Intentzioen deklarazio argiarekin hasi zuen bere solasaldi mamitsua Leire Lopez Ziluagak: “Hitzak ez dira sekula kantuan printzipalena, ezta Laboaren kasuan ere. Musika onarekin eta letra txarrekin  kantu oso onak egin daitezke; musika txarrarekin eta letra oso onekin kantuak ez dira onak izango”. Lopez Ziluagak horrela markatu zuen, hasieratik, bere terrenoa: “Hitza beste tresna bat da Laboarentzat, horregatik erabiltzen zituen batzuetan hitz zentzudunak, zentzu bakoak bestetan, eta hitzak nahikoa ez zitzaizkionean, oihuak, orroak eta irrintziak erabiltzen zituen”.

Laboaren hizkuntzetako bat ziren hitzak, Rodriguezek azaldu zuenez: “Musika, hitzak, oihuak, eszenatokian zuen jarrera, diskoen azalak… horiek guztiak dira Laboaren hizkuntzak. Horregatik guztiagatik transzenditu du Laboak guganaino”.

Bonberenean elkarturiko literaturzaleen artean, pixkanaka, bestelako iritziak hasi ziren ateratzen. “Laboak letretatik zabaldu nahi zuen mezua”; “Gure ama Txoriak txori entzuten emozionatzen bada  hitzengatik da”. Galderekin erantzun zieten Lopez Ziluagak eta Rodriguezek: “Baina letra horiek Su Ta Garrek abestuko balitu, zuen ama emozionatuko litzateke? Hitzak berdinak izanik, zergatik transzenditu du guganaino askoz gehiago Laboaren Izarren hautsak- eta ez autorearenak bereak, Xabier Leterenak?”.

Ni guztiz konbentzitu ninduten hizlariek: Hitzak ulertzen ez ditudan zenbat kantuk emozionatzen naute!? Laboaren abestiak eurak zergatik ditut neure, letrak oroitzeko gai ez banaiz!?

3 Laboa, zubi

Ez zituen Laboak abesti bilakatuko zituen hitzak aliritzira aukeratzen. Rodriguezek Mikel Laboa. Musikaria. Zubia lanean jasoa duen bezala, bere gustua zuen irizpide, gustuarekiko koherentea zen Laboa. Hasieran Gabriel Aresti, Bertolt Brecht, Xabier Lete eta JosAnton Artze musikatu zituen, poesia konprometitu edo humanista. Rodriguezek kontatu zuenez, Laboaren frustrazioetako bat Aresitren Nire aitaren etxea defendituko dut musikatu ezina izan zen. Gero Joseba Sarrionandia eta Bernardo Atxaga musikatuko zituen. Eta badaude horietan guztietan gai konstanteak, Rodriguezen arabera. Ama (Gogo eta zilbor hestea, Ama hil zaigu, Ama edota Oroitzen zaitudanean, ama), paisaia (Gure bazterrak, Haize hegoa, Baztan, Hegazti errariak ) eta bizitza-heriotzari loturikoak (Kantuz, Negu hurbila, Lore sortu orduko…) bereizi zituen hizlariak.

Laboaren lorpenen artean, gizarte tradizionala, modernoa eta postmodernoaren artean zubi lana egitea nabarmendu zuten hizlariek. “Hiru garaiok biltzen ditu Laboaren ibilbideak, eta hiru joeren isla dago bere lanetan: Herri kantu tradizionalak berreskuratu zituen; poeta garaikideen hitzak musikatu zituen eta Lekeitioen saileko esperimentuetan postmodernitatea isla daiteke”.

Laboaren zubi izaera horren erakusle da, Rodriguezen hitzetan, gaur eguneko zenbat artistarengan antzeman daitekeen bere itzala, bai kantuen berreskurapenean diharduneten artean (Oskorri, Haizea, Hiru Truku, bertsolarien doinuak…), pop kantagintzan (Ruber Ordorika, Anari, Xabier Montoia, Joseba Irazoki, Joseba Tapia…) eta esperimentazioan ere (Akauzazte, Ertz kolektiboa, Arto Artian…).

Horietako askok eta Ibon Rodriguezek berak eta beste gehiagok, Bide Hutsek aurki argitaratuko duen diskoan, Txinaurriak-en berrinterpretatu dituzte Laboaren hamaika kantu.

Atzo erabat konbentzitu ninduten hizlariek. Baina… arratsa Laboaren abestiak entzuten pasa, gaur goiza hitzei begira igaro, eta are gehiago hunkitu naiz bere kantuekin. “Gure hitzak, esan berriz esan, ez daitezela ahaztu, ez daitezela gal; elur gainean txori hanka arinek utzitako arrasto sail ederra bezalaxe…”

Garak ere egin du atzoko saioaren kronika.