Gastivists Collective (A Planetak euskaratuta)

Analisi berria: oso litekeena da Europako 6 herrialdek Israeletik gasa inportatu izana 2023ko urriaren 7tik

2024ko abuztuaren 30era arte aztertutako datuetan oinarrituta, Gastivists Collectivek ondorioztatu du Europako 6 herrialdek (Frantzia, Erresuma Batua, Italia, Polonia, Grezia eta Belgika) Israelgo gasa duten gas likidotuaren kargamentuak jaso dituztela 2023ko urriaren 7tik.

Israelgo gasa erosteak laguntza zuzena ematen dio Israelgo estatuari, bai finantza aldetik, bai politikoki.

Gasa, su-eten baterako palanka

Europako herrialde askok, Frantziak, Belgikak eta Erresuma Batuak kasu, su-etena aldarrikatu dute Gazan dagoen krisi bortitza gelditzeko, baina orain arte inork ez du gasarekin lotutako palanka ekonomikorik erabili bere eskaerak indartzeko.

GNL terminaletan Israelgo gasa jasotzeari uko egitea erakusteko modu erraza eta zuzena da Israelengandik urruntze ekonomikoa eta su-eten eskaerei indar handiagoa ematea. Europak erraz ordezka dezake jaso zuen Israelgo gas kantitatea, kantitatea oso txikia baita, eta Israelgo gasa saltzearen onurak oso garrantzitsutzat jotzen dira Israelgo gobernuarentzat.

Errusiar gasaren inportazioa gelditzea eztabaida nagusia izan da EBn Ukrainaren inbasioa Errusiaren partetik¹. Zenbait herrialdek, Erresuma Batuak kasu, GNL errusiarra beren terminaletara inportatzea debekatzea erabaki dute². Hortik ondorioztatzen da estrategia bera aplika dakiokeela Israeli.

Europako 6 herrialde, 8 GNL kargamentu

Israelgo gasa itsaso zabalean ateratzen da eta gasbidetik bidaltzen da Jordaniara eta Egiptoan³. Gasa Egiptora esportatuta, Idku eta Damiettaren terminaletan likidatzen da, eta itsasontziz bidaltzen da Europara. Hala izan da 2022tik, EBk Israelekin eta Egiptorekin akordioa sinatu zuenetik, Europako kontsumorako gas israeldarra erosteko⁴.

2023ko urrian «segurtasun arazoak» zirela eta, Israelgo gasaren erauzketaren etenaldi labur baten ondoren, Israeldik Egiptorako gas fluxuak 2023ko azaroan hasi ziren berriro. Hala baieztatzen dute Israelgo dokumentu publikoek.⁵

Egiptoko gasaren barne-kontsumoaren beharrak oso handiak izan direnean ere, Egiptoko Estatuak lehentasuna eman dio jasotzen duen Israelgo gasaren biresportazioari, gasaren eskualdeko hornitzailea⁶. Gainera, Elkar Ulertzeko Memoranduma, EBk gas israeldarrak, Egiptoren bitartez, argi uzten du konpromiso politiko bat dagoela EBk Israelgo gasa eros dezan. Kontrakoa frogatu arte, pentsatzekoa da gaur egun Egiptotik EBra doazen GNL kargamentuek gutxienez zati batean Israelgo gasa izango dutela. Eta gaur egun Egiptotik itsasontziak jasotzen dituzten terminalentzat ezinezkoa da ziur jakitea Israelgo gasik ez dutela.

Kpler plataformaren datuen analisiaren bidez, GNLren ontzien mugimenduak arakatzen dituena, gure ikerketa berriak zehazki azaltzen du zein herrialdek jaso dituzten kargamentuak, ziurrenik Israelgo gasa dutenak 2023ko urriaren 7tik. Guztira, 9 terminal daude Europako 6 herrialdetan:

• Lehen itsasontzi bat Zeebrugge LNG Belgikara iritsi zen 2023ko urriaren 13an, eta 2023ko azaroaren 6an iritsi zen bigarren aldiz Spezia LNG Italiara.
• 2023ko abenduan, kargamentu batek gasa entregatu zuen bi terminaletan: Revithoussa LNG (Grezia) 5ean eta Montoir LNG (Frantzia) 16an.
• Urtarrilean bi kargamentu iritsi ziren: bata Piombino LNGra (Italia) hilaren 17an eta bestea Dragon LNGn (Erresuma Batuan) 31n.
• Eta beste bi otsailean: bat Dragon LNGn (Erresuma Batua) hilaren 12an eta bestea Fosen Cavou LNG (Frantzia) 27an.
• Azken ontzi bat Swinoujscie LNGn porturatu zen, Polonian, 2024ko maiatzaren 4an.

Egiptotik 1.156.805 metro kubiko gas likidotu bidali ziren Europara. Horrek esan nahi du 0,6 bcm gas⁷ dela. EBko gas-kontsumoa 295 bcm-koa dela 2023an.

Garrantzitsua da ulertzea gas-sarea interkonektatuta dagoela EB mailan. EBko herrialde batek gasa GNL terminalean jaso dezakeen bitartean, gasbideen sarean zehar erraz garraiatu daiteke eta UEko beste herrialde batean⁸ kontsumitu.

