Interes-tasen gorakada horrek ondorio negatiboak ditu herritarrengan, hipoteken garestitzea da adibide argiena, Euriborra % 3ra igo baita, 2008ko abendutik ikusten ez genuen zifra. Alde batetik, sinatutako batez besteko hipoteka aldakorrak 3.000 euro gehiago ordaindu beharko dituzte urtean; horrek, familiei kalte egiten die eta inflazioak zaildutako egoera okertuko du. Bestalde, hipoteka berriak (finkoak zein aldakorrak) ere garestitzen ari dira, eta are garestiagoak izango dira EBZk interes-tasa igo ahala.

Zergatik igotzen dute banku zentralek diruaren prezioa? Inflazioaren azalpen monetaristari jarraituz (eta EBZk hartzen duena), inflazioa moneta-fenomeno bat da, gehiegizko eskaintza monetarioagatik gertatzen dena. Hau da, diru gehiago dago ondasun eta zerbitzu berberen atzetik, eta horregatik igotzen dira prezioak. Beraz, prezioak murrizteko beharrezkoa da eskaera hori murriztea, mailegua garestituz eta dirua familiei eta inbertitzaileei iristea zailduz, kontsumoa eta inbertsioa murrizteko.

Prezioen goranzko arrazoia hori balitz, badirudi nolabaiteko logika egongo litzatekeela banku zentralen optikatik politika mota hori erabiltzean. Hala ere, egia al da diruaren prezioaren igoera gehiegizko eskariaren ondorio dela? Erantzuna ezezkoa da. Inflazioa eskaintzaren aldetik dator. Zehazki, energiaren kostuen igoeragatik, hornidura-kate globaletako asalduren ondorioetatik eta enpresa-marjinen igoeragatik, kostuen igoera azken produktuaren preziora trasladatzeaz gain, marjinak handitu baitituzte etekinak handitzeko.

Horrek gezurtatzen du, halaber, soldaten igoerak prezioen zurrunbiloa eragiten duela, zeinari bigarren txandako ondorioak esaten zaiona ekonomian. Azken aldian askotan errepikatu den teoria horren arabera, soldatak igotzeak prezioak igotzea eragiten du, langileen erosteko ahalmen handiagoak eskaria handitzea eragiten baitu. Hala ere, ikerketa askok ere ezeztatu dute azalpen hori. Duela gutxi, NDFk berak ere egin du. Azaroan argitaratutako txosten batean adierazten denez, “prezioen eta soldaten espiralak, gutxienez prezioen eta soldaten azelerazio iraunkor gisa definituak, zailak dira aurkitzen oraintsuko erregistro historikoan”. Ondorioztatu dute “soldata nominalen azelerazioa ez dela nahitaez prezioen eta soldaten espiral bat finkatzen ari den seinale gisa hartu behar”.

Beraz, berriro galdetu behar diogu geure buruari zergatik ari diren banku zentralak erabaki horiek hartzen. Michael Roberts ekonomialari marxista estatubatuarrak adierazi duenez, interes-tasen igoeraren benetako helburua ez da prezioen eta soldaten zurrunbiloa gelditzea, baizik eta langabezia handitzea eta langileen negoziazio-boterea ahultzea. Europako Banku Zentralak, berriz ere, kapitalaren interesen alde egiten du, ustezko independentzia alde batera utzita, eta, beste behin ere, herri-klaseei kalte eginez.

Zalantzarik gabe, interes-tasak igotzeak eragin negatiboak izango ditu maila makroekonomikoan ere, eta eragina izango du bai ekonomia nagusietan, bai Hegoalde Globalean. 2023rako aurreikuspen askok atzeraldi berrien berri ematen dute. Azken aurreikuspenen arabera, Eurogunea % 0,5 baino ez da haziko, AEBk bezala, Espainiako Estatuak % 1,3 egingo du gora. Aldiz, Alemaniak eta Erresuma Batuak % 0,3 eta % 0,4 murriztuko dute beren ekonomia.

Azkenik, Europako Banku Zentralak inflazioa murriztea lortuko du, baina atzeraldia eragiteari esker, eta horrek enpresa porrotak, desenplegua eta langile-klasearen pobretze handiagoa ekarriko ditu. Eta ez da interpretazio bat. Azken komunikatuan, interes-tasa altuenek eskaria deprimitu eta etorkizuneko inflazio-arriskutik babesteko borondatea agertu du. Ekonomia erreala ondoratu nahi dute, eta gainera aurpegira esaten digute.

Ekonomia erreala ondoratu nahi dute, eta gainera aurpegira esaten digute Ekonomia erreala ondoratu nahi dute, eta gainera aurpegira esaten digute