Autokraziarantz? –

Samuel Huntington idazleak “The Third Wave” (Hirugarren Ola, 1.991) liburuan azaltzen duen bezala, mundua lau ezegonkortze eta demokratizazio olatuetatik igaro da. Huntingtonen arabera, “demokratizazio-olatua erregimen ez-demokratiko batetik beste erregimen demokratiko baterako trantsizio-multzo bat” izango litzateke, denbora-tarte jakin batean gertatzen direnak eta aldi horretan kontrako norabidean gertatzen diren trantsizioak gainditzen dituztenak.

Horrela, mundu modernoan lau demokratizazio-olatu sortuko ziren, eta horietako bakoitzak herrialde gutxi batzuei eragingo zien, eta horiek iraun zuten bitartean trantsizio-erregimen batzuk demokratikoak ez ziren norabidean joan ziren; baina demokraziarako trantsizio guztiak ez dira olatu demokratikoetan gertatzen.

Samuel Huntingtonek ikusi zuen demokratizazio-aukerak areagotu egin zirela herrialde horiek pobreziatik atera zirenean eta garapen sozioekonomikoaren tarteko maila lortu zutenean eta Huntingtonen tesiaren arabera, esprint demokratiko hori azalduko litzateke “Gerra Hotzaren distopia birtuala amaitutzat jo ondoren, diktadura militarrak AEBrentzat tresna baliagarri izateari utziko ziotelako komunismoaren aurkako borrokan, eta ez liratekeelako konponbidea izango, arazoa baizik” eta hori dela eta, Freedom House-ren arabera, munduko biztanleriaren %39 herrialde libreetan bizi zen 1990ean, estatu autoritarioen kopuru absolutua lehen aldiz murriztuz.

Azken hamarkadako hauteskunde demokratikoetako asko hauteskunde-iruzurra (Nigeria, Ukraina, Mexiko, Bielorrusia, Honduras, Boli Kosta, Thailandia, Pakistan eta Afganistan), demokratikoki aukeratutako gobernuen nazioarteko isolamendua (Bolivia, Ekuador, Venezuela, Nikaragua eta Gazako Zerrenda), esku-kolpe bigunak (Honduras, Ukraina, Egipto, Paraguai eta Vietnam) eta nazioarteko komunitateak gobernu autokratiko hutsetan (Georgia eta Bielorrusia) sortutako sistema politikoak onartzeko sasi-hauteskundeak izan dira.

Beraz, arrazoi ekonomikoek (ekonomia globalaren gainbehera), kulturalek (ustelkeriaren kulturak eragindako mendebaldeko demokrazia formalen gainbehera; AEBren defizit demokratikoa eta Mendebaldeko eta Hirugarren Munduko gobernu kontaezinen sinesgarritasun demokratikoaren galera) eta geopolitikoek (AEBen eta Errusiaren arteko Gerra Hotzaren errekurtsogile endemismoarengana itzultzearen ondoren munduko agertoki geopolitiko berri bat sartu izana) eragindako mundu-mailako olatu ezegonkortzaile berria agertoki geopolitiko batean (autokrazia), sartu bezperan geundeke.

Autokrazia botere absolutu eta mugagabea duen pertsona bakar batek egikaritzen duen gobernu-modu bat litzateke, Lord Actonen aforismoa berresten duena: “Botereak usteltzeko joera du, eta botere absolutuak erabat usteltzen du”.

Autokraziarantz?