Espainiako Estatuaren sui generis demokrazia –

Kontakizun ofizialak dioenez, 1975ean Franco hil zenetik Tejeroren estatu-kolpeak huts egin arte (1981eko otsailaren 23a), Espainia Arkadia idilikoa izango litzateke (Trantsizio abizena izana). Bertan, Francoren erregimenaren aurkako oposizioko liderrek eta barneko erreformistek agenda bat hitzartu zuten Espainiako Estatua Europan sartzeko irrikaz prestatzeko eta demokrazia eta aurrerapen orokorra bermatzeko, hori guztia Juan Carlos I.a erregeak gainbegiratuta, demokrazia zezelduaren babesle gisa.

Espainiako Estatuaren deriba totalitarioa PP-PSOE bipartidismoa Boterean txandakatzearen doktrinaren inplementazioarekin hasten da, aipatutako establishment nagusiaren defentsa eta bermatzaile gisa, Tejeroren esku-kolpearen simulazioaren ondoren (1981eko 23-F) alderdi politikoen arteko isileko akordioaren emaitza dena. PSOEren boterera iritsi zenean eta Felipe González Gobernuko presidente izendatu zutenean (1982), Trantsizio idilikoaren amaiera eta sistemaren deriba totalitarioaren hasiera ikusi genituen, ETAren eta haren ingurunearen aurkako estatu-terrorismoa edo gerra zikina delakoaren inplementazioaren bidez, Askapenerako Talde Armatuak (GAL) horren paradigma izango zirelarik.

78ko erregimenaren espiral inboluzionistan funtsezko mugarri bat Felipe Gonzálezen Gobernu sozialistak 1985eko “Terrorismoaren aurkako Legea” ezartzea litzateke, José Manuel Bandresek “Terrorismoaren aurkako legea: ezkutuko salbuespen-egoera”, artikuluan definitutakoa, El País egunkarian argitaratutakoa, ezkutuko salbuespen-egoeraren de facto aplikaziotzat hartuta.

Lege Anti-terrorista hori (oraindik indarrean dagoena, ETAk jarduerarik egin ez arren) diktadura frankistaren berezko anakronismoa izango litzateke. Linbo juridiko horren bidez, kuarteltxo eta komisaldegietako sotoak benetako agertoki distopiko bihurtu ziren (ez fiktikoa), epaileen, fiskalen eta abokatuen kontrolpeko agertoki birtual erregogorrak.

Atzerapausoak Aznarren Gobernuaren 7/2000 Lege Organikoarekin izango zuen jarraipena. Lege Organiko horrek berritasun gisa sartu zuen ,”Terrorismoa goraipatzeko” delitua deiturikoa, eta Aznarrek eta Zapaterok 2003ko Justiziaren eta Askatasunen aldeko Ituna izenekoaren sinadurarekin jarraitu zuen eta zeinak de facto, ezarri baitzuen ” biziarteko kartzela-zigor” gehienezko espetxe-zigorra berrogei urtera arte igo baitzuen, Francoren erregimenaren krudelkeria gaindituz, zeren 30 urteko espetxe-zigorra ezartzen baitzuen gehienezko zigor gisa.

Inboluzioaren paroxismoan, Zigor Kodearen aldaketan parte hartu dugu, adierazpen-eskubideak (Mozal Legea) txiki-txikia izan arte estutzeko, eta Rajoyk eta Sanchezek “jihadisten aurkako ituna” sinatu dute, terrorismo jihadistari aurre egiteko falaziaren pean (terrorismo jihadistari aurre egiteak delitu terrorista bihurtzen ditu arau-hauste txikiak edo jokabide zilegiak), eta “sistema konstituzionalaren flotazio-lerroaren aurkako erasoa da” Manuel Cancio Meliáren hitzetan.

Deriba totalitario horren ondorioz, Espainiako sasi-demokrazia establishment-aren bahitu bihurtuko zen, eta azken helburua Estatu Tardofrankista ezartzea izango zen, zentralismo bonapartistaren eta diktadura bigunen paternalismoaren iturrietatik edango zuen anakronismo politikoa, establishment-eko masa-komunikabideen isiltasunaren espiralak babestuko zuena.

Hala ere, 4 hamarkadaren buruan, krisi ekonomikoak, elite politiko-ekonomikoaren ustelkeria kasu odoltsuek eragindako Espainiako gizartearen desafekzio politikoak eta erakunde monarkikoaren gero eta deskonfiantza handiagoak eskema horiek berrikustarazi dituzte, Trantsizio garaiko erdi mailako masek hedatutako ustezko adiskidetze nazionalaren tesia barne. Beraz, badirudi agerikoa dela Espainiako sui generis demokrazia Europako demokrazia formalekin parekatzeko Berroneratze baten premiazko beharra.

.

Germán Gorraiz-Analista

Espainiako Estatuaren sui generis demokrazia