Iturriaga 1954an hasi zen ingeniari bezala lanean, Cementos Rezolaren Arrigorriagako plantan; 1993an utzi zuen, ia 40 urtez bertan lan egin eta gero. Omenaldiaren harira, elkarrizketa egin zion Deia kazetak. Han aitortu zuen Lemoizko zentral nuklearra eraikitzeko garaiak egin zitzaizkiola gogorrenak ?plantan egon ziren bi zuzendariak, ingeniariak, hil zituen ETAk, eta horrek «kommozio handia» sortu zuen ingeniari eskolan?. «Gerora, baretzen joan dira kontu horiek, baina garaiotan, proiektu bat egin nahi den bakoitzean, kontra dagoen koordinadora bat sortzen da»; Iturriagak horrela laburtu zuen 30 urteko gizarte gatazken historia. Beti dago norbait kontra eta, luzera, ernegatzeko modukoa da hori, noski.

Zementu fabrikan 39 urtez lanean, eta Ingeniaritza Eskolahttps://zuzeu.eus/idatzi/ Ofizialeko dekanotzan beste 20: zementuari eta ingeniaritzari eman dio bizitza. Baina Iturriaga ez da zementu enpresekin harremanak dituen ingeniari bakarra, normala denez. Bilboko Ingeniaritzako Goi Eskola Teknikoak badu fundazioa, eta esanguratsua da bertako patronoen zerrenda: Iturriaga bera lehendakariordea da; Sener Ingeniaritza eta Sistemak taldeko zuzendari nagusia, Jorge Unda, fundazioko mahaikidea da; Nicolas Gaminde Cementos Lemonako burua ere mahaikidea da… Iturriagari egindako omenaldira joan zen Gaminde eta, hura bezala, ekitaldian izan ziren beste asko, Juan Andres Legarreta, adibidez. Bilboko Ingeniaritzako Goi Eskola Teknikoan kargu garrantzitsuak izan ditu Legarretak, eta fundazioko diruzaina da. Gauzak zer diren, ISR fundazioko aholkulari zientifikoetako bat ere bada Legarreta. 2009an Iruñeko Baluarte Jauregian CEMAk antolatu zuen saioko hizlarietako bat izan zen, eta zementu fabriketan hondakinak erretzea azken hamarkadetako aurrerapen handienetako bat izan dela defendatu zuen. Legarreta elkarlanean aritua da FCCko balioztatze energetikorako arduradunarekin, Carlos Urzelairekin: Partikula eta metal pisuen igorpenen mugako balioak: Europako eta Amerikako Estatu Batuetako araudien arteko konparaketa(62) ikerketa kaleratu zuten biek 2003an. Lan hura Elena Guedek ere sinatu zuen —Cementos Lemonako Kalitate Kontrolerako eta Ingurumeneko arduraduna da Guede—.

Ingeniaritza industriaren habeetako bat erakutsi zuen txosten horrek, besteak beste. Izan ere, Bologna prozesua ezartzen hasi baino lehenagokoak dira ingeniaritza eskolen eta enpresa munduaren arteko harreman estuak. Aurten, urtarrilaren 22an, «ikerketa eta garapen alorreko konponbide aurreratuak garatzeko» gela bat inauguratu zuten Bilboko Ingeniaritzako Goi Eskola Teknikoan. Biomasa «balioztatzeari» buruzko, porlanari buruzko eta isurketei buruzko «konponbide aurreratuak» garatuko dituzte bertan. Denak ere, oso esparru interesgarriak dira enpresentzat, zementuaren enpresentzat batik-bat. Xabier Garmendia, ingeniari eta Eusko Jaurlaritzako ordezkari legez, gela berriaren aurkezpenean izan zen. Baina hori baino esanguratsuagoa da aurkezpenera gomitatu enpresen zerrenda: Sener, Cementos Lemona, Cementos Rezola, Petronor, Tecnalia, EEE, Ihobe, Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoa, Salia eta Idom.

Itxuraz ez du zerikusirik: 2010eko otsailaren 22an, hamalau parke eoliko egiteko baimenak desblokeatu zituen Eusko Jaurlaritzak, Garmendia Energia sailburuorde izanik. Hauek dira, El País kazetaren arabera, negozio horretatik etekinik ateratzea espero duten enpresak: Petronor, Iberdrola, Sener, Gamesa, MSS, Guascor, Tecnalia, IK4, EEE eta Idom. Oholtza aldatzen da, baina aktoreak berak dira, eta kezka bakarra da: erregai fosilak amaitzen badira, nola biziraungo du kapitalismoak egungo produkzio eta kontsumo mailei eusteko eta, ahal bada, handitzeko? Energia berriztagarriak dira giltzarrietako bat, eta horretan ari dira ingeniaritza eskolak eta enpresa zerrenda horiek eskutik helduta. Horrela soilik uler liteke Petronor bezalako enpresa bateko arduradunak, Josu Jon Imazek, energia berriztagarriei ?eta nuklearrari? egiten dien apologia. Horrela soilik uler liteke Al Goreren neurriko jendeak aldaketa klimatikoaren aurka kanpaina erraldoi eta subentzionatuak antolatzea. Ez da broma, ezta ere, orain gutxi Barack Obama AEBetako presidenteak eman duen dirutza jatorri ez fosileko energia iturriak sustatzeko ?hain justu, Iberdrola izango da onuradunetako bat?.

Baina energia berriztagarriek badute problema handi bat, eta da naturaren erritmoa jarraitzen dutela: eguzkirik ez bada, plakak ez dira berotzen; urik ez bada, errotak ez dira higitzen; haizerik ez bada, parke eolikoak geldirik daude. Eta alderantziz: eguzki gehiegi egiten badu, plakak ez dira gai bero guztia baliatzeko; ur gehiegi badator, errotak gainezka egiten du; haize gehiegi badabil, parke eolikoetan sortutako energia guztia ezin da pilatu. Parke eolikoetan ikusi dute inbertsio garbiena enpresa zerrenda horiek: energia berriztagarrien artetik, inbertsio eta errentagarritasun maila orekatuenak dituen teknologia da, oraingoz. Baina Josu Jon Imazek argi azaltzen duen bezala, teknologia horrek ez du bermatzen elektrizitate hornidura. Energia asko kontsumitzen duten enpresa handiek, esaterako, gorriak ikusi beharko lituzkete energia guztia parke eolikoetatik etorriko balitz.

Ziklo konbinatuko plantak osagarri eraginkorrak dira horretarako: nahi denean piztu, eta nahi denean itzal daitezke. Energia eoliko gutxi sortzen den aldietan, sistemaren hornidura bermatzeko aukera ederra dira ziklo konbinatuak ?Gipuzkoan halako baten falta sumatzen duela esaten dabil Imaz azken boladan, eta Pasaiako Portu Agintaritzak kanpoko kaiaren egitasmoan kokalekua gordea dio?. Hiri hondakinak errausteko Zabalgarbikoa bezalako plantak ere baliagarri izan litezke ezintasun hori orekatzeko, adibidez: energiaren sorrera erregula dezakete, behar gehien den aldietan ?ordu eta urte sasoi jakinetan, alegia? energia gehiago sortuta. Susmoak susmo, teknologia horiek guztiak garatzeko ikerketa lerro interesgarriak eskaintzen dituzte ingeniari eskolek; diru galerarik ez denez, eta inbertsioa ere minimoa denez, bestela enpresetan aztertzea ere pentsatuko ez lituzketen proiektuak probatzeko laborategi apartak dira.

Honek ere ez du, itxuraz, zerikusirik: 2010eko apirilaren 11n bizikleta martxa bat egin zuten talde antimilitarista eta ekologista batzuek Bilboko inguruetatik. Sener eta ITP enpresen aurretik igaro zen bizikleta martxa, eta Kakitzat taldeko kide Oskar Arandak Berria kazetan azaldu zuen armagintza industriaren sareak urrutira hedatzen direla, politikariak eta unibertsitateak besarkatuz. Bilboko Ingeniaritzako Goi Eskola Teknikoak, hain justu, esparru aeroespazialean trebatu zituen, zortzi urtean, 200 ingeniari. Aeronautikako Gela delakoan graduondokoa egiten dute, urtero, 25 ikaslek, eta den-denek armagintzari lotutako enpresetan lanean bukatzen dute, Senerren, esate baterako.

Honek ere ez du loturarik, itxuraz: joan den martxoan Patxi Lopez Eusko Jaurlaritzako lehendakariak «jakintsuen batzordea» osatu zuen, krisialdi ez soilik ekonomikoari aurre egiteko. Hauek dira batzordean, aldez edo moldez, ordezkatuta dauden enpresetako batzuk: Iberdrola, Sidenor, Mondragon korporazioa, Innobasque, BBK, Ibermatica, CAF, Gamesa, Aernnova, REE, Idom, Telecinco, Algeposa(63), BBVA, Euskaltel eta Petronor. Josu Jon Imaz bileretara joaten da eta baita Emiliano Lopez Atxurra ere, Xabier Garmendiaren DPA enpresako sozioa. EHUko ekonomia aplikatuko hiru irakasle ere badaude batzordean. Irakasle gehiago ere badira batzordean, baina gehienak enpresaren bateko ordezkari edo aholkulari dira, irakasle izateaz aparte; CCOOko eta UGTko sindikalista ohi pare baten parte-hartzea gorabehera, «jakintsuen batzordea» baino gehiago, «enpresarien gobernua» ematen du. Eta, hara, batzorde horrek bi lan talde sortu ditu, eta «euskal sektore estrategikoak eta haien etorkizuna» aztertuko dituen taldera eraman dute Xabier Garmendia, beste askoren artean.

Nolanahi ere, ez da izutzekoa «jakintsuen batzordea». Erakunde publiko batek deituta mahai beraren bueltan esertzen diren lehen aldia izango da, akaso, baina seguru ez dela gela berean elkarrekin topo egiten duten lehen aldia. Ez dago lobby-ez publikoan hitz egiteko ohitura handirik, baina, galiziarrek sorginei buruz dioten bezala, «haberlas haylas» (egon badaude, galegoz), eta antz kutsu susmagarria dute endogamiarekin. Esan ohi da odola mehetzen duela endogamiak, baina ez bide da lobby-en kasua. Honek guztiak ez du loturarik, itxuraz, hondakinak erraustearekin, baina galdera beste bat da: non hasi eta non bukatzen diren zirkulu itxi baten puntuak?

Totum revolutum hau guztiz nahasteko, beste apunte txiki batzuk. 2010eko ekainaren 3an eta 4an, aldaketa klimatikoari buruzko jardunaldiak egin zituzten Gasteizko Udalak eta Eusko Jaurlaritzak. Bi mahai-inguru egin zituzten, Krisia eta eredu energetikoaren aldaketa, eta Aldaketa klimatikoa eta energia, enpresentzako aukerak. Bigarren horretan izan ziren Gamesa, Guascor, Iberdrola eta Gasteizko Mercedes-Benz lantegiko ordezkari bana, baita FCCko ordezkari bat ere, Carlos Urzelai. Xabier Garmendiak gidatu zuen mahai-ingurua eta, horren aurretik, hitzaldi bat ere eman zuen, Ekonomia, teknologia eta enplegu aukerak energiaren esparruan izenekoa. Jardunaldiek bazuten patrozinatzaile bat —FCC—, eta bederatzi laguntzaile —Tecnalia eta EHU tarteko—.

FCCk badu jardunaldiak patrozinatzeko joera, bistan denez: 2006ko ekainean, ISR fundazioak antolatutako beste jardunaldi batzuk ere patrozinatu zituen, Castellon (Herrialde Katalanak). Jardunaldi haiek laguntzaile bakar eta berezia izan zuten: Cajasur, orain erreka jo, eta BBK-k erosi duen banku hori bera. Eta, dena nahasten bukatzeko, Caja Sur izan da ISR-ren beste ikerketa bat, hondakinen bilketa selektiboari buruzkoa —Casta Diva izenekoa—, lagundu duen bankua. Izan ere, kontua da ISRk Caja Surren duela kontua: antolatzen dituen jardunaldietarako ordainketak —batere merkeak ez direnak, bestalde— banku horretako kontu batean egin behar dira.

Caja Surrek erreka jo eta BBK-k bere gain hartu duenez gero,  Bizkaiko kutxak patrozinatuko ote ditu orain ISR-ren ikerketak?

————————-

(62) Valores límite de emisión de partículas y metales pesados: comparación entre la reglamentación en Europa y en Estados Unidos, jatorrizko gaztelaniaz.

(63) Orain berri, Algeposa taldeko Railsider Logistica Ferroviaria enpresarekin hitzarmena sinatu du Eusko Jaurlaritzak ?Algeposa enpresako jabea, Maria Luisa Guibert, Gipuzkoako familia dirudunetako bateko senidea da?. Gipuzkoa eta Bizkaiko trenbide sare estutik salgaien garraioa handitzeko beharrezko azpiegiturak garatuko dituztela azaldu zuten prentsa oharrean. Esanguratsua da hitzarmenaren esparrua, izan ere errepide bidezko salgaien garraioa izugarri handia da bi herrialde horietan, eta tren bidezkoa oso mugatua. Gasolina bezalako erregai fosilaren mendekotasunak aztoratuak dauzka instituzio publiko eta pribatuak, eta ahalegin serioak egiten ari dira salgaien garraioa errepideetatik trenbideetara eramateko. Frantziako Gobernuak tren lasterrari aitortzen dion helburu nagusia horixe bera da. Energia krisia ageri da beraz, berriz ere, garraio logistikei lotuta.

Nork erre nahi ditu hondakinak sail guztia irakurtzeko jarraitu erraustu blogean.

http://credit-n.ru/zaymyi-next.html http://credit-n.ru/zaymyi-next.html http://credit-n.ru/zaymyi-next.html http://credit-n.ru/zaymyi-next.html