Gasaren botere politikoa

Gas kantitatea ia hutsala izan daiteke Europarentzat, baina oso garrantzitsua da Israelentzat. Israelek argi adierazi du 2020an gas-esportatzaile bihurtu izanari ematen dion garrantzi geopolitikoa⁹. Eli Cohen Israelgo Energia ministroak 2024ko ekainean adierazi zuen gasak «lotura diplomatikoak indartzen» dituela.¹⁰

Hain zuzen ere, EB bezalako bazkideei gasa saltzeak indartu egiten du Israelgo gobernuak aktore energetiko fidagarri gisa duen irudia. Hori funtsezkoa da Israelgo gas-industrian enpresa multinazionalak erakartzen jarraitzeko. Oro har, Israel EBren aliatu geopolitiko gisa berresten du, eta Gazan, Zisjordanian eta eskualdean egiten dituen jardueren normalizazioan parte hartzen du.

Gasaren diru-sarrerak ere finantza-onura garrantzitsuak dira Israelgo gobernuarentzat eta haren ekonomiarentzat. Dagoeneko 2023ko abuztuan, Israelgo Energia eta Azpiegitura Ministerioak gasaren kanonetatik ateratako 3.000 milioi dolarretik gorako diru-sarrerak zeudela uste zuen.¹¹

EB bezalako bazkideei gasa saltzeak finantza-indarra eta indar politikoa ematen dizkio Israelgo erregimenari. Egungo gerran, inoiz baino gehiago onarpen publikoaren eta onargarria denaren etika birdefinitzearen mende dagoena, Israelen irudia oso baliotsua da.

Gazan, Libanon eta eskualdean oro har abian diren ekintza militarren testuinguruan, Israelek inoiz baino gehiago eusten dio bere gas-merkataritzari. Uda honetan gas-erauzketa eta gas-esportazioak handitzeko helburua iragarri du¹².

Fruta bat eskura Europarentzat

EBk akordio bat sinatu zuen Israelekin 2022an bere gasa inportatzeko azken inbasioan, etsi-etsian errusiar gasetik aldentzen saiatuz. Gas-hornitzaile berrien bilaketa frenetiko batean, akordioak sinatu zituen bazkide berri askorekin, baita Israelekin ere.

Giza eskubideak ez dira inoiz irizpide bat izan EBko gas-hornitzaileentzat, giza eskubideen arloan historia izugarria duten herrialdeekin (Azerbaijan¹³, esaterako) gas-kontratuak sinatu baitituzte. Ez zen ezustekoa izan, beraz, EB Israelekin eta Egiptorekin akordio bat sinatzen ikustea. Human Rights Watch¹⁴ bezalako erakundeek gogor salatu dute Israelgo eta Egiptoko giza eskubideen urraketen inguruko erregimenen historia.

Azken bi urteotan, gasaren inguruko frenesia baretu ahala, EBko gas-agendaren mugak agertu dira. Gas-hornitzaile berriak modu deskoordinatuan lortzeko presaren ondorioz, gas natural likidotuaren (GNL) terminalak soilik eraiki dira¹⁵.

Eta, are garrantzitsuagoa dena, gas-erosle gisa EBri ziurtatzeak izugarri garestitu du gasaren erauzketa, erkidegoentzako kostu larriekin, bai Texas, AEBetako erauzketak zuzenean eragiten badie, bai neurri batean gasaren diru-sarrerek finantzatutako ekintza militarrak jasaten badituzte (Ukrainan, Gazan edo Libanon, esaterako).

EBren eta Israelen arteko akordio horren alde positiboa da orain Europako herrialdeek palanka ekonomiko bat dutela Israel eskualdeko egungo ekintzen erantzule egiteko eta su-eten handiagoa eskatzeko.

Errusiak Ukraina inbaditu ondoren gasa murrizteko politika sinestezinak ikusi genituen, EBk bere gas kontsumoa 350 bcm-tik 295 bcm-ra murriztuz urte bakar batean.¹⁶ Israelgo gasaren inportazio ñimiñoari erraz hel dakioke, energia aurrezteko politiken bidez eta energia garbietarako trantsizio-proiektuetan inbertituz (etxebizitzen isolamendua, industrialaren murrizketa, herri-jabetzako eguzki-proiektu eta proiektu eolikoetarako dirulaguntzak, energia berriztagarrien garapena, etab).

Gas fosiletik urruntzea bistako beharra da klima-helburuei dagokienez. Gaur egun Europan kontsumitzen den gasa odolez eta indarkeriaz beteta dagoenez, bertan behera uzteko borondatea bizkortu dezake. Bestela, ez utzi engainatzen. Negu epela izango du, neurri batean Israelgo Estatua babesten duten Europako gobernuengatik eta Gazan egiten ari diren genozidioagatik.

OHARRAK:

1 https://www.politico.eu/article/eu-approves-first-ever-sanctions-russian-gas-lng-vladimir-putin-ukraine-invasion