Moda azkarra: Ingurumen eta gizarte arazo bat –

Moda azkarra edo fast fashion, fabrikazio masiboan, kalitate baxuan, prezio baxuan eta zaharkitze azkarrean oinarritzen den arroparen ekoizpen eta kontsumo eredua deskribatzeko erabiltzen den terminoa da. Sistema horrek onura handiak eragiten dizkie enpresa multinazionalei, hala nola Inditex taldeari (Zara, Bershka,…), H&M, Primark,… Hala ere, eragin negatibo handia du ingurumenean eta hornidura-katean parte hartzen duten langileen giza eskubideetan.

NBEren txosten baten arabera, modaren industria da berotegi-efektuko gasen igorpen globalen %10aren, industriako hondakin-uren %20aren eta intsektiziden erabileraren %24aren erantzulea. Gainera, baliabide natural ugari kontsumitzen ditu, hala nola ura, kotoia eta petrolioa. Kamiseta bat egiteko 2.700 litro ur behar direla uste da, eta jeans pare bat egiteko 7.000 litro. Moda azkarrak ehun-hondakinen sorrerari ere laguntzen dio, eta kalkulatzen da urtean 92 milioi tonara iristen dela. Jantzi horietako asko zabortegietan edo erraustegietan amaitzen dira, eta airea, lurzorua eta ura kutsatzen duten substantzia toxikoak askatzen dituzte.

Bestalde, moda azkarrak oso kostu sozial handia du; izan ere, milioika pertsonaren lan-esplotazioan oinarritzen da, batez ere emakumeak eta haurrak, baldintza prekarioetan, segurtasunik gabe eta miseriazko soldatekin lan egiten dutenak. Lanaren Nazioarteko Erakundearen (LANE) arabera, ehungintzaren sektoreak 60 milioi pertsona inguru enplegatzen ditu munduan, eta horietatik %75 emakumeak dira. Langile horietako askok abusuak, jazarpena, diskriminazioa, indarkeria eta oinarrizko eskubideen urraketak jasaten dituzte. Errealitate horren adibide tragiko bat izan zen 2013an Bangladeshko Rana Plaza eraikina eraitsi izana. Horren ondorioz, 1.100 pertsona baino gehiago hil ziren eta 2.500 zauritu, moda azkarreko marken hornitzaileentzat lan egiten zutenak.

Egoera horren aurrean, beharrezkoa da kontsumo jasangarriagoa eta arduratsuagoa hartzea, erosten eta erabiltzen dugun arropak ingurumenean eta gizartean duen eragina kontuan hartuta. Hona hemen kontsumitzaile gisa har ditzakegun neurri batzuk:

• Erosten dugun arropa kopurua murriztea eta ditugun jantzien bizitza erabilgarria luzatzea, horiek konponduz, berrerabiliz edo dohaintzan emanez.
• Kalitatezko arropa aukeratzea, gehiago irauten duena eta material ekologiko eta birziklatuekin egina dagoena, hala nola kotoi organikoa, lihoa, kalamua, banbua, etab.
• Ingurumena eta giza eskubideak errespetatzen dituzten, bidezko merkataritzako ziurtagiriak dituzten, soldata duinak ordaintzen dituzten eta produktuen trazabilitatea bermatzen duten markei laguntzea.
• Erosten dugun arroparen jatorriari eta eraginari buruzko informazioa jasotzea, etiketak irakurriz, marken webguneak kontsultatuz edo moda-enpresen iraunkortasuna ebaluatzen duten Good On You bezalako aplikazioak erabiliz.
• Moda iraunkorreko ekimenetan parte hartzea, hala nola Fashion Revolution mugimenduan, zeinak modaren industriaren gardentasuna, erantzukizuna eta eraldaketa sustatzen dituen.

Moda azkarra guztioi eragiten digun ingurumen eta gizarte arazoa da. Horregatik, garrantzitsua da gure kontsumoaren ondorioez jabetzea eta gure balio eta printzipioekin bat etorriz jardutea. Moda adierazpen, sormen eta dibertsio modu bat izan daiteke, baina baita konpromezu, elkartasun eta aldaketa modu bat ere.

Moda azkarra: Ingurumen eta gizarte arazo bat