus galdu bertan, nik dakidala euskaldunok ez diegu deus ere zor ukrainarrei, eta ez dut uste Krimeak edo Donbassek apokalipsi nuklearra merezi dutenik. Gainera, ez dut sinesten Putinek Lisboa zaldi gainean konkistatuko duenik (gure elite eroek errusiarekin aurrez aurrekoa bilatu nahi dutela dirudi, Trumpek NATO bera zalantzan jarri ostean. Erotu dira. Azkenean benetako gerran sartuko gaituzte).
Zeharo onartzen dizut nahiago dudala Errusiarekin harreman onak mantendu, hainbat apo irentsita (Saudi Arabia, Israel edo Marokorekin bezala) eta yankiak porkulo hartzera bidali, yankiei mesede egitearren Donbasseko estepako trintxera humel, hotz eta arratoiz jositako batean euskaldunak hiltzen ikustea baino. Eta ez ekibokatu, hortara goaz bide zoro hontatik jarraitzen badugu.
Zor, zor, euskaldunok ez diogu inori deus zor, ez Palestinari, ez Saharari, ez “gure” laguntzaren beharra duen inori , nik (ere) dakidala. Bain, hortaz, zergatik aipatzen duzu “etsaia kaltetzea”, bera Errusia delarik?
Zenbat arma eman zaizkio Hamasi? Zenbat tanke bidali dira Frente Polisariora? Zenbat soldadu bidali dira gure laguntza behar duten beste tokietara? Zergatik ez da bandera sahararrik gur udaletako balkoietan?
Errusia NATOren etsaia delako diot “etsaia”.
Errusia etsaia den ez dakit; dakidana da Ukraina inbaditu, bertan sarraskiak ugari egin dituela, egiten ari dela ere, eta okupatu eta beretzat nahi dituela lur batzuk.
Alabaina, esan nezake: eta, zer galdu zaio Errusiari Ukrainan? Horra, agian, horregatik da etsai.
Hamas, Fronte Polisario… armak bidaltzea ez nuke gaizki ikusiko. Baina laguntzeko beste moduak ere badaude, eta lehenengoa da posizio bat hartzea, gauzak aitortzea, eta aldeko mezuak zabaltzea. Hemen egiten ari naizena sarritan.
Badira udalak eta parlamentuak Sahararren alde egiten dutenak, agertzen direnak, eta laguntza ematen dutenak. Bada jendea Sahararrak eta Ukrainarrak etxean hartzen dituena; nahiz eta haien lurretan deus galdu ez zaigun.
Trump-Putin itunak Europa zatitu nahi du eta erregimen autoritarioak-austeritarioak-erreakzionarioak eta gerrazaleak inposatu bere eragin-eremuetan.
Epe laburrean, plan honek Ukraina Ekialdean zapaltzea eta mendebaldean dauden alderdi trumpistak, nazionalistak eta eskuin muturreko subiranistak babestea du helburu. Bai Trumpek bai Putinek gizartearen zatiketaren eta Europaren desintegrazioaren alde egin dute.
Hortik harago, bi despotek beren agendak dituzte: Errusia Txinatik banatzea batentzat, Errusia tsarren inperioaren mugetara berrezartzea bestearentzat. Hitler eta Stalinen arteko hitzarmenarekin Polonia banatzeko gertatu zen bezala, litekeena da atzerapausoak gertatzea, indar harremanaren arabera, gerra mehatxu berriekin.
Dena dela, Trumpen eta Putinen arteko itunak krisi larrian jarri du gerraosteko proiektu burgesa: Europar Batasun ultraliberala eraikitzea, AEBko inperialismoaren aliatu pribilegiatua eta NATOren zutabe europarra. Bide horretatik saiatu zen Europako burgesia munduko nagusitasun kapitalistaren lehian protagonista nagusi izaten.
Ukrainako herriari bere defentsa legitimorako behar dituen baliabideak eman nahi zaizkionean, Europako gobernuek aurre egiten diote. Europa boteretsu baterako armak egin behar direnean, ezerk ez ditu geldiarazten. Bat-batean, aurrekontu-orekaren dogma ez da aplikatzen… austeritatea, askatasunen errepresioa eta etenik ez duten suntsipen ekologikoa justifikatzeko izan ezik.
Ukrainaren defentsa aitzakia da. Izan ere, EBko buruzagiek hiru urte daramatzate Kievi emandako laguntza geldiarazten. Alde batetik, hala eta guztiz ere, ukrainar herriak heroikoki eusten dio.
Daniel Tanuro. Belgiksako ezkerteriar eta ekologista. Neuroalakerin itzulia
Mikel Haranburu, ongi deritzozu Hamas guk armatzea????
Ukrainari Mendebaldeko herrialde askok eman dizkiote armak, laguntza… Hamasi armak ematea aukeretako bat da. Horrenbeste galde ikur ikusita… non ikusten duzu arazoa?
Arazoa? Islamista hiltzaile nazkagarri batzuk direlako agian? Bere herritarrak etengabe zapakdu eta ingurukoak suntsitu nahi dituelako beharbada?
Ez dakit nondik ateratzen duzun nazkagarriak direla, ez eta islamistak direla ere. Islam erlijjioa da, eta mundu osoan milioi asko omen dira. Inork ez du aipatzen AEB eta kristauak, edo katolikoak direla aldarrikatzen, nahiz eta Trump Jainkoaren graziaz dagen han presidente, eta bibliaren gainean zin egiten duen… Israel ere, bere erlijio guziarekin dabil, ipuinak erabiltzen bere hilketak eta lapurretak egiten, baina inork ez du erlijioa aipatzen, nahiz eta askotan buruan kasketa darabilten, ile kiribilduak belarri ondoetan…
Beste kontua… uste dut gehiena gezurretik duela. Ordea, ikusi ditut Israeldar matoiak beren ultrajudutarrak jipoitzen lotsagabeki, heriotzak egiteari uzteko aldarriak egiteagatik eta genozidioaren autore intelektualak defendatzen…
Ez zait okurritzen arrazoi bakarra ere -beste kasu askotan bezalaxe- giza talde batek herritarrak etengabe zapalduta edukitzeko eta ondokoak suntsitu nahi izateko, hara, hargatik, besterik gabe. Ondokoak suntsitu nahi izateko bai, kodizia, diruzaletasuna, Juduek histiorikoki egin dutena.
Mikel, orain Hamasekoak ez omen dira islamistak. Kristautasunaren izenean eginiko basakeriak omen direnak islamismoarenak justifikatzeko erabiltzen dituzu, benetan?
Bigarren zatiari dagokionez, ez da zaila jakitea Hamas eta ingurukoen jarrera beraien “herri maitearekiko”. Jakin nahi izatea da kuestioa.
Palestinari dagokionez, eta sionisten basakeriari dagokionez, berdin zait islamistarik baden Hamasen, edo denak ere islamistak diren. Horri dagokionez, Hamas Palestinaren defentsa armatua egiten duen erakundea da, Palestinako herritarren defentsa. Autoritate Palestinak egiten ez duena, nahiz eta Gazatik kanpo, menpean duen lurraldean ere, islamistak edo erlijiodunak badiren.
Ukrainan ere badira, dudarik gabe, islamistak, kristauak, ortodoxoak eta bestelakoak. Propagandaren jokaera da Hamas “talde islamista” deitzea. Nork bere arrazoiengatik egiten du defentsa Palestinan, islam erlijioa izan zein ez. Ukrainan bezala.
Jakin badakigu erlijioak pisu handia duela hainbat herritan (AEBetan; aipatu dut gorago). Esate baterako, Sirian batasuna egiteko saiakerak badira, sunitak eta txiitak elkarrekin borroka egitekotan.
Hamasek, hobe esatera Izz el din Al Qassam brigadek, ez du soldadu Israeldarrik hiltzen erlijio kontuengatik, etxea mantentzeagatik baizik. Israelek ere ez du Palestina suntsitzen erlijio kontuengatik, diruagatik baizik. Gainerakoak, une honetan huskeriak dira.
Mikel, zuk esan duzu ez dela islamista, orain berdin dizula.
Hamas erakunde mafioso, biolento eta zapaltzailea izan da eta da beraien herritarrekin, zuk herritarren defendatzaile ikusten duzu.
Israelek Gaza suntsitu du Hamasek nahi izan duelako, gerla hiri barruan egiteko prestatu du, bertatik erasotu eta bertan ezkutatzen ziren, ospitale eta eskoletan. Beraiek nahi izan dute ehundaka kilometro tunel eginez jendea bizi den tokian. Etengabe erasotu dute Israel, baina Urriaren 7arekin nahikoa da esan zuten Israeldarrek. Hamasek sortu du egoera eta mendebaldeko pogre guaiek eman babesa.
Beste batetan ere aipatu nuen, baina berriz komentatuko dut. Otomandar inperioa jaustean Turkiarrek mantentzea lortu zuten lurraz hegoaldera Algeria, Tunisia, Libia, Egipto, Jordania, Saudi Arabia, Yemen, Arabiar emirrerri batuak, Qatar, Kuwait, Irak, Siria eta Libano herrialde ARABIARRAK sortu ziren, bertan bizi ziren ez arabiarrak izorrrai. Hori bai Britainiarrek sortu zuten Palestina (lurralde guztien %1?) bitan banatu zen. Zati bat juduen esku utziz. Hori Arabiarrek ezin aguantatu eta independentzi egunean Bertako arabiarrek, Egipto, Libano, Siria, Jordania eta Yemengo arabiarrek erasotu zuten Juduak bidaltzeko asmoz, ez zuten lortu eta orain 75 urte negarrez. Nakba diozue, baina beste hainbeste judu bidali zituzten herrialde arabiarretatik dena kenduz, naiz eta hedabideek hau aipatzea ahaztu.
Nahi duenak ikertuko du eta besteok segi zoriontsu. Dudarik ez eduki neuk ez dudala arrazoi osoa eta Israelek akats asko dituela, baina inguruko guztia ikusita, dudarik ez zer babesten dudan,
Zertarako esan behar nuen nik Hamas ez dela islamista, berdin bazait, eta gainera zergatik berdin zaidan azaldu badut? Esadazu non esan dudan hori… aurkitzen ez baduzu, agian zure arazoa ez da armak eman ahal izatea, baizik eta islamistak izatea. Nik esaten dudana da Hamas (eta beste hainbat talderi buruz berdin) islamista izatea ala ez, ez duela garrantzirik. Esaten nizun munduan islam erlijioko milioi asko dagoela, eta kito, ez da arazoa, eta ez da Hamasen ezaugarria, Trump eta bere mariatxien ezaugarria kristau biblikoa izatea ez den bezala.
Hamas ez da erakunde mafiosoa, ez biolentoa eta ez zapaltzailea bere herritarrekin. Mendebaldeko hedabideetan agertu da Hamasen gazteak milaka sartu direla Gazako gatazkak direla eta; gazte asko sartu edo antolatu da Zisjordanian, talde edo fakzio desberdinetan. Zeinek bere izenarekin. Ez du ematen zapalduriko gazteak direla Hamasen sartzeko gogoa dutenak. Hori bai, Hamasen sartzen den eta atxilotzen (edo askatzen) duten haren familiaren etxea sarritan lurrera botatzen dute Israeldarrek. Armadakoek zein kolonoek (bidenabar, mundu guztian “kolono” esaten bazaie, erraza da zergatik esaten zaien asmatzea).
Tentelkeria da pentsatzea Hamasek lur azpiko egitura eraiki zuela gero Israelek suntsi zezan, asmo guztiarekin. Tentelkeria da pentsatzea giza talde bat, berez eta berariaz, bere herrikideak zapaldu nahi dituela, besterik gabe, gustu handia hartzen duelako, noiz eta potentziek lagundutako antolakunde terrorista batek, Israelek, Palestinaren lurrak osten ari denean, herritarrak atxilotzen, torturatzen eta gosez eta osasun ezaz erailtzen dituenean.
Otomandar inperioa Israel banda armatuari bost axola zaio; bizi ziren ez arabiarrak, Palestinan, elkar ongi hartuta bizi izan dira bertan, arazorik gabe. Lekukotasunak badaude. Gaur egun Israel deitzen duzuen hori, lurrak lapurtzera propio joandako eslabiar askok osatua da. Judurik gabe ere, eslabiar horiek, Poloniar jatorria duen Benjamin Mileikovskyrengandik hasita, alias Netanyahu, armada bat dute eta Palestina birrintzen dute behin eta berriz burugabeki, ondasunak, landaketak, ur iturriak. Suntsiketa horrek ez du inolako erlaziorik historiarekin. Ez du zentzurik, bidegabekeria da. Israeldarrek diote Jaingoikoak haiei espresuki emandako lurrak direla…
Hamas eta beste talde armatuek, bidegabekeria hori amaitzeko saioa besterik ez dira, edo horixe da inporta duena. Ez zer erlijio praktikatzen duten.