Euskara Nafarroan: utopiatik beharrera –

Foru Gobernu berriak pragmatismo politikoak markatutako bidetik ibili beharko du: “Has zaitez beharrezkoa dena egiten, gero posible dena eta bat-batean ezinezkoa dena egiten”, Nafarroako gizartea bi bloke antagoniko eta adiskidetezinetan zatitzea saihesteko. Horrela, Zuzenbideko Estatu sozial eta demokratikoa deritzona berrezartzeari eman beharko dio lehentasuna arlo sozialean, eta Euskal Autonomia Erkidegoarekin Organo Komun Iraunkorra (OCP) berrargitaratzeari arlo politikoan. Erakunde hori Euskal Herriko, Nafarroako eta Ipar Euskal Herriko eragile politiko, sozial, ekonomiko eta sindikalen mahai multilaterala eratzean datza, Nafarroa integratuta geratuko litzatekeen esparru politiko eta lurralde esparru berri bat adosteko, horrela 1978ko Karta Magnaren 4. Xedapen Iragankorrean aurreikusitako kontsulta-erreferenduma bertan behera utziz.

Euskarari dagokionez, UPNk eta PSNk 1986ko Euskararen Legeak ezartzen zuen zonifikazio linguistikoari eustea defendatu dute beti, Nafarroako pluraltasuna errespetatzeko berme gisa. Horrek, praktikan, oraindik indarrean dauden esparru linguistikoak inplementatzea ekarri du, nahiz eta hormen urradura sintomak izan.

Beraz, Foru Gobernu berriak utopiaren eta beharraren arteko hautua egin beharko du.

Utopia litzateke Euskal Autonomia Erkidegoan Euskararen 10/1982 Oinarrizko Legearekin aplikatutako eredu uniformista ezartzea, “lurralde osoaren euskalduntze bideratua lortzeko asmoz”. Horrela, foru lurralde osoko Haur eta Lehen Hezkuntzako ikasleek hezkuntza hirueleduna (gaztelania, euskara eta ingelesa) eskuratu ahal izango lukete, azken batean Nafarroan euskararen koofizialtasuna ezarriz eta, bide batez, erdaldunen gehiengoa (biztanleria osoaren %75) euskaraz eta ingelesez murgiltzera behartuz.

Beste ertzean, beharraren presaren planoa aurkitzen dugu, Euskarari buruzko 18/76 Foru Legea aldatzea ekarriko lukeena, de facto ‘irakaskuntzaren arloan hautatzeko askatasuna foru lurralde osoan ezarriko lukeena. Ondorioz, D ereduko ikastetxeen mapa erradiala Nafarroa osoan hedatuko lukeena, itundutako 15 ikastolak Hezkuntza Publikoaren Sarean sartuko liratekeelarik, bide batez euskara egungo ghettotik atera eta nafar guztien arteko kultur ondasun eta lotura izatea lortuz.

…

Germán Gorraiz -Analista

Euskara Nafarroan: utopiatik beharrera