Latinoak eta migratzaileak bai, euskaldunak ere bai – 

Alanna Perun jaio zen, Covid 19ko pandemiaren erdian. Urte hartan, nik, bere amak, bere aitarekin, Jose, berriz elkartzeko asmoa nuen, 2018tik zain nuen Bilbon. Perun zailtasun asko izan nituen, berrogeialdiaren ondorioz nire haurdunaldiaren amaiera itxita igaro behar izan nuen, erditzeko bakarrik irten nintzen arte. Hiru egun bakarrik eman nituen kanpoan, hiru hilabetez giltzapean egon ondoren. Gero, entzierrora itzuli nintzen berriro, oraingoan alaba jaioberria berrogeialdian hazteko. Denek esango dute exajeratu bat naizela urtebete baino gehixeago giltzapean pasatzeagatik, baina ni erditzen ari nintzen bitartean, nire aita ZIU batean zegoen, haizagailu mekanikoarekin, bere bizitzagatik borrokan, eta nire ama bide horretatik zihoan: ez nuen beste aukerarik, biak babestu behar nituen, eta oraingoan nire gizaki txikia ere bai.

Entzierroan, Alannari katuka, jaten eta jolasten erakutsi nion, bere lehen hitzak esaten, eta horrela haziz joan zen. Gero, gauzak pixka bat normalizatzen hasi zirenean (edo agian Covid delakoarekin bizitzen ikasteko prozesuan geundenean), Perun ez zegoen lanik, ez nekien zer egin, hainbeste urte lan mundura ateratzeko prestatzen eta herrialdeko arazoek geldiarazi egiten ninduten. Pandemiarekin, mugen itxierarekin, txertoen gaiarekin eta gure herrialdearen egoera politiko eta ekonomikoarekin gertatutako guztiagatik. Azkenean, Alannak eta biok Bilbora bidaiatu ahal izan genuen 2021eko uztailean, bere aitarekin elkartzeko. Alannak urte bat eta erdi zuen eta gazteleraz hitz egiten hasia zen.

Bizkaira iristean (Mungiara zehatz mehatz), euskarak hemen zuen garrantziaz jabetu nintzen, eta lehen egunetik miretsita geratu nintzen kulturarekin, ohiturekin, jaiekin eta hizkuntza hori urteen poderioz nola zaindu den jakitearekin (milaka eta milaka urtez ari naiz hizketan), alde guztietan entzuten nuen: parkean, autobus-geltokian, okindegian, fruta-dendan, etab. Jose lagun nuela, esaten zuten guztia itzultzen zuen, berak nahikoa euskara ikasi zuen 2018an Mungiara iritsi zenetik bere nagusiak, euskaldun petoa zenak, nagusiak esaten zion zein garrantzitsua zen euskara ikastea Euskal Herrian egonda, eta Josek ez zuen aukera alferrik galdu.

Gabonak iritsi ziren, hirurok bakarrik, nik gauza gehienak ulertzen ez nituen herri batean, hala ere hemengo ohiturak gozatu genituen, Alannak lehen aldiz ikusi zuen Olentzero, baina honek euskaraz hitz egiten zion eta nik ez nuen beste behin ezer ulertzen. Alanna eskolara sartu zenean, are gehiago okertu zen egoera hori. Dena zen % 100 euskara, gurasoen lehen bilera, bere lehen eguna, lagunekin izandako topaketak eta gurasoekin izandako topaketak, eta abar. Klaseen lehen egunean Alanna etxera itzuli zen “pozik pozik” esanez, bere aita lanean ari zen, eta nik ez nuen ulertzen alabak zer esaten zuen… Zenbat gustatuko litzaidakeen egun horietan euskaraz hitz egitea!, eta ulertu ahal izatea nire alaba zoriontsu izan zela egun horretan, bere bizitzako lehen egunean.

Nire Peruko herrikideek euskara oso zaila balitz bezala irudikatzen zuten, nagusiak eta lankideak euskaraz hitz egiten entzuten zituzten eta oso zaila iruditzen zitzaien. Latinoak izateagatik eta Euskal Herriko hizkuntza ez hitz egiteagatik jasaten zuten diskriminazioaz ere hitz egiten zidaten. Euskara ez ikasteko aitzakiak?: ez zirela ausartzen, zahartuta zeudela zerbait hutsetik ikasteko, lanagatik ez zutela denborarik (ostalairtza, eraikuntza eta zainketa/garbiketa lan gogorretan ibiltzen gara). Nire buruari galdetzen nion: zein zaila izan daiteke pertsona batentzat 10, 15 urte hemen egotea hain hizkuntza garrantzitsua ikasi gabe? Zergatik jarraitu kultura berri baten beldur katearekin? Azken finean, guk erabaki genuen dena gure herrian uztea eta etorkizun hobearen alde migratzera ausartzea. Euskal kultura geureganatzeko konpromisoa dugu, hemen biziko bagara, hemengo jendearen ohiturekiko errespetuagatik. Nirea izango zen kultura berri bat hartzea, Bizkaia zapaldu genuen unetik aurrera, nire alabaren parte izaten hasia zena.

Beraz, ezetz erabaki nuen, ez nindutuela epaituko latina izateagatik eta hemengo hizkuntzan interesik ez izateagatik, eta hori baino askoz garrantzitsuagoa, ez nuen utziko euskarak nire alabaren eta nire ikaskuntzaren arteko oztopo bat izan dadin. Nola utzi behar nion zailtasun bat izaten? Beti aitzaiak jarri zizkidan herrialde batetik etorri banaiz, denetarako aitzakiak, hezkuntzarako “bainak”, lanerako “bainak”, garapen sozialerako “bainak”, gaztea izateko “bainak”, baina irabazi egin nuen, pandemia bat irabazi nuen, familia batuta edukitzeko gogoa irabazi nuen, eta orain euskarak ez ninduen garaituko.

Beraz, une batetik bestera eta pentsatu gabe, Mungiako Euskaltegian matrikulatu nintzen. Zaila izango ote zen? Bai, noski, baina horretarako daude erronkak, eta nik irabazi behar nituen, nire herrian esaten duten bezala:“cholo terco soy y siempre seré”, hau da perutarrok oso burugogorrak garela. *cholo=peruar

Alannaren eskolan, herrikide bat ere animatu nuen matrikulatzera, berak bost urte baino gehiago daramatza hemen, eta orain, ume txiki bat duenez, euskara ikasteko beharra ikusi zuen, izan ere, nork hobeto bere alabari laguntzeko, guztiz ulertzen ez dituen zereginekin. Bera bezala, jende gehiago animatu nuen, baina beldurrak irabazi egiten zien eta banan-banan atzera egiten zuten. Espero dut mezu hau latindar pertsona gehiagorengana iritsiko den eguna iristea eta beren egunerokoan hain preziatua eta erabilgarria den hizkuntza hau ikastera animatzea, alde batera uztera eta Euskadin, jaietan, inauterietan eta abarretan ditugun hain ohitura ederrak hartzea. Harmoniaz eta enpatiaz bizitzen ikasiko dugu, kulturaz eta hizkuntzaz elkar aberastuz.

Orain esan dezaket euskarari esker, onartuago sentitzen naizela nire etxe berrian, komunitate honen parte sentitzen naizela, ez naizela isolatua sentitzen lehen bezala, edo pixka bat hertsatua, hizkuntza ez hitz egiteagatik. Jende asko ezagutu dut, ideiak trukatu ditugu, eta elkarrizketa horiei guztiei esker, azkenean, nire alabagatik, familiagatik eta neure buruagatik hobetzen ari naizela sentitzen dut. Orain ikusten dut hainbeste borrokatzea hemen migratu ahal izateko, merezi izan zuen, hainbeste sakrifizio, hainbeste ahalegin, hainbeste tristura, bere fruituak eman ditu, eta azkenean nire familia sustraiak botatzen ari da eta zein leku hobean Euskal Herrian baino. Eskerrik asko euskarari eta eskerrik asko euskaldun guztioi! Azkenean familia handi baten parte sentitzen naiz!

Latinoak eta migratzaileak bai, euskaldunak ere bai

Latinoak eta migratzaileak bai, euskaldunak ere bai