(A Planeta)

Azken Amalurra Irratsasioa: HEMEN

• Otsailak 1: manifestazioa Iruñean, Lekarozko Aroztegia urbanizatzeko proiektuaren aurkako ekintzaileen prozesuaren aurka.
• Otsailak 15: AHTren aurkako manifestazioa Iruñean (AHT)

[www.youtube.com/watch=ltf_UP7]

Programan, A Planetatik eta Amalurratik jarraitzen ditugun Planetako beste erresistentzia eta errepresio kasu batzuk errepasatuko ditugu. Orain horiei gehiago gehitzen zaizkie: Mina Muga proiektuak finantzaketa berria lortu du Txinako enpresa baten eskutik. Horrek esan nahi du Zangozako meatze-proiektuari ekiteko aukera gehiago izango dituela. Hori instituzioek gelditu zuten, baina Nafarroako Gobernua ere hura gauzatzearen alde agertu da.

Bestalde, azken irratsaioan aztertzen dugun kasuetako bat Santa Martako 5ena da, ADESekoak. El Salvadorreko 5 ekintzaile hauek urriaren 18an askatu zituzten, kartzelan bi urte eman ondoren (2023ko urtarriletik). Baina fiskaltzak helegitea jarri zuen berriro, eta orain espetxera itzultzearekin tematzen dira. Prozesu horretarako data ere badago: otsailaren 3a. Egun horretan kartzelara itzul daitezke. Bitartean, azaldu dugun bezala, El Salvadorko legea, meatzaritza metalikoaren garapena galarazten duena, herrialde horretan (eta beste batzuetan, noski) egindako kalte konponezinengatik, baliogabetu egin dute. Meatzaritza hori izan zen 5ek eta Santa Martako komunitate osoak jasateko eta jazarpen hori jasateko arrazoia. Dagoeneko Cabañas departamentuko errepidea konpontzen ari dira, meatzaritzarako garraio astuna sar dadin.

Beraz, gehitu ditzagun gure borrokara: berriz ere hasi da presoia, enbaxadei, El Salvadorreko erakundeei eta Cabañaseko Santa Martaren komunitateari zuzendutako gutunekin. Hilaren 1ean, Iruñean, oso presente izango ditugu Santa Martako ADESeko 5ak.

Programa honetan gogoan izan ditugu azken egunotan izan ditugun beste bi kasu: Coyuleko (Oaxaca, Mexiko) 21 defendatzailerena eta Punillako (Argentina) autobiaren aurkako 6 defendatzaileena. Hor geroztik, azken egunotan, Lof Pailakoren Maputxe komunitatearen aurkako errepresioa gertatu da ere. Izan ere, komunitate horrek bere antzinako lurraldean geratzea eskatzeaz gain, maputxeen lurraldean erauzketa-proiektuen (higiezinak, meatzariak, basozainak eta hidroelektrikoak) aurka daude.

Maputxeen herria ez delako lurraldearen, uraren eta ingurumenaren defentsan gelditzen. 2025eko urtarrilaren 31tik otsailaren 9ra Ya Basta! Edi Bese! elkarteak PUELMAPU 2025 karabana antolatu du Argentinako Patagonian. Hau izango da, halaber, Hegoaldetik Hegoalderako Karabanaren hasiera, gaur egun gaizki deituriko lurraldeak zeharkatuko dituena: Argentina, Txile, Peru, Bolivia eta Kolonbia. Karabana hau Klima eta Bizitzaren aldeko Topaketa Globalean (ANTI-COP 2024) lortutako ondorioetako bat da, COP 30ari begira, aurten, dakizuenez, Belemen (Brasil) egingo den Klimaren Goi Bilera. Ezin dugu Planeta suntsitzen jarraitu eta bitartean hainbeste gezur jaso .

Punillako (Cordoba, Argentina) Autobidearen aurkako 6 ekintzaileek ere neurriz kanpoko akusazioak jasan dituzte, mehatxuak eta aginteari aurre egitea egozten baitzaie, eskratxe baten testuinguruan. Gaur egun, eraikitzen ari dira autobia-proiektu hori, nahiz eta hasierako proiektu bat atzera bota zuten ere (2018). Oraindik, proiektuak kontserbazio-arloko lehentasunezko kategoriako baso natiboa zeharkatzen jarraitzen du, bai eta komunitate indigenen lurraldea ere. Autobia berri honen arrazoi nagusia da korridore bi-ozeanikoa lortzea, egungo arpilatzean baliabide naturalak errazago garrailatzeko.

Esan bezala, orain Aroztegiako 7 pertsonen errepresioaren eta krimalizazioaren adibideak baino ez dira; izan ere, 20 urteko espetxe-zigorra eta 56 mila euro eskatzen dizkiete, beharrezkoa ez den eta eragin handiak dituen makro-proiektu baten aurka egiteagatik. Coyul-en Mátoxicoren kasuan bezala, beste urbanizazio handi bat baino ez da, bertan mega-aberatsek goza dezaten, Planeta eta Bizitza maila oso kezkagarrietara eramaten ari den sistema xahutzaile eta suntsitzaile hori beste behin ere betikotuz.

Ildo horretan, Nafarroan ere makro-etxaldeen aurkako kanpainak egiten duen paralelismoa ere adierazgarria da, haiek jasan zuten kriminalizazioarekin (hori bezala, tamalez, beste kasu asko aipa genitzake). 2021ean, Valle de Odieta enpresako Caparrosoko makro-etxaldearen kutsadura hidrikoaren aurka jardun zuten 8 ekintzaile erruduntzat jo zituzten, eta bakoitzari 3.360 euro (26.880 €guztira) ordaintzera kondenatu zituzten. Isuna Uraren Munduko Egunean egindako ekintza bati dagokio. Egun horretan, makro-etxaldeko instalazioetara sartu ziren kartelekin eta pankartekin, eta 1.000 litro isuri zituzten beren uretatik. Horrela, Aragoi ibaiko eta, aldi berean, ibai horretako eta Argako gune BABESTUETAKO nitrato-maila altuak, metal astunak, antibiotikoak eta pestizidak kutsatzen zituzten, baita Errege Bardeako Parke Naturala ere. Gaineratu behar dugu erakundeek salaketen ondoren bakarrik jardun zutela. Era berean, gaineratuko dugu arrazoiek, gelditu arazi beharrean, beldurra gainditzen dutela, eta gure konpromisoak ere bai, beraz, makrogranjen aurkako borrokak iraun egiten duela Nafarroan, haien eraginak ez ezik, dakigunez, proiektu berriak gehitzen zaizkielako.