[Kafe Aleak] Iban Zalduak Echo & The Bunnymen

2017-07-22 09:21
Atara Zarata
- Kultura

[Kafe Aleak] Iban Zalduak Echo & The Bunnymen

.

Echo & The Bunnymen

“Ocean Rain” (Korova, 1984)

Esan ohi da arte guztiak hiru alditatik igarotzen direla: lehenenik eta behin fase primitibo edo gazte batetik, gero fase klasiko batetik, eta, azkenean, barrokotik; ondoren, pentsatzekoa da, arte jakin horren heriotza dator, eta –kasurik baikorrenean– zerbait berria sortzen da dena delakoaren errautsetatik. Artisten garapenari, maiz, eskema berdina ezartzen zaio, eta, batzuetan, asmatu eta guzti egiten dute halakoak botatzera ausartzen diren adituek zein amateurrek.

Bilakabide hipotetiko horrek funtzionatuko balu, “Ocean Rain” Echo & The Bunnymen talde liverpooldarraren disko barrokoa litzateke, “Crocodiles” (1980) eta “Heaven Up Here” (1981) primitiboen eta “Porcupine” (1983) klasikoaren ostean –taldearen izen bitxiaren esanahiaren inguruan, “Oihartzuna eta Untxitxogizonak”, bertsio kontrajarriak daude, ziurrenik taldekideek berek zabalduak, eta, ondorioz, ez naiz gai horretan sartuko; zaila da jakitea, edonola ere, arrakastaren zenbatekoa zor dieten talde batzuek beren buruak bataiatzeko aukeratutako izenaren tasunei–. Afterpunk deituriko uholde sonikoaren baitan hazitako taldea dugu Echo & The Bunnymen, hau da, The Teardrop Explodes, Magazine, Joy Division, The Sound, The Psychedelic Furs eta enparauen –antzeko– larreetan bazkatutakoa. Besteak bezala, angustia postnerabez betetako kanta ertzetsuak idazten hasi ziren, eta izentxoa lortu zuten haien lehenengo LPen bitartez –kultuzko banden ligan betiere–. Baina hasierako soinu urduria Porcupine argitsuagoan leundu ondoren, urrats bat haratago emateko premia sentitu zuen laukoteak.

Echo & The Bunnymen talde anbiziotsua, harroa eta handinahia zen, derrigorrezkoa dena, ziurrenik, The Beatlesen jaioterrian bertan pop musika egiten ausartu ezkero. Abesti berriak, ordura arte ez bezala, sokazko orkestra-moldaketez eta muturreko erromantizismoz hornitzea erabaki zuten taldekideek, eta, kontua errematatzeko, nora eta Parisera abiatu ziren diskoa grabatzera, ingeles batzuengan, onar dezagun, pinpirintasunaren mukurutzat baino ezin dena kontsideratu. Hots: jokaldia oso gaizki atera zekiekeen; modu horretan sortutako zenbat diskok ez ote duten erreka jo musikaren negozio garaikidean…

Untxitxogizonei, ordea, ondo atera zitzaien: bederatzi abesti distiratsu bildu zituzten, eta, mirakuluz, orkestra-moldaketek arazorik gabe egin zuten bat doinu oro har akustikoekin –ordura arte banda elektrikoagoa zen, baina disko honetan nabaria da eskuilen erabilera baterian, eta Washburn gitarra akustikoen presentzia–. Hainbeste ezen, kanta hauek zuzenean entzuten direnean, bandaren ohiko tresneriarekin eta orkestraren laguntzarik gabe, zer edo zer falta zaiela nabaritzen baita. Eta oso disko gutxiz esan daiteke halakorik, poparen historian: niri, honekin batera, Love taldearen Forever Changes baino ez datorkit burura –eta ausartuko nintzateke esatera baduela azken horrekin zorren bat Ocean Rain-ek: taldeak ondo ezagutzen zuen Maitasunaren Udaren inguruan Mendebaldeko Kostan egin zen musika, The Doorsekiko miresmen ezagunak islatuko lukeen bezala–. Izan ere, nik konfirmatu ezinezko susmo bat daukat: Echo & The Bunnymen Jim Morrisonen taldearen ibilbide diskografikoa kopiatzen eta jarraitzen ari zirela, eta haien laugarren diskoak, The Doorsen laugarrena bezalatsu, orkestratua izan behar zuela. Baina, hala izan bazen, Bunnymenek asmatu egin zuten kaliforniarrek The Soft Parade (1969) gorabeheratsuarekin huts egin zuten lekuan –oraindik ere The Soft Parade da, Jim Morrisonen osteko LPak alde batera utzita noski, harrera kritiko txarrena izan duen lana, The Doorsenen artean; “Ocean Rain”, ordea, argitaratu zen garaian kritika txar batzuk jaso bazituen ere, ahobatekotasun ia osoaz goraipatzen da egun–.

[Kafe Aleak] Iban Zalduak Echo & The Bunnymen Disko honek, ipuin onek bezala, bi bertute funtsezko ditu: hasiera -A aldeko lehenengo kanta, “Silver”– eta amaiera -B aldeko azkeneko kanta, “Ocean Rain”, urteetan haien kontzertuak ixteko erabili izan dutena: zerbaitegatik izango da-. Tartean ez dago betelanik, dena den: askok azpimarratuko lukete, jakina, “The Killing Moon” famatua -taldeak zerrenden goialdean kokatu ahal izan zuen single nagusia, klasiko ochentero bat-, eta, izan ere, kanta horren bitartez iritsi nintzen ni diskora. Baina denbora krudela izaten da gehiegi entzundako doinuekin, eta nire kutunen zerrendan aipatutako lehenengo biak egongo lirateke, uneotan; “My Kingdom” eta “Seven Seas” epikoak hortxe-hortxe daude, orobat -azken kanta horri dagokion maxi-singlea eta guzti daukat, oso gauza bitxia nigan, garai hartan nintzen xuhurrarekin…-.

Aitor dut kontraesan batek bizi nauela halako disko bat miresten dudala pentsatzen dudanean: bertan abesten diren kontuak ez nituzke jasango poema batean irakurri edo film batean entzungo banitu. “All hands on deck at dawn / Sailing to sadder shores / Your port in my heavy storms / Harbours the blackest throughts / / I’m sea again / And now your hurricanes have brought down this ocean rain / To bathe me again”: kasi lotsa gorritzen naiz eta guzti testua hemen pikatzean. Baina musikarekin, biolin horiekin guztiekin bat egitean, auskalo nola, ergelkeria erromantikoide horrek itxuraldatze bat jasaten du, eta konbentzitzen nau. Agian, Milan Kunderak esaten zuen bezala, poesian egon ohi den lirismoan, poetak bere barne munduari hitza ematen diolako, berarengan dauden sentimenduak eta gogo aldarteak entzuleengan esnarazteko hain zuzen ere. Eta, Kunderarentzat, lirismoari dagokionean, “musika poesia baino are urrunago joan daiteke, gai baita barne munduko mugimendu sekretuenak antzemateko, hitzarentzat ezin iritsizkoak direnak. Badago, beraz, arte bat, kasu honetan musika, poesia lirikoa baino lirikoagoa dena”.

Kundera, zer esanik ez, musika klasikoaz ari da, baina nik uste dut, kulturaren gainbehera postmodernoko garai hauetan, arazo handirik gabe aplika dakiokeela hori pop musikari ere. Nik, behintzat, Ocean Rain entzutean sinesten dut maitasunean. Kanta amaitu bezain laster sinesteari uzten diodan bezain bortizki.