Elikadura-krisi berri bat XXI. mendean? –

Abdolreza Abbassian FAOko ekonomialariak The Associated Press agentziari adierazi dionez, “munduko biztanleria elikatzeko (2050ean 9.000 milioi pertsona izatera iritsiko da) elikagaien ekoizpen globalaren %70eko hazkundea beharko da datozen 40 urteetan”. Zeregin hori titanikoa da; izan ere, munduko biztanleria urtean %1,55 hazten den bitartean, gariaren errendimenduak (herrialde pobreetako proteina-iturri handiena) %1eko jaitsiera izango luke. Gainera, FAOren arabera, zerealen prezioen indizea %56 igo zen 2022an, eta hurrengo hamarkadan “in crescendo” joango litzatekeen igoera, 2030eko horizontean zenitera iritsi arte.

Hasierako zirriborroak zehaztuta dituen eta hamarkadaren amaieran gordintasun osoz marraztuko den krisi honetara iristeko, honako elementu hauek lagundu dute:

Hirugarren Munduko herrialdeen garapen ekonomiko suizida, makrourbe eta megakonplexu turistikoen neurrigabeko hazkundeekin eta, ondorioz, nekazaritza-laborantzarako azaleraren murrizketarekin, zerealen eskaintzaren defizit kezkagarria eragingo lukeena, urtean mila milioi tonatan estimatzen dena.

Gorabidean dauden herrialdeen kontsumo-ereduen aldaketa, klase ertainen eta horien erosteko ahalmenaren hazkunde ikusgarriaren ondorioz, bereziki Txinan eta Indian.

Horrela, Txinatik aleak inportatzeko sukarrak, bertako biztanleriaren kontsumo-erritmo azkarraren ondorioz, Estatu Batuetako Nekazaritza Departamentuaren (USDA) datuen arabera, 2022an koloso txinatarrak munduko zereal ekoizpenaren %50 baino gehiago bereganatu zuen, eta horrek zerealak inportatzen dituzten herrialdeentzako (Kolonbia eta Egipto, esaterako) ale eskaintza eskasia arriskutsua ekarri zuen.

Zerealen inportazioekiko mendekotasun handiegia garapen bidean dauden herrialdeetan, %9ko gehikuntzekin; hazkunde esponentziala 265 milioi tona zerealetara irits daiteke 2030erako (kontsumoaren %14), eta horri gehitu behar zaio dolarrarekiko moneten balio-galera progresiboa.

Bestalde, petrolio gordinaren prezioak 100 dolarretik gora igotzeak garraio-pleiten eta nekazaritzako ongarrien garestitze basatia ekarriko du. Horrek, ohiko aletegietako lehorte eta uholdeekin batera, Europako herrialdeek ale ukrainarra bereganatzeak eta India bezalako herrialdeetako nekazaritza-commodity-ak esportatzeko mugak aplikatzeak, horien autohornikuntza ziurtatzeko, munduko merkatuen hornidurarik eza eta prezioak maila estratosferikoetaraino igotzea eragin lezake.

Horri nekazaritzako commodity-en etorkizuneko merkatuan broker espekulatiboen esku-hartzea gehitzen badiogu, emaitza Lehen Munduko ekonomiek beren gain hartu ezin dituzten lehengaietan prezioak igotzearen espiral bat izango litzateke, Hirugarren Milurteko Helburuen kitapena irudikatuko duena, “munduko gosea murriztekoa”, hamarkada honen amaieran munduko elikadura-krisia sortzen amaituz.

…

Germán Gorraiz – Analista

Elikadura-krisi berri bat XXI. mendean